Πριγκίπισσα Άννα: Η αδερφή του βασιλιά

Η μοναχοκόρη της Βασίλισσας Ελισάβετ Β’, πριγκίπισσα Άννα, βρέθηκε στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσοχής μετά τον θάνατο της μητέρας της, κάνοντας πολλούς να αναρωτηθούν: Γιατί δεν την βλέπαμε τόσο καιρό;

Την ημέρα που ο δούκας του Σάσεξ, κάτοικος πλέον Σάντα Μπάρμπαρα, Ηνωμένων Πολιτειών, αποκάλυπτε το εξώφυλλο των απομνημονευμάτων του τον περασμένο Οκτώβριο, μια άλλη «ρεζέρβα» της βασιλικής οικογένειας βρισκόταν στην Ουγκάντα και επισκεπτόταν οικογένειες σε οικισμό για πρόσφυγες που διέφυγαν των σφαγών στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Στις εφημερίδες της επόμενης μέρας δεν υπήρχε καμία αναφορά στην επίσκεψη της πριγκίπισσας Άννας στον καταυλισμό με τη Save the Children, τη φιλανθρωπική οργάνωση που στηρίζει για περισσότερο από μισό αιώνα.

Ντυμένη με στρατιωτική στολή στην κηδεία της μητέρας της, λίγες μόλις εβδομάδες πριν από το ταξίδι της στην Ουγκάντα, η Άννα θα είναι η μοναδική γυναίκα (στην ιστορία του Στέμματος) που ακολουθούσε πεζή το φέρετρο προς το Αβαείο του Ουέστμινστερ. Κάποια στιγμή, όταν τα μάτια του Καρόλου δάκρυσαν και το σαγόνι του σφίχτηκε, μια συγκρατημένη Άννα γύρισε να τον κοιτάξει με ένα σιωπηλό και ταυτόχρονα «εκκωφαντικό» βλέμμα που θα του θύμιζε τη δύναμη και τον έλεγχο των συναισθημάτων που αρμόζουν στη θέση του, αλλά και ότι εκείνη θα στεκόταν τώρα και για πάντα δίπλα του.

Η κηδεία της βασίλισσας Ελισάβετ έβγαλε την Άννα από τις σκιές. Αυτό είδε και ο Φιλ Ντάμπιερ, ένας βετεράνος βασιλικός ανταποκριτής, ο οποίος είναι σίγουρος πως «ο Κάρολος θα βασίζεται πολύ πάνω της τα επόμενα χρόνια και εκείνη θα παίξει έναν πολύ μεγαλύτερο ρόλο».

Η πριγκίπισσα Άννα δεν ενέδωσε ποτέ σε κουτσομπολιά και δεν την ενδιέφερε η αυτοπροβολή. Αντίθετα, έκανε πάντα ακούραστα τη δουλειά της με τη μικρότερη δυνατή «φασαρία». Ποιος γνώριζε πως έχει καταφέρει μέσα σε μια χρονιά να διαχειριστεί έως και 500 δημόσια καθήκοντα; Μέρα τη μέρα, μήνα τον μήνα, η Άννα έκοβε κορδέλες, επισκεπτόταν φιλανθρωπικά ιδρύματα, εγκαινίαζε νοσοκομεία, παρακολουθούσε συνέδρια, απέδιδε τιμητικές πλακέτες. Γνωστή στους κύκλους του παλατιού ως το «εργατικό άλογο» στον στάβλο, είχε πάρει πολύ σοβαρά το διάσημο ρητό της προγιαγιάς της, βασίλισσας Μαίρης: «Δεν κουραζόμαστε ποτέ και μας αρέσουν τα νοσοκομεία». Και όπως και η προγιαγιά της, μπορεί να μην αντιμετωπίστηκε με αισθήματα λατρείας και θαυμασμού, αλλά σίγουρα κέρδισε κάτι πολυτιμότερο. Σεβασμό. 

Η πριγκίπισσα Άννα σε νεαρή ηλικία

Η ταπεινοφροσύνη της Άννας ήταν ίσως και το μεγαλύτερο πλεονέκτημά της. «Η Άννα δεν έχει “εγώ”. Αναγνωρίζει ότι αυτή είναι η δουλειά της και την κάνει αδιαμαρτύρητα», λέει ο Βαλεντίν Λόου, βασιλικός ανταποκριτής των Times του Λονδίνου και συγγραφέας. Σύμφωνα με τη γνώμη του Λόου, «το ακριβώς αντίθετο, έφερε την πτώση του Χάρι και της Μέγκαν: υπήρχε πολύς εγωισμός». 

Η πριγκίπισσα Άννα γεννήθηκε το καλοκαίρι του 1950. Δεν ήταν ακόμη τριών όταν της είπαν να κουνήσει το χέρι στα πλήθη στη στέψη της μητέρας της. Ήταν η πρώτη επαφή της με μια ζωή καθήκοντος από την οποία δεν υπήρχε διαφυγή. «Δεν πας πουθενά όταν σκέφτεσαι να “εξαιρεθείς” από τους κανόνες», θα πει κάποτε η ίδια.

Όπως και μεγάλο κομμάτι του χαρακτήρα και της ιδιοσυγκρασίας της, η διακριτικότητα της Άννας κληρονομήθηκε, λένε, από τον πατέρα της πρίγκιπα Φίλιππο, ο οποίος ήταν μάλλον κι εκείνος που της έμαθε να «υπηρετεί» μένοντας πάντα ένα βήμα πίσω. «Είναι, χωρίς υπερβολή, η κόρη του πατέρα της - με έναν τρόπο που ο Κάρολος δεν θα μπορούσε να γίνει ποτέ ο γιος του πατέρα του», είχε γράψει στο βιβλίο της Royal Children, η βασιλική βιογράφος Ίνγκριντ Σούερντ.

Η σχέση της Πριγκίπισσας Άννας και του Βασιλιά Καρόλου

Η Άννα και ο Κάρολος, που γεννήθηκαν με λιγότερο από δύο χρόνια διαφορά, θα δημιουργούσαν χρόνια αργότερα ένα δυνατό δέσιμο που βάθυνε ακόμη περισσότερο μετά την απώλεια των γονιών τους. Ωστόσο, τα πρώτα χρόνια, η πατρική εύνοια μάλλον ενθάρρυνε την Άννα να μην «υποκλίνεται» μπροστά στον διάδοχο αδερφό της. «Εκείνη είχε στην πραγματικότητα τον έλεγχο των πραγμάτων», είχε πει η Αϊλίν Πάρκερ, στενή οικογενειακή φίλη, στην Σούερντ. «Αν έβλεπε ένα παιχνίδι που ήθελε, θα το άρπαζε. Άρπαξε επίσης όλα όσα ήθελε ο Κάρολος».

Η Άννα έμαθε ιππασία και ιστιοπλοΐα και ήταν και στα δύο πιο επιδέξια από τον ευαίσθητο Κάρολο. Στα μαθήματα, ήταν έξυπνη και εφευρετική και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, αρχικά απέναντι στην γκουβερνάντα τους έως τα 13 και μετά στο Benenden, ένα οικοτροφείο θηλέων κοντά στο Λονδίνο (η Άννα δεν θέλησε να πάει στο πανεπιστήμιο).

Πριγκίπισσα Άννα: Ο γάμος με τον Μαρκ Φίλιπς

Τα σενάρια για πιθανούς μνηστήρες γέμιζαν σελίδες επί σελίδων στα ταμπλόιντ και η Άννα ήταν 14 ετών όταν τα πρωτοσέλιδα εμφάνιζαν τον πρίγκιπα Carl Gustav της Σουηδίας ως τον νούμερο ένα στην καρδιά της, αν δεν ήταν μόνο στη φαντασία των αρχισυντακτών… Ανάμεσα στα πρώτα της φλερτ υπήρξε ο Άντριου Πάρκερ Μπόουλς, ο οποίος αργότερα θα παντρευόταν τη σημερινή βασίλισσα σύζυγο Καμίλα. Προς «απογοήτευση» όμως όλων των σκανδαλιστικών εικασιών, η Άννα θα ερχόταν πιο κοντά με τον «χωρίς τίτλους» Μαρκ Φίλιπς, έναν αξιωματικό του στρατού και πρωταθλητή ιππασίας, στον οποίο τη σύστησε η μητέρα της σε ένα πάρτι, μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968.

Το 1973, μετά από μήνες «αποκαλυπτικών» δημοσιευμάτων -και θυμωμένων σχολίων και δηλώσεων άρνησης από την πριγκίπισσα- το ζευγάρι αρραβωνιάστηκε. Το παλάτι δεν ξετρελαινόταν με το ταίριασμα. Ο Κάρολος, λένε, έδωσε στον Φίλιπς το παρατσούκλι «ομίχλη», επειδή τον θεωρούσε παχύ και του φαινόταν μονίμως ιδρωμένος… ακίνδυνα σχόλια που έσβησαν μπροστά στη μεγαλόπρεπη τελετή. Ο γάμος τους ήταν η πρώτη βασιλική υπερπαραγωγή στην εποχή της έγχρωμης τηλεόρασης, οκτώ χρόνια πριν η «επόμενη» της κλέψει τα πρωτεία: ο γάμος του Κάρολου και της Νταϊάνα.

Πριγκίπισσα Άννα: τα άλογα και τα φιλανθρωπικά ιδρύματα

Η 23χρονη -νυμφευμένη- Άννα είχε μόλις ανακαλύψει τα δυο στοιχεία που θα έδιναν σκοπό στην ενήλικη ζωή της: τα άλογα και τα φιλανθρωπικά ιδρύματα (και, όπου ήταν δυνατόν, τις φιλανθρωπίες υπέρ αλόγων). Ήδη από τα 19 της ήταν πρόεδρος της οργάνωσης Save the Children, της σημαντικότερης από μια μεγάλη λίστα οργανισμών (τουλάχιστον 300) που στηρίζει έμπρακτα η Άννα. «Όπως το καταλαβαίνω, η βασίλισσα είχε ζητήσει από τον πρόεδρο του Save the Children να δώσει στην Άννα έναν ρόλο που θα ενθάρρυνε την εμπλοκή της», θα πει κάποτε ο Μαρκ Μπόουντεν, ο οποίος έγινε μέλος της οργάνωσης το 1979.

Ο Μπόουντεν ταξίδεψε με την Άννα περισσότερες από δώδεκα φορές. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, θυμάται, η πριγκίπισσα αγνόησε τις προειδοποιήσεις της κυβέρνησης να μην επισκεφθεί τη Σομαλία. «Νομίζω ότι η προσωπική της γραμματέας ανησυχούσε περισσότερο από εκείνη για το αποχωρητήριο-λάκκο στο σπίτι της ομάδας στο Borama», λέει ο Μπόουντεν, ο οποίος περιγράφει μια πολυδιαβασμένη πριγκίπισσα, καθόλου μεγαλοπιασμένη ή σνομπ, μια γυναίκα που διασκέδαζε να ανεβοκατεβαίνει κακοτράχαλους χωμάτινους δρόμους μέσα σε Land Rover που αγκομαχούσαν και κάπνιζαν τα ψυγεία τους, μια πριγκίπισσα που της άρεσε να μαγειρεύει ακόμα και πρωινό. «Έχει μια εξαιρετικά λαχταριστή συνταγή για ομελέτα που εξακολουθώ να χρησιμοποιώ», θα πει ο Μπόουντεν, «… με πολύ βούτυρο».  

Έτσι υπέφερε η Άννα, με άκαμπτο σαν γρανίτη το άνω χείλος της. Την ίδια εβδομάδα με το ταξίδι στο Ουζμπεκιστάν, η πριγκίπισσα Νταϊάνα φωτογραφιζόταν στην Αφρική να ταΐζει παιδάκια με κουτάλι και να αγκαλιάζει οστεωμένα μωρά. Η Άννα προτιμούσε να εστιάζει στη λεπτομέρεια, λέει η Τζούνορ, και όχι στις εντυπώσεις, και αυτό ήταν που την έκανε αναντικατάστατη και απαραίτητη στην επίτευξη σημαντικών στόχων. «Αυτό που λαχταρούσαν να δουν οι δημοσιογράφοι ήταν εκείνη να κρατάει απλώς ένα μωρό και να δακρύζει από πόνο και συγκίνηση, εκείνη όμως έλεγε, και πολύ σωστά, “αυτή δεν είμαι εγώ”», θα πει ο Μπόουντεν. «Αυτό που έκανε όμως ήταν να μας δίνει πρόσβαση σε αρχηγούς κρατών. Στην Ουγκάντα προκάλεσε τον Πρόεδρο Μουσέβενι για τα ανήλικα-στρατιώτες και ήταν σφοδρή και αμετάκλητη. Στη Σομαλία αμφισβήτησε τον πρόεδρο της χώρας για τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Ήταν μια υπερασπιστική αγόρευση υψηλού κύρους, και αυτό ήταν πολύ σημαντικό».

Η Άννα ήταν «αδίστακτη» και δεν σήκωνε μύγα στο σπαθί της, και όπου μύγα, οι φωτορεπόρτερ, τους οποίους, εκτός από αθώα «χάσου από ‘δω», «στόλιζε» πολλάκις και  χωρίς αναστολές με εκφράσεις, για κάποιους ανάρμοστες της θέσης της. «Είναι ένας από τους πιο αγενείς ανθρώπους που έχω συναντήσει ποτέ», είχε πει η Τζούνορ το 2001. Αυτό το τσαγανό της όμως ήταν που μάλλον την έσωσε το 1974, όταν ένας άντρας έκλεισε το δρόμο της Rolls-Royce με τα διακριτικά του Παλατιού, όπου επέβαινε η πριγκίπισσα με τον σύζυγό της, και τη διέταξε αγριεμένα να βγει έξω. «Ούτε καν…», φημολογείται ότι απάντησε εκείνη. Το περιστατικό έχει γίνει μια σχεδόν διασκεδαστική υποσημείωση, εν μέρει χάρη στην άνεση της Άννας να το αφηγείται, αν και πρέπει να ήταν πολύ τρομακτικό για εκείνη. Ο επίδοξος (φρενοβλαβής, όπως αποδείχθηκε αργότερα) απαγωγέας Ίαν Μπολ, κρατώντας δύο όπλα και με την απαίτηση 2,5 εκατομμυρίων λιρών ως λίτρα από τη βασίλισσα, προσπάθησε να σύρει την 23χρονη πριγκίπισσα έξω από το αυτοκίνητο. Ο Φίλιπς κατάφερε να κρατήσει σώα την Άννα, αλλά τέσσερις άνδρες τραυματίστηκαν από τις σφαίρες του Μπολ σε αυτή τη συμπλοκή που συνέβαινε κάπου 200 μέτρα από τις πύλες του Μπάκιγχαμ, ένας αστυνομικός, ο σοφέρ της, ο σωματοφύλακάς της και ένας δημοσιογράφος που βρισκόταν τη στιγμή εκείνη στο σημείο.

Πριγκίπισσα Άννα: Ο χωρισμός με τον Μαρκ Φίλιπς, ο γάμος με τον Τίμοθι Λόρενς και η γέννηση των παιδιών τους

Το 1989 η Άννα και ο Φίλιπς ανακοίνωσαν τον χωρισμό τους. Έως τότε η πριγκίπισσα είχε ήδη έρθει κοντά με τον Τίμοθι Λόρενς, έναν αξιωματικό του πολεμικού ναυτικού και σταυλάρχη της βασίλισσας, τον οποίο παντρεύτηκε το 1992, το «annus horribilis» της βασίλισσας. Ο γάμος θα γινόταν διακριτικά και ήσυχα στη Σκωτία, αφού στην Αγγλία απαγορευόταν να παντρευτούν. Η Άννα ήταν διαζευγμένη. Τι χρονιά για τη βασίλισσα. Η τελετή ήταν μικρή, μόλις 30 καλεσμένοι.

Όταν γεννήθηκαν τα παιδιά της, Πίτερ και Ζάρα, το 1977 και το 1981 αντίστοιχα, η Άννα αρνήθηκε τους τίτλους που τους πρόσφερε η βασίλισσα. «Νομίζω πως και οι περισσότεροι θα συμφωνήσουν ότι δεν είναι πάντα συμφέρον να έχεις τίτλους», είχε πει σε συνέντευξη το 2020.  Το 2012, η βασιλική οικογένεια θα συγκεντρωνόταν στο μπαλκόνι του Μπάκιγχαμ για να παρακολουθήσει τους εορτασμούς για το διαμαντένιο ιωβηλαίο της βασίλισσας. Όμως ο Κάρολος θα πείσει την Ελισάβετ –σε μια πρώτη του προσπάθεια για μια πιο «συμπυκνωμένη» μοναρχία– πως δεν χρειάζεται δίπλα της τα τρία μικρότερα παιδιά της. Οι πρίγκιπες Άντριου και Έντουαρντ σίγουρα απογοητεύτηκαν. «Ήταν σαν να μπήγει κάποιος ένα μαχαίρι στην καρδιά του», είχε πει πηγή του παλατιού για τον Άντριου. «Για την πριγκίπισσα Άννα πάλι, δεν της καιγόταν καρφί…».

Πριγκίπισσα Άννα, πρίγκιπας Άντριου και πρίγκιπας Χάρι

Πιο πρόσφατα, οι καταιγίδες που έφεραν οι πρίγκιπες Άντριου και Χάρι μόνο να ωφελήσουν  την Άννα μπορούσαν, αναδεικνύοντας για ακόμη μια φορά τον αξιοπρεπή χαρακτήρα της και τη διακριτικότητά της – αξίες που μάλλον κληρονόμησε από τη μητέρα της με την οποία, είχαν έρθει πάρα πολύ κοντά. «Είναι το εντελώς αντίθετο από τον Χάρι», λέει ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Φιλ Ντάμπιερ. Ο Χάρι «να χτυπήσει το γκονγκ ξέρει, αλλά το δείπνο μένει στην κουζίνα», συμπληρώνει αινιγματικά, «και έχει εμμονή με τον Τύπο, ενώ εκείνη ούτε που τη νοιάζει, απλά κοιτάζει τη δουλειά της».

Μιλώντας στο Vanity Fair το 2020, η πριγκίπισσα Άννα μοιράζεται τους προβληματισμούς της για τη νέα βασιλική γενιά. «Δεν νομίζω ότι η νεότερη γενιά αντιλαμβάνεται πώς λειτουργούσαν τα πράγματα στο παρελθόν». «Δεν λέω πως είναι απαραίτητο να μας βλέπουν και να λένε, “ω, το έκανες αυτό;” ή “πήγες εκεί;” Σήμερα ψάχνονται περισσότερο, λένε “ω, ας το κάνουμε με αυτόν τον νέο τρόπο”», είπε, προσθέτοντας «όμως, σας παρακαλώ, μην προσπαθείτε να επανεφεύρετε τον συγκεκριμένο τροχό… ίσως χρειαστεί να επιστρέψετε στα βασικά».

Το στιλ της πριγκίπισσας Άννας

Ακλόνητη και συνειδητοποιημένη, η πριγκίπισσα Άννα μετά βίας αλλάζει ακόμα και το χτένισμά της και παραμένει «πιστή» στις κλασικές στιλιστικές επιταγές των 80s. Είχε μείνει έκπληκτη όταν άκουσε κάποτε ότι χρειάζονταν ώρες για να δημιουργήσουν το «βασιλικό» bouffant χτένισμα στις πρώτες σεζόν της σειράς The Crown, το οποίο η πριγκίπισσα είχε παραδεχθεί ότι παρακολουθούσε, αν και περιστασιακά. «Πώς είναι δυνατόν να παιδεύονται τόσες ώρες;», είχε πει για τη χαρακτηριστική κόμμωση (εντέλει χρησιμοποίησαν περούκα στην τελευταία σεζόν). «Εμένα μου παίρνει 10 με 15 λεπτά το πολύ…».

Το 2020 σε τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ για τα 70α γενέθλια της, η κόρη της Ζάρα Τίνταλ, η οποία της έχει χαρίσει τα 3 από τα 5 εγγόνια της, μίλησε για την «αδυναμία» της μητέρας της να «χαλαρώσει». Όταν ρώτησαν τη Ζάρα αν έχει προσπαθήσει ποτέ κανείς να την πείσει να μειώσει τον ρυθμό, η 41χρονη Τίνταλ είπε, «Καλή τύχη σε όποιον το τολμήσει. Θα το προσπαθούσαμε αλλά, ξέρετε, θα ήταν μια πάρα πολύ σύντομη κουβέντα».

Η δημοτικότητα της πριγκίπισσας Άννας στη Βρετανία

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Βρετανία τη «στηρίζει». Μια δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο της διαδοχής έφερνε την Άννα τέταρτη σε δημοτικότητα, πίσω μόνο από την αείμνηστη βασίλισσα και τον Δούκα και τη Δούκισσα του Κέιμπριτζ - και λίγο πιο μπροστά από τον… βασιλιά Κάρολο. 

Η πριγκίπισσα Άννα βρέθηκε στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσοχής μετά τον θάνατο της μητέρας της, κάνοντας πολλούς να αναρωτιούνται: Γιατί δεν τη βλέπαμε τόσο καιρό; Η απάντηση είναι μια. Γιατί έτσι ήθελε…