Όταν τα ταμπόν σηκώνουν – κυριολεκτικά- κόκκινη παντιέρα

Στην Γαλλία στις 11 Νοεμβρίου γιορτάζεται η «Ανακωχή», δηλαδή η λήξη του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου. Κάποια κορίτσια στο Παρίσι όμως επέλεξαν την ημέρα αυτήν για να ανοίξουν πόλεμο ενάντια στον φόρο στα ταμπόν και τις σερβιέτες.

Αφορμή για την πρωτοβουλία αυτή, ήταν η απόφαση που πήρε η γαλλική Βουλή στις 15 Οκτωβρίου να απορρίψει την πρόταση της σοσιαλίστριας βουλευτού Catherine Coutelle για μείωση του συγκεκριμένου φόρου από το 20% στο 5%.

Για τα συνθήματα, τα πλακάτ, τον… στολισμό και το όλο στυλ δεν χρειάζεται να πούμε πολλά. Οι φωτογραφίες μιλούν από μόνες τους.

Τι υποστηρίζουν οι γυναίκες:

Η γυναικεία οργάνωση Georgette Sand (με σύνθημα «Πρέπει να σε λένε George για να σε πάρουν στα σοβαρά;») πρωτοστατεί στις διαμαρτυρίες και δηλώνει αισιόδοξη ότι το γιγάντιο ταμπόν της θα φτάσει μέχρι τις Βρυξέλλες. Υποστηρίζει ότι το θέμα αφορά 150 εκ γυναίκες στην Ευρώπη και πρέπει όλες να κινητοποιηθούν. «Κανένα άλλο προϊόν δεν σηματοδοτεί τόσο ενδεικτικά την ανισότητα ανδρών – γυναικών», υποστηρίζουν οι υπεύθυνες της οργάνωσης που μιλούν για καθαρά γυναικείο φόρο ενώ θυμίζουν ότι με βάση όλες τις έρευνες οι γυναίκες κερδίζουν λιγότερα από τους άνδρες στην αγορά εργασίας ακόμα και αν έχουν ακριβώς τα ίδια προσόντα.

«Η αφίσα για το κάλεσμα στη διαμαρτυρία»

Δύο λοιπόν είναι οι βασικοί άξονες της επιχειρηματολογίας τους υπέρ της μείωσης ή και της εξάλειψης του φόρου στα ταμπόν και στις σερβιέτες. Πρώτον ότι δεν αποτελεί είδος πολυτελείας, ούτε καν προαιρετική αγορά για μία γυναίκα αλλά υποχρεωτικό είδος πρώτης ανάγκης. Δεύτερον ότι πρόκειται για έναν ανδροκεντρικό νόμο αφού υπερφορολογεί κάτι που αφορά αποκλειστικά τις γυναίκες και έτσι εξαιρούνται παντελώς οι άντρες.

Τι απαντάνε οι πολιτικοί:

Στην πρώτη κατηγορία ο υπουργός Οικονομικών δείχνει να ρίχνει την μπάλα στην εξέδρα, προτείνοντας να αποφύγουμε να ανοίξουμε τη συζήτηση για το τι είναι απαραίτητο και τι όχι. «Για παράδειγμα το να βλέπουμε καλά είναι απαραίτητο, άρα τα γυαλιά θα έπρεπε να έχουν μειωμένο φόρο», λέει.

Στην κατηγορία ότι ο φόρος αυτός είναι σεξιστικός αφού επιβαρύνει μόνο τις γυναίκες, ο Γενικός Γραμματέας υπεύθυνος για τον Προϋπολογισμό του κράτους απαντάει ότι το ίδιο 20% ισχύει και τον αφρό ξυρίσματος για τους άντρες. Παρόλα αυτά, σημειώστε ότι τον Ιούλιο του 2015 τα προφυλακτικά πήγαν από την φορολογική κλίματα του 7% στο 5,5%.

Να επισημάνουμε εδώ ότι σε λίγες μέρες το θέμα της φορολόγησης των μηνιαίων αξεσουάρ των γυναικών αναμένεται να πάει και στην Γερουσία – άρα τυπικά δεν έχει κλείσει - αλλά κανείς δεν είναι και πολύ αισιόδοξος.

Τι λένε οι αριθμοί:

Η Γαλλία έχει κανονικό ΦΠΑ 20% και από εκεί και πέρα υπάρχουν τα μειωμένα: 10% για αγροτικά προϊόντα, συγκοινωνίες, μουσεία κλπ, 5,5% για τα λεγόμενα «πρώτης ανάγκης» και έναν ξεχωριστό 2,1% για φάρμακα και ότι έχει να κάνει με τις υπερπόντιες περιοχές της χώρας όπως Γουανδελούπη, Μαρτινίκα κ.ά.

Η βασική λίστα με τις φορολογικές κλίμακες έχει φτιαχτεί το 1950 γιαυτό και πολλοί την θεωρούν εντελώς απαρχαιωμένη πλέον. Βέβαια κατά καιρούς ανανεώνεται αλλά όχι αρκετά ώστε να ανταποκρίνεται στις σημερινές ρεαλιστικές ανάγκες και να αποφύγει τα παράδοξα. Όπως πχ ότι ενώ το χαβιάρι έχει φόρο 20%, το φουά γκρα έχει μόνο 5% και ενώ η σοκολάτα ανήκει στην πρώτη κατηγορία, οι καραμέλες ανήκουν στη δεύτερη.

Η Γαλλία αναμένει για το 2016 έσοδα από τον ΦΠΑ ύψους 193 δις, ενώ οι γυναικείες οργανώσεις υπολογίζουν ότι μία ενδεχόμενη μείωση του φόρου θα κάνει κάθε μία τους να κερδίσει 1.500 ευρώ.

Καμπάνιες:

Οι ακτιβίστριες της Georgette Sand έφτιαξαν ένα βίντεο όπου διασκευάζεται το γνωστό σουξέ της Νταλιντά «Laissez moi danser», ο τίτλος παραφράζεται σε «Laissez moi saigner» (=Άφησέ με να αιμορραγώ). Στο βίντεο κλιπ οι γυναίκες τραγουδούν «Είμαι μία γυναίκα δυναμική / Αιμορραγώ κάθε μήνα σαν κάθε άλλο κορίτσι / Πάντα γαλήνια και έτοιμη για πάρτυ / Λες και το να αιμορραγείς κάθε μήνα δεν είναι πρόβλημα / Δεν είμαι πραγματικά πλούσια και η χώρα μου αγαπάει τους ακραίους φόρους / Τα ταμπόν και οι σερβιέτες αντιμετωπίζονται σαν πολυτέλεια / Από τους γραφειοκράτες που υποκλίνονται στους φόρους» και δύο άντρες με γραβάτες εμφανίζονται στο ρεφρέν τραγουδώντας «Αφήστε μας να φορολογήσουμε».

Τα μέλη της οργάνωσης Culotte Gate τώρα (καλύτερα αμετάφραστο - «Η πύλη της κιλότας» αδικεί τον τίτλο) είχαν μία πιο προχωρημένη ιδέα. Έστειλαν μία επιστολή σε διάφορους πολιτικούς η οποία συνοδεύονταν από ένα εσώρουχο λεκιασμένο με κόκκινη μπογιά (το διευκρινίζουν και στην επιστολή ότι είναι μπογιά για να μην έχουν παρεξηγήσεις). Σε δηλώσεις τους αναφέρουν: «Αυτό που θέλουμε είναι οι πολιτικοί να ασχοληθούν επιτέλους με το πρόβλημα του σεξισμού στη Γαλλία. Ο φόρος στο ταμπόν είναι ένα μόνο παράδειγμα που ανήκει στην ευρύτερη κατηγορία “woman tax” και ελπίζουμε η δράση μας να έχει αποτέλεσμα».

«Το λογότυπο της οργάνωσης Culotte Gate»

«Ένα δείγμα της επιστολής τους»

Στο ίντερνετ τώρα κυκλοφορεί petition που έχει ήδη μαζέψει χιλιάδες υπογραφές ενώ στο twitter το hashtag #laissezmoisaigner ή #laisseznoussaigner

---

Με αφορμή τη Γαλλία και τις πρόσφατες διαδηλώσεις, κάναμε μία μίνι έρευνα για το τι συμβαίνει σε άλλες χώρες σε επίπεδο φορολόγησης, πολιτικών αποφάσεων και ακτιβιστικών πρωτοβουλιών και ιδού τα αποτελέσματα:

Μεγάλη Βρετανία

Όταν η Μεγάλη Βρετανία μπήκε στην Κοινή Αγορά το 1973, φόρος ύψους 17,5 επιβλήθηκε σε όλα τα προϊόντα προσωπικής υγιεινής. Το 2000 μετά από πολύ δουλειά της βουλευτού των Εργατικών Dawn Primarolo ο φόρος αυτός έπεσε στο 5% και η ίδια δήλωσε: «Ό,τι έγινε, έγινε για να υπάρξει ισότητα και για να κάνουμε ότι μπορούμε να μειωθεί το κόστος μίας βασικής ανάγκης».

Η συζήτηση άνοιξε ξανά πριν λίγους μήνες εν μέσω προεκλογικής περιόδου για την χώρα. Το κόμμα της Ανεξαρτησίας (βλέπε Νάιτζελ Φάρατζ) ήταν το μόνο που δεσμεύτηκε ότι ο φόρος αυτός θα μηδενιστεί με την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. [Να σημειωθεί εδώ ότι οι φορολογικές κλίμακες στης χώρες της ΕΕ βασίζονται όλες σε συγκεκριμένες οδηγίες που πρέπει να τηρούνται και απαγορεύεται ρητά η μηδενική φορολόγηση προϊόντων (θυμήσου και τις διαφωνίες για την αύξηση του ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση που σκόνταφτε πάνω στις ίδιες αυτές οδηγίες)]. Ο υποψήφιος τότε Ντέιβιντ Κάμερον σε ερώτηση για το θέμα απάντησε ότι είναι πολύ δύσκολο και περίπλοκο να μειωθεί η φορολογία στα προϊόντα προσωπικής υγιεινής.

Οι εκλογές πέρασαν και τον Οκτώβριο η βουλευτής των Εργατικών Paula Sherriff ζήτησε να απαλλαχθούν εντελώς από το ΦΠΑ τα ίδια προϊόντα αλλά η Βρετανική Βουλή καταψήφισε την πρότασή της. Κατά τη συζήτηση η συνάδελφός της Stella Creasy μίλησε συγκεκριμένα για τα ταμπόν και προσπάθησε να εξηγήσει ότι δεν είναι είδος πολυτελείας. Δείτε την ομιλία της εδώ.

Αυτά όλα ισχύουν για τον γενικό κανόνα βέβαια, γιατί στις λεπτομέρειες υπάρχει πάντα πρόβλημα. Πχ ότι το ταμπόν θεωρείται είδος πολυτελείας ενώ τα ξυραφάκια ή οι πάνες ακράτειας έχουν μικρότερο φορολογικό συντελεστή. Ή ότι ακόμα το κρέας κροκοδείλου, αλόγου ή καγκουρό έχει μηδενικό συντελεστή ενώ για ένα ταμπόν πληρώνεις 5% φόρο. Και όλα αυτά λειτούργησαν σαν αφορμές για πολλές και ευφάνταστες αντιδράσεις ομάδων και οργανώσεων γυναικών. Οι πιο διάσημες από αυτές, οι πρόσφατες διαδηλώσεις έξω από την Βρετανική Βουλή πάντα με το χαρακτηριστικό hashtag #stoptaxingmyperiod. Δείτε εικόνες:

Καναδάς

Εδώ οι διαμαρτυρίες είχαν αποτέλεσμα. Μόλις τον Μάιο, με ένα τουίτ η Καναδέζα Υπουργός Γυναικείων Θεμάτων Kellie Leitch ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση θα στηρίξει την μη φορολόγηση των γυναικείων προϊόντων προσωπικής υγιεινής. Πολλοί μίλησαν για νίκη των γυναικών και απόδειξη του τι μπορεί να καταφέρει μία ομάδα αποφασισμένων πολιτών. Το ζήτημα είχε ανοίξει ξανά το 2004, αρκετοί βουλευτές είχαν καταγγείλει την συγκεκριμένο φορολογία ως σεξιστική και άδικη αλλά δεν κατάφεραν να πείσουν την τότε κυβέρνηση.

Φέτος πράγματι οι καμπάνιες ήταν πολύ οργανωμένες και καλοστημένες. Εκτός από τα κλασικά online petitions, γυρίστηκαν σποτάκια, μοιράστηκε πολύ έντυπο υλικό, πολλές όχι καθαρόαιμες γυναικείες οργανώσεις σήκωσαν το θέμα ενώ δεν έλειψαν φυσικά και τα διάφορα events και διαμαρτυρίες στους δρόμους. «Τραβήξτε τον φόρο στα ταμπόν από το σκοινάκι» προέτρεπαν οι διαδηλώτριες και κατήγγειλαν ότι το άκρον άωτον της διάκρισης άντρα – γυναίκα είναι να μην φορολογείται το σπέρμα και να φορολογείται το ταμπόν. Ναι, καλά διαβάσατε. Το ανδρικό σπέρμα που κυκλοφορεί νόμιμα στην καναδική αγορά δεν έχει φόρο και για του λόγου το αληθές, δείτε και το ταινιάκι αυτό που έφτιαξαν μέλη της καμπάνιας:

ΗΠΑ

Στις ΗΠΑ η φορολόγηση των ταμπόν διαφέρει ανάλογα με την πολιτεία. Χονδρικά 40 πολιτείες έχουν για το είδος αυτό ψηλή φορολόγηση, 45 πολιτείες το θεωρούν είδος πρώτης ανάγκης ενώ σε κάποιες όπως το Νιού Τζέρσει και η Πενσυλβάνια εξαιρείται εντελώς του φόρου. Και εκεί η συζήτηση είναι μεγάλη καθώς πχ η Νέα Υόρκη ενώ φορολογεί το ταμπόν, εξαιρεί τις αμερικάνικες σημαίες ή τα καθαριστήρια. Η συζήτηση όμως στις ΗΠΑ αγγίζει έντονα και τους άστεγους καθώς αν και ότι οι σερβιέτες και τα ταμπόν είναι πολύ χρήσιμα για τις γυναίκες που ζουν στον δρόμο, κανείς δεν σκέφτεται να τα δωρίσει. Και όπως παραμένει ένα ακριβό προϊόν, βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με τις SOS ανάγκες των αστέγων που δεν καλύπτονται.

Αυστραλία

Και εδώ το θέμα έχει ξεσηκώσει πολλές αντιδράσεις γυναικών αφού τα συγκεκριμένα είδη φορολογούνται με 10%. Συγκεκριμένα, το 2000 θεσπίστηκε νόμος που προβλέπει 10% φόρο για τα μη-βασικά προϊόντα (στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα ταμπόν) και από τον οποίο εξαιρέθηκαν μόνο τα αντηλιακά, τα προφυλακτικά και οι πάνες ακράτειας. Τον Αύγουστο άνοιξε η συγκεκριμένη συζήτηση στην Βουλή που όμως τελικά αποφάσισε να κρατήσει τους φορολογικούς συντελεστές ως έχουν. Με την ευκαιρία, διοργανώθηκαν πολλές καμπάνιες, συγκεντρώθηκαν υπογραφές ενώ κάποιες Αυστραλέζες διασκεύασαν το “Drop it Like it’s Hot” του Snoop Dogg σε "Drop it 'cause it's rot" με στίχους που σόκαραν αρκετούς για το ύφος και το λεξιλόγιο. Στο κλιπάκι παίζει μάλιστα και η Christine Forster, αδερφή του πρωθυπουργού Tony Abbott.

«Η Christine Forster, αδερφή του Πρωθυπουργού»

Η σκηνοθέτης του κλιπ Mia Lethbridge σε δηλώσεις της ανέφερε: «Πιστεύω ότι η Αυστραλία έχει μία απαρχαιωμένη συμπεριφορά απέναντι στην περίοδο και ο φόρος αυτός το δείχνει καθαρά. Υποτίθεται είμαστε προηγμένη χώρα αλλά ακόμα οι φόροι μπαίνουν με μια λογική ανδροκεντρική».