Τα ροζ ψηλά τακούνια μου

Είναι γνωστό ότι η Αθήνα μισεί τα ψηλά τακούνια. Τα ψηλά τακούνια, ωστόσο, δεν πτοούνται και προσπαθούν να ισορροπήσουν σε ανισόρροπα πεζοδρόμια και κακοστρωμένους δρόμους. Είναι γνωστό το απόφθεγμα ότι οι γυναίκες πρέπει να υποφέρουν για να δείχνουν όμορφες. Πόνος. Μικρός και μεγάλος. Είναι ένα μάντρα που επαναλαμβάνουμε στους εαυτούς μας όταν βγάζουμε τα φρύδια, κάνουμε αποτρίχωση με κερί ή κλωστή, όταν λέμε «βάστα, καρδιά μου» και ιδρώνουμε άλλη μια ώρα κάνοντας ζούμπα ή όταν το στομάχι βρυχάται από την πείνα. Για να μην αναφέρω κι άλλα βάσανα.

Τα μαρτύρια των γυναικών είναι πανάρχαια. Όπως οι γυναίκες με τα «δεμένα πόδια». Αυτό το ανατριχιαστικό έθιμο της αυτοκρατορικής Κίνας που περιλάμβανε το σπάσιμο των οστών των ποδιών και το δέσιμό τους ώστε να μη μεγαλώνουν και να χωρούν σε μικροσκοπικά παπούτσια. Οι πατούσες παραμορφώνονταν, θύμιζαν οπλές και τις βάφτιζαν «πόδια του λωτού». Κι όμως αυτό το βάρβαρο έθιμο απαγορεύτηκε επίσημα μόλις το 2011. Τα ψηλά τακούνια και τα ποδαράκια του λωτού αναφέρονται συχνά σε αντιδιαστολή, αν και σε πολλές περιπτώσεις ταυτίζονται. Ταυτίζονται υπό την έννοια ότι πολλές φορές, όταν φοράμε ψηλά τακούνια, βγάζουμε τη βραδινή έξοδο με πολύ πόνο... Δεν συζητάμε για τις περιπτώσεις που μετά από μια βραδιά όπου έχεις ισορροπήσει πάνω στα δεκάποντα πρέπει να βαδίσεις κάποια στιγμή μέχρι το μετρό ή το σπίτι ή έστω μέχρι το αυτοκίνητο. Δεν συζητάμε για το βασανιστήριο του κατηφορικού πλακόστρωτου. Οι γόβες στιλέτο πιστεύεται ότι δείχνουν το γυναικείο σώμα πιο μακρύ, πιο θηλυκό. Ή για κάποιους είναι ό,τι είναι η γραβάτα για τον άνδρα. Τι σημαίνουν όμως όλα αυτά;

Μεγάλο μέρος της ύπαρξης μιας γυναίκας συνεπάγεται ένα είδος «συναινετικού μαρτυρίου» έγραψε η Λίζα Σμολ, διευθύντρια του Μουσείου του Μπρούκλιν, για την έκθεσή της «Killer Heels». Τα «δεμένα πόδια» ήταν ανατριχιαστικά επώδυνα αλλά θεωρούνταν όμορφα γιατί η κοινωνία είχε αποφασίσει ότι είναι όμορφα. Ο πόνος άξιζε τον κόπο γιατί αυτή η ομορφιά θεωρούταν ότι άξιζε. Ο πόνος ήταν ομορφιά και η ομορφιά πόνος. Την περίοδο της δυναστείας των Χαν, αν δεν είχες αυτά τα παραμορφωμένα ποδαράκια θεωρούσαν ότι ήσουν άσχημη και δεν είχες καμιά ελπίδα να παντρευτείς.

Η ευάλωτη φύση και η αδυναμία συνιστούν την ιδανική εικόνα για τη γυναίκα, παρατηρεί η Σούζαν Σόνταγκ. Αρκεί η κυρία να μπορεί να το υποστηρίξει χωρίς αχ και βαχ. Η γυναίκα αναμένεται να υποφέρει και μάλιστα αδιαμαρτύρητα. «Μια αληθινή κυρία δεν παραδέχεται ποτέ ότι τα πόδια της πονούν» λέει η Μέριλιν Μονρόε στην ταινία «Οι άνδρες προτιμούν τις ξανθές».

Η συγγραφέας Σάμερ Μπρέναν καταπιάνεται με μοναδικό τρόπο με τα ψηλά τακούνια στο βιβλίο της «High Heel» και τον πόνο που προκαλούν. Στις σελίδες του βιβλίου της χορεύουν πολλές γυναίκες με τιμωρημένα πόδια. Όπως η Δάφνη από τη «Μεταμορφώσεις» του Οβίδιου, η Σταχτοπούτα, η μικρή γοργόνα του Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν, η Τζίντζερ Ρότζερς, που έκανε τα πάντα προχωρώντας με την... όπισθεν φορώντας ψηλοτάκουνα, ή ακόμα και η Σίλβια Πλαθ που είχε κατακουραστεί από αυτό το «μαύρο παπούτσι/ στο οποίο έχω ζήσει σαν ένα πόδι».

Και η Μπρέναν θέλει πολλές φορές να φορέσει ψηλά τακούνια ή γόβες, αλλά δεν πιστεύει ότι η επιθυμία της δεν είναι απλώς το γεγονός πολιτιστικής κατήχησης. Προβληματίζεται. Τελικά τα ψηλά τακούνια είναι επιλογή; Έχουν γίνει φετίχ, τίτλος ταινίας από τον Αλμοδόβαρ. έχουν δαιμονοποιηθεί, έχουν λατρευτεί, έχουν αποθεωθεί και παραμένουν κεντρικό στοιχείο στην εικονογραφία της σύγχρονης γυναίκας. Τελικά τι σημαίνει όταν μια γυναίκα (ή όποιος άλλος θέλει) αποφασίζει τα φορέσει Tacones lejanos;