Η 96χρονη κ. Δήμητρα είναι η γηραιότερη δασκάλα κεντήματος

Πίσω από το πωλητήριο του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού στην οδό Αδριανού, στην Αίθουσα Εκδηλώσεων που βλέπει ακριβώς πάνω από το σιδηροδρομικό σταθμό στο Μοναστηράκι, κάθε Παρασκευή, η κ. Δήμητρα Παπουτσοπούλου, ετών 96, διδάσκει παραδοσιακό κέντημα δωρεάν. Tσεβρέδες από το Αϊβαλί, λινές πετσέτες αργαλειού με μετάξια και χρυσομέταλλο από τη Θράκη, κεντήματα από τα Δωδεκάνησα, τη Σκύρο, τη Μυτιλήνη, αντίγραφα από παλαιά νυφικά πουκάμισα της Αράχοβας και κεντητά μανίκια Σαρακατσάνων της Ηπείρου, σχέδια ποδόγυρων από τη Θεσσαλονίκη και την Επισκοπή Ημαθείας, καθώς και κεντήματα από πολλές περιοχές τις Αττικής είναι μεταξύ άλλων κομμάτια της λαϊκής παράδοσης που διασώζει, μεταδίδοντάς τη γνώση στις μαθήτριές της. Η συνεργασία της με το Μουσείο μετρά 38 χρόνια, ενώ για ένα μεγάλο διάστημα δίδασκε κέντημα και στη Δόρα Στράτου βοηθώντας επίσης στην αποκατάσταση αυθεντικών φορεσιών. Όλα αυτά αφιλοκερδώς.

Η σχέση της με το κέντημα ήρθε αργά στη ζωή της. Η κ. Παπουτσοπούλου, με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη γεννήθηκε και μεγάλωσε στην πλατεία Κολιάτσου. Χάνει τους γονείς της μικρή και με την προτροπή των θείων της φοιτά στο Αρσάκειο, έπειτα στην Παιδαγωγική Ακαδημία και συνεχίζει τις σπουδές της στη Φιλοσοφική Αθηνών.

Αποφοιτώντας παντρεύεται και αποκτά δύο παιδιά, την Πάρις και το Νίκο. «Ξεκίνησα με το κέντημα πριν από 40 περίπου χρόνια. Ήταν μπελάς για ‘μενα, δεν είχα στρωθεί ποτέ. Στο Αρσάκειο βέβαια μαθαίναμε οικοκυρικά, αλλά γενικά στη ζωή μου δεν είχα σχέση με τη βελόνα καθόλου». Ήταν όταν άκουσε σε μία εκπομπή στο ραδιόφωνο ότι στο Παγκράτι έχει συστηθεί μία ομάδα υπό την κυρία Αθηνά Κερεστετζή που διδάσκει μικρασιατική βελονιά και αποφασίζει να ασχοληθεί. «Με άγγιξε γιατί ήταν μια διαφύλαξη τις παράδοσης».

«Το κάνω με αγάπη, ό,τι καιρό και να κάνει, όσο μπορώ και με ανέχονται οι μαθήτριές μου θα έρχομαι. Κανονικά νεότεροι πρέπει να είναι οι δάσκαλοι, όμως είναι η ζωή μου αυτή τη στιγμή, το περιμένω πως και πως όλη τη βδομάδα να φτάσει η Παρασκευή για να έρθω να συναντήσω τα παιδιά μου».

Η σχέση της με τις μαθήτριές της, μερικές από τις οποίες παρακολουθούν τα μαθήματά της εδώ και 25 χρόνια έχει γίνει σχέση ζωής. Τη συγκινεί το γεγονός πως οι γυναίκες αυτές βοηθούν στο να διασωθεί και να διατηρηθεί η παραδοσιακή αυτή τέχνη. Οι ίδιες δε, λένε πώς η κ. Δήμητρα της έχει μυήσει «στην καλαισθησία και την φιλοκαλία», ενώ τους έχει μάθει πως να παρατηρούν τη φύση για να κατανοούν καλύτερα τους χρωματικούς συνδυασμούς. «Μπορεί να αμφισβητούμε ένα συνδυασμό κι εκείνη μας θυμίζει ένα λουλούδι, το χρώμα των φύλλων την άνοιξη ή το φθινόπωρο. Μας έμαθε να παρατηρούμε το περιβάλλον γύρω μας». Στο μάθημα καλούνται μεν να αντιγράψουν το παραδοσιακό κέντημα, όμως η κυρία Παπουτσοπούλου πάντα τις προτρέπει να βάζουν τη δική τους προσωπική ταυτότητα. «Μπορεί να έρθουμε όλο χαρά ότι έχουμε τελειώσει ένα κέντημα και  εκείνη μας λέει όλο κάτι να προσθέσουμε. Ένα φλουρί εδώ, μία πετρούλα εκεί, ένα φουντάκι. Μπορεί να κάνουμε να το ετοιμάσουμε σε επιπλέον τρία μαθήματα, αλλά στο τέλος θα έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα».

Η κ. Παπουτσοπούλου καθοδηγεί κλωστή – κλωστή τις μαθήτριές της προς την ολοκλήρωση ενός κεντήματος. Εκείνες σε κάθε μάθημα επιδεικνύουν περήφανα της δημιουργίες τους, ενώ τονίζουν ότι όταν τις τελειώνουν δεν τις κρύβουν σε κάποιο συρτάρι, αλλά τις χρησιμοποιούν για χρηστικούς ή διακοσμητικούς σκοπούς στο σπίτι. Στο τέλος κάθε σεζόν πραγματοποιείται έκθεση με τις δημιουργίες των μαθητριών, οι οποίες σύμφωνα με τις ίδιες έχουν καταφέρει να προκαλέσουν σοκ ακόμα και σε άλλες κυρίες που ασχολούνται χρόνια με το κέντημα.

Info: Μαθήματα κεντήματος με την κα. Δήμητρα Παπουτσοπούλου κάθε Παρασκευή 11:00 - 13:00. Αίθουσα Εκδηλώσεων Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, Αδριανού 45, Μοναστηράκι, τηλ: 2103233747 & 6947404077 – mnep.gr