Αnimal print: Ξυπνάς μέσα μου το ζώο

I’ve never met a leopard print I didn’t like
Diana Vreeland

Στην άγρια φύση, τα χαρακτηριστικά στίγματα που έχουν οι μεγάλες γάτες στο δέρμα τους είναι το καμουφλάζ που τις βοηθάει να ενσωματωθούν στο περιβάλλον κυνηγώντας το θήραμά τους. Αντίθετα, οι άνθρωποι που φορούν απομιμήσεις του δέρματος των θεσπέσιων αιλουροειδών θέλουν να τραβήξουν την προσοχή των γύρω τους· το animal print απαιτεί θεατές.

Animal print στον κόσμο της μόδας, θεωρείται η απομίμηση μοτίβων του δέρματος ή της γούνας ζώων όπως η τίγρη, η λεοπάρδαλη, ο γατόπαρδος (cheetah), ο ιαγουάρος, η ζέβρα, η καμηλοπάρδαλη, ο κροκόδειλος, το φίδι. Βασική διαφορά μεταξύ του animal print και της αληθινής γούνας είναι ότι τα μοτίβα των ζώων αναπαράγονται πάνω σε υφάσματα και οι γούνες είναι πλέον κυρίως οικολογικές: τα ηθικά ζητήματα που εγέρθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις τα οποία αφορούσαν στην εξόντωση των άγριων ζώων για τη γούνα τους οδήγησαν στη θέσπιση διεθνών νόμων για την απαγόρευση του εμπορίου ειδών που βρίσκονται στο χείλος της εξαφάνισης.

«Χρειάζονται γύρω στα 40 ζώα για να γίνει ένα γούνινο παλτό, αλλά μόνο ένα για να το φορέσει. Αν δεν θέλετε να βασανίζονται και να σκοτώνονται στις παγίδες εκατομμύρια ζώα, μην αγοράζετε γούνες», δήλωνε η κλασική καμπάνια της Greenpeace στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Μετά από τη διεθνή κατακραυγή, οι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων και άλλοι παρεμφερείς οργανισμοί στήριξαν την εκστρατεία προώθησης υφασμάτων τυπωμένων με μοτίβα δερμάτων ζώων, ως εναλλακτική λύση σε όσους αγαπούν αυτό το pattern.

Οι τάσεις στη μόδα έρχονται και παρέρχονται, αλλά μερικές αντέχουν στο πέρασμα του χρόνου: το στιλ animal print ξεκίνησε από τις αρχές του 20ου αιώνα και παρότι είχε μερικές δύσκολες στιγμές στην πορεία του ως icon status ―αφού συχνά χαρακτηρίστηκε kitsch― παραμένει διαχρονικό: κάθε σεζόν έχει να επιδείξει κάποιες πινελιές από animal print στις κολεξιόν.
Η λατρεία για κάθε τι εξωτικό χαρακτηρίζει τη δεκαετία του 1920. Στο Παρίσι των années folles η Josephine Baker, το «τζαζ μωρό από το Χάρλεμ» που έδωσε σάρκα και οστά στην εξωτική φαντασίωση των λευκών Ευρωπαίων, έβγαζε συχνά βόλτα το κατοικίδιό της, έναν γατόπαρδο με το όνομα «Chiquita», ενώ η μυστηριώδης Ιταλίδα κληρονόμος Μαρκησία Luisa Casati (La Divina Marchesa) κυκλοφορούσε στη Βενετία κρατώντας με αλυσίδες δύο τίγρεις με κολάρα στολισμένα με πολύτιμους λίθους.

Η επανάσταση στην τεχνολογία και η μαζική παραγωγή υφασμάτων έφερε στη μόδα τολμηρά χρώματα και μοτίβα και το animal print που ως τότε θεωρούνταν σημάδι δύναμης και πλούτου, αφού είχε να κάνει μόνο με τη φυσική γούνα, έδωσε τη θέση του σε ένα αισθησιακό στιλ ντυσίματος: το υιοθέτησαν ατρόμητες trend setters, μεταξύ των οποίων σταρ του κινηματογράφου όπως η Joan Crawford και η Carole Lombard.

Το 1932 η ταινία της MGM «Tarzan the Ape Μan» με τον Johnny Weissmuller στον ρόλο του Ταρζάν και τη Maureen O’Sullivan στον ρόλο της Τζέιν, έσπαγε ταμεία. Το τροπικό στιλ (jungle style) των πρωταγωνιστών έγινε η νέα τρέλα στη μόδα και το animal print μπήκε στις ντουλάπες των γυναικών σε μπλούζες, παλτά και φουλάρια, ενώ τα πρώτα λεοπάρ μαγιό έκαναν την εμφάνισή τους στη Γαλλική Ριβιέρα.

Το 1940 τα pin-up girls στην Αμερική φωτογραφίζονταν με λεοπάρ εσώρουχα, σοκάροντας με την άγρια σεξουαλικότητά τους. H αμερικανική εταιρεία εσωρούχων Vanity Fair έκανε χρυσές δουλειές όταν έριξε στην αγορά λεοπάρ κομπινεζόν, σουτιέν, ζαρτιέρες και κορσέδες· τι πιο ερωτικό από μια γυναίκα με εσώρουχα αιλουροειδούς; Γυναίκα-θήραμα, η απόλυτη ανδρική φαντασίωση. Αλλά και θηρίο μαζί.

Μετά τον πόλεμο τα animal prints γίνονται πιο έντονα, ενώ oι χυμώδεις ντίβες του Χόλιγουντ τα απογειώνουν: Η «γυναίκα-λεοπάρδαλη» Ava Gardner ποζάρει νωχελικά με λεοπάρ μαγιό και δικτυωτό καλσόν σε ασορτί σκηνικό, ενώ η Jayne Mansfield ανάβει φωτιές με εφαρμοστά λεοπάρ παντελόνια και έξωμες τουαλέτες με αβυσσαλέα ντεκολτέ.

Ο Christian Dior ήταν ο πρώτος grand couturier που χρησιμοποίησε μοτίβα λεοπάρδαλης όχι μόνο στις γούνες, αλλά και ως print στις υψηλής ραπτικής δημιουργίες της πρώτης επίδειξης του Οίκου του το 1947· ήταν μέρος της ιστορικής κολεξιόν New Look που προκάλεσε σοκ. Επρόκειτο για τη βραδινή τουαλέτα «Afrique» και το κοκτέιλ dress «jungle», για τα οποία ο ίδιος ο μόδιστρος συμβούλευε: «Αν είσαι γλυκιά και ντροπαλή, μην τα φορέσεις».

Μετά από τον Dior και ο οίκος Lanvin δημιούργησε τη δική του σειρά από κρεπ και μεταξωτές δημιουργίες σε animal prints.

Καθώς άρχισαν να ξεδιπλώνονται τα 50s η φρενίτιδα με τα γουναρικά ―ως σύμβολο status, ευημερίας και πλούτου― είχαν τόσο μεγάλη ζήτηση, ώστε τα περιοδικά μόδας περιείχαν ειδικά ένθετα με σκίτσα ζώων για να μπορούν να επιλέξουν οι καταναλώτριες ποια γούνα θα τους ταίριαζε: σκίουρος ή μοσχοπόντικας; Ασημένια αλεπού ή αρκτική φώκια; Εκείνη που νικούσε συνήθως ήταν βέβαια η μεγάλη γάτα, το αιλουροειδές. Με τη γούνα ριγμένη ανέμελα στην πλάτη και με το θρυλικό της τουρμπάνι, εμφανιζόταν συχνά η Simone de Beauvoir στα παρισινά καφέ της Αριστερής Όχθης.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 τα λεοπάρ παλτά τύλιξαν προσωπικότητες όπως η πρώτη κυρία των ΗΠΑ Jackie Kennedy, η οποία το συνδύαζε με καπέλο pillbox όπως και η ντίβα Elizabeth Taylor που ήταν ειδική στα καπέλα. Η Sophia Loren και η Marilyn Monroe έκαναν επίσης θριαμβευτικές εμφανίσεις με γούνες μεγάλων αιλουροειδών.

Η pop εκδοχή των sixties ακολούθησε το animal print trend χωρίς μεγάλο ενθουσιασμό, καθώς στη μόδα κυριάρχησαν τα γεωμετρικά μοτίβα. Παρ' όλα αυτά, γούνινα λεοπάρ παλτά συνδυασμένα με μίνι φορέματα και ψηλές μπότες φόρεσαν κορίτσια όπως η Britt Ekland και η Jean Shrimpton, ενώ ο τίτλος του δίσκου του Bob Dylan «Leopard-Skin Pill-Box Hat» (1966) θεωρείται ότι αναφέρεται στην Edie Sedgwick, pop icon των νεοϋορκέζικων sixties, μετέπειτα σύντροφος του Andy Warhol. To μοντέλο Veruschka φωτογραφήθηκε για εξώφυλλα περιοδικών φορώντας mix-match ρούχα από suede με leopard print.

Η απαίτηση για γούνες άγριων ζώων είχε πάρει τέτοιες διαστάσεις ώστε εκατοντάδες τίγρεις, λεοπαρδάλεις και ιαγουάροι θανατώνονταν καθημερινά για να ικανοποιήσουν τη ζήτηση.

Το 1968 ο Αυστροαμερικανός avant-garde σχεδιαστής μόδας Rudi Gernreich αφιερώνει ολόκληρη κολεξιόν στο faux animal print, λανσάροντας φορέματα, παντελόνια, εσώρουχα αλλά και ψεύτικες γούνες, προς μεγάλη ανακούφιση του οικολογικού κινήματος.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ένας άλλος πρωτοπόρος σχεδιαστής, ο Λονδρέζος Ossie Clark, χρησιμοποιούσε το animal print σε αέρινα, μάξι φορέματα που εγκαινιάζουν στο Swinging London την τάση του bohemian chic και του χίπικου στιλ. Εμβληματικά έγιναν τα μάξι παλτά του από δέρμα φιδιού τα οποία λάτρεψε ο Mick Jagger. Nα τι έγραφε ο ίδιος o Ossie Clark στην αυτοβιογραφία του: «Είχα φτιάξει ανδρικά πουκάμισα με φραμπαλάδες από τσαλακωμένο ύφασμα και μεταλλικά τζάκετ με λεπτομέρειες γαλάζιου φιδιού, τα οποία λάτρευαν ο Μπράιαν Τζόουνς και ο Κιθ (Ρίτσαρντς). Η Μάριαν (Φέιθφουλ) αγόρασε ένα εφαρμοστό κοστούμι από δέρμα πύθωνα, χωρίς καν να ρωτήσει την τιμή.»

Η δεκαετία του 1970 αποθέωσε το animal print σε όλες τις εκδοχές του: kitsch, glam rock, high fashion, punk. To kitsch της τροπικής ζούγκλας και των τροπικών μοτίβων είχε την τιμητική του στα seventies, όχι μόνο σαν pattern σε πουκαμίσες, καμπάνα παντελόνια και μάξι φούστες, αλλά και στη διακόσμηση: χρησιμοποιήθηκε σε χαλιά, σε ταπετσαρίες τοίχων και επίπλων.

Το Glam Look αφορούσε κυρίως τους άνδρες καλλιτέχνες του Glam rock· ανδρόγυνα πλάσματα με εξωφρενικά κουστούμια, έντονο μέικαπ, πομπώδη χτενίσματα και μπότες με πλατφόρμες που έφταναν μέχρι τα 18 εκατοστά. Συνδύαζαν τα animal prints με δερματίνη, λύκρα, πούλιες και μποά με φτερά, σε εξεζητημένα σακάκια με υπερμεγέθεις βάτες και παντελόνια πολύ στενά ανάμεσα στα πόδια και εξαιρετικά φαρδιά στο κάτω μέρος, όλα αυτά σε πασπαλισμένα με χρυσόσκονη (γκλίτερ). Mark Bolan, David Bowie, Iggy Pop, Rod Stewart, Elton John ήταν μόνο μερικοί από τους καλλιτέχνες που ακολούθησαν αυτό το στιλ.

Στα μέσα των 70s, το animal print επανεμφανίστηκε στη μουσική σκηνή, αυτή τη φορά ως στοιχείο της αποδομημένης DIY (Do It Yourself) μόδας του βρετανικού punk. Οι punks πρόσθεσαν μια βρόμικη και άγρια πινελιά στη μόδα των 70s και τα κορίτσια συχνά φορούσαν animal print εσώρουχα κάτω από σχισμένα και φθαρμένα ρούχα. Στα animal prints που φόρεσαν οι punks συγκαταλέγονταν τα «brothel creeper», τα χοντρόσολα σκαρπίνια του George Cox τα οποία λάνσαραν η Vivienne Westwood και ο Malcolm MacLaren και τα έλιωσαν στη σκηνή οι Joe Strummer και Syd Vicious. Στις ΗΠΑ, η Debbie Harry απογείωσε το στιλ, φορώντας λεοπάρ, τιγρέ και ζέβρες μαζί με ξεβαμμένα jeans και δερμάτινα perfecto.

Το 1974 η Dianne Von Furstenburg ―καταξιωμένη επιχειρηματίας της μόδας, seventies icon και φιγούρα του Studio 54― σχεδίασε το εμβληματικό wrap dress, με το λεοπάρ να αποτελεί ένα από τα μοτίβα της. Στο θρυλικό Studio 54, εντυπωσιακές εμφανίσεις με animal prints έκανε συχνά η Bianca Jagger αλλά και το αιλουροειδές Grace Jones, η οποία φορούσε ολόσωμες φόρμες λεοπάρδαλης ―όταν δεν εμφανιζόταν τελείως γυμνή.

Animal print lover, που συνήθιζε να ντύνεται με λεοπάρδαλη, τίγρη ή ζέβρα απ’ την κορυφή ως τα νύχια, ήταν και η Poison Ivy του συγκροτήματος The Cramps: η εν λόγω θεά του psychobilly εμβολίασε το punk με στοιχεία glam και death metal. Ομοίως, η Eartha Kitt, η Barbara Streisand, η Jennifer Lopez ―η οποία έκανε εντυπωσιακή είσοδο στο Met Gala του 2013, με έξωμη τροπική τουαλέτα του Michael Kors και punk χτένισμα― καθώς και ο Τυνήσιος σχεδιαστής μόδας Azzedine Alaïa στην κολεξιόν του φθινόπωρο-χειμώνας 1991 έριξε στην πασαρέλα μοντέλα με μπότες, μπερέδες, κορμάκια, κορσέδες και παλτά, όλα σε animal prints· μια μαξιμαλιστική συλλογή που εξυμνούσε το πνεύμα της άγριας φύσης. Οι Ιταλοί σχεδιαστές Dolce & Gabbana πρόσθεσαν το animal print στη σχεδιαστική γραμμή τους.

Το 2004, η Kate Moss ως Queen of Cool’ γιόρτασε τα 30ά γενέθλιά της φορώντας ένα κίτρινο φόρεμα κάτω από ένα λεοπάρ print παλτό.

Το 2007 τα παντελόνια της κλασικής ανδρικής γραμμής του Giorgio Armani είχαν τυπωμένα μοτίβα λεοπάρδαλης.

Στις μέρες μας και εν μέσω lockdown, η Lady Gaga εμφανίστηκε στη Ρώμη για τις ανάγκες της νέας ταινίας της με μακρύ, κομψό Gucci φόρεμα με μοτίβα cheetah και μαύρη δερμάτινη μάσκα με καψούλια.

Φτηνιάρικο ή ακριβό, κιτς ή αβανγκάρντ, κραυγαλέο ή σεμνότερο και οικολογικό, σε όλες τις μορφές και τις αισθητικές εκδοχές, το animal print παραμένει άγριο και σέξι, συνδυάζεται με κάθε χρωματική παλέτα, φοριέται σε κάθε περίσταση και ως εκ τούτου παραμένει icon status και βασικό στοιχείο κάθε γυναικείας ντουλάπας.

Εκτός αν είστε ντροπαλή και γλυκιά.