Rosso Valentino, ένας εμβληματικός Οίκος υψηλής ραπτικής, ένα μοναδικό χρώμα

Η Artemisia Gentileschi γεννήθηκε στη Ρώμη το 1593. Ζωγράφιζε από τα δεκαπέντε της. Ένα από τα παλαιότερα σωζόμενα και πλέον διάσημα έργα της το ζωγράφισε στη ηλικία των δεκαεπτά μόλις. Έχει τίτλο «Η Σωσάννα και οι πρεσβύτεροι». Μια νεαρή γυναίκα κάθεται σε έναν ξύλινο πάγκο στη βάση ενός μαρμάρινου λουτρού. Είναι γυμνή. Μια λευκή πετσέτα καλύπτει ίσα-ίσα το πάνω μέρος των μηρών της. Τα χέρια της σηκωμένα σε μια μάταιη άμυνα στις ορέξεις των δύο ηλικιωμένων ανδρών που γέρνουν από πάνω της. Οι «πρεσβύτεροι» φορούν κόκκινες κάπες. Ο ρόλος του χρώματος σε αυτόν τον πίνακα είναι ξεκάθαρος.

Ο Diego Velazquez ήταν Ισπανός ζωγράφος, έξι χρόνια νεότερος από τον Τζεντιλέσκι. Ένα καλοκαίρι, στα μέσα του 17ου αιώνα, ο Βελάσκεθ επισκεπτόταν τη Ρώμη. Είχε την άδεια να φιλοτεχνήσει το πορτρέτο του Πάπα, ένα έργο που είναι γνωστό με τον τίτλο «Pope Innocent X». Στον καμβά του Βελάσκεθ κυριαρχεί το κόκκινο. Κόκκινη ταπισερί στο φόντο, κόκκινο ύφασμα να καλύπτει το πίσω μέρος του χρυσού θρόνου, η κόκκινη μεταξωτή ρόμπα που καλύπτει το επάνω μέρος του κορμιού του. Ο Innocent X φοράει κόκκινο σκούφο που στέκεται ίσια πάνω στο κεφάλι του. H δύναμη που αποπνέει το πρόσωπό του μέσα από τις κόκκινες σκιές είναι συγκλονιστική. Δύναμη που υπαινίσσεται μια θεόδοτη εξουσία πάνω σε όλα και κωδικοποιείται με ένα χρώμα. Το κόκκινο.

Μαθήματα Ιστορίας (της Τέχνης) παρμένα μέσα από την Κόκκινη «Βίβλο» ενός εμβληματικού Ιταλικού Οίκου υψηλής ραπτικής, αλλιώς και «Rosso Valentino», μια σπουδή στο χρώμα με τα πολλά πρόσωπα και τα συναρπαστικά μυστικά – αυτό που αποτέλεσε την ταυτότητα του Valentino Garavani, εξέφρασε το όραμα του ιταλού μόδιστρου για την ομορφιά (των πάντων) και απέδωσε με αλησμόνητο τρόπο τα ευγενή ιδανικά του μέσα από μια πλούσια (κατακόκκινη) κληρονομιά από σιφόν, μετάξια και βελούδα.

Τo κόκκινο του Valentino

Ακολουθώντας το δημιουργικό πεπρωμένο του από τη Via dei Condotti 11 στη Ρώμη –εκεί όπου άνοιξε το πρώτο του ατελιέ το 1959, στη Via Veneto και το Café de Paris– όπου γνώρισε τον Giancarlo Giammetti για να δημιουργήσουν μαζί τον Οίκο Valentino και να μοιραστούν έκτοτε τη δουλειά αλλά και τη ζωή τους, στο σήμερα και τον Pierpaolo Piccioli, creative director του μεγάλου Ιταλικού Οίκου, το πολυτελές φωτογραφικό λεύκωμα που κυκλοφόρησε από τις εκδ. Assouline «σκαλίζει» ένα από τα πιο ολοκληρωμένα και σχολαστικά «τακτοποιημένα» αρχεία στην ιστορία της μόδας. Ο παθιασμένος «έρωτας» του σχεδιαστή για το κόκκινο χρώμα αποθεώνεται μέσα από περισσότερες από 200 θρυλικές δημιουργίες αλλά και αξεσουάρ του Οίκου –από μεταξωτές βραδινές τουαλέτες και δημιουργίες υψηλής ραπτικής, στα “Rockstud” slingbacks από δέρμα nappa, τις τσάντες και τις ζώνες με το V σε αγκράφες με μπρούτζινο φινίρισμα– σε μια αναδρομή πενήντα χρόνων.

Είναι ένα χρώμα που με πηγαίνει πίσω στην παιδική μου ηλικία. Έχει τέτοια ζωντάνια και γοητεία που θέλω να το βλέπω όχι μόνο στα ρούχα, αλλά και στα σπίτια, στα λουλούδια, στα αντικείμενα, σε κάθε μικρή λεπτομέρεια των πραγμάτων. Κάθε τι κόκκινο είναι για μένα ‘γούρι’

Για τον Valentino Garavani το κόκκινο είναι, όπως έλεγε, «ένα μαγευτικό χρώμα, που αντιπροσωπεύει τη ζωή, το αίμα, τον θάνατο, τη δύναμη, το πάθος και την αγάπη και… είναι και το απόλυτο φάρμακο για τη θλίψη και την κατήφεια». Ο Valentino το «ερωτεύτηκε» όταν, φοιτητής ακόμη, πήγε να δει την όπερα «Κάρμεν» κατά τη διάρκεια διακοπών του στη Βαρκελώνη. «Όλα τα κοστούμια στη σκηνή ήταν κόκκινα», θυμόταν, «οι περισσότερες γυναίκες στα θεωρεία φορούσαν κυρίως κόκκινα φορέματα και ξεχώριζαν σαν γεράνια στο μπαλκόνι». Ήταν σαν επιφοίτηση για τον νεαρό Valentino, μια φανέρωση που θα καθόριζε το δημιουργικό του μέλλον. «Είδα μια ώριμη γυναίκα με γκρίζα μαλλιά σε ένα από τα θεωρεία, ήταν πολύ όμορφη, ντυμένη με πορφυρό βελούδο από το κεφάλι μέχρι τα νύχια», είχε πει. «Ανάμεσα στις άλλες γυναίκες, φαινόταν μοναδική, απομονωμένη στη μεγαλοπρέπειά της, σε έναν αυτόφωτο κόσμο, έναν κόσμο με λάμψεις από κόκκινο. Δεν την ξέχασα ποτέ. Για μένα ήταν και θα είναι μια κόκκινη θεά».

Το πρώτο κόκκινο ρούχο που δημιούργησε ο Valentino ήταν για την πρώτη του κιόλας κολεξιόν στη Ρώμη, στις 28 Φεβρουαρίου του 1959. Στις σημειώσεις του προγράμματος, το κατακόκκινο φόρεμα εμφανίζεται με τον τίτλο «Fiesta». Υπάρχει μια φωτογραφία του σχεδιαστή στο ατελιέ του στη Via dei Condotti 11. Δημιουργίες της πρώτης του συλλογή είναι «παραταγμένες» στη μεγάλη κρεμάστρα μπροστά του, αλλά είναι το φόρεμα Fiesta που τραβάει προς τα έξω, με το χέρι του να «χάνεται» στο πλούσιο πορφυρό ύφασμα.

Κανείς δεν αντιλαμβανόταν το κόκκινο χρώμα όπως ο Valentino. «Το κόκκινο είναι ένα χρώμα που με πηγαίνει πίσω στην παιδική μου ηλικία. Έχει τέτοια ζωντάνια και γοητεία που θέλω να το βλέπω όχι μόνο στα ρούχα, αλλά και στα σπίτια, στα λουλούδια, στα αντικείμενα, σε κάθε μικρή λεπτομέρεια των πραγμάτων. Κάθε τι κόκκινο είναι για μένα γούρι», έλεγε.

Για τον Pierpaolo Piccioli, πάντως, το Rosso Valentino «δεν είναι ούτε αναδρομή, ούτε ύμνος». Είναι, όπως λέει, «απλά ο τρόπος που δουλεύουμε». «Το αρχείο Valentino είναι ένα ζωντανό οικοσύστημα και οι θησαυροί του είναι έτοιμοι να πουν τις δικές τους ιστορίες, αν θελήσεις να τους μιλήσεις. Αυτή τη φορά θέλαμε να μάθουμε πόσα κόκκινα φορέματα έχουμε, πόσο “παρών” είναι το “κόκκινο του Valentino” στις δημιουργίες μας. Το βιβλίο είναι η απάντηση σε αυτό το ερώτημα».