Το μεσημέρι της Τρίτης 19 Φεβρουαρίου, ένας πανικός έπεσε στα δημοσιογραφικά γραφεία και στα social media όλου του κόσμου: ο Karl Lagerfeld, το δημιουργικό μυαλό του μυθικού οίκου Chanel, του Fendi, της Chloé και της δικής του ομώνυμης φίρμας, ο άνθρωπος με το ασημί ponytail, τα μαύρα γυαλιά, τα μαύρα γάντια χωρίς δάχτυλα και τη βεντάλια, ένας θρύλος της μόδας, πέθανε, σε ηλικία 85 χρονών.
Η πρώτη σκέψη όλων ήταν: να συγκεντρώσουμε μία λίστα με τις κακίες που είχε πει ο μεγάλος Karl.
Η αλήθεια είναι ότι ο Karl δεν μπορούσε να συγκρατήσει το στόμα του όταν πάθαινε τα tantrum μεγαλείου και τα έβαζε με όλο τον κόσμο ή έστω όποιον τύχαινε να περνάει εκείνη την ώρα από το μυαλό του. Ήταν θεαματικές κακίες, πολλές φορές πικρές αλήθειες, που η δόξα και το έργο του τον έκαναν να θέλει–να δικαιούται να τις λέει συνοδευόμενες από ένα φρρρτ της βεντάλιας του. Ήταν μία ευφυής κακολογία, περίπου ισάξια με το δημιουργικό και εμπορικό του ταλέντο.
Οι τελευταίες φήμες τον ήθελαν καταβεβλημένο και σε κατάσταση απόσυρσης μια και ήταν απών από το σόου του οίκου Chanel, στα τέλη Ιανουαρίου, εξαιτίας μίας κάποιας «κόπωσης», είπε το πι-αρ της εταιρείας. Σοβαρής κόπωσης μάλλον, αν θυμηθούμε πόσο λάτρευε ο ίδιος να κάνει εμφάνιση-παγώνι στο τέλος των επιδείξεών του και να κλέβει το χειροκρότημα ακόμα και από το νυφικό του φινάλε.
Ήταν το πιο αναγνωρίσιμο πρόσωπο στον κόσμο της μόδας.
Η τελευταία εμφάνιση του Karl Lagerfeld όμως, αποκάλυψε ένα πρόσωπο που σόκαρε τους πάντες. Μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο, ο Karl εμφανίστηκε στα Ηλύσια Πεδία, στο Παρίσι, για να φωταγωγήσει τον στολισμό της πόλης για τα Χριστούγεννα. Φυσικά, η συμφωνία ήταν και τα τετρακόσια δέντρα σε όλο το μήκος της Λεωφόρου των Ηλυσίων Πεδίων να φωτιστούν κατακόκκινα, το χρώμα της νέας καμπάνιας του αρώματος Chanel No.5 που κυκλοφόρησε σε περιορισμένο αριθμό κόκκινων μπουκαλιών για την περίοδο των εορτών.
Ποτέ, τίποτα, δεν το αφήνουμε να περάσει ανεκμετάλλευτο, θα σκέφτηκε ο γερο-Karl και χαμογέλασε για τις κάμερες, κάτι που αποδείχθηκε πολύ κακή ιδέα: Ο πάντα άψογα ντυμένος σε total black σχεδιαστής (αυτή τη φορά φορούσε ένα μαύρο μεσάτο σακάκι από τη συλλογή της Chanel, Paris-Byzance Métiers d’Art του 2010), είχε ακατάστατη τη συνήθως περιποιημένη του κοτσίδα, είχε αφήσει τα λευκά γένια του να μεγαλώσουν σε ένα πρόσωπο που δεν είχε πια το μαυρισμένο από σολάριουμ χρώμα υγείας, ενώ το χαμόγελό του αποκάλυψε μία σειρά από σπασμένα, άτσαλα και άλλα που έλειπαν δόντια.
Η δήλωσή του, εκείνη τη μέρα, είχε να κάνει με το κόκκινο χρώμα: «Είναι πολύ κομψό και διακριτικό. Όλοι θα έλεγαν ότι είναι ένα εκτυφλωτικό χρώμα αλλά στο τέλος, αυτό που σου αφήνει είναι μία εντύπωση γιορτής, παρά κάτι επιθετικό, χυδαίο και εμπορικό». Το εμπορικό, για τον πιο εμπορικό, ίσως, όλων των σχεδιαστών, ήταν ανέκαθεν κόκκινο πανί.
ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ, ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΙΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ, ΙΣΩΣ, ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΤΩΝ, ΗΤΑΝ ΑΝΕΚΑΘΕΝ ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΑΝΙ.
Η ζωή του KarlLagerfeld
Ο Karl Otto Lagerfeld γεννήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1933 στο Αμβούργο της Γερμανίας αν και ο ίδιος έλεγε ότι γεννήθηκε το 1938, η γνωστή μικρή ματαιοδοξία που συγχωρείται σε bigger than life πρόσωπα. Ο πατέρας του, με ρίζες από τη Σουηδία, ήταν τραπεζιτικός υπάλληλος και ήταν 60 χρονών ήδη όταν ο Karl ήρθε στη ζωή. Η Γερμανίδα μητέρα του ήταν 42 χρονών. Ο Karl ήταν το μόνο αγόρι στην οικογένεια, ενώ είχε δύο ετεροθαλείς αδερφές.
Όταν ο Karl ήταν 14 χρονών η οικογένεια μετακόμισε στο Παρίσι και, με τη συγκατάθεση των γονέων του, ο νεαρός γράφτηκε για να παρακολουθήσει μαθήματα στη Σχολή Υψηλής Μόδας της πόλης μια και, από μικρή ηλικία είχε δείξει το ταλέντο του στον σχεδιασμό ρούχων. Στη σχολή αυτή ο Karl γνωρίστηκε με τον Yves Saint Laurent και έγιναν φίλοι.
Το 1954 η Διεθνής Γραμματεία Μαλλιού διοργάνωσε έναν διαγωνισμό στον οποίο νικητής αναδείχθηκε ο Karl σχεδιάζοντας ένα παλτό. Ήταν 21 χρονών αλλά ο ίδιος υποστήριζε ότι τότε ήταν μόλις στα 14. Μία άλλη εκδοχή λέει ότι βραβεύτηκε την ίδια περίοδο και σε ένα διαγωνισμό σχεδιασμού γυναικείων μαγιό. Παλτό ή μαγιό, σημασία έχει ότι ο Karl βρέθηκε να δουλεύει στο ατελιέ του μεγάλου οίκου μόδας του Pierre Balmain όπου έμεινε και εκπαιδεύθηκε για 4 χρόνια.
Το επόμενο βήμα του, το 1958, ήταν να δουλέψει στον οίκο Jean Patou όπου και έμεινε άλλα 4 χρόνια σαν καλλιτεχνικός διευθυντής. Ανήσυχος και φιλόδοξος από τότε, ένοιωσε ότι ο κόσμος της Παρισινής μόδας τον αδικούσε και έφυγε στην Ιταλία όπου σπούδασε ιστορία των τεχνών.
Αυτό που κατάλαβε από τις τέχνες ήταν ότι είχε αφήσει τον κόσμο της μόδας πολύ νωρίς και έπρεπε να του δώσει άλλη μία ευκαιρία. Και, για την ακρίβεια, δεν τον «είχε απογοητεύσει η μόδα», απλώς «είχε βαρεθεί τη μονοτονία». Καλωσόρισες υπερτροφικό, δημιουργικό ego. Αυτό που θα οδηγούσε σε ένα συμβολικό ρούχο by Lagerfeld, το «Μικρό Μαύρο Ζακετάκι».
Στα μέσα της δεκαετίας του ’60 ο Karl ήταν ανεξάρτητος και περιζήτητος. Βρέθηκε να έχει ήδη συνεργαστεί με τους οίκους Chloé, Krizia, Charles Jourdan και Fendi. Το αλάθητο χαρτί του ήταν (σε όλη τη διάρκεια της θεαματικής του καριέρας, κατά την οποία κατάφερε να συνεργάζεται με πάμπολλες εμπορικές φίρμες και μεγάλα brands χωρίς να χάνει ούτε βελονιά από την haute couture του) ήταν ότι για κάθε φίρμα πραγματικά σχεδίαζε κάτι εντελώς διαφορετικό.
Κανείς δεν μπορούσε να τον κατηγορήσει για επανάληψη των ίδιων στιλ και σχεδίων, κάθε συλλογή ήταν πραγματικά αποκλειστική. Η πρώτη συλλογή με τη δική του φίρμα ήταν με αντρικά ρούχα και ήρθε το 1974 ενώ μαζί της έφερε και μία πρόσκληση για να διδάξει στη Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών στη Βιέννη.
Το 1980, όταν η λονδρέζικη μίνι φούστα έμοιαζε να είναι παρελθόν, ο Lagerfeld την επανεφηύρε δίνοντας τα σορτς – μίνι φούστες αλλά η μεγάλη δόξα ήρθε όταν ανέλαβε, τρία χρόνια αργότερα, τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή στον οίκο Chanel. Επιτυχία του η σειρά πρετ-α-πορτέ που δημιούργησε για να την ακολουθήσουν λίγο αργότερα οι σειρές «KL» και «ΚL by Karl Lagerfeld».
Το παλιό στιλ που εκπροσωπούσε πλέον η γραμμή Chanel έγινε μοντέρνο, δυναμικό, αυθάδικο αλλά πάντα κομψό. Έμοιαζε να εκφράζει απόλυτα την προσωπικότητα του Karl. Το 1986 ο Lagerfeld βραβεύτηκε με το τιμητικό βραβείο της Χρυσής Δαχτυλήθρας για τη νέα του κολεξιόν για τον οίκο Chanel.
Μέσα σε δέκα χρόνια, τέλη της δεκαετίας του ’90, το περίφημο στιλ της Coco Chanel είχε μεταλλαχθεί, χωρίς να χάνει την ταυτότητά του, σε στιλ Lagerfeld. Κοστούμια και βραδινές τουαλέτες έβρισκαν το ύφος μπελ-επόκ τους ενώ ο ίδιος ο σχεδιαστής αποκτούσε το παντοτινό του image, αυτό που έγινε μέχρι και Barbie-Karl (σε αυστηρά περιορισμένο αριθμό 999 κομματιών): μαύρα γυαλιά, αντρικό μαύρο ή γκρι κοστούμι με γιλέκο, δερμάτινα γάντια με γυμνές τις άκρες των δαχτύλων. Η κοτσίδα προϋπήρχε από τα 70s ακόμα.
Στις συλλογές του ο σχεδιαστής λάτρευε να χρησιμοποιεί δέρμα και γούνες. Άλλωστε, από το 1967, όταν σχεδίαζε για την Chloé, είχε συνεργαστεί σαν σύμβουλος και με τον οίκο Fendi έχοντας αναλάβει τον «εκμοντερνισμό» της σειράς με γούνες της φίρμας. Η αγάπη του αυτή, ήταν κάτι που ξεσήκωνε κατά καιρούς θυελλώδεις διαδηλώσεις ακτιβιστών έξω από τα ντεφιλέ του όπως εκείνη του 2001 στην οποία συμμετείχαν μέλη της διεθνούς οργάνωσης PETA. Από τότε ο Lagerfeld άρχισε να παρουσιάζει μόνο ένα παλτό ζιμπελίνας το χρόνο, εκεί που άλλοτε η εταιρεία του παρήγαγε εκατοντάδες κομμάτια από παλτό και άλλα γούνινα αξεσουάρ. Μία κοινωνική/οικολογική συνείδηση φάνηκε να απασχολεί τον Lagerfeld μέχρι το τέλος του, κυρίως στον σχεδιασμό των σόου του που πάντα είχαν σκηνοθετικά, μία «επαναστατική» ταυτότητα – είτε θυμίζοντας διαδηλώσεις σε δρόμους, είτε μία θύελλα από «καθημερινές γυναίκες» να πηγαίνουν για ψώνια.
Αγαπημένα μοντέλα του Karl Lagerfeld ήταν η Claudia Schiffer, η Diane Kruger, η Stella Tennant, η Cara Delevingne και πρόσφατα η mini-me κόρη της Cindy Crawford, η Kaia Gerber. Κάθε ένα από αυτά τα κορίτσια, στην εποχή του, έγιναν τα κεντρικά πρόσωπα στις επιδείξεις του σχεδιαστή. Το ίδιο και η Vanessa Paradis, η Keira Knightley, η Inès de La Fressange που έγιναν κεντρικά πρόσωπα στις φωτογραφήσεις του – μια και ήταν και εξαίρετος φωτογράφος, κάτι για το οποίο είχε βραβευτεί με το Lucky Strike Designer Award και το τιμητικό βραβείο της Γερμανικής Ομοσπονδίας Καλλιτεχνικής Φωτογραφίας «Deutsche Gesellschaft fur Fotographie».
Τότε άνοιξε στο Παρίσι και η μόνιμη Γκαλερί με τα έργα του καθώς και το «Studio 7L» για το οποίο ετοίμαζε 10 νέες συλλογές ρούχων κάθε χρόνο. Ήταν μία φρενήρης πορεία δόξας, μεγάλων συνεργασιών και δημιουργίας, εποχές που ο σχεδιαστής κοιμόταν μόνο 4 ώρες την ημέρα. Αυτό εξηγεί, ίσως, πολλά και για τα μαύρα του, μόνιμα, γυαλιά.
Ο Karl αγαπούσε τα βιβλία, τόσο όσο και τα ρούχα. Η ιδιωτική του εκδοτική εταιρεία «7L» διαθέτει περισσότερους από 300 τίτλους. Η αγάπη αυτή συνδυάστηκε και με την αγάπη του για τα αρώματα (από το 1975 «σχεδίαζε» αρώματα για την Chloé, την KL, και την Jako) ενώ το αγαπημένο του άρωμα ήταν εκείνο που μύριζε σαν φρεσκοτυπωμένο βιβλίο.
Η προσωπική ζωή του Karl Lagerfeld ήταν τόσο αντισυμβατική όσο και το δημόσιο προφίλ του. Δεν παντρεύτηκε ποτέ, δεν απέκτησε ποτέ παιδιά. Υπήρξε ένας άνθρωπος στη ζωή του, ο Jacques de Bascher που έφυγε από τη ζωή στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Ο Karl από τότε δήλωνε ότι «όλα πια τελείωσαν». Δεν τον ενδιέφερε να αγαπήσει κανέναν άλλο άνθρωπο. Ποτέ δεν του άρεσε να μιλάει για την ιδιωτική του ζωή, εκείνη που μοιραζόταν με την οικονόμο του σπιτιού του, τον μάγειρα και τον οδηγό του.
Σαν γνήσιος σνομπ δημιουργούσε συχνά σκάνδαλα με τις περιβόητες τοξικές του δηλώσεις. Πολύ συχνά μιλούσε προσβλητικά για τις υπέρβαρες γυναίκες («δεν γυρίζει να τις κοιτάξει κανένας, το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να κάθονται μπροστά στην τηλεόραση με μία σακούλα τσιπς και να κριτικάρουν τα μοντέλα για το πόσο άσχημα και αδύνατα είναι»), ακόμα και για τα ίδια τα μοντέλα («δεν προσέχουν τα δόντια τους»…)
Μερικές φορές αναγκαζόταν, για πολλούς λόγους, να κάνει δηλώσεις συγγνώμης, όπως το 2012 όταν απολογήθηκε στην τραγουδίστρια Adele επειδή την είχε χαρακτηρίσει «πολύ χοντρή αν και έχει θεϊκή φωνή και πολύ ωραία χαρακτηριστικά προσώπου».
Σε άλλη συνέντευξη είχε χαρακτηρίσει τους Ρώσους άντρες «πραγματικά φρικιά» αλλά έβρισκε τις Ρωσίδες τις ομορφότερες του κόσμου.
Η πιο σκανδαλώδης θέση του όμως, μάλλον υπήρξε η αποστροφή του για τα παιδιά, τα οποία μισούσε όπως έλεγε.
«ΔΕΝ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΝΩ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ» ΗΤΑΝ Η ΣΥΧΝΗ ΤΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΠΟΥ, ΕΠΙΣΗΣ, ΤΟΝ ΕΚΝΕΥΡΙΖΑΝ.
«ΔΕΝ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΝΩ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ» ΗΤΑΝ Η ΣΥΧΝΗ ΤΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΠΟΥ, ΕΠΙΣΗΣ, ΤΟΝ ΕΚΝΕΥΡΙΖΑΝ.
Αυτό που φαίνεται όμως ότι, τελικά, θα μείνει από τον Karl Lagerfeld είναι οι μεγαλειώδεις διαστάσεις που έδωσε στον ρόλο και τη σημασία της μόδας, καταξιώνοντάς την σαν μία κύρια ευρωπαϊκή δύναμη με αντοχή στο χρόνο.
Η Vogue τον χαρακτήριζε «μάστερ της επανεφεύρεσης», για τον τρόπο που μετάλλασσε μόδες, στιλ, τις ίδιες του τις εταιρείες – αλλά ποτέ τον εαυτό του, την εικόνα του.
14°
