Μισέλ Ομπάμα: Tα αξέχαστα outfits της θητείας της ως Πρώτης Κυρίας

Σε μια εποχή που το εξαγώγιμο στιλ «διπλωματικής κομψότητας», το οποίο προέρχεται από τις ΗΠΑ, εκπροσωπείται με εξαιρετική ακρίβεια από την πρέσβειρα της χώρας στην Ελλάδα, την Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, είναι πραγματικά ανακουφιστικό να ανατρέξει κανείς στο στιλ που έγραψε και καθόρισε η πρώην Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ, Μισέλ Ομπάμα. Σε αντίστιξη με την τωρινή τραγελαφική κατάσταση, θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στο στιλ της νυν Πρώτης Κυρίας, της Μελάνια Τραμπ, αν αυτό δεν έκρυβε μια μιλιταριστική σχεδόν σκληρότητα και ψυχρές, ευθείες γραμμές και πλακάτα, αγέλαστα χρώματα, τόσο ταιριαστά με την παγωμένη, μόνιμη έκφρασή της. Το στιλ της Μισέλ Ομπάμα, έτσι, αποδεικνύεται για άλλη μια φορά ανθρώπινο, ζεστό, φιλικό, γεμάτο καμπύλες και διάλογο, με μία ευπροσήγορη θηλυκότητα. Η Μισέλ Ομπάμα μιλάει για αυτό στο νέο της βιβλίο «The Look», που κυκλοφόρησε στις 4 Νοεμβρίου (εκδόσεις Crown/Penguin Random House, 2025).

Το βιβλίο «The Look» παρουσιάζεται ως ένα πολυτελές coffee-table book, με περισσότερες από 200 φωτογραφίες της Μισέλ. Στο εξώφυλλο η ίδια, με μπλε βραδινή τουαλέτα, μέσα στα σαλόνια του Λευκού Οίκου, ενώ το κείμενο συνδυάζει αναδρομές στα πιο αξέχαστα outfits της θητείας της, με προσωπικές ιστορίες και σχόλια. Στις πρώτες σελίδες η ίδια γράφει ότι το βιβλίο είναι «η αντανάκλαση του διαχρονικού ταξιδιού μου στη μόδα, τα μαλλιά και την ομορφιά», μιας πορείας που πλέον αποφάσισε να διηγηθεί από τη δική της πλευρά. Η Μισέλ Ομπάμα σημειώνει πως επί χρόνια η εμφάνισή της «διασκορπίζονταν» από τα ΜΜΕ, κι έτσι ήρθε η ώρα να ανακτήσει τον έλεγχο αυτής της αφήγησης. Την ακολουθούμε σε αυτή την καλοφωτογραφημένη της βόλτα.

Πρώτα το πρωτόκολλο

Η Μισέλ Ομπάμα έχει καθιερωθεί ως ένα σύμβολο κομψότητας και δύναμης, όχι μόνο μέσα από τις πρωτοβουλίες και τον λόγο της, αλλά και μέσω του ξεχωριστού προσωπικού της στιλ. Από τη θητεία της ως Πρώτης Κυρίας (2009-2017) μέχρι τις εμφανίσεις της μετά τον Λευκό Οίκο, οι ενδυματολογικές της επιλογές αποτέλεσαν αντικείμενο θαυμασμού, συζήτησης και συχνά στρατηγικής. Παρακάτω εξερευνούμε σημαντικές στιλιστικές στιγμές, τις ιστορίες και τη φιλοσοφία ομορφιάς που τις συνοδεύουν, καθώς και το πώς η ίδια και η ομάδα της αξιοποίησαν το στιλ ως εργαλείο πολιτισμικής έκφρασης.

Μισέλ Ομπάμα: Οι εμφανίσεις ως Πρώτης Κυρίας, που όλοι θυμούνται

Η ορκωμοσία του 2009 – Το φόρεμα που έγραψε ιστορία: Στον πρώτο εναρκτήριο χορό, η Μισέλ εμφανίστηκε με ένα λευκό, αέρινο φόρεμα με μονή τιράντα, σχεδιασμένο από τον νεαρό τότε Τζέισον Γου. Η επιλογή δεν ήταν τυχαία – συνειδητά αποφάσισε να δώσει προβολή σε έναν ανερχόμενο δημιουργό. «Αρχίζαμε να συνειδητοποιούμε ότι κάθε τι που κάναμε έστελνε ένα μήνυμα... προσπαθούσαμε με τις επιλογές μας να αλλάξουμε ζωές», εξηγεί η ίδια στο ABC News. Πράγματι, μετά τη βραδιά εκείνη, ο Γου είδε την καριέρα του να απογειώνεται – μια στρατηγική «μόδας με σκοπό» που η Πρώτη Κυρία θα συνέχιζε να εφαρμόζει, λανσάροντας και άλλους νέους σχεδιαστές με τις εμφανίσεις της. Σημαντικό είναι ότι στην επίσημη πρώτη φωτογραφία πορτρέτου της το 2009, επέλεξε επίσης ένα μίνιμαλ φόρεμα, χωρίς μανίκια, κάτι ασυνήθιστο, που όμως τόνισε τη μοντέρνα αυτοπεποίθησή της και προκάλεσε συζητήσεις για τα γυμνασμένα της μπράτσα.

Κρατικά δείπνα και «η μόδα ως διπλωματία»: Η Μισέλ Ομπάμα αξιοποίησε τη μόδα ως διπλωματική γέφυρα στις επίσημες αποστολές. Στο πρώτο κρατικό δείπνο του Λευκού Οίκου προς τιμήν της Ινδίας (Νοέμβριος 2009), εμφανίστηκε με μια χρυσή τουαλέτα κεντημένη με ασημένια μοτίβα, από τον Ινδοαμερικανό σχεδιαστή Nαΐμ Καν – μια κίνηση σεβασμού προς τον επίσημο προσκεκλημένο και παράλληλα ανάδειξης της πολιτισμικής ποικιλομορφίας στην αμερικανική μόδα.

Σε μεταγενέστερο δείπνο προς τιμήν της Κίνας (2011), τόλμησε να φορέσει ένα κόκκινο φόρεμα του Αλεξάντερ ΜακΚουίν, κερδίζοντας τις εντυπώσεις, αν και δέχθηκε επικρίσεις από ορισμένους της αμερικανικής βιομηχανίας της μόδας επειδή δεν επέλεξε Αμερικανό σχεδιαστή για την περίσταση. (Ο θρυλικός Όσκαρ Ντε Λα Ρέντα διαμαρτυρήθηκε δημόσια, υποδεικνύοντας πως «εφόσον η επίσκεψη αφορούσε την προώθηση του αμερικανικού εμπορίου, γιατί να φορέσει ευρωπαϊκά ρούχα;») Παρ' όλες τις κριτικές, η Μισέλ παρέμεινε πιστή στη φιλοσοφία της να τιμά διεθνώς τοπικούς δημιουργούς – μια τακτική που αργότερα θα χαρακτηριζόταν ως «fashion diplomacy» στην πράξη.

Η δεύτερη ορκωμοσία (2013) – Αυτοπεποίθηση και νέο λουκ: Στην τελετή έναρξης της δεύτερης θητείας του Προέδρου Ομπάμα, η Μισέλ εξέπληξε με ένα κατακόκκινο φόρεμα του Τζέισον Γου (ξανά), αυτή τη φορά συνδυασμένο με ένα φρέσκο λουκ στην εμφάνισή της: αφέλειες στα μαλλιά. Οι κομψές αφέλειες (έργο του κομμωτή Τζόνι Ράιτ) έκαναν το ντεμπούτο τους λίγες ημέρες πριν την ορκωμοσία και συζητήθηκαν ευρέως – μάλιστα, ακόμη και εντός του Λευκού Οίκου θεωρήθηκε ότι άξιζε «ενημέρωση» του επιτελείου για την αλλαγή. Η ίδια αφηγήθηκε ελαφρώς έκπληκτη: «Βγήκε ανακοίνωση στη Δυτική Πτέρυγα, “Το ξέρετε ότι θα κάνει αφέλειες;”... Έλεγα “γιατί πρέπει να ειδοποιήσουμε τον κόσμο για τα μαλλιά μου;” Η ίδια αποκάλυψε πως η επιλογή να κάνει αφέλειες ήταν πρακτική, για να ξεκουράσει τη ρίζα των μαλλιών από το συνεχές ίσιωμα: “οι μαύρες γυναίκες θα με καταλάβουν, οι άκρες μας χρειάζονται ένα διάλειμμα”. Παράλληλα, βέβαια, έδινε “με αφέλεια” το σήμα για αυτοπεποίθηση. Όπως σχολιάζει ακαδημαϊκός που έγραψε για το στιλ της: “κατά τη δεύτερη θητεία, την είδαμε να βγαίνει από τη ζώνη ασφαλείας της και να προσθέτει μια πιο άνετη, δυναμική αυτοπεποίθηση στην εικόνα της”. Η Μισέλ πλέον αισθανόταν ελεύθερη να πειραματιστεί λίγο περισσότερο – και αυτό φάνηκε τόσο στα μαλλιά όσο και στις ενδυματολογικές της επιλογές.

Το τελευταίο κρατικό δείπνο (2016) – Έξοδος με λάμψη: Στο ύστατο κρατικό δείπνο της προεδρικής θητείας, η Μισέλ αποφάσισε μέσω της μόδας να «αποχωρίσει θριαμβευτικά». Εμφανίστηκε με μια εκθαμβωτική μακριά τουαλέτα από αλυσίδες ροζ-χρυσού του Ατελιέ Βερσάτσε, που αγκάλιαζε τη σιλουέτα της. «Ήταν ένα φόρεμα του τύπου “I don’t care”», σχολίασε τότε η ίδια – δηλαδή ένα φόρεμα που δήλωνε ότι δεν την ένοιαζαν πια οι περιορισμοί. «Το φόρεσα και σκέφτηκα: Είναι σέξι. Είναι το τελευταίο μας δείπνο, ας το διασκεδάσουμε. Όλες μου οι επιλογές τελικά βασίζονται στο τι είναι όμορφο – και τι με κολακεύει» είχε πει. Με αυτή τη λαμπερή «αυλαία» επιβεβαίωσε το στάτους της ως fashion icon, κερδίζοντας διθυράμβους για την τόλμη και τη λάμψη της εμφάνισής της.

Το στιλ της Μισέλ Ομπάμα μετά τον Λευκό Οίκο

Μετά το 2017, απαλλαγμένη από το πρωτόκολλο της Πρώτης Κυρίας, η Μισέλ Ομπάμα οδήγησε την εμφάνισή της σε πιο τολμηρές και ελεύθερες επιλογές. Η ίδια παραδέχεται ότι σήμερα, στα 60 της, «νοιάζεται λιγότερο για το τι σκέφτονται οι άλλοι» και φορά ό,τι την εκφράζει, όπως είπε στο περιοδικό People. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στην περιοδεία για το μπεστ-σέλερ βιβλίο της «Becoming» (2018-2019), όπου ανέτρεψε τα δεδομένα:

Οι θρυλικές μπότες Μπαλενσιάγκα: Σε μια στάση της περιοδείας στο Μπρούκλιν, ανέβηκε στη σκηνή για μία συνέντευξη με τη Σάρα Τζέσικα Πάρκερ, φορώντας ένα εντυπωσιακό κίτρινο φόρεμα και –έκπληξη!– ένα ζευγάρι ψηλές, λαμπερές, μεταλλικές μπότες πάνω από το γόνατο, του οίκου Μπαλενσιάγκα. Το λουκ αυτό έγινε viral στους fashion κύκλους. Η ίδια αποκάλυψε ότι αρχικά δίσταζε: «Δεν σκόπευα να τις φορέσω» είπε, περιγράφοντας πως η στιλίστριά της, Μέρεντιθ Κουπ, τις αγόρασε προβλέποντας ότι η Μισέλ «ποτέ δεν θα τις φορέσει». Τελικά, τις δοκίμασε και σκέφτηκε «εντάξει, θα το τολμήσουμε». Αναγνωρίζει πως, ως Πρώτη Κυρία, δεν θα μπορούσε ποτέ να κάνει μια τέτοια εμφάνιση – «αυτές οι μπότες θα τραβούσαν όλη την προσοχή… δεν βγάζεις λόγο φορώντας τες, ούτε πας σε κρατικό δείπνο με αυτές», είπε. Στη νέα της ζωή πάντως, μπορούσε πλέον να διασκεδάσει με τη μόδα: «Μπορείς όμως να τις φορέσεις σε περιοδεία βιβλίου στη Νέα Υόρκη!».

Η ορκωμοσία του 2021 – που έριξε το ίντερνετ: Στην τελετή ορκωμοσίας του προέδρου Τζο Μπάιντεν (Ιανουάριος 2021), η Μισέλ, αν και πρώην Πρώτη Κυρία πλέον, έκλεψε την παράσταση. Επέλεξε ένα μονοχρωματικό σύνολο σε βαθυπόρφυρο τόνο, του μαύρου Αμερικανού σχεδιαστή Σέρτζιο Χάντσον: ψηλόμεσο παντελόνι με εκτυφλωτικό μακρύ παλτό και χρυσή μεταλλική ζώνη στη μέση. Το λουκ απέπνεε μεγαλείο, σύγχρονη κομψότητα και διακριτικά την γκλαμ λεπτομέρεια που είχε βάλει στη ζωή της, αλλά εξίσου αξιομνημόνευτα ήταν τα μαλλιά της: πλούσιοι, ανάλαφροι κυματισμοί, με όγκο, τόσο άψογο στιλ που το Twitter ανέδειξε σε πρωταγωνιστή. Ο όρος «laid» (αργκό για τέλεια χτενισμένα μαλλιά) έγινε trend εκείνη τη μέρα, καθώς τα σόσιαλ μίντια παραληρούσαν για την εμφάνισή της. Η κομμώτριά της, Γιένι Νταμτέου, αποκάλυψε ότι στόχος ήταν να πλαισιωθεί το πρόσωπό της με τις χαλαρές μπούκλες και τη βαθιά χωρίστρα στο πλάι – και πράγματι κάθε τούφα έμεινε στη θέση της παρά το κρύο και τον άνεμο του εξωτερικού χώρου. Η ίδια η Μισέλ ανέφερε πως εκείνη την ημέρα είχε πρακτικά στο μυαλό της και την ασφάλεια: διάλεξε μπότες με χαμηλό τακούνι και ρούχα άνετα στην κίνηση, σκεπτόμενη ακόμη και την πιθανότητα να χρειαστεί να τρέξει, δεδομένης της πρόσφατης αναταραχής της 6ης Ιανουαρίου. «Ήθελα να μπορώ να κινηθώ, να είμαι έτοιμη», είπε. Κανείς τους δεν περίμενε βέβαια ότι το outfit θα γινόταν viral και θα «έριχνε το Internet» από τον θαυμασμό του κοινού. Ήταν μια στιγμή όπου η άνεση, η δύναμη και το στιλ συναντήθηκαν ιδανικά.

Σήμερα – ένα στιλ που ωριμάζει και λάμπει: Στα χρόνια μετά τον Λευκό Οίκο, η Μισέλ συνεχίζει να πειραματίζεται. Τη βλέπουμε συχνά με κομψά παντελόνια και jumpsuits, έντονα χρώματα και μοτίβα, πάντοτε με την αυτοπεποίθησης που τη χαρακτηρίζει. «Βασικά παραμένω η ίδια, αλλά κάθε δεκαετία γίνομαι σοφότερη και πιο σίγουρη για το ποια είμαι. Η σημερινή Μισέλ νοιάζεται πολύ λιγότερο για το τι θα πουν οι άλλοι». Πράγματι, αυτή είναι η πρώτη περίοδος της ζωής της που κάθε της απόφαση την παίρνει αποκλειστικά για τον εαυτό της, κάτι που βρίσκει απελευθερωτικό. Το στιλ της πλέον δεν υπαγορεύεται από κάποιον άτυπο κώδικα, αλλά από την προσωπική της ευχαρίστηση και έκφραση.

Η ομάδα πίσω από το άψογο look της Μισέλ Ομπάμα

Πίσω από κάθε της εμφάνιση, ειδικά όσο βρισκόταν στον Λευκό Οίκο, υπήρχε μια αφοσιωμένη ομάδα ειδικών, οι οποίοι φρόντιζαν να αναδειχθεί η καλύτερη εκδοχή της. Η Μισέλ αποκαλεί την τριάδα αυτή «το τρίο των θαυμάτων» της: τη στιλίστρια μόδας Μέρεντιθ Κουπ, τον κομμωτή Τζόνι Ράιτ (μαζί με τη νεότερη Γιένι Νταμτέου προς το τέλος) και τον makeup artist Καρλ Ρέι. «Δεν είναι απλώς άνθρωποι που φροντίζουν τα μαλλιά και το μακιγιάζ μου ή μου βάζουν ρούχα – είναι οικογένεια», λέει η ίδια, τονίζοντας πως η σχέση τους έγινε εξαιρετικά στενή (τους καλεί μέχρι και στην οικογενειακή Γιορτή των Ευχαριστιών).

Μέρεντιθ Κουπ – Η αρχιτέκτονας των outfits: Ανέλαβε ως προσωπική στιλίστρια της Μισέλ μετά την πρώτη χρονιά και συνεργάστηκε μαζί της για πάνω από μια δεκαετία. Μαζί συν-δημιούργησαν αυτό που ο τύπος ονόμασε «Obama style»: στήριξη νέων ταλέντων, ανάμειξη υψηλής ραπτικής με οικονομικά brands και καθόλου μονότονη «στολή». Η Κουπ επιμελούνταν τόσο τις λαμπερές βραδινές εμφανίσεις όσο και τα πιο casual looks (θυμόμαστε τη Μισέλ να φορά Τζέι Κρουή Τάργκετ σε τηλεοπτικές εμφανίσεις της, περνώντας το μήνυμα ότι η υψηλή αισθητική δεν απαιτεί απαραίτητα υψηλό κόστος). Για την παγκόσμια περιοδεία του «Becoming», η Μέρεντιθ εφάρμοσε και πάλι «διπλωματία της μόδας»: σε κάθε πόλη του εξωτερικού, έντυνε τη Μισέλ με δημιουργίες τοπικών σχεδιαστών – π.χ. Στέλα ΜακΚάρτνεϊ στο Λονδίνο, Στίνε Γκόγια στη Δανία. Η ίδια η Κουπ σημείωσε ότι, ειδικά στο πλαίσιο του βιβλίου, ήθελαν να συνδεθούν με το νεότερο κοινό: «ένα μεγάλο μέρος του μηνύματός της είναι να συνδεθεί με νεότερους ανθρώπους. Πώς μεταφράζεται αυτό στην εμφάνιση;» είχε δηλώσει στους New York Times, εξηγώντας γιατί επέλεξαν brands δημοφιλή στη νέα γενιά. Αξιοσημείωτο είναι ότι η επίδραση της Μισέλ στους σχεδιαστές που φορούσε αποτιμήθηκε ακόμα και οικονομικά – μελέτη του Harvard Business Review βρήκε ότι τον πρώτο χρόνο προεδρίας, τα χρηματιστήρια αξιών των brand που φόρεσε κέρδισαν αθροιστικά περίπου 38 εκατομμύρια δολάρια σε αξία, το λεγόμενο «Obama effect». Αυτό δείχνει πόσο ισχυρό ήταν το αποτύπωμά της στη μόδα.

Καρλ Ρέι – Αόρατο μακιγιάζ με νόημα: Ο προσωπικός makeup artist της, Καρλ Ρέι, την συνόδευσε σε 32 χώρες και ανέλαβε κάθε μακιγιάζ της για εξώφυλλα περιοδικών, επίσημες ομιλίες, διακαναλικές εμφανίσεις – ακόμα και τον πρόεδρο Ομπάμα φρόντιζε ενίοτε με λίγη πούδρα και lip balm όταν χρειαζόταν. Από την αρχή, ο Καρλ κατάλαβε ότι το μακιγιάζ της Μισέλ έπρεπε να υποστηρίζει, και όχι να υπερκαλύπτει την προσωπικότητά της:

«Ήθελα η εμφάνισή της να είναι προσιτή και επαγγελματική. Δεν ήθελα να λένε οι δημοσιεύσεις μόνο για το μακιγιάζ», εξηγεί. Έτσι, διατήρησε μια κλασική, φυσική παλέτα –λαμπερή επιδερμίδα, ουδέτερα χείλη, διακριτική λάμψη– ώστε «τα ρούχα να μη μιλούν δυνατότερα από όσα είχα να πω», όπως το έθεσε η ίδια η Μισέλ. Μόνο σε βραδινές εκδηλώσεις υψηλής επισημότητας (κρατικά δείπνα, χορούς) «ανέβαζαν ταχύτητα», προσθέτοντας λίγο περισσότερη ένταση στο βλέμμα ή στα χείλη, ποτέ όμως σε βαθμό υπερβολής. Ένα ενδιαφέρον παρασκήνιο: ο Καρλ θυμάται να της κάνει μακιγιάζ εν κινήσει στο προεδρικό αεροσκάφος, πηγαίνοντας σε συνέδριο, με τέτοιον κλυδωνισμό, που η ίδια η Μισέλ του κρατούσε το χέρι για να τραβήξει ευθεία γραμμή χειλιών.

Επίσης, σε επίσημη επίσκεψη στο Μπάκιγχαμ το 2011, του παραχώρησε μια μικρή σουίτα για να την ετοιμάσει πριν τη συνάντησή τους με τη βασίλισσα, πράγμα που τον συγκίνησε ιδιαίτερα. Ο Καρλ Ρέι μνημονεύει αυτές τις ήσυχες στιγμές προετοιμασίας με τη Μισέλ –τις συζητήσεις τους στα παρασκήνια– ως τις αγαπημένες του, διότι αντανακλούσαν την εμπιστοσύνη και τη φιλική σχέση που ανέπτυξαν. Μάλιστα, πολλές φορές η Μισέλ εμπιστευόταν τόσο την κρίση του ώστε «δεν κοιτούσε καν στον καθρέφτη όταν τελείωνε – τόσο πολύ με εμπιστεύεται», λέει εκείνος. Για την καθημερινή φροντίδα της επιδερμίδας, ο Ρέι αποκαλύπτει ότι η Μισέλ αγαπά τα προϊόντα της αισθητικού του προσώπου της, Τζένιφερ Μπροντέρ, ειδικά τη σειρά Peoni, ενώ και ο ίδιος χρησιμοποιεί προσιτές λύσεις όπως η ενυδατική Kiehl’s Ultra Facial Cream και το απαλό καθαριστικό Cetaphil, για να διατηρεί την επιδερμίδα της υγιή. Το μεγαλύτερο μυστικό όμως, σύμφωνα με τον Ρέι, είναι ότι πλέον η πελάτισσά του «είναι πολύ πιο χαλαρή ως πρώην Πρώτη Κυρία» – η εσωτερική της ηρεμία και χαρά ακτινοβολεί και προς τα έξω, δίνοντάς της μια φυσική λάμψη που κανένα highlighter δεν μπορεί να ξεπεράσει.

Ο παράγοντας «ανθρώπινη επαφή» στα ρούχα: Ένα ενδιαφέρον στοιχείο που μοιράστηκε η Μισέλ και επηρέαζε τις backstage αποφάσεις: Ήθελε τα ρούχα της να είναι όχι μόνο ωραία, αλλά  να την κάναουν να φαίνεται προσιτή. «Τα ρούχα μπορούν να κάνουν τους ανθρώπους να σε πλησιάσουν ή να τους απομακρύνουν», εξήγησε στο ABC News. Για τον λόγο αυτό, απέφευγε ενδυματολογικές επιλογές πολύ στημένες ή εύθραυστες, που θα την έκαναν να φαίνεται απλησίαστη. «Δεν φόραγα ποτέ άσπρα σε εκδηλώσεις όπου θα χαιρετούσα κόσμο – μην τυχόν θέλει κάποιος μια αγκαλιά και διστάσει από φόβο μήπως με λερώσει», λέει. Προτεραιότητά της ήταν: «Μπορώ να αγκαλιάσω κάποιον μ’ αυτό; Θα λερωθεί εύκολα; Δεν πρόκειται να απομακρύνω κάποιον που με χρειάζεται, ούτε θα αφήσω τα ρούχα να σταθούν εμπόδιο». Αυτή η φιλοσοφία καθοδηγούσε και την ομάδα της στις επιλογές υφασμάτων και γραμμών – η άνεση και η προσβασιμότητα έπρεπε να συμβαδίζουν με την κομψότητα.

Η κριτική, τα στερεότυπα και η Μισέλ

Καθ’ όλη τη δημόσια πορεία της, η Μισέλ Ομπάμα βρέθηκε υπό ένα ισχυρό μικροσκόπιο για την εμφάνισή της – ένα φαινόμενο γνώριμο σε πολλές ηγέτιδες, ιδίως έγχρωμες. Η ίδια έχει παραδεχτεί ότι στην αρχή ξαφνιάστηκε από τον καταιγισμό άρθρων που σχολίαζαν τα ρούχα της αντί για τον λόγο της: «Όχι το σκεπτικό μου ή το πτυχίο Νομικής μου ή το ότι μεγάλωνα δυο κοριτσάκια, αλλά τη δαντελένια μαύρη φούστα μου ή τις γόβες που φόραγα», θυμάται. Κι όπως σημειώνει, για μια μαύρη γυναίκα η τάση αυτή της κοινωνίας να σε μειώνει στην εμφάνιση γίνεται ακόμα πιο έντονη.

Πώς αντέδρασε η Μισέλ; Όχι με πικρία, αλλά με στρατηγική. «Αντί να σιγοβράζω με τον θυμό μου, αποφάσισα να κάνω το στιλ στρατηγική μου», γράφει στο The Cut. Κατάλαβε ότι αφού έτσι κι αλλιώς θα την παρατηρούσαν, μπορούσε να εκμεταλλευτεί αυτή την προσοχή ώστε, μαζί με τα ρούχα, να προβάλλει και τα μηνύματα και τους ανθρώπους που ήθελε η ίδια. Όπως το έθεσε: «Αφού ήθελαν να δουν τι φοράω, ήθελα κι εγώ να δουν τη θαρραλέα μητέρα-στρατιωτικό που στεκόταν δίπλα μου, ή την ομάδα παιδιών που έπαιζαν χούλα χουπ στον κήπο για την καμπάνια υγιεινής ζωής». Εάν την κοίταζαν στο εξώφυλλο της Vogue, ήθελε να βλέπουν «την πρώτη μαύρη Πρώτη Κυρία της Αμερικής», διότι όταν εκείνη μεγάλωνε, σχεδόν ποτέ δεν έβλεπε γυναίκες που της έμοιαζαν στα εξώφυλλα τέτοιων περιοδικών. Κι αν τους άρεσαν οι τουαλέτες της στα κρατικά δείπνα, ήθελε να μάθουν για τους ανερχόμενους σχεδιαστές που τις δημιούργησαν. Έτσι, μετέτρεψε ένα πιθανό μειονέκτημα σε όχημα ανάδειξης αξιών: της ποικιλομορφίας, της συμπερίληψης, της υποστήριξης της νέας γενιάς.

Βέβαια, δεν έλειψαν οι στιγμές που η κριτική πήρε διαστάσεις χλεύης ή πολιτικής επίθεσης. Όταν δημοσιεύτηκε, το 2009, το επίσημο πορτρέτο της με ακάλυπτα χέρια, προκλήθηκε θόρυβος περί «ακατάλληλης εμφάνισης» – μια συζήτηση εντελώς αβάσιμη, καθώς οι προηγούμενες Πρώτες Κυρίες, όπως η Τζάκι Κένετι, είχαν ποζάρει επίσης με αμάνικα φορέματα. «Το εξέλαβα γι’ αυτό που ήταν: καθαρή υποκρισία», είπε κοφτά η Μισέλ στο περιοδικό Ρeople. «Μπορούσα να βρω μέσα σε δευτερόλεπτα φωτογραφίες της Τζάκι O. –fashion icon– με αμάνικα. Κάποια στιγμή καταλαβαίνεις ότι είναι πολιτικά αυτά. Αν δεν μπορούν να σε νικήσουν, θα προσπαθήσουν να σε κάνουν να σε φοβηθούν οι άλλοι». Δηλαδή, συνειδητοποίησε ότι οι επικριτές της απλώς έψαχναν αφορμές να τη μικρύνουν στα μάτια του κοινού, είτε ήταν το ντύσιμο, είτε η περιβόητη «γροθιά-τρομοκράτη» (έτσι είχαν αποκαλέσει ορισμένοι το fist-bump του ζεύγους Ομπάμα το βράδυ των εκλογών), είτε ακόμα και το μπεζ κοστούμι του Μπαράκ που το 2014 χαρακτηρίστηκε ως «μη προεδρικό».

Θυμάται μάλιστα να πειράζει τον άνδρα της: «Λάτρεψα αυτό το μπεζ κοστούμι… Όταν τον είδα είπα “Θεέ μου, είσαι κούκλος”. Μετά, όταν ξέσπασε η κατακραυγή του λέω “Ωχ, την πάτησες κι εσύ. Καλωσήρθες στον κόσμο μου!». Με άλλα λόγια, είχαν συνηθίσει πια ως ζευγάρι τα παράλογα θέματα που κάποιοι θα έβρισκαν για να τους επικρίνουν.

Για την ίδια τη Μισέλ, η αντίσταση στα στερεότυπα πήρε και τη μορφή προληπτικής προσαρμογής. «Ως μαύρη γυναίκα, ένιωθα ότι έπρεπε να βεβαιωθώ πως ο κόσμος θα δει τη θηλυκή μου πλευρά», έχει πει. Στις αρχές της καμπάνιας του συζύγου της το 2008, είχε στοχοποιηθεί ως «θυμωμένη, στρίγγλα, που υποτιμά τον άνδρα της» – χαρακτηρισμοί που ουσιαστικά ήθελαν να την απογυμνώσουν από τη θηλυκότητά της.

Η Μισέλ το αντιλήφθηκε αυτό και το αντιμετώπισε έξυπνα: μαλάκωσε και γλύκανε επίτηδες το προφίλ της. Δεν της ήταν δύσκολο. «Σεβόμουν τον ρόλο της Πρώτης Κυρίας και τον έπαιρνα στα σοβαρά», σημειώνει, εξηγώντας ότι κατανοούσε την ιστορικότητά του. «Δεν ήμουν σταρλετίτσα, αλλά δημόσιο πρόσωπο σε ρόλο ευθύνης. Οπότε τα ρούχα μου δεν μπορούσαν ποτέ να μιλούν πιο δυνατά από αυτά που είχα να πω». Εφάρμοσε, λοιπόν, μια προσέγγιση φιλικής κομψότητας: φορέματα σε φωτεινά χρώματα και θηλυκές γραμμές, χαμόγελο, ζεστή διάθεση. Ακόμα και τα μαλλιά και το μακιγιάζ της στην πρώτη θητεία ήταν συνειδητά κλασικά και διακριτικά (π.χ. τα μαλλιά συνήθως σε απαλούς κυματισμούς με σεσουάρ και το makeup σε ουδέτερους τόνους). Όπως σχολιάστηκε, αυτή η ήπια προσέγγιση απέδωσε: της επέτρεψε να εδραιώσει μια εικόνα αξιοπρέπειας, προσιτότητας και θηλυκότητας που αντιστάθηκε στα αρνητικά στερεότυπα.

Βέβαια, κάποια στιγμή ένιωσε αρκετά σίγουρη ώστε να ξεφύγει από το τετράγωνο πλαίσιο. Κατά τη δεύτερη θητεία του συζύγου της, έχοντας κερδίσει ευρύτερη αποδοχή, άρχισε να ρισκάρει περισσότερο: έντονα μοτίβα, πιο τολμηρά αξεσουάρ, αλλαγές όπως οι περίφημες αφέλειες. «Με κάθε χρόνο γινόμουν λίγο πιο ριψοκίνδυνη, η ομάδα μου κι εγώ δοκιμάζαμε διαφορετικά πράγματα», θυμάται ειδικά για τις επίσημες βραδιές που μετατρέπονταν σε ραντεβού για το προεδρικό ζεύγος.

Αποκαλύπτει ότι στα κρατικά δείπνα υπήρχε ένα άρρητο ρομαντικό παιχνίδι: ετοιμαζόταν σαν να ήταν νύφη κάθε φορά, ο Μπαράκ δεν ήξερε ποτέ τι θα φορούσε και για λίγα δευτερόλεπτα αντάλλασσαν ματιές του τύπου «είσαι πολύ όμορφη», πριν βγουν στους προβολείς. «Ήταν σαν μικροί γάμοι μας, εκείνες οι βραδιές – κοιταζόμασταν και λέγαμε “είμαστε μόνο εμείς, απόλαυσέ το” πριν κατέβουμε κάτω στο φως των τηλεοπτικών συνεργείων», περιγράφει. Έτσι, ακόμα και μέσα στο αυστηρό πρωτόκολλο, η Μισέλ έβρισκε τρόπους να κρατά τον εαυτό της αληθινό και να ζει τη στιγμή.

Σήμερα, έχοντας αποχωρήσει από το πολιτικό προσκήνιο, η Μισέλ αισθάνεται ότι ανέκτησε πλήρως τον έλεγχο της εικόνας της, χωρίς να αγωνιά για «το αν θα προσβάλλει όσους δεν αντέχουν την αλήθεια». Δεν δίστασε έτσι να εμφανιστεί δημοσίως με πλεξούδες – κάτι που όσο ήταν Πρώτη Κυρία θεωρούσε «απαγορευμένο». «Φοβόμουν ότι η χώρα δεν ήταν έτοιμη για κάτι τέτοιο τότε… Δεν ήθελα τα μαλλιά μου να γίνουν απόσπαση προσοχής, όπως και η μόδα», εξηγεί στο Ρeople. Αυτό άλλαξε τον Σεπτέμβριο του 2022, όταν στα επίσημα αποκαλυπτήρια των πορτρέτων του προεδρικού ζεύγους στον Λευκό Οίκο, η Μισέλ εμφανίστηκε με μακριές κοτσίδες σε half-up στιλ (τα μισά μαλλιά πιάνονται πάνω, τα άλλα μισά ελεύθερα). «Καταλάβαινα τη σημασία του να κάνω πλεξούδες σ’ εκείνη την περίσταση», λέει – ήταν μια δήλωση σιγουριάς και κληρονομιάς. «Ήθελα να στείλω το μήνυμα και να εμπλουτίσω τον διάλογο για τις μαύρες γυναίκες σε θέσεις ισχύος: ότι αυτός επίσης είναι ένας κατάλληλος και όμορφος τρόπος να κάνουμε τα μαλλιά μας». Η hairstylist της, Ντζέρι Ράντγουεϊ, σχολιάζει πως βλέποντάς την με πλεξούδες στην τηλεόραση ή σε events, πολλές μαύρες γυναίκες ένιωσαν επιβεβαίωση: «Στέλνει ένα μήνυμα αυτοπεποίθησης, ότι είναι εντάξει να εμφανίζεσαι με τη φυσική σου ταυτότητα όπως ακριβώς είσαι», είπε. Η Γιένε Ντάμτεου ελπίζει ότι μέσω του παραδείγματος της Μισέλ, ο κόσμος θα αναρωτηθεί γιατί αισθάνεται ότι έχει δικαίωμα γνώμης στα μαλλιά των άλλων και από πού πηγάζουν αυτές οι προκαταλήψεις, και τελικά θα γιορτάσει τη δημιουργικότητα και την κληρονομιά των μαύρων μαλλιών, αντί να τα κρίνει.

Το στιλ ως δήλωση και εργαλείο

Η Μισέλ Ομπάμα μεταφέρει ένα ισχυρό μήνυμα: το στιλ δεν είναι κάτι ρηχό ή ανούσιο, αλλά μπορεί να αποτελέσει προέκταση της φωνής και των αξιών μας. «Είναι εύκολο να απορρίψεις αυτά που φοράμε ως ασήμαντα. Αλλά η εμφάνισή μας στέλνει μηνύματα, είτε το θέλουμε είτε όχι», γράφει η ίδια. Και στην περίπτωσή της, κάθε εμφάνιση αξιοποιήθηκε ως ένα είδος επικοινωνίας.

Πολιτισμική υπερηφάνεια και συμβολισμοί: Ως η πρώτη Αφροαμερικανίδα Πρώτη Κυρία, η Μισέλ φρόντισε συνειδητά να συμπεριλάβει στην γκαρνταρόμπα της στοιχεία που να αντικατοπτρίζουν την πολυπολιτισμικότητα της χώρας. Υποστήριξε σχεδιαστές με μεταναστευτικές ρίζες –από τον ταϊβανέζικης καταγωγής Τζέισον Γου μέχρι τον Νιγηριανό Ντούρο Ολόγου–, αναγνωρίζοντας ότι «η κοινότητά μας στηρίζεται στη σκληρή δουλειά ταλαντούχων τεχνιτών, συμπεριλαμβανομένων πολλών μεταναστών που με τα χέρια και το μεράκι τους μας κάνουν να νιώθουμε υπέροχα». Ήθελε το κοινό να δει πίσω από τα σύνολα τους ανθρώπους που τα έφτιαχναν και τη συμβολή τους στην οικονομία και την κοινωνία. Επίσης, τίμησε τις παραδόσεις: στις επισκέψεις της στο εξωτερικό ντυνόταν συχνά με χρώματα ή στιλ εμπνευσμένα από τη χώρα υποδοχής. Το 2016 στο Χάνιμπαλ της Κούβας φόρεσε ένα τροπικό φόρεμα, με τους ώμους έξω, που ταίριαζε στο κλίμα, ενώ στο Τόκιο προτίμησε έναν πιο μίνιμαλ, μοντέρνο σχεδιασμό, δείχνοντας ευαισθησία στην αισθητική κάθε κουλτούρας.

Προσβασιμότητα και ταύτιση: Η Μισέλ ήθελε ο κόσμος να νιώθει ότι μπορεί να ταυτιστεί μαζί της, όχι ότι είναι μια μακρινή φιγούρα. Γι’ αυτό συχνά επέλεγε προσιτά brand ρούχων: η εμφάνισή της στο The Tonight Show το 2008, με μια απλή φούστα και ζακέτα Τζέι Κρου, έκανε αίσθηση – την επόμενη μέρα το look εξαντλήθηκε στα καταστήματα. Το ίδιο συνέβη όταν φόρεσε φόρεμα Τάργκετ αξίας 40 δολαρίων στην εκπομπή Today – έστειλε το μήνυμα ότι μια γυναίκα σε υψηλή θέση μπορεί ακόμα να ψωνίζει οικονομικά και να δείχνει εκπληκτική. Αυτή η δημοκρατικότητα στη μόδα ήταν μέρος της γοητείας της: έσπασε την παράδοση που ήθελε τις Πρώτες Κυρίες μονίμως σε αυστηρά ταγιέρ υψηλής ραπτικής, δείχνοντας ότι μπορείς να είσαι κομψή και με ένα κάρντιγκαν αξίας 50 δολαρίων. Όπως είπε η ίδια, «Ήμουν δημόσιο πρόσωπο, αλλά όχι στάρλετ – σεβόμουν τον θεσμό μου», οπότε κρατούσε τις ισορροπίες ώστε οι ενδυματολογικές της επιλογές να μην επισκιάζουν τον ουσιαστικό της ρόλο. Κι όμως, αυτή η προσοχή στις λεπτομέρειες της εικόνας βοήθησε να περάσουν και οι πρωτοβουλίες της καλύτερα: για παράδειγμα, στην καμπάνια Let’s Move! για την παιδική παχυσαρκία, εμφανιζόταν συχνά με αθλητικά, casual ρούχα και άνετα παπούτσια, για χορό ή γυμναστική, δίνοντας το παράδειγμα ότι η άσκηση και η υγεία είναι για όλους.

Το στιλ ως φεμινιστική δήλωση: Σε μια εποχή που συχνά οι γυναίκες στην εξουσία πιέζονται να υιοθετήσουν αρρενωπή εμφάνιση για να τις πάρουν στα σοβαρά, η Μισέλ αψήφησε αυτόν τον κανόνα. Δεν δίσταζε να φορέσει ροζ, λουλούδια, θηλυκά φορέματα – όχι ως επιπολαιότητα, αλλά ως δήλωση ότι η θηλυκότητα δεν είναι ασύμβατη με την ευφυΐα ή τη δύναμη. «Προσπάθησαν να μου αφαιρέσουν τη θηλυκότητα με διάφορες ταμπέλες, οπότε εγώ επίτηδες την ανέδειξα», εξηγεί απαντώντας έτσι στα στερεότυπα. Επιπλέον, χρησιμοποιούσε συχνά τη μόδα για να ενδυναμώσει άλλες γυναίκες: σε ομιλίες της για την εκπαίδευση κοριτσιών ή την Ημέρα της Γυναίκας, εμφανιζόταν φορώντας κάποια συμβολική λεπτομέρεια (ένα κοσμήμα ή ένα pin) που είχε σχέση με το θέμα, κάνοντας άλλες γυναίκες να νιώθουν ότι εκπροσωπούνται.

Μαλλιά, μακιγιάζ και φιλοσοφία ομορφιάς

Πέρα από τα ρούχα, η Μισέλ έδωσε το δικό της στίγμα και στον χώρο της ομορφιάς, συχνά υποτιμημένο αλλά καθοριστικό στην εικόνα μιας δημόσιας γυναίκας. Η φιλοσοφία ομορφιάς της επικεντρώνεται στην ανάδειξη του φυσικού εαυτού και στην εσωτερική αυτοπεποίθηση. «Ομορφιά για μένα σημαίνει πώς αισθάνομαι», δηλώνει στα 61 της.

Δίνει έμφαση στην υγεία και τη δύναμη: γυμνάζεται (παίζει τένις, κάνει stretching), λατρεύει να βρίσκεται στον ήλιο, που της χαρίζει λίγη extra μελαμίνη στην επιδερμίδα («λατρεύω το δέρμα μου όταν έχει χρώμα», λέει χαρακτηριστικά), τρέφεται σωστά και γενικά περιποιείται το σώμα της εκ των έσω. «Όταν κάνω αυτά που αγαπώ και φροντίζω το σώμα μου, τότε νιώθω στα καλύτερά μου», τονίζει – μια υπενθύμιση ότι η λάμψη ξεκινάει από την εσωτερική ευεξία.

Τα μαλλιά ως δήλωση ελευθερίας

Τα μαλλιά της Μισέλ Ομπάμα υπήρξαν αντικείμενο δημόσιας συζήτησης σχεδόν όσο και τα ρούχα της. Στον Λευκό Οίκο, το χαρακτηριστικό look της ήταν το κλασικό press-and-curl (ίσια μαλλιά, με γυρίσματα προς τα μέσα στις άκρες) ή κομψά σινιόν σε επίσημες περιστάσεις. Αυτό το look θεωρήθηκε ασφαλές και επαγγελματικό, αποφεύγοντας θορύβους σε μια εποχή που τα φυσικά μαλλιά των μαύρων γυναικών δυστυχώς πολιτικοποιούνται.

«Δεν ήμουν σίγουρη αν η χώρα ήταν έτοιμη για πλεξούδες», παραδέχεται για την εποχή εκείνη. Ήδη από το 2009, μια άκακη εμφάνισή της με σορτσάκι σε οικογενειακές διακοπές (κατεβαίνοντας από το προεδρικό αεροπλάνο στην Αριζόνα) είχε γίνει πρωτοσέλιδο με επικριτικό τόνο – κάτι που της έδειξε πόσο σχολαστικά και συχνά άδικα θα κρινόταν η κάθε της επιλογή.

«Με περιγέλασαν επειδή φόρεσα σορτς σε μια πεζοπορία… Ούτε να διανοηθώ δεν ήθελα τι θα έλεγαν αν εμφανιζόμουν με κοτσίδες – μια μαύρη γυναίκα με κοτσίδες!», θυμάται. Έτσι, προτίμησε να αφήσει πειραματισμούς όπως οι πλεξούδες εκτός ατζέντας όσο ήταν Πρώτη Κυρία.

Μετά την αποχώρηση, όμως, τα δεδομένα άλλαξαν. Η Μισέλ ένιωσε πιο ελεύθερη να αγκαλιάσει πλήρως την ταυτότητα των μαλλιών της. Έχει εμφανιστεί πια αρκετές φορές με box braids (από τα πιο χαρακτηριστικά και ιστορικά χτενίσματα της αφροκουλτούρας, πλεξούδες που ξεκινούν από το τριχωτό σε τετράγωνες χωρίστρες) – από τηλεοπτικές συνεντεύξεις μέχρι την προαναφερθείσα τελετή αποκαλυπτηρίων του πορτρέτου της το 2022. Αυτό το βήμα της θεωρήθηκε ιστορικό: μια πρώην Πρώτη Κυρία με πλεξούδες στον δημόσιο λόγο, κάτι αδιανόητο σε προηγούμενες γενιές. Η ίδια το έκανε συνειδητά, για να νομιμοποιήσει τη φυσική ομορφιά των μαλλιών των μαύρων γυναικών. Πέρα από τις πλεξούδες, ακόμη και τα γκρίζα μαλλιά της αντιμετωπίζονται με χαλαρότητα: «Δεν με ενοχλούν οι γκρίζες τρίχες μου, αλλά ναι, τις βάφω», λέει γελώντας, σημειώνοντας ότι η μητέρα της έκανε το ίδιο «μέχρι την τελευταία μέρα της». Δεν κάνει κάτι δραστικό αισθητικά (π.χ. extreme κουρέματα ή ιδιαίτερα extensions), αλλά φροντίζει τα μαλλιά της ώστε να αντικατοπτρίζουν τη διάθεσή της για ελευθερία. Τα μαλλιά της σε κάθε φάση –είτε οι αφέλειες του 2013, είτε οι μπούκλες του 2021, είτε οι πλεξούδες του 2022– έγιναν μέρος της αφήγησης της ζωής της, σημάδια της εξέλιξής της.

Περιποίηση και αυτοφροντίδα

Η Μισέλ Ομπάμα διατηρεί μια αρκετά πρακτική και ρεαλιστική ρουτίνα περιποίησης. Δεν τη βλέπουμε να διαφημίζει εξεζητημένα μυστικά ομορφιάς – αντίθετα, μιλά για τα βασικά: καλή ενυδάτωση, αντηλιακή προστασία, ύπνος, άσκηση, πολύ νερό. Η ίδια στο βιβλίο της «Becoming» μνημονεύει τη σημασία της ομάδας «glam» που την φρόντιζε, επισημαίνοντας όμως ότι και οι τρεις ήξεραν καλά πως «αν κάτι πήγαινε στραβά, θα ακολουθούσε καταιγίδα χλευασμού» – άρα δούλευαν με πειθαρχία και προσοχή. Για το skincare, εκτός από τα προϊόντα της προαναφερθείσας αισθητικού της (η οποία φρόντιζε επίσης την Όπρα Γουίνφρεϊ), ακολουθεί απλά βήματα: καλό καθαρισμό (αγαπά το απαλό υγρό καθαρισμού της Cetaphil), μια ενυδατική κρέμα με αντιοξειδωτικά (λατρεύει έναν ορό βιταμίνης C που της δίνει λάμψη κάθε πρωί), αντηλιακό και όχι πολλά καλλυντικά μαζί, καθώς το δέρμα της είναι ευαίσθητο. Ένα μικρό πολυτελές δώρο που επιτρέπει στον εαυτό της, όπως έχει πει, είναι τα εβδομαδιαία μασάζ που τη χαλαρώνουν και τη βοηθούν να διατηρεί σώμα και πνεύμα σε ισορροπία.