Πότε ξεκίνησε το goth, πώς το συναντάμε σήμερα και γιατί παρατηρείται αναβίωσή του;
Αναγέννηση του goth: πού και πώς ξεκίνησε, και τι ρόλο έπαιξε η ταινία «Beetlejuice»
Το brat summer τελείωσε επίσημα και ακολουθείται από ένα κύμα που σίγουρα ταιριάζει περισσότερο στον μουντό ουρανό του χειμώνα. Πρόκειται για την πραγματική αναγέννηση του goth και ειδικότερα στη μόδα. Δεν είναι απλώς μία περιοδική τάση, όπως η απροσδόκητη στροφή από το παλιόπαιδο στο σεμνότυφο, ούτε η αέρινη επιστροφή του boho της εποχής της Sienna Miller. Είναι πολύ πιο διαχρονικό – κάτι δυσοίωνο και αρχέγονο που μέχρι πρότινος παραμόνευε στις σκιές και τώρα βγαίνει επιβλητικά στο προσκήνιο. Και δεν μιλάμε για το Goth Girl Summer του 2022, το οποίο ήταν όσο να πεις ξενερωτικό, αλλά για μια πιο ολοκληρωμένη ανάσταση του gothic, όπως πιστεύει η Tish Weinstock.
Η πρώην συντάκτρια ομορφιάς της Vogue, goth μέχρι το κόκαλο και πλέον συγγραφέας του βιβλίου «How to Be a Goth: Notes on Undead Style», περιγράφει τη μόδα ως «μια γιορτή του σκοταδιού». Αυτό ενδεχομένως σημαίνει μια σκιώδη παλέτα από μαύρο, γκρι, μπλε του μεσονυκτίου, βυσσινί, oxblood και βαθύ μοβ. Αλλά, δεν εξηγείται με ένα στιλ ρούχων. Όπως είπε η Weinstock «Μέσα από το goth στοιχείο, μπορείς να υιοθετήσεις παραπάνω στιλ. Το goth είναι σκοτεινό, είναι τολμηρό, αλλά μπορεί επίσης να είναι δραματικό και ρομαντικό».
Φαίνεται ότι σήμερα το goth στοιχείο διαπερνά την κουλτούρα σε κάθε επίπεδο. Μπορεί να το δεις να πλανάται στο μοντάζ ταινίας τρόμου, το μουσικό βίντεο της Sabrina Carpenter για το «Taste», στην capsule συλλογή της Dilara Findikoglu για το Heaven που συνδυάζει το τρομακτικό με το πρόστυχο school girl, ή στην πρόσφατη επανεκκίνηση του «The Crow», με πρωταγωνίστρια την FKA twigs. Αλλά πουθενά δεν είναι πιο αισθητή η αναβίωσή του από την περιοδεία Τύπου της νέας ταινίας «Beetlejuice Beetlejuice», 36 χρόνια μετά την πρώτη ταινία του Tim Burton.
Οι εμφανίσεις στο κόκκινο χαλί της Βενετίας είχαν κάτι από goth
Φαίνεται πως και οι εμφανίσεις στο κόκκινο χαλί της Βενετίας είχαν κάτι από την αύρα της ταινίας: το σέξι succubus μαύρο φόρεμα Vivienne Westwood της Monica Bellucci, η «τερατώδης» τουαλέτα της Catherine O'Hara που είχε κάτι από Maleficent και το custom Chanel outfit της Winona Ryder, με περίεργη ραπτική και μαύρα βολάν. Τον ίδιο dark χαρακτήρα βλέπουμε και σε λοιπές εμφανίσεις των ηθοποιών. Η Jenna Ortega, η οποία υποδύεται την Astrid Deetz –κόρη της Lydia Deetz που ενσαρκώνει η Winona Ryder–, έχει σκορπίσει το σκότος με vintage κορσέδες, μπαλούν μαύρες φούστες, κατακόκκινα καλσόν και «τρομακτικά» ριγέ κοστούμια. Άλλωστε όπως λέει και η Lydia στην πρώτη ταινία «Όλη μου η ζωή είναι ένα σκοτεινό δωμάτιο, ένα μεγάλο σκοτεινό δωμάτιο». Πρόκειται για την τέλεια συμπύκνωση της καταιγιστικής εμπειρίας ενηλικίωσης και συνοψίζει πλήρως τη γοτθική κατάσταση. «Very Mad, Very Maudlin, Very Macabre», όπως είπε πολύ πετηχυμένα και η Tish Weinstock.
Tο τι είναι η Dark υποκουλτούρα είναι μια ερώτηση με χιλιάδες απαντήσεις.
Αυτή η γοτθική διάθεση διαχέεται και στους δρόμους. Η Primark πολύ πρόσφατα παρουσίασε μια συλλογή Beetlejuice σε συνεργασία με τη σχεδιάστρια κοστουμιών της ταινίας, Colleen Atwood. Συλλεκτική σειρά έχουν και τα Bershka. Στα M&S, συναντάμε αντικείμενα με gothic στοιχεία, όπως μαύρη φούστα από τούλι, μπορντό δερμάτινο παντελόνι και κατακόκκινα παπούτσια. Ακόμη, στον ιστότοπο μεταπώλησης Depop οι αναζητήσεις για τον όρο «Beetlejuice» αυξήθηκαν κατά +441% από τον Ιούλιο έως τον Αύγουστο.
Το goth ως κομμάτι της ευρύτερης κουλτούρας
Είναι μια διάθεση που αναβλύζει και στην ευρύτερη κουλτούρα. Το γοτθικό μουσικό είδος του darkwave αναζητείται από εκατομμύρια ακροατές στο Spotify και οι κινηματογράφοι προβάλλουν πληθώρα ταινιών τρόμου. Επίσης, πολλά gen Z It-girls, όπως η μουσικός και μοντέλο Gabbriette, ηγούνται των σύγχρονων goths.
H πρώτη του έκθεση με τίτλο «Tales of the green heart» παρουσιάζεται στο Okay Space
Η Weinstock πιστεύει ότι αυτό συμβαίνει τώρα επειδή «υπάρχει τόση θλίψη και βία στον κόσμο, που αρχίζει να εισχωρεί και να διαμορφώνει την κουλτούρα». Θεωρεί ότι αυτή η νταρκίλα που πρωταγωνιστεί στην κουλτούρα και τα ρούχα, είναι ο τρόπος μας να αντιμετωπίσουμε όλη αυτήν την τρέλα. «Είναι μια μορφή απόδρασης, αλλά και ένας έλεγχος της πραγματικότητας που μας υπενθυμίζει ότι ζούμε σε τρομακτικές, αβέβαιες εποχές» λέει. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και με την τάση του brat. «Τόσο το brat όσο και το goth έχουν να κάνουν με το να απαντάς με τον τρόπο σου στο κατεστημένο και να κλίνεις προς μια ελαφρώς πιο σκοτεινή αισθητική». Το brat είναι πολύ θρασύ. Πιθανότατα μιλάει για την έννοια του goth της δεκαετίας του '80, που είχε να κάνει με το να σοκάρεις και να αντιμετωπίζεις τους ανθρώπους με τον τρόπο που ντυνόσουν και κατ’ επέκταση συμπεριφερόσουν. «Υπάρχει μια σημαντική διαφορά. Εκεί που το brat ήταν μια στιγμή, το goth είναι ένας τρόπος ζωής» λέει η Weinstock.
Όπως όλες οι μεταπολεμικές υποκουλτούρες, το goth γεννήθηκε από την ανάγκη να ξεσπάσει κανείς ενάντια στο κατεστημένο. Μέχρι το 1979, ετοιμαζόταν να ξεσπάσει μια καταιγίδα η οποία τελικά εκδηλώθηκε στις αρχές του ’80 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το μπάσταρδο παιδί του punk και του glam rock, το goth, ήταν πολύ πιο ρομαντικό από το πρώτο, αλλά πολύ πιο μακάβριο από το δεύτερο. Έτσι, δανείστηκε στοιχεία και από τα δύο. Από το πανκ πήρε το DIY και τον φετιχισμό (σκεφτείτε: piercings, διχτυωτά, καρφιά και δερμάτινα), και από το glam πήρε το θεατρικό στοιχείο και την έμφαση σε μια απόκοσμη ομορφιά, δανειζόμενο από τους νεορομαντικούς τα κρόσια, τους όγκους και τα επιδεικτικά βολάν. Αλλά οι γκόθικς το πήγαν ένα βήμα παραπέρα. Βασίστηκαν στην κατήφεια της βικτωριανής περιόδου και τη νοσηρή λατρεία του θανάτου, στους στοχασμούς του Σέλεϊ, του Μπάιρον και του Κιτς, στην πλούσια ιστορία της γοτθικής και νεογοτθικής τέχνης και αρχιτεκτονικής της Ευρώπης.
Επηρεάστηκαν, επίσης, από τις γυναικείες υπάρξεις της οθόνης του Χόλιγουντ των αρχών του 20ού αιώνα, όπως η Theda Bara, για την οποία επινοήθηκε η λέξη «vamp», και τις σκωτσέζικες ταινίες τρόμου του ’50. Η Lydia Deetz, η οποία πήρε σάρκα και οστά από την αμίμητη Winona Ryder, η ορίτζιναλ έφηβη, ήταν μια νοσηρή κοινωνική απροσάρμοστη που απολαμβάνει όλα τα «παράξενα και ασυνήθιστα» πράγματα και ευθύνεται για τον πολλαπλασιασμό των τρομακτικών θλιμμένων κοριτσιών παντού. Ένα κορίτσι που αντί να φοβάται τα φαντάσματα, γοητεύεται από αυτά και βλέπει τον θάνατο ως τον μόνο τρόπο για να ξεφύγει από τη μίζερη ζωή της. Και με μια γκαρνταρόμπα τόσο σκοτεινή όσο και οι σακούλες κάτω από τα μάτια της, γίνεται ένα απόλυτο είδωλο του στιλ.
Θαυμάζοντας αγαπημένους μουσικούς, όπως οι Patricia Morrison, Andrew Eldritch, Siouxsie Sioux, οι γυναίκες φόρεσαν στοιχεία ενός ιστορικού κοστουμιού –μεγάλες φούστες, κορσέδες και κορσέδες– τα οποία ανέτρεψαν με νότες από PVC, latex και δέρμα dominatrix. Οι άντρες ήταν εξίσου φανταχτεροί, θολώνοντας τα όρια του φύλου με τους σταυρούς, το βερνίκι νυχιών και το μακάβριο μακιγιάζ τους, φορώντας επίσης αταίριαστα combat boots και κατεστραμμένα δερμάτινα μπουφάν.
Μέχρι τη δεκαετία του '90, η υποκουλτούρα είχε διασπαστεί σε διάφορα κινήματα. Υπήρχαν οι cybergoths που λάτρευαν το raving και την επιστημονική φαντασία, και άκουγαν techno. Ήταν εύκολα αναγνωρίσιμοι από τις καμπαρντίνες τους σε στιλ «Matrix» και τα φωσφορίζοντα rave στοιχεία. Ωστόσο, το goth κίνημα είχε διαλυθεί μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '00. Εξακολουθούσε να υπάρχει, αλλά μόνο στις χαραμάδες της κουλτούρας.
Σήμερα, το goth έχει αρχίσει να διεισδύει ξανά στο mainstream. Και γι' αυτό ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό η επιστροφή του «Beetlejuice».
Η φετινή γοτθική αναβίωση είναι μια επανεφεύρεση του παρελθόντος και της σύγχρονης εποχής. Οι μέρες της συμμόρφωσης με τα πρέπει φαίνεται να μην έχουν απήχηση, αφού κανείς δεν θέλει να χωρέσει σε ένα καλούπι που δημιουργήθηκε γι' αυτόν. Οι σχεδιαστές σπρώχνουν τα όρια και παίρνουν ρίσκα αναμειγνύοντας στοιχεία της goth μόδας, όπως δερμάτινους κορσέδες και ακραίες bold σιλουέτες, συνδυάζοντάς τα με στοιχεία της σύγχρονης εποχής ώστε να δημιουργήσουν μια συγχώνευση παλαιού και νέου που απευθύνεται σε όσους θέλουν να αγκαλιάσουν τη σκοτεινή τους πλευρά.
Ωστόσο, το νέο goth φαίνεται να είναι πιο ρευστό και μη αυστηρό από τη δεκαετία του ’80 που έπρεπε να τηρείς έναν αυστηρό ενδυματολογικό κώδικα. Σε αυτήν την εποχή της ατομικότητας, οι goths μπορούν να ντυθούν με οτιδήποτε, αρκεί αυτό έχει τις ρίζες του στη γιορτή του σκοταδιού.
Καθώς προετοιμάζεται για μια κωμωδία τρόμου
Παράδειγμα είναι η Mariacarla Boscono στην πρεμιέρα του «Beetlejuice», μια φαντασμαγορική εμφάνιση με ένα μεταξωτό και φτερωτό φόρεμα Ann Demeulemeester. Είναι οι όγκοι Comme des Garçons της Michèle Lamy, είναι η Fecal Matter που φοράει full-look Rick Owens. Είναι το Southern Gothic prairie girl της Ethel Cain, αλλά είναι και η Amanda Harlech που δείχνει σαν κυρία με Chanel. Πιο ακραία παραδείγματα είναι και οι κυνόδοντες βαμπίρ της Billie Eilish και τα εμφυτεύματα της Doja Cat.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι το βελούδο είναι παντού, το να συνδυάζεις τη δαντέλα με το δέρμα είναι κομψό και το να δεσπόζουν στην γκαρνταρόμπα σου μαύρες μπότες είναι κανόνας. Οι μελαγχολικές χρωματικές παλέτες δίνουν και παίρνουν. Τα πιο τολμηρά μακιγιάζ ματιών, τα πιο σκούρα μολύβια χειλιών και τα μακιγιάζ σε ψυχρούς τόνους που βλέπουμε στις πασαρέλες υψηλής μόδας και στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, είναι τέλειος σύντροφος για να συνοδεύσετε τη gothic γκαρνταρόμπα σας.
Στον πυρήνα τους, οι goths είναι παρείσακτοι και επαναστάτες. Ναι, υπάρχει μια βασική εμφάνιση, αλλά το goth είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια αισθητική. Δεν πρόκειται για κάποια τάση του καιρού, ούτε για μια χθεσινή viral είδηση. Είναι μια στάση και ένας αδιαπραγμάτευτος τρόπος ζωής. Ωστόσο, αν κι εσείς φέτος τον χειμώνα είστε έτοιμοι να εξερευνήσετε την πιο σκιώδη πλευρά σας, βάλτε στην άκρη τα λαχανί και τα φλοράλ ρούχα σας, γιατί το βασίλειο του αλλόκοτου πρόκειται να κατακτήσει τις ντουλάπες μας.
Τα all-star κομμάτια που πρέπει να επενδύσετε
