Κιάνου Ριβς: Η καλοσύνη ως υπερδύναμη

Όσοι έχουν πάρει συνέντευξη από τον Κιάνου Ριβς συμφωνούν σε ένα πράγμα: δεν είναι εύκολο. Έχει ευγένεια στον υπερθετικό βαθμό, σεβασμό κι απλότητα. Συγχρόνως, έχει την εξαιρετική ικανότητα να μιλάει χωρίς να αποκαλύπτει τίποτα προσωπικό. Αποφεύγει επιδέξια τις ευαίσθητες ερωτήσεις, κρατά τα χαρτιά του κλειστά και αφήνει μια ομίχλη να πλανάται πάνω από τα γεγονότα της ιστορίας του. Όχι ότι κρύβεται. Πηγαίνει σε πρες κόνφερανς, σε τοκ σόου, στην απονομή των Όσκαρ. Και είναι πάντα προσιτός και ευχάριστος. Αλλά με κάποιον τρόπο καταφέρνει να μην αφήνει κανέναν να μπει στην ψυχή του. Κάθε τόσο, απροειδοποίητα, βγάζει έναν άσσο στο τραπέζι. Κι εμείς τοποθετούμε ένα ακόμη κομματάκι στο παζλ της αινιγματικής εικόνας του και αντιλαμβανόμαστε ένα ακόμη επίπεδο της περίπλοκης φύσης του.

Ο Κιάνου Ριβς έχει αποδείξει ότι είναι πρόθυμος και ικανός να παίξει τα πάντα, εκτός από το παιχνίδι των σελέμπριτις. Ίσως επειδή ποτέ δεν είχε ονειρευτεί να γίνει σταρ. «Δεν θέλω να γίνω σούπερ διάσημος», είχει πει το 1991. «Αυτό θα ήταν απαίσιο». Τελικά δεν ήταν στο χέρι του. Σήμερα, το παιδί με το αμυδρά θλιμμένο βλέμα και τη γοητευτική, παιδική αφέλεια είναι ένας από τους πλουσιότερους σταρ του Χόλιγουντ, με περιουσία που αγγίζει τα τετρακόσια εκατομμύρια. Και ένας από τους πιο αγαπητούς.

Ο Κιάνου Ριβς ώρες ώρες μοιάζει με τους μοναχικούς ήρωες που έχει ενσαρκώσει

Έχει αγαπηθεί όχι μόνο για τη λάμψη του, αλλά και για τη σκιά του, μια σκιά που εμπεριέχει τραγωδίες, ευαισθησία και μια αφοπλιστική ταπεινότητα. Είναι αντισυμβατικός, ακριβώς επειδή παραμένει απλός. Ούτε νάζια, ούτε ακισμοί – οι παπαράτσι δεν ξέρουν πώς να τον χειριστούν. Ώρες ώρες μοιάζει με τους μοναχικούς ήρωες που έχει ενσαρκώσει. Περπάτησε μέσα από τη θλίψη χωρίς να γίνει κυνικός. Δεν ζήτησε ποτέ τον θαυμασμό μας. Ένας ακόμη λόγος που τον αξίζει. 

Κακοτράχαλο ξεκίνημα

Τη δεκαετία του εξήντα, πριν καταστραφεί από τον πόλεμο, η Βηρυττός ήταν κοσμοπολίτικο εμπορικό και καλλιτεχνικό κέντρο – η Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής. Συγχρόνως, ήταν σταυροδρόμι των ναρκωτικών. Η Πατρίτσια Τέιλορ είχε εγκαταλείψει το πατρικό της στο Έσεξ της Αγγλίας και επιβίωνε δουλεύοντας σαν σόου γκερλ. Ο Σάμιουελ Νόουλιν Ριβς, γόνος πλούσιας οικογένειας, με μεικτή χαβανέζικη και κινεζική καταγωγή, βρέθηκε εκεί ενώ ταξίδευε ανά τον κόσμο.

Σύντομα παντρεύτηκαν και το 1964 απέκτησαν το πρώτο τους παιδί, τον Κιάνου. Πριν εκείνος γίνει ενός έτους, είχαν φύγει για την Αυστραλία –όπου απέκτησαν την αδερφή του, την Κιμ– και πριν κλείσει τα τρία είχαν χωρίσει. Η Πατρίτσια τότε πήρε τα δύο παιδιά και άρχισε τις μετακινήσεις... Αμερική, Χαβάη και τελικά Νέα Υόρκη, όπου γνώρισε και παντρεύτηκε τον σκηνοθέτη Πολ Άαρον. Ο Κιάνου ήταν εφτά χρονών όταν μετακόμισαν όλοι μαζί στο Τορόντο. Χώρισαν τον επόμενο χρόνο. «Ήταν τραυματικό, σίγουρα», δήλωσε ο Ριβς χρόνια αργότερα. «Νιώθαμε ότι ο κόσμος μας θα ήταν καλύτερος αν μπορούσαμε να ζούμε με τον βιολογικό μας πατέρα».

Ο Σάμιουελ Νόουλιν Ριβς, μετά από χρόνια αποσπασματικής παρουσίας και προβληματικής συμπεριφοράς, πήρε τον δεκατριάχρονο πλέον Κίανου για ένα τελευταίο ταξίδι. «Την τελευταία βραδιά καθίσαμε στη βεράντα κοιτάζοντας τον σκοτεινό ουρανό της Χαβάης. Δεν είπε σχεδόν τίποτα εκείνο το βράδυ. Την επομένη με πήγε στο αεροδρόμιο. Και δεν είχαμε ξανά νέα του για τα επόμενα δέκα χρόνια. Ήταν σαν να τον είχε καταπιεί η γη», είπε στο Penthouse. Χρόνια αργότερα, έμαθε ότι εξέτιε ποινή για εμπόριο ηρωίνης και κοκαΐνης. Όταν αποφυλακίστηκε, προσπάθησε να έρθει σε επαφή με τον γιο του. Εκείνος αρνήθηκε, είχε πια κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι.

Στο μεταξύ, η Πατρίτσια είχε εδραιωθεί ως σχεδιάστρια κοστουμιών με πελατεία επώνυμη – βλέπε Ντέιβιντ Μπάουι. Ο Κιάνου ζούσε ανάμεσα σε ανθρώπους του θεάματος. Ο Άλις Κούπερ ήταν οικογενειακός φίλος και συχνά του έκανε μπέιμπι σίτινγκ. Η Ντόλι Πάρτον φόρεσε στο εξώφυλλο του Playboy τη στολή «κουνελάκι» που είχε ράψει η Πατρίτσια – αργότερα τη φόρεσε και ο Κίανου στο Χαλογουίν.

Λίγο πριν την εφηβεία, ζούσε στον απόηχο της εξαφάνισης του πατέρα του και με μία μητέρα που, συναισθηματικά, προσπαθούσε να βρει τα πατήματά της. Μετά τον χωρισμό της Πατρίτσια με τον Πολ Άαρον, μετακόμισε πέντε φορές. Άλλες τόσες άλλαξε συντρόφους. Τρίτος σύζυγος ήταν ο μουσικός παραγωγός Ρόμπερτ Μίλερ, με τον οποίο απέκτησε μία κόρη, την Καρίνα. Τέταρτος ήταν ο ιδιοκτήτης κομμωτηρίου Τζακ Μποντ. Κανείς δεν έμεινε για πολύ. Αλλά ο καθένας άφηνε το αποτύπωμά του. «Το πώς ζούσαμε εξαρτιόταν από το ποιος ήταν ο σύντροφός της κάθε φορά», είπε η Κιμ. «Όταν ήταν παντρεμένη με τον Πολ Άαρον, ντυνόμασταν στα λευκά κάθε Παρασκευή βράδυ και ψέλναμε ύμνους και το καλοκαίρι πηγαίναμε σε εβραϊκές κατασκηνώσεις».

Σε όλο αυτό, ο Κιάνου φερόταν σαν βολικός φιλοξενούμενος. Ευγενικός, ευχάριστος, αλλά χωρίς να συμμετέχει πραγματικά – λίγο σαν περαστικός, λίγο απών. Έπαιζε χόκει με τα παιδιά στον δρόμο και έστηναν καστανομαχίες –ναι, μάζευαν τα πεσμένα κάστανα και τα πετούσαν. Περνούσαν ατελείωτες ώρες στο σινεμά με ταινίες του Μπρους Λι και, πού και πού, έκλεβαν κανένα γλυκό από το ψιλικατζίδικο. «Δεν είχαμε καμία επιτήρηση», είπε αργότερα. «Φεύγαμε από το σπίτι το πρωί και γυρίζαμε το βράδυ. Ήταν κουλ».

Λάτρευε την επιστημονική φαντασία και ονειρευόταν να ταξιδέψει με διαστημόπλοιο σε άλλα σύμπαντα

Ήθελε όμως και τη μοναξιά του. Έπαιρνε το μετρό, περίμενε να φτάσει σε κάποια στάση που του ήταν εντελώς άγνωστη και κατέβαινε για να την εξερευνήσει. Και μετά την επόμενη. Και την επόμενη. Λάτρευε την επιστημονική φαντασία, τον «Πόλεμο των Άστρων», την«Οδύσσεια του Διαστήματος», και ονειρευόταν να ταξιδέψει με διαστημόπλοιο σε άλλα σύμπαντα. «Το συνήθιζα να δρεπετεύω από τη πραγματικότητα σαν παιδί. Μου άρεσε να βγαίνω έξω από τις περιστάσεις της ζωής μου. Γοητευόμουν από μακρινούς πλανήτες, άγνωστα μυστήρια, να πηγαίνω εκεί που η φαντασία μπορούσε να με πάει».

Στα σπορ ήταν καλός, ειδικά στο χόκει επί πάγου – φλέρταρε μάλιστα με την ιδέα να το ασχοληθεί επαγγελματικά. Στα μαθήματα όμως όχι. Δεν βοηθούσε το γεγονός ότι είχε δυσλεξία. Δεν βοηθούσαν και οι οικογενειακές μετακομίσεις που τον ανάγκαζαν να αλλάζει συνεχώς σχολεία. «Δεν θυμάμαι μία φορά να έφτασε στην ώρα του στην τάξη», είπε η Πόλα Γουόρντερ, δασκάλα του στο Τορόντο. «Κι ακόμη κι όταν έφτανε, πάλι... δεν το ’χε. Πάντα ξεχνούσε τα βιβλία του ή τις εργασίες του. Αλλά χαμογελούσε και πήγαινε στο σπίτι να τα φέρει. Και με κάποιον τρόπο κατάφερνε να περνάει τις τάξεις».

Στο μεταξύ, γύρω στα δεκαπέντε του, άρχισε να γοητεύεται από την υποκριτική. Έπαιξε τον Μερκούτιο στο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», έκανε και ένα διαφημιστικό της Coca-Cola. Και αποφάσισε να κάνει αίτηση σε ένα σχολείο που εστίαζε στο θέατρο και τις παραστατικές τέχνες. Τον δέχτηκαν, αλλά δεν μπόρεσε να στεριώσει. «Μάλλον δεν ταίριαζα», είπε αργότερα. «Με τον διευθυντή είχαμε διαφωνίες. Ήμουν από τα παιδιά τού “γιατί”. Έκανα πάρα πολλές ερωτήσεις για τα πάντα. Δεν μπορούσα να σταματήσω, ακόμη κι αν ήξερα ότι θα μπλέξω. Ήθελα την αυτονομία μου, αν πήγαινες να μου επιβάλεις κάτι... είχαμε πρόβλημα». Στο τέλος της χρονιάς έλαβε μία επιστολή από το σχολείο, η οποία τον ενημέρωνε ότι αποβάλλονταν διά παντός από το σχολείο.

Το 1983 παράτησε το σχολείο, έφυγε από το σπίτι και γράφτηκε σε δραματική σχολή

Ο ίδιος το αποδίδει στη μητέρα του. «Έφυγε από το πατρικό της όταν ήταν δεκαπέντε χρονών. Είναι πολύ ανεξάρτητη γυναίκα και μου το πέρασε αυτό. Ίσως γι’ αυτό έλαβα εκείνη την επιστολή». Τα επόμενα δύο χρόνια, άλλαξε τέσσερα σχολεία, χωρίς τελικά να πάρει απολυτήριο από κανένα. Το 1983 παράτησε το σχολείο, έφυγε από το σπίτι και γράφτηκε σε δραματική σχολή. Όταν πήγε στην οντισιόν για το «Wolf boy», ο σκηνοθέτης Τζον Πάλμερ δεν ενθουσιάστηκε με το ατημέλητο παιδί με τα σκισμένα τζιν. «Η άρθρωσή του ήταν χάλια», είπε. «Πηδούσε λέξεις και έλεγε ατάκες λες και αναρωτιόταν τι σημαίνουν». Ωστόσο, κάτι διέκρινε σε εκείνον, μια δυναμική, και του έδωσε τελικά τον ρόλο. Έτσι ο Κιάνου έκανε το θεατρικό του ντεμπούτο στα είκοσί του χρόνια. Η γκέι κοινότητα του Τορόντο αποθέωσε την παράσταση και την έκανε καλτ.

Δύο χρόνια αργότερα, ο Κιάνου φόρτωσε ό,τι μπορούσε σε ένα Volvo 122  και έφυγε για το Λος Άντζελες.

Νέοι ορίζοντες

Κιάνου στα χαβανέζικα σημαίνει «δροσερό αεράκι πάνω από τα βουνά». Μοιάζει σαν το τέλειο καλλιτεχνικό ψευδώνυμο, αλλά όταν έφτασε στο Λος Άντζελες κόντεψε να το αλλάξει. «Ποιος θα προσλάβει κάποιον με τέτοιο όνομα;», του είχε πει ο ατζέντης του στην πρώτη τους συνάντηση. Ο Κιάνου το πήρε πολύ σοβαρά. Το όνομα που θα επέλεγε θα τον ακολουθούσε στην υπόλοιπη ζωή του. Πήγε στην παραλία, στοχάστηκε και την επομένη ανακοίνωσε: Τζακ Σπαντίνα. Ο ατζέντης δεν ενθουσιάστηκε. Ο Κιάνου ξαναπήγε στη παραλία και γύρισε με νέα προταση: Τέμπλτον Πέιτζ Τέιλορ. Ο ατζέντης κατέθεσε τα όπλα και τον άφησε να κρατήσει το πραγματικό του όνομα.

Μακριά από το περιοριστικό περιβάλλον του σχολείου, η ζωή ήταν ωραία. «Είχα ηχεία στο αυτοκίνητο. Αν ήμουν με κορίτσι, τα έβαζα στην οροφή και χορεύαμε. Πετούσα μια σκηνή στο πορτ μπαγκάζ και πήγαινα για κάμπινγκ τα Σαββατοκύριακα. Στην αρχή έμενα με τον θετό μου πατέρα, μετά έκανα παρέες και μετακόμισα σε διαμέρισμα. Ζούσα την μποέμικη ζωή». Και ζητούσε από τον ατζέντη του να μην του κλείνει οντισιόν πριν τις έντεκα το πρωί.

Αλλά μετά την ταινία «Bill and Ted’s Excellent Adventure» (Τα κακά παιδιά πάνε παντού), το 1989, κατάλαβε πραγματικά τι σημαίνει να είσαι σταρ

Η πρώτη του εμφάνιση στη μεγάλη οθόνη έγινε με το «Young blood», το 1986. Ακολούθησε το «River’s Edge», δίπλα στον Ντένις Χόπερ, που άρεσε πολύ στους κριτικούς. Οι σκηνοθέτες άρχισαν να τον προσέχουν και οι συμμετοχές να αυξάνονται – «Permanent Record», «Επικίνδυνες σχέσεις», «Δεσμοί στοργής». Ένα βράδυ, στο μπαρ ενός σινεμά, ο υπάλληλος τον αναγνώρισε και αρνήθηκε να του πάρει χρήματα. Και ο Κιάνου συνειδητοποίησε ότι είχε αρχίσει να γίνεται διάσημος. Αλλά μετά την ταινία «Bill and Ted’s Excellent Adventure» (Τα κακά παιδιά πάνε παντού), το 1989, κατάλαβε πραγματικά τι σημαίνει να είσαι σταρ. «Πάντα ήθελα να παίξω σε μία χαζοκωμωδία. Κάτι χωρίς ιδιαίτερο νόημα. Δύο ώρες διασκέδασης, κατά την παράδοση των “Μπλουζ Μπράδερς” και του “Άνιμαλ Χάουζ”», είχε πει στο Penthouse. Όπως συχνά συμβαίνει, πολλοί ταύτισαν τον εξωστρεφή και λίγο χαζούλη χαρακτήρα του ρόλου με τον πραγματικό Κιάνου. «Από το ένα ως το εκατό, πόσες λέξεις ξέρεις;», τον ρώτησε ο Ζακ Γαλιφιανάκις όταν πήγε στην εκπομπή του. Και ακόμη: «Είναι εκνευριστικό ο κόσμος να σε θεωρεί τελείως ηλίθιο, ενώ στην πραγματικότητα έχεις απλώς νοημοσύνη κάτω του μέσου όρου;».

Σύντομα άρχισαν να καταλαβαίνουν το λάθος τους. Και η γκάμα των ταινιών στις οποίες συμμετείχε άρχισε να διευρύνεται. Ήταν ο μοχθηρός Ντον Τζον στο «Πολύ κακό για τι τίποτα», ο αιθέριος Σιντάρτα στο «Ο Μικρός Βούδας», ο παιδαράς Τζακ Τρέιβεν στο «Speed». Κάποια στιγμή έκανε και μία μπάντα με έναν τύπο που γνώρισε στο μανάβικο – την ονόμασαν Dog star και έκαναν περιοδείες. Ναι, τα πράγματα πήγαιναν καλά στη νέα του ζωή. Και θα πήγαιναν ακόμη καλύτερα –πριν όλα αρχίσουν ξαφνικά να καταρρέουν.

Το βάρος της απώλειας  

Ο Κιάνου ήταν είκοσι πέντε χρονών όταν γύριζε το «Δεσμοί στοργής» του Ρον Χάουαρντ. Η Μάρθα Πίμπλτον έπαιζε την κοπέλα του, και το αγόρι της στην πραγματική ζωή ήταν ο Ρίβερ Φίνιξ. Στην ταινία έπαιζε και ο μικρός του αδερφός, ο Χοακίν. Τα τέσσερα παιδιά έκαναν πολύ παρέα. Ακολούθησαν τα γυρίσματα του «Love you to Death». Ο Κιάνου με τον Φίνιξ έγιναν αχώριστοι. Πήγαιναν στην Disney World, χόρευαν το «Off the Wall» του Μάικλ Τζάκσον, έκαναν πλάκες και γελούσαν μέχρι που πονούσε η κοιλιά τους. Στην οθόνη είχαν τον ηλεκτρισμό και τη δυναμική των ηθοποιών που δουλεύουν μαζί μια ολόκληρη ζωή.

«Μέχρι εκείνη τη στιγμή ουσιαστικά δεν είχα κανέναν φίλο στον χώρο του σινεμά, επειδή δεν είχα γνωρίσει κάποιον που θα ήθελα να κάνω παρέα. Μου είναι ευκολότερο να διαχωρίζω την προσωπική μου ζωή από την επαγγελματική. Ο Ρίβερ Φίνιξ είχε παιδική ηλικία πιο αλλόκοτη ακόμη και από τη δική μου. Έπαιζε για χάρη της υποκριτικής. Δεν τον ενδιέφερε η καριέρα, τον ενδιέφερε η δουλειά του», είχε δηλώσει ο Ριβς στο Penthouse.

Πραγματικά, ο Φίνιξ είχε μεγαλώσει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και έπαιζε από παιδί στον δρόμο για να επιβιώσει. Η ικανότητά του να υποδύεται μικρός ρόλους και πιο περίπλοκους τον καταξίωσε και τον έκανε περιζήτητο στο Χόλιγουντ. «Για μένα είναι σαν μεγάλος αδερφός», είπε ο Φίνιξ για τον Κίανου. «Κάποιος που μπορείς να του πεις όλα σου τα μυστικά. Κάποιος που σου αρέσει να του κάνεις παρέα, που τον αγαπάς και τον νιάζεσαι. Ο Κιάνου είναι ο κολλητός μου, φίλε».

Ήταν λίγο πριν τα Χριστούγεννα της ίδιας χρονιάς όταν ο Κιάνου διάβασε το σενάριο για «Το δικό μου Αϊντάχο», του Γκας Βαν Σαντ. Ανέβηκε στη μηχανή του και διένυσε χίλια μίλια από τη μία άκρη της Αμερικής στην άλλη για να το δώσει ο ίδιος στον φίλο του. Οι ατζέντηδές τους θεώρησαν ότι το θέμα της ταινίας –δυο αγόρια που εκπορνεύονται– ήταν κάπως βαρύ για τα κυβικά τους. Ο Φίνιξ, ωστόσο, συμφώνησε. Και η ταινία έγινε.

Ο Φίνιξ το τράβηξε τόσο που άρχισε να κάνει χρήση ηρωίνης. Λίγο οι αυτοκαταστροφικές του τάσεις, λίγο η πρώιμη διάσημότητα, πολύ σύντομα από περιστασιακός χρήστης είχε γίνει σοβαρά εξαρτημένος.

Στα γυρίσματα, οι δύο φίλοι την είδαν στανισλαφσκικά. Προσπαθώντας να μπουν στο πετσί του ρόλου, ξενυχτούσαν, έπαιρναν τους δρόμους και μιλούσαν με πρώην σεξεργάτριες. Ο Φίνιξ το τράβηξε τόσο που άρχισε να κάνει και χρήση ηρωίνης. Λίγο οι αυτοκαταστροφικές του τάσεις, λίγο η πρώιμη διάσημότητα, που άνοιγε τον δρόμο στις καταχρήσει, πολύ σύντομα από περιστασιακός χρήστης είχε γίνει σοβαρά εξαρτημένος. Ο Κιάνου, που δεν είχε την ίδια σχέση με τα ναρκωτικά, δεν κατάλαβε πόσο βαθιά είχε βυθιστεί ο φίλος του.

Στις 31 Οκτωβρίου του 1993, ο Φίνιξ πήγε στο Viper Room του Τζόνι Ντεπ. Σαρανταπέντε λεπτά αργότερα κατέρρευσε. Είχε πάρει κοκτέιλ ναρκωτικών. Αιτία θανάτου: υπερβολική δόση. Τότε ο Κιάνου γύριζε το «Speed» με τη Σάντρα Μπούλοκ. «Έβλεπα πόσο πονούσε», δήλωσε εκείνη στο Esquire. «Είναι πολύ κλειστός, αλλά αυτό δεν μπορούσε να το κρύψει. Και σκεφτόμουν: Θεέ μου, αν αυτή είναι η κορυφή του παγόβουνου, φαντάσου τι βάθος υπάρχει, φαντάσου το μέγεθος της αγάπης και του νοιαξίματός του για τον φίλο του». Τελικά ο Κίανου χρειάστηκε να διακόψει τα γυρίσματα. «Ήμουν πολύ λυπημένος», παραδέχθηκε αργότερα. «Κάτι παραπάνω από λυπημένος. Δεν ξέρω πώς ονομάζεται, μόνο ότι σπαράζεις στο κλάμα με τις ώρες».

Δύο χρόνια πριν χάσει τον καλύτερό του φίλο, η αγαπημένη του αδερφή, η Κιμ, είχε διαγνωστεί με λευχαιμία. Όσο νοσηλευόταν στο νοσοκομείο, ο Κιάνου ήταν δίπλα της, στο κρεβάτι, κρατώντας της το χέρι.

Μπροστά στις απανωτές τραγωδίες, ο Κιάνου έκανε πέρα τη θλίψη του και ρίχτηκε στη δουλειά, γυρίζοντας τη μία ταινία μετά την άλλη (ρομαντικές, γουέστερν, περιπέτειες), προχωρώντας αλματωδώς σε ένα φωτεινό μέλλον που υποσχόταν να αμβλύνει τα σκοτάδια μέσα του. Μέχρι το τέλος του ’90, η αδερφή του έδειχνε να νικάει τη μάχη με τον καρκίνο κι εκείνος είχε ήδη δουλέψει με το βαρύ σκηνοθετικό πυροβολικό του Χόλιγουντ – Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, Στίβεν Φρίαρς, Φράνσις Φορντ Κόπολα, Κένεθ Μπράνα, Γκας Βαν Σαντ. Το 1999 ήταν η χρονιά που βγήκε στις οθόνες το «Matrix» και όλοι τον έμαθαν ως Νίο. Εκείνος όμως έχει διαφορετικές αναμνήσεις.

Ένα χρόνο νωρίτερα είχε γνωρίσει τον έρωτα της ζωής του. Η Τζένιφερ Σάιμς ήταν ηθοποιός και η τότε βοηθός του Ντέβιντ Λιντς. Τους σύστησε η Κάρεν Ριβς –ετεροθαλής αδερφή του Κιάνου από τον πατέρα του– και ερωτεύτηκαν κεραυνοβόλα. Σύντομα συγκατοίκησαν και, ένα χρόνο αργότερα, ανακοίνωσαν ότι περίμεναν παιδί. Δυστυχώς η εγκυμοσύνη της Σάιμς δεν ήταν ομαλή και την παραμονή των Χριστουγέννων του 1999 γέννησε ένα νεκρό κοριτσάκι – το ονόμασαν Άβα. Το ζευγάρι ήταν καταρρακωμένο και μετά από μερικές εβδομάδες χώρισε.

Από τους συνεργάτες του Ριβς, κανείς δεν μπορούσε να υποπτευτεί πόσο υπέφερε. Το «Matrix» τον έκανε πιο πλούσιο και διάσημο από ποτέ. Όμως, όσο η καριέρα του εκτινασσόταν, εκείνος προσπαθούσε να διαχειριστεί την απώλεια με υγιείς τρόπους. Κάτι τέτοιο δεν συνέβαινε με την περίπτωση της Σάιμς, η οποία υπέφερε από βαριά επιλόχεια κατάθλιψη και το έριξε στο ποτό για να ξεχάσει τι συνέβη στο παιδί της και στον έρωτα της.

Το χτύπημα για τον Κιάνου ήταν πολύ βαρύ. Παρότι χωρισμένοι, νοιαζόταν τη Σιμς και κρατούσε επαφή μαζί της.

Τον Απρίλιο του 2001 η Σάιμς βρέθηκε σε ένα πάρτι στο σπίτι του φίλου της Μέριλιν Μάνσον. Βλέποντας ότι έχει πιει υπερβολικά, ο Μάνσον ανέθεσε σε έναν από τους σοφέρ του να την πάει στο σπίτι της. Εκείνη όμως είχε άλλη γνώμη. Αποφάσισε να επιστρέψει στο πάρτι, μπήκε στο τζιπ της, τράκαρε με τρία παρκαρισμένα αυτοκίνητα και πέθανε επί τόπου.

Το χτύπημα για τον Κιάνου ήταν πολύ βαρύ. Παρότι χωρισμένοι, τη νοιαζόταν και κρατούσε επαφή μαζί της. Κάποιοι λένε ότι τους είχαν δει να τρώνε μπραντς μαζί μία ημέρα πριν από τον θάνατό της. Για μια ακόμη φορά δεν μίλησε. Δεν έδωσε καμία συνέντευξη. Δεν έριξε κανένα δάκρυ για δημόσια κατανάλωση. Χρόνια αργότερα δήλωσε: «Το πένθος αλλάζει μορφή, αλλά δεν φεύγει ποτέ. Ο κόσμος έχει τη λανθασμένη εντύπωση ότι μπορείς να το διαχειριστείς και να πεις: μου πέρασε, είμαι καλύτερα. Κάνουν λάθος. Όταν φεύγουν αυτοί που αγαπάς... είσαι μόνος. Μου λείπει που δεν βρίσκονται στη ζωή μου, μου λείπει το παρόν που θα ζούσαμε μαζί. Μου λείπουν όλα τα υπέροχα πράγματα που δεν θα συμβούν ποτέ».

#Keanuisawesome

Κάποιους η τραγωδία τους κάνει κυνικούς. Αυτό δεν συνέβη στην περίπτωση του Κιάνου Ριβς, ο οποίος έγινε ακόμη πιο αλτρουιστή. Μέσα στις απώλειες, καταφέρνει να προχωρά με επιμονή και με προσήλωση στο καλό. Κάποιοι προσπαθούμε ακόμα να καταλάβουμε πώς το κάνει.

Οι ταινίες του έχουν κάνει τζίρο τέσσερα δισ. δολάρια, κι αυτός είναι τόσο σεμνός, που πιο εύκολα τον φαντάζεσαι να περπατά στο φεγγάρι παρά να ανοίγει σαμπάνιες σε ένα γιοτ.

Το 2019 το ιδιωτικό αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε χάλασε και έκανε αναγκαστική προσγείωση. Ο Κιάνου βρέθηκε να ταξιδεύει σε ένα βανάκι, μαζί με άγνωστους συνεπιβάτες, σε έναν αυτοσχέδιο δρόμο επιστροφής προς το Λος Άντζελες. Δεν ζήτησε ειδική μεταχείριση. Κάθισε στο πίσω κάθισμα, μιλούσε με όλους, έπαιζε κάντρι μουσική από το κινητό του και τους έκανε να γελούν. Ένας συνεπιβάτης τον βιντεοσκόπησε κρυφά. Το διαδίκτυο εξερράγη και γεννήθηκε το hashtag #keanuisaewsome. Και είναι πραγματικά awesome. Οι ταινίες του έχουν κάνει τζίρο τέσσερα δισ. δολάρια, κι αυτός είναι τόσο σεμνός, που πιο εύκολα τον φαντάζεσαι να περπατά στο φεγγάρι παρά να ανοίγει σαμπάνιες σε ένα γιοτ. Τον αποκαλούν τον «πιο ηθικός άνθρωπος εν ζωή», και δεν είναι υπερβολή.  

Το 1997 τον φωτογράφισαν ενώ μιλούσε με έναν άστεγο καθισμένος στο πεζοδρόμιο. Το 2011 τον απαθανάτισαν να προσφέρει τη θέση του στο μετρό – ναι, κυκλοφορεί με το μετρό. Σε άλλο βίντεο ανεβαίνει έναν λόφο φορτωμένος με βαριά σύνεργα για τις ανάγκες ενός γυρίσματος, λες και είναι ένας απλός βοηθός παραγωγής. Στο Reddit δημιουργήθηκε ένα thread αφιερωμένο σε τέτοιες ιστορίες καλοσύνης. Και είναι αμέτρητες! Τότε που έπαιρνε κάθε μέρα των γυρισμάτων όλους τους βοηθούς για να τους κεράσει πρωινό και μεσημεριανό. Τότε που βγήκε από τον δρόμο του για να πάει έναν τεχνικό ώστε να πάρει το αυτοκίνητό του από το συνεργείο. Τότε που άκουσε ότι κάποιος χρειαζόταν είκοσι χιλιάδες δολάρια για να γλυτώσει την έξωση και απλά του τα έδωσε. Τότε που σταμάτησε για να βοηθήσει μια άγνωστη κυρία να βάλει μπροστά το αυτοκίνητό της ενώνοντας τα καλώδια. Τότε που...

Για άλλους σταρ διαρρέουν κουτσομπολιά και σκάνδαλα. Για τον Κίανου, ιστορίες γενναιοδωρίας. 

Ο Ριβς δεν μιλά ποτέ για όλα αυτά. Τα κρύβει επιμελώς. Αλλά διαρρέουν. Για άλλους σταρ διαρρέουν κουτσομπολιά και σκάνδαλα. Για τον Κίανου, ιστορίες γενναιοδωρίας. Για τα σίκουελ του «Matrix», επαναδιαπραγματεύτηκε το συμβόλαιο του ώστε οι τεχνικοί να παίρνουν μέρος του ποσοστού του από το box office –κάτι που του στοίχισε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια–, επειδή θεωρούσε ότι δεν αμοίβονταν όπως έπρεπε. Οι δώδεκα κασκαντέρ του «Matrix Reloaded» πήραν δώρο από μία Harley Davidson. Οι κασκαντέρ του «John Wick» από ένα ειδικά κατασκευασμένο Rolex.

Δύο χρόνια μετά τη διάγνωση της Κιμ με λευχαιμία, ο Κιάνου άνοιξε ένα ιδιωτικό ίδρυμα που στηρίζει νοσοκομεία για παιδιά, αλλά και την έρευνα για τον καρκίνο. Για έξι χρόνια δεν το ήξερε κανείς. «Δεν μου αρέσει να το συνδέω με το όνομά μου», είπε. «Αφήνω απλά το ίδρυμα να κάνει τη δουλειά του». Χωρίς πολλά λόγια. Χωρίς φασαρία. Όπως ξέρει να προχωρά στη ζωή. Χωρίς να προσπαθεί να πείσει κανέναν. Λες και ξέρει κάτι που εμείς δεν έχουμε καταλάβει ακόμη.

Ο Κιάνου Ριβς δεν μιλάει πολύ άλλωστε. Κυρίως ακούει.

Είναι ευτυχισμένος; Πιθανότατα αυτό δεν θα μας το πει. Δεν μιλάει πολύ άλλωστε. Κυρίως ακούει. «Μπορεί. Να. Σε. Τρελάνει.», είπε η Σάντρα Μπούλοκ. «Όταν τον πρωτογνώρισα προσπαθούσα να γεμίσω τις σιωπές, να διώξω την αμηχανία. Και όσο πιο πολύ μιλούσα, τόσο πιο σιωπηλός γινόταν. Και σκεφτόμουν “Δεν καταλαβαίνω τι συμβαίνει. Με κοιτάζει με μάτια σαστισμένα. Δεν μιλάει. Είπα κάτι που τον πρόσβαλε;” Δυο τρεις μέρες αργότερα, ερχόταν με ένα δέμα ή ένα γράμμα και μου έλεγε “Σκέφτηκα εκείνο που έλεγες”. Πόσους τέτοιους ανθρώπους ξέρεις;». 

Η δουλειά και η τέχνη

Η πρώτη του επαφή με τον κινηματογράφο έγινε νωρίς. Ήταν δεκαπέντε χρονών όταν ένα καλοκαίρι ο θετός του πατέρας, Πολ Άαρον, τον «προσέλαβε» ως βοηθό παραγωγής στην ταινία «A Force of One», με τον Τσακ Νόρις. Ο κόσμος του σινεμά, τα φώτα, το στήσιμο μιας ταινίας τον συνεπήραν. Η δουλειά του, ωστόσο, δεν ήταν και τόσο συναρπαστική – κυρίως κουβαλούσε πάγο για να διατηρούνται κρύα τα αναψυκτικά. Κάποτε τον ρώτησαν αν το θεωρούσε υποτιμητικό. «Όχι, φίλε. Θα μπορούσα να κουβαλάω πάγο και τώρα. Μια ταινία θέλει πολλά χέρια. Μου αρέσουν οι δουλειές που θέλουν πολλά χέρια».

Αυτό το εργασιακό ήθος τον ακολούθησε σε όλη του την πορεία. Δουλεύει σκληρά. Στην παράσταση του «Άμλετ» δεν αποστήθισε μόνο τις δικές του ατάκες, αλλά και όλων των άλλων ρόλων. Πριν από τα γυρίσματα του «Matrix» έκανε έξι μήνες σκληρή προπόνηση. «Η αφοσίωσή του μου θυμίζει φαντάρο», είπε ο Κένεθ Μπράνα. Και ο Τσαντ Σταχέλσκι, που τον σκηνοθέτησε στο «John Wick»: «Όταν τον πρωτογνώρισα είχε μόλις βγει από χειρουργείο και έκανε εξάσκηση στο κουνγκ φου σε μία κρύα απόθήκη, με νάρθηκα στον λαιμό. Κατάλαβα ότι ο τύπος ήταν σοβαρός».

Ο Κιάνου χρειάστηκε να δώσει μάχες για να ανατρέψει τις στερεοτυπικές προσδοκίες, που κατατάσσουν έναν νέο και όμορφο ηθοποιό σε ρόλους χωρίς βάθος

Χρειάστηκε, ωστόσο, να δώσει κάποιες μάχες για να πείσει και άλλους ότι είναι σοβαρός – να ανατρέψει τις στερεοτυπικές προσδοκίες που, αυτόματα, έναν νέο και όμορφο ηθοποιό τον κατατάσσουν σε ρόλους χωρίς βάθος. Συγκεκριμένα, αρνήθηκε να γυρίσει το «Speed 2», μια εξασφαλισμένη εισπρακτικά επιτυχία, προκειμένου να παίξει στην παράσταση «Άμλετ», σε ένα θέατρο 789 θέσεων στο Γουίνιπεγκ. Όλοι απόρησαν. Σήμερα συνηθίζεται οι σταρ να κάνουν μια βόλτα από τις σκηνές του Γουέστ Εντ για να δείξουν πόσο αφοσιωμένοι είναι στην τέχνη τους. Τότε όχι. Μία παρέα από Γιαπωνέζες αγόρασε εισιτήρια για δέκα συνεχόμενες παραστάσεις. Άλλες θαυμάστριες πήγαν στο Γουίνιπεγκ από την Αυστραλία, την Κίνα, την Αργεντινή. Η τοπική εφημερίδα ανακοίνωσε την άφιξή του με τίτλο: «Ο Κιάνου είναι τρελός».

Οι Sunday Times τον κατέταξαν ανάμεσα στους τρεις καλύτερους Άμλετ. Τι θυμάται ο ίδιος; Μία ημέρα που έπαθε «σεντόνι» και ξέχασε τελείως τα λόγια του. Μιά άλλη που, στη σκηνή του φόνου, του έπεσε το μαχαίρι και προσγειώθηκε στο στήθος μιας κυρίας. Κατέβηκε, της το ζήτησε ευγενικά και συνέχισε την παράσταση. 

Πλήρωσε πάντως ακριβά την επιλογή του να μην κάνει το «Speed 2». Η Fox τον έγραψε στα μαύρα κατάστιχα για πάνω από δέκα χρόνια. Ο ίδιος το αποκαλεί movie jail. Στο οποίο movie jail ξαναμπήκε αργότερα, με την εισπρακτική αποτυχία του «Όταν η Γη σταματήσει». Είχε μάθει, ωστόσο, από νωρίς ότι όσο διάσημος κι αν είσαι, πρέπει πάντα να παλεύεις για την καριέρα σου. Ήταν στα γυρίσματα του «Περπατώντας στα σύννεφα», και ο Άντονι Κουίν, παρά το βαρύ του όνομα, μιλούσε συνεχώς στο τηλέφωνο, αναζητώντας την επόμενη δουλειά του. «Έτσι θα είναι πάντα;», ρώτησε ο Ριβς. «Ναι», απάντησε ο Κουίν.

Το 2011 γύρισε το «John Wick», ένα B-movie ατελείωτης δράσης. Όπως και στο «Matrix» έτσι και εδώ, ο Ριβς μιλάει λίγο, πυροβολεί πολύ, κάνει κουνγκ φου και φοράει μαύρα. Η ταινία άρεσε σε όλους, ακόμη και στους κριτικούς, έγινε μπλοκμπάστερ και τριλογία, χαρίζοντάς του μια νέα γενιά θαυμαστών. Ο Τζον Γουικ είναι ένας μοναχικός τύπος που παίρνει ένα κουτάβι για να αντέξει το πένθος από τον θάνατο της γυναίκας του. Όταν Ρώσοι γκάνγκστερ σκοτώνουν το κουτάβι, εκείνος ορκίζεται εκδίκηση. Δεν είναι δύσκολο να δεις τον παραλληλισμό ανάμεσα στον ρόλο και τον ηθοποιό. Και οι δύο πενθούν μια γυναίκα. «Ναι, ήταν το θεμέλιο του ρόλου», είπε στον Guardian. «Λατρεύω το πένθος του. Στον ρόλο αλλά και στη ζωή, το πένθος είναι μια φωτιά που όσο της κάνεις παρέα σε ζεσταίνει. Και δεν νομίζω ότι το ξεπερνάς ποτέ. Μένει μαζί σου».

Ο θάνατος και η αγάπη

Ήταν είκοσι δύο χρονών και δούλευε στο Μόναχο όταν ζήτησε από μια ηχολήπτρια να του δείξει πώς δουλεύει η μοτοσικλέτα της. Και κόλλησε. Γυρίζοντας στο Λος Άντζελες, αγόρασε την πρώτη του μηχανή. Και μετά και άλλη. Και άλλη. Την πρώτη του την έχει ακόμη. «Μου αρέσει να οδηγώ τα βράδια», έχει πει. «Σβήνεις τα φώτα και πηγαίνεις. Είναι ήσυχα και σε οδηγεί το φως του φεγγαριού. Φεύγεις μακριά απ΄ όλα. Έχεις μόνο δύο ρόδες και τον αέρα στα μαλλιά σου. Είσαι στο εδώ και τώρα. Δεν συγκρίνεται με τίποτα». Η αγάπη του για τις μηχανές είναι μυθική και την έχει πληρώσει ακριβά, με πολλά ατυχήματα και άλλα τόσα χειρουργεία. Το 1988 πήρε μια κλειστή στροφή πολύ γρήγορα – του έμειναν οι ουλές στο στομάχι και μια τρυπημένη σπλήνα. Μία άλλη φορά παρέσυρε έναν προφυλακτήρα αυτοκινήτου με το δεξί του πόδι, και έμεινε να κοιτάζει το ίδιο του το κόκαλο. Όταν ο οδηγός είδε ποιον είχε χτυπήσει, ζήτησε αυτόγραφο. Έκτοτε κι άλλες ουλές, κι άλλα χειρουργεία. Έχει σπάσει αγκώνες, πλευρά, δόντια, κόκαλα.

Και δεν σταματάει. Ίσως δεν φοβάται τον πόνο. Ίσως δεν φοβάται τον θάνατο. Ίσως αυτός είναι ο λόγος που γυρίζει ο ίδιος τις περισσότερες από τις επικίνδυνες σκηνές στις ταινίες του. Στο «Matrix Resurrections» πήδηξε από ένα κτίριο σαράντα έξι ορόφων – όχι μία, αλλά δεκαεννέα φορές. Στο «Man of Tai Chi», που επίσης σκηνοθέτησε, έκανε τις περισσότερες επικίνδυνες σκηνές, τραυματίστηκε πολλές φορές και πίεσε τόσο το σώμα του, που έχασε κάποια νύχια των ποδιών του. Όχι ότι δεν έχει κασκαντέρ. Έχει, και τον λατρεύουν. «Είναι δοτικός, είναι ανιδιοτελής, δουλεύει ακούραστα», είπε ο Τζέρεμι Φράι, κασκαντέρ στο «John Wick 2». «Όλα όσα έχετε ακούσει γι’ αυτόν είναι εκατό τοις εκατό αληθινά».

Όλα; Γιατί υπάρχει μια γωνίτσα στο διαδίκτυο που υποστηρίζει ότι είναι αθάνατος. Συγκεκριμένα, λέγεται ότι είναι ο Καρλομάγνος (του μοιάζει πάντως), ο οποίος δεν πεθαίνει ποτέ, συνεχίζει να ζει με διαφορετικές ταυτότητες και ονόματα – ή κάτι τέτοιο.

Λίγο πριν αρχίσουν τα γυρίσματα του «Matrix Resurrections», ο Κιάνου φαντάστηκε κάτι παρόμοιο – έναν άνδρα που δεν μπορούσε να πεθάνει. Που είναι ογδόντα χιλιάδων ετών, ημίθεος, ένας παντοδύναμος πολεμιστής που έχει κουραστεί από την αθανασία του. Η ιδέα οδήγησε στο «BRZRKR», ένα κόμικ δώδεκα επεισοδίων που πούλησε δύο εκατομμύρια αντίτυπα. Αργότερα έγινε βιβλίο, το «The Book of Elsewhere», που έγραψε μαζί με τον συγγραφέα Τσάινα Μίεβιλ – ένα μείγμα επιστημονικής φαντασίας, μυθολογίας και υπαρξιακών αναζητήσεων, μία περιπέτεια γεμάτη αδρεναλίνη αλλά και φιλοσοφικά ερωτήματα για τη φύση του ανθρώπου και του χρόνου.

Γιατί το έγραψε; τον ρώτησαν από τους Times. «Ίσως σκέφτομαι τον θάνατο», είπε. «Ίσως δεν καταλαβαίνω τη βία που υπάρχει στον κόσμο. Το ότι, ενώ όλοι πρόκειται να πεθάνουμε, αλληλοσκοτωνόμαστε για πράγματα που, αν τα δεις από απόσταση, δεν είναι τόσο σημαντικά. Αναρωτιέμαι για το ένστικτο καταστροφής που μοιάζει να έχει το είδος μας. Αναρωτιέμαι ίσως για την αγάπη και τη δύναμή της. Γιατί ο θάνατος είναι τόσο ισχυρός και η αγάπη τόσο εύθραυστη, κι ωστόσο είναι η μεγαλύτερη δύναμη που υπάρχει στον πλανήτη;».

Οι ιστορίες με καλό τέλος είναι πάντα οι καλύτερες. Ο Κιάνου Ριβς πέρασε μέσα από την απώλεια και κατάφερε να διατηρήσει κάτι που σήμερα μοιάζει ριζοσπαστικό –την ευαισθησία. Κι αυτό είναι πιο σπάνιο από κάθε υπερδύναμη. Διένυσε μια πορεία αντοχής μέσα από αντιξοότητες και είναι πλέον σταθερή αξία –απόδειξη ότι η καλοσύνη και η επιμονή αφήνουν ισχυρό αποτύπωμα. Κι εμείς μένουμε να αναρωτιόμαστε; Πώς το κάνεις, Κιάνου; Ποιο είναι το μυστικό;