Pierre Cardin: Ο κύριος με τη γκρενά γραβάτα

Γκρενά, πολύ μας άρεσε αυτό το χρώμα, δεν ξέρω αν το λέμε πια έτσι. Γκρενά γραβάτα με πράσινες βούλες. Μαζί και η ποσέτ. Είναι δεκαετία του 1980, μην μας περιγελάτε. Θυμάμαι τον πατέρα μου να τη φοράει, να τον πιέζω να την επιλέγει κάθε φορά που φορούσε κοστούμι. Pierre Cardin, ένα λογότυπο γραμμένο στο χέρι, μια υπογραφή σε εκατομμύρια προϊόντα, σε εκατομμύρια ντουλάπες, σε εκατομμύρια ανθρώπους. Διότι ο Pierre Cardin ήξερε ότι ήθελε να γίνει σχεδιαστής και η δουλειά του να αφορά τους πάντες. Καλώς ήρθατε στο μέλλον. Κανένας δεν το δούλεψε καλύτερα από εκείνον: αγνόησε πατρόν, βαρύτητα, κοίταξε το φεγγάρι, κατέκτησε το σύμπαν.

Γεννημένος το 1922 στο San Biagio di Callalta κοντά στη Βενετία, παιδί πολυμελούς οικογένειας η οποία μετανάστευσε όταν εκείνος ήταν 2 ετών για τη Γαλλία για να γλυτώσουν από τα αντισημιτικά σχέδια του Μουσολίνι. Εκεί έγινε Pierre (το όνομά του ήταν Pietro), δούλεψε ως ράφτης από πολύ μικρός κι όταν τελείωσε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος θα πήγαινε στο Παρίσι. Του είχε πει μια μάντισσα: θα γίνεις διάσημος σχεδιαστής μόδας.

Εκείνος εκπλήρωσε την προφητεία της: από τον Οίκο Paquin πηγαίνει στη Schiapareli και λίγο μετά σχεδιάζει μαζί με τον Bebè,Christian Bérard, τα κοστούμια για την Πεντάμορφη και το Τέρας του Κοκτώ το 1946. Ο Dior τον προσλαμβάνει στον Οίκο του και θα μείνει μέχρι να κάνει ένα μεγάλο βήμα για τον ίδιο και ένα μεγαλύτερο για την ανθρωπότητα: ανοίγει το δικό του ατελιέ, αρχικά στο πρώτο arrondissement κι έπειτα στη Rue du Faubourg Saint-Honoré, στην καρδιά της μόδας.

Bubble, unisex έμπνευση και Beatles

«Το πιο αγαπημένο μου ρούχο είναι αυτό που ανακαλύπτω για μια ζωή που δεν υπάρχει ακόμη, για τον κόσμο του αύριο». Για τον Cardin το τρίπτυχο στήθος, μέση, περιφέρεια ήταν μια συμβατική θεώρηση του γυναικείου σώματος και της μόδας εν γένει. Εκείνος σχεδιάζει το bubble dress με στενή μέση, φούστα με όγκο και στενό ποδόγυρο και γίνεται ανάρπαστο.

Σχεδιάζει τρισδιάστατα εκεί που οι άλλοι υπολόγιζαν μήκος και φάρδος. Έδινε όγκους, σήκωνε γιακάδες για να γίνουν καπέλα, φανταζόταν γιακάδες που όταν έπεφταν γίνονταν εσάρπες στα πανωφόρια που γέμιζαν τους δρόμους του Παρισιού. Έκανε επιδείξεις με μόνο φως εκείνο του φεγγαριού. Οι baby boomers είναι πια εικοσάρηδες, θέλουν να είναι και να ντύνονται αλλιώς, κυρίως οι άνδρες, οι οποίοι δεν θέλουν να μοιάζουν στον μπαμπά τους. Πριν τον Cardin, οι άνδρες έπαιρναν ρούχα μόνο από τον ράφτη τους.

Από την Couture πηδά στο prêt a porter και μάλιστα μετά την πρώτη του επίδειξη τον αποβάλλουν από τη Federation της Υψηλής Ραπτικής. Σχεδιάζει ρούχα για άνδρες, κάτι που δεν είχε ξαναγίνει ποτέ και προετοιμάζει το έδαφος για τα unisex ρούχα. Βάζει στις συλλογές του μη οργανικά υλικά, όπως το βινύλιο, εντάσσει το μέταλλο, αγαπάει το μαλλί, τα έντονα χρώματα, τα ψυχεδελικά σχέδια, τα κουμπιά και τα μεγάλα φερμουάρ.

Οι δημιουργίες του έχουν συμμετρία, γεωμετρία, ορίζονται από τον μινιμαλισμό αλλά και από μια εξτραβαγκάνζα από άλλον πλανήτη. Ψηλές μπότες, πιο ψηλά γάντια, μανίκια σε τροχιά, ανάγλυφα μίνι και φλούο ολόσωμες φόρμες. Είναι οι αρχές των 60s, όλα είναι πιθανά: ντύνει τους Beatles με κοστούμια χωρίς πέτα, τη Ρίτα Χέιγουορθ, την Εβίτα Περόν, τον Dali, τη Ζαν Μορώ που ήταν και μούσα και κορίτσι του για κάποια φάση της ζωής του, τους πάντες. «Από την ηλικία μου συμπεραίνετε ότι έχω γνωρίσει πολλές ηθοποιούς, τις έχω ντύσει και τις έχω γδύσει», θα πει ο ίδιος στο ντοκιμαντέρ «House of Cardin», το οποίο έκανε πρεμιέρα τον περασμένο Σεπτέμβριο. «Μελετώ τη γυναίκα όπως ένας γιατρός τον ασθενή του για να του δώσει αγωγή».

Από το Παρίσι σε όλον τον κόσμο

Πόσο δύσκολο θα ήταν να τρυπώσει στην παριζιάνικη μόδα στις αρχές του 1950 με τη Chanel, τον Dior, τον Yves Saint Laurent, τον Balenciaga. Εκείνος προσπέρασε το New Look και έβλεπε το new life και το Apollo. Έφτιαχνε καπέλα που έμοιαζαν με σκάφανδρα. Σε μια δεκαετία που όλοι ονειρεύονται ταξίδια στο διάστημα εκείνος τα προσέφερε, όχι αντιγράφοντας κάποιον αλλά ανοίγοντας τον δρόμο σε πολλούς, όπως τον Jean Paul Gaultier, ο οποίος δούλεψε στο πλάι του. Διάνοια, εσαεί μοντέρνος και πρωτοπόρος, έκλεισε το μάτι στη Mary Quant κι άλλαξαν τη μόδα. Επιδείξεις στην Κόκκινη Πλατεία, στο Σινικό Τείχος, στην έρημο Γκόμπι. Μπορεί να σου άρεσε ή να τον θεωρούσες παρωχημένο, υπερβολικό, αλλά ξέρεις με σιγουριά ότι η τροχιά του ήταν μοναδική.

Με το πείσμα του να πετύχει και πιθανότατα με την απαξίωση που εισέπραττε από τον χώρο του για κινητήριο δύναμη, δημιούργησε μόνος ένα luxury brand που έφερε το όνομά του και έπειτα εκδημοκράτισε την μόδα για λίγους: την έκανε για όλους. Τα εμπορικά δικαιώματα ήταν ατέλειωτα και σε όλον τον κόσμο κι εκείνος έβλεπε το όνομά του να φιγουράρει παντού, να δίνει υπεραξία σε αντικείμενα χρηστικά (ομπρέλες, πετσέτες, γυαλιά ηλίου, κατσαρόλες, έπιπλα, το θρυλικό Maxim του Παρισιού, αεροπλάνα) να γίνεται ο πρώτος πρέσβης του logomania.

Ο κόσμος σύμφωνα με τον Cardin

Σύμφωνα με τους New York Times, το 2002 κυκλοφορούσαν 800 προϊόντα με το όνομά του σε 140 χώρες αποφέροντάς του κέρδη πάνω από 1 δις. Όλοι μπορούσαν να έχουν κάτι που έχει υπογράψει ο Cardin, μια τακτική marketing που ανακάλυψε εκείνος για να την ακολουθήσουν όλοι: masstige, massive prestige. Ακόμη κι αν δεν είχε κάτι δικό του, τον έβλεπες παντού: το εξοχικό του Bubble House κοντά στις Κάννες είναι πολυφωτογραφημένο ενώ οι στολές της Ολυμπιακής Αεροπορίας της διετίας 1969-71 με την υπογραφή ήταν οι πιο avant garde στολές που έχουμε δει ποτέ.

Ακάματος μέχρι λίγο πριν πεθάνει, έζησε τη ζωή του στο έπακρο. Στο ξεκίνημά του ήταν ο μικρότερος couturier στο Παρίσι. Χθες έφυγε ο μεγαλύτερος και κάποιος αστεροειδής θα πρέπει να πάρει το όνομά του. «Το 2069, όλοι θα περπατάμε στο φεγγάρι ή στον Άρη φορώντας ρούχα από τη Συλλογή μου «Cosmocorps».