Exercitatio Fen'ae: Χειροποίητα, χωρίς διάκριση γένους κοσμήματα

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να περιγράψεις μια δημιουργό. Ο καλύτερος είναι να αφήσεις τη δουλειά της να μιλήσει για λογαριασμό της. Μια βόλτα στο ψηφιακό εκθετήριο της Φένιας Γκοντοσίδου στο Instagram, αρκεί για να αποκρυσταλλώσει το προφανές: Αυτά είναι τα κοσμήματα που θα στολίσουν φέτος τους πιο απαστράπτοντες πρίγκιπες και πριγκίπισσες του άστεως.

Το όνομα είναι Exercitatio Fena'e, (για συντομογραφικούς λόγους E/F), και φορέας του η Φένια Γκοντοσίδου, η νεαρή αργυροχρυσοχόος η οποία σχεδιάζει μοναδικά, χειροποίητα, χωρίς διάκριση γένους κοσμήματα που ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο, με έδρα το στούντιό της στην Αχειροποίητο της Θεσσαλονίκης. Εδώ ο αμφιβληστροειδής κάνει πάρτι ακροβατώντας ανάμεσα σε σκουλαρίκια, δαχτυλίδια, κολιέ, περιδέραια και παντοειδή αξεσουάρ, όλα τους σχεδιασμένα με μια αισθητική απέριττη και ψύχραιμη, η οποία φιλοτεχνεί το σώμα δίχως καρναβαλισμούς ενώ ταυτόχρονα το περιβάλλει με μια μινιμαλιστική κομψότητα που αναδύεται σαν φωτεινή άλως.

Σε μια εποχή κατά την οποία συχνά η απλότητα είναι έγκλημα και τα μπιχλιμπίδια της πλάκας παίρνουν το πάνω χέρι, η E/F ανεβαίνει τη σκάλα για τα αστέρια ποντάροντας σε υλικά θεμελιώδη: Νερό, πέτρα, ξύλο, μονοχρωματικά υφάσματα, τυπωμένο χαρτί και ανεξίτηλο μελάνι στο δέρμα, η αντανάκλαση του βλέμματος πάνω στη βαθιά λίμνη των ματιών ενός αγαπημένου προσώπου, είναι τα στοιχεία που ταιριάζουν αρμονικά σε κάθε δημιουργία της Φένιας Γκοντοσίδου, δημιουργίες επιπλέον κατασκευασμένες από έξοχης ποιότητας ασήμι 925 και επιμεταλλωμένες με ρόδιο, ώστε στο διάβα σου να αφήνεις ανεξίτηλες εντυπώσεις που δεν πρόκειται να θαμπώσουν στο πέρασμα του χρόνου. Να τι μας είπε η ίδια η σχεδιάστρια για τη ζωή και τη δουλειά της.

Σαν όλες τις τέχνες, έτσι και η κοσμηματοποιία είναι προπάντων μια φόρμα έκφρασης. Τι θέλεις να δηλώσεις εσύ μέσα από τα Exercitatio Fen’ae;
Έχω πολλά να πω, κυρίως μέσα από τις συλλογές μου και τον χώρο που έχω φτιάξει για να μας στεγάσει. Προπάντων το κόσμημα είναι ένα μέσο το οποίο μου επιτρέπει να εκφράσω τις σκέψεις μου αλλά και να κατασκευάσω έναν τρόπο ζωής που ταιριάζει σε εμένα.

Είναι late bloomer κάποια που ανακαλύπτει τον προσανατολισμό της μετά τις σπουδές; Πώς πέρασες από το business and marketing στην αργυροχρυσοχοΐα και τι μεσολάβησε;
Η ιστορία πάει λίγο πιο πίσω, στο Λονδίνο, όπου βρέθηκα για σπουδές στον βιομηχανικό σχεδιασμό. Στο σύνολο του το αντικείμενο με ξενέρωσε και το παράτησα νωρίς, δεν ξέχασα όμως το συναίσθημα μέσα στο εργαστήριο και την ωραία επαφή που είχα με το μέταλλο σαν υλικό. Μετά ακολούθησε μία περίοδος κατά την οποία με ενδιέφερε να αποκτήσω όσες περισσότερες δεξιότητες μπορώ και αρκετή αυτοπεποίηθηση ώστε όταν έρθω σε επαφή με αυτό που είναι κατάλληλο για εμένα, να το αναγνωρίσω και να μπορώ να πράξω αναλόγως. Τελικά θα σου πω ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη χρονικότητα, μόνο η αλήθεια μου.

Η ετικέτα Exercitatio Fen'ae είναι πραγματικός γλωσσοδέτης, όσο και κρυπτική ως ονομασία. Θα ήθελες να μας μιλήσεις για τη σημασία της; Ίσως και για το ποίημα από το οποίο προήλθε;
Πίσω από την ονομασία κρύβεται μία ιστορία. Είμαι στο λύκειο, κάνω μάθημα, χτυπάει η πόρτα, «θέλω επειγόντως τη Φένια». Είναι μία αγαπημένη μου καθηγήτρια που όμως είναι και υπεύθυνή μου, οπότε σκέφτομαι ωχ, τι έχω κάνει πάλι. Ώσπου μου λέει, «κοίτα! Βρήκα το όνομά σου σε ένα ποίημα και θέλω να σου το αφιερώσω». Με λένε Φένια, έτσι; Ποιες οι πιθανότητες; Και μου δείχνει το ποίημα του Ηλία Λάγιου «Exercitatio Fena’e - Για το κοριτσάκι μου» και λέω, εδώ είμαστε. Εξαιρετικά εκπαιδευτική και κομβική στιγμή για την εξέλιξή μου, οπότε είναι ένας φόρος τιμής. Συμβολίζει για εμένα ταυτόχρονα ενθουσιασμό, τρυφερότητα και καλλιτεχνική φόρμα. Σημαίνει και η άσκηση Φένια στα λατινικά, επομένως κούμπωσε ιδανικά.

Είσαι νέα και εξωστρεφής, με τις στάνταρ ανάγκες των κοινωνικών ανθρώπων. Δεν παραείναι μοναχική η δουλειά σου;
Όταν είμαι εκεί έξω συνεχώς χρειάζομαι χρόνο με τον εαυτό μου, να ανασυνταχτώ, να κατατάξω κάπως τα πράγματα μέσα μου για να μπορέσω να επικοινωνήσω ξανά. Ακριβώς για αυτό κάνω τούτη τη δουλειά. Μου προσφέρει μοναχικότητα χωρίς να τη νιώθω ως μοναξιά. Μου δίνει χώρο να αναπνεύσω.

Επικοινωνείς με τα έργα σου στον δρόμο; Τι νιώθεις αν το φέρει η τύχη και βρεθεί μπροστά σου ένα κόσμημα Exercitatio Fen'ae;
Με τιμά πολύ το γεγονός ότι κάποιοι τα επιλέγουν και τους δίνουν πνοή, το κόσμημα είναι ούτως ή άλλως τόσο προσωπικό, επισφραγίζει το στιλ. Συνάμα με ενθουσιάζει το σε πόσες στιγμές διαφορετικών ανθρώπων συμμετέχουν οι δημιουργίες μου. Χαμογελώ πάντα.

Τι αισθάνεται κάποιος που δίνει σχήμα στο ασήμι την ώρα της δουλειάς; Με τι μοιάζει η διαδικασία; Με μηχανική ρουτίνα; Με διαλογισμό; Έχει μήπως κάτι από τον ασκητισμό του δρομέα αποστάσεων;
Η διαδικασία έχει ως εξής: θα πάρω το ασήμι στην αρχική του μορφή, θα το λιώσω στο κράμα του (925) και μετά θα το μετατρέψω σε σύρματα διαφόρων διαμέτρων και πλάκες. Αυτά είναι τα υλικά μου, κόβεις, κολλάς, επεξεργάζεσαι, μέχρι να καταλήξεις στη σύνθεση. Το μέταλλο είναι ένα υλικό που μεταμορφώνεις διαρκώς, οπότε παρόλο που έχει πολλές επαναλλαμβανόμενες κινήσεις η διαδικασία, μία εντελώς μηχανική ρουτίνα, η ελευθερία της έκφρασης είναι απεριόριστη. Γενικά είμαι ανυπόμονη και αν ήμουν δρομέας θα ήμουν σπριντάκιας. Είναι καθαρτικό όμως να δίνεις σε κάτι μορφή, αρχή, μέση και τέλος. Όταν σχεδιάζω μία συλλογή είμαστε εγώ και το υλικό σε έναν διαρκή διάλογο, μέχρι να ολοκληρώσω χάνομαι. Αυτό με ικανοποιεί.

Επιμένεις πολύ στο genderless όταν περιγράφεις τις δημιουργίες σου. Γιατί;
Θεωρώ ότι η ζωή μας μαστίζεται από συμβάσεις. Γιατί να πρέπει να εκφραστούμε αποκλειστικά και μόνο μέσα σε ένα δίπολο; Ή το ένα ή το άλλο; Ούτως ή άλλως δε πιστεύω στις συμβάσεις του φύλου, δε θα τις επιβάλω σε αντικείμενα. Μία παλιοαλυσίδα είναι, σου άρεσε, πάρε την και φόρα την όπως θέλεις, δεν καταλαβαίνω τι πάει να πει γυναικείο ή αντρικό κόσμημα. Τι είναι αυτή η μανία με τις κατηγορίες; Πρέπει να προσέχουμε τον λόγο μας, ώστε να μη συντηρούμε καταπιεστικές και ξεπερασμένες συνθήκες. Το δικαίωμα στην έκφραση πρέπει να παραμένει ελεύθερο, ατομικό και μακριά από κάθε μορφή πίεσης.

Πώς σε προσδιορίζει ο συγκεκριμένος όρος καλλιτεχνικά; Σου θέτει όρια ή σου ανοίγει ορίζοντες το να φτιάχνεις κοσμήματα ουδέτερου φύλου;
Mε προκαλεί να σκεφτώ πέρα από αυτά που μου έχουν μάθει, άρα θα πω το δεύτερο. Με απελευθερώνει.

Θα έλεγες ότι είναι αστείρευτη ή αντίθετα πεπερασμένη η γκάμα της κοσμηματοποιίας; Πόσα αλλιώτικα σχέδια μπορεί να εφεύρει κανείς; Πώς μπορεί κάποιος να γίνει διαφορετικός και να ξεχωρίσει μέσα από συγκεκριμένες φόρμες, όπως ένα κολιέ ή ένα δαχτυλίδι;
Παρθενογένεση δεν υπάρχει και σίγουρα δεν θα εφεύρω εγώ τον τρόπο που τετραγωνίζεται ο κύκλος. Συνοψίζοντας τις επιρροές και τις εμπειρίες μου, χρησιμοποιώ μία από τις πιο αρχαίες γλώσσες του κόσμου αυτή της αργυροχρυσοχοίας για να εκφράσω αυτά που θέλω να πω. Είναι ο συνδυασμός χιλιοειπωμένων πραγμάτων μέσα από το ατομικό μου πρίσμα, εκεί ποντάρω.

Τι σημαίνει το 25:25 που τιτλοφορεί την πιο πρόσφατη συλλογή σου;
Είμαι λάτρης των συμβολισμών, των συμπτώσεων και των μονών αριθμών. Το πρώτο 25 συμβολίζει την ηλικία μου όταν ίδρυσα το στούντιο και όλο μαζί σε μορφή ώρας συμβολίζει την ώρα που δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει καταλληλότερη ώρα για να πράξεις από αυτή που δημιουργείς εσύ.

Αλήθεια, δέχεσαι αναθέσεις; Ή μήπως προτιμάς να εργάζεσαι αποκλειστικά πάνω σε σχέδια δικής σου επινόησης;
Δέχομαι, φυσικά. Έτσι ξεκίνησα άλλωστε. Μου αρέσει να μπορεί να μπει κάποιος στο χώρο μου και να δημιουργήσουμε αυτό που φαντάζεται μαζί, δε θέλω να το χάσω αυτό.

Σε διέπει μια στοργή για την Αχειροποίητο, όπου στεγάζεται το ατελιέ σου. Ζεις «πεισματικά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, γιατί κάθε δρόμος έχει να σου πει τη δική του ιστορία, που θα αποτελέσει την έμπνευση της στιγμής που θα πυρωθεί τελικά σε ένα κόσμημα». Είναι μήπως και λίγο αμφίδρομο αυτό; Τι είδους κοσμήματα θα δημιουργούσες, εάν για παράδειγμα κατοικούσες στο Λονδίνο ή στο Τόκιο ή στη Βομβάη;
Σίγουρα πολύ διαφορετικά. Οι εικόνες τις καθημερινότητάς μας, οι ρουτίνες μας, οι συναναστροφές μας κυριολεκτικά κατασκευάζουν μία διαφορετική δομή εγκεφάλου. Συνεπώς το Λονδίνο, το Τόκιο ή η Βομβάη θα συνέθεταν διαφορετικές συνθήκες για δημιουργία. Μέχρι πρόσφατα επιδίωκα να ταξιδεύω συνεχώς και να αφομιώνω αυτές τις εικόνες στην πρακτική μου. Σύντομα ελπίζω να μας επιτραπεί και πάλι.

Θεσσαλονίκη για πάντα, λοιπόν; Ή ετοιμάζεσαι και εσύ να γίνεις η επόμενη πρέσβειρά μας στην Αθήνα;
Έχει μια γλυκιά αλητεία αυτή η πόλη που εκτιμώ. Είσαι πάντα δέκα λεπτά μακριά από το επόμενο παραστράτημά σου ή μία στροφή από την επόμενη τυχαία συνάντηση. Έχει ευκολίες που σου επιτρέπουν να θρέφεις τον αυθορμητισμό σου. Είναι η πόλη που μεγάλωσα, ρομαντική, ερωτική, κιμπάρισσα, έχει όμως και μια εσωστρέφεια που με κουράζει όλο και περισσότερο. Εάν φύγω θα δηλώνω νοσταλγός, εάν μείνω θα με φάει η περιέργεια.

Πέρα από τα γεωγραφικά σύνορα, υπάρχει εκεί έξω ένα τεράστιο εκθετήριο παύλα πωλητήριο που ονομάζεται ίντερνετ. Και ενώ είναι πλέον εύκολο να προωθήσει κανείς τη δουλειά του στο web, είναι εξίσου δύσκολο το να ξεχωρίσει μέσα στον συρμό. Πώς αντιμετωπίζεις αυτή τη συνθήκη;
Διστακτικά και με μια ελαφριά δυσαρέσκεια, καθώς προτιμώ την άμεση επαφή. Η πραγματικότητα είναι όμως ότι είναι ένα εργαλείο γεμάτο πληροφορίες και ειδικά τώρα, με την κατάσταση της πανδημίας, έχει φέρει κοντά πολλούς δημιουργούς. Ταυτόχρονα έχει δώσει μία πλατφόρμα σε δημιουργούς σαν εμένα να επικοινωνήσουν τη δουλειά τους σε ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, που δεν έχουν τη δυνατότητα να έρθουν στο στούντιο να με γνωρίσουν και να επιλέξουν το κόσμημά τους. Θα το αγκαλιάσω γιατί καταρρίπτει τις αποστάσεις και ανοίγει διάλογο και θα το απορρίψω γιατί συχνά δημιουργεί πλασματικές εικόνες και δεν σου επιτρέπει να εμβαθύνεις στον βαθμό που το επιτρέπει μια διαπροσωπική σχέση.

Να τολμήσω και το τετριμμένο ερώτημα; Ποιο είναι το απολύτως απαραίτητο αξεσουάρ για κάθε γυναίκα; Και ποιο για τον άνδρα;
Δαχτυλίδια. Πάντα και για πάντα. Ούτως ή άλλως λέμε τόσα πολλά με τα χέρια μας, η παρουσία δαχτυλιδιών λέει άλλα τόσα για την προσωπικότητά μας.

Σε ποιο βίντεο αγαπημένου σου τραγουδιού θα ήθελες να δεις κοσμήματα Exercitatio Fen'ae;
Εξαιρετικά δύσκολη επιλογή. Θα πω στο «Love’s a Stranger» των Warhaus, γιατί ταιριάζει πολύ στην ιδιοσυγκρασία της τωρινής μου συλλογής.

Τι εύχεσαι για το μέλλον;
Να υπάρχει μέλλον.

EXERCITATIO FEN'AE
Jewelry n Object
Hand fabricated. Re imagined. Genderless.
Αχειροποίητου 5, Θεσσαλονίκη
Instagram: @exercitatiofenae
Facebook: exercitatiofenae
exercitatiofenae.com