Η πρώτη έκθεση του Martin Margiela στο Παρίσι

Τον Νοέμβριο του 2018 ο Martin Margiela βραβεύτηκε από τα Belgian Fashion Awards για τη συνολική του προσφορά και την επίδραση του στην ιστορία της μόδας. Εκείνος, που δεν παρεβρέθη στην τελετή εξακολουθώντας να κρατά το πρόσωπό του κρυφό και να μην δίνει συνεντεύξεις, ευχαρίστησε την επιτροπή με μια επιστολή:

«Πολλοί λένε ότι η μόδα έχει κοντή μνήμη καθώς παθιάζεται από την επικαιρότητα και την καινοτομία. Όμως οι πρόσφατες έκθεσεις που πραγματοποιήθηκαν με τη δουλειά μου αποδεικνύει το αντίθετο. Φόρος τιμής σε μια περίοδο σκληρής δουλειάς και αφοσίωσης που διήρκησε περισσότερο από 30 χρόνια μέχρι το 2008, τη χρονιά που αποφάσισα ότι δεν μπορώ να τα βγάλω πέρα με την ολοένα αυξανόμενη πίεση και τις απαιτήσεις του εμπορίου. Όπως και με το overdose της πληροφορίας μέσα από τα social media, που καταστρέφει το σκίρτημα της αναμονής και το στοιχείο της έκπληξης, δομικό στοιχείο για μένα».

Η Lafayette Anticipations στο Marais του Παρισιού, η φουάρ των Galeries Lafayettes παρουσιάζει το φθινόπωρο του 2021 μια έκθεση με το έργο του ιδιοφυή καλλιτέχνη Martin Margiela. Περισσότερα από 40 εγκαταστάσεις, γλυπτά, κολάζ, ζωγραφικά και ταινίες φέρνουν μπροστά αυτό που όλοι όσοι έπιναν νερό στο όνομά του, έλεγαν πάντα: ότι πρόκειται για καλλιτέχνη. Μέσα από τις φόρμες που αποδόμησε κι αναβάπτισε, από τα υλικά που χρησιμοποίησε, από τα όρια του κονφορμισμού και της κοινοτυπίας για τα οποία αδιαφόρησε, από τους χώρους που επέλεγε να δείξει τη δουλειά του κι από τα ντεφιλέ, τη ροή και την αισθητική των οποίων άλλαξε. Με ρίσκο και με κόστος. Στην έκθεση που ξεκινά στις 20 Οκτωβρίου, οι θεατές θα μπαίνουν από την έξοδο κινδύνου για να μυηθούν στο DNA του Margiela.

Τα περισσότερα έργα δημιουργήθηκαν στο στούντιο του ιδρύματος που στηρίζει τη Lafayette Anticipations και παρουσιάζονται ως μια ενότητα. Η διευθύντρια του Lafayette Anticipations και επιμελήτρια της έκθεσης, Rebecca Lamarche-Vadel, λέει για εκείνον: «το ταλέντο του εκφράζεται μέσα από όλα τα μέσα και η δουλειά του από τη μόδα στο performance και τη ζωγραφική, εξετάζει συνεχώς τα όρια της τέχνης. Μας ωθεί να εξετάσουμε τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο. Η δουλειά του ιχνηλατεί το μυστήριο, τα εγκατελειμμένα αντικείμενα, οι τόποι και τα γεγονότα που δεν κερδίζουν την προσοχή μας. Με τη δουλειά του, τα αναδεικνύει χαρίζοντάς τους μια νέα αξιοπρέπεια».

Μια λαμπρή επιστροφή στον άνθρωπο που παγιδεύτηκε κι άφησε την εταιρεία με το όνομά του, το Maison Martin Margiela, σε κάποιον άλλο για να απελευθερωθεί. Έφυγε αθόρυβα αλλά η έξοδός του έκανε κρότο καθώς η κατάσταση θύμισε εποχές Halston αλλά και Helmut Lang. Στα χρόνια της επαγγελματικής ενασχόλησής του με τη μόδα, η προσφορά του στον διάλογο με το νέο ήταν τεκτονική: τέσσερις πονταρισιές αντί για ταμπέλα στα ρούχα, αριθμοί αντί για λογότυπο, εισαγωγή του upcycling σε μια εποχή που ακόμη καπνίζαμε μέσα στα αεροπλάνα. Τα Tabi boots που χώριζαν το μεγάλο δάχτυλο από τα υπόλοιπα, τα tattoo t-shirts, τα φορέματα που μοιάζουν με κούκλες μοδιστρικής. Καθένα από τα 40-τόσα σόου που χάρισε στους αυξανόμενους θαυμαστές του οίκου του και στους φανατικούς fashionistas που τον ακολουθούσαν χωρίς να γνωρίζουν την όψη ή τη φωνή του, ήταν ένα υπόμνημα τέχνης. Δεν φοβόταν να κάνει εγκάρσια τομή στη δομή του ρούχου αλλά και στην κυρίαρχη αισθητική των 80’s και 90’s. Έχτιζε γκρεμίζοντας στερεότυπα, φόβους, κλισέ. Κουρελάκια και υφάσματα ευτελή, γίνονταν couture στα χέρια του και στα σώματα των πιο επιδραστικών γυναικών και ανδρών. Έγινε παρατηρητής, φιλόσοφος, σχολιαστής μιας εποχής που σταδιακά άλλαζε με ταχύτητα που αυξανόταν με γεωμετρική πρόοδο.

Μαζί με τους 6 της Αμβέρσας (Ann Demeulemeester, Dries van Noten, Dirk Bikkembergs, Marina Yee, Walter Van Beirendonck και Dirk Van Saene), απόφοιτοι όλοι τους της Σχολής Καλών Τεχνών της ομώνυμης πόλης στα τέλη των 70’s και αρχές των 80’s έφεραν νέο αίμα στη μόδα, μια νέα προσέγγιση. Εκείνος αποφοίτησε το 1977 κι αφού δούλεψε στην Ιταλία και το Βέλγιο, μετακόμισε στο Παρίσι και ξεκίνησε να δουλεύει ως βοηθός του Ζαν Πωλ Γκωτιέ από το 1984 έως το 1987. Ίδρυσε τον οίκο του το 1987 κάνοντας πολύ σύντομα τον πλανήτη να μιλά για εκείνον. Θα είναι παρών στην έκθεσή του τον προσεχή Οκτώβριο; Ποιος ξέρει; Ακόμη κι αν είναι εκεί ποιος θα τον αναγνωρίσει; Ενδεχομένως οι σπουδαίοι σχεδιαστές που τον έχουν αντιγράψει, που έχουν κάνει βίωμά τους το δικό του ταλέντο και οι αγαπημένοι του άνθρωποι που μετά από χρόνια θα τον δουν να ανθίζει πάλι στο τέταρτο διαμέρισμα του Παρισιού και σε όλον τον κόσμο.