Δυο μοναδικά, ιδιωτικά ελληνικά μουσεία με αντικείμενο τις διακοσμητικές τέχνες, συνεργάζονται για τους σκοπούς μιας έκθεσης με θέμα τις εφαρμοσμένες τέχνες και τον χώρο της μόδας, κυρίως κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Επιλεγμένα έργα από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κοσμήματος και του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος παρουσιάζονται σε μια έκθεση αφιερωμένη στο κόσμημα και την υψηλή ραπτική, δυο διαφορετικές αλλά αλληλένδετες εκφάνσεις από τον χώρο του design.
Κοσμήματα από 50 συλλογές σχεδιασμένες από τον Ηλία Λαλαούνη και τον Οίκο Λαλαούνη από το 1947 έως το 2008 πλαισιώνονται από επιλεγμένα ενδύματα μόδας από τις εκτενείς συλλογές του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος, που χρονολογούνται από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τις μέρες μας. Μέσα από μια παρουσίαση που ενθαρρύνει τη θεώρηση της μόδας ως έκφανσης του υλικού πολιτισμού της κάθε εποχής, η έκθεση μας προκαλεί να επανεξετάσουμε διακρίσεις ανάμεσα στην ‘υψηλή τέχνη’ και την μαζική κουλτούρα, τις έννοιες του σύγχρονου και του ‘κλασικoύ’, αλλά και τον διαχωρισμό ανάμεσα στο ‘ανατολίτικο’ και το ‘δυτικότροπο’ στοιχείο στη μόδα.
Ένας οπτικός διάλογος μεταξύ του κοσμήματος και της υψηλής ραπτικής και προκαλεί τον θεατή να αναζητήσει στο ‘ταίριασμα’ φαινομενικά ετερόκλητων στοιχείων ένα πλήθος αναφορών στην ιστορία της μόδας. Όταν το πληθωρικό bustle dress του 1880 συνδυάζεται με δημιουργίες εμπνευσμένες από την αρχαιοελληνική σφραγιδογλυφία από την συλλογή Ασπίδα του Αχιλλέα (1978), συνδετικό κρίκο αποτελεί η ιστορία της μόδας του 19ου αιώνα. Άλλοτε, η πηγή έμπνευσης αποτελεί τον κοινό παρονομαστή. Το πρωτοποριακό φόρεμα Delphos (1910) του Mariano Fortuny με το χαρακτηριστικό πλήθος των πτυχώσεών του, αντλεί την έμπνευση -και το όνομά του- από τον Ηνίοχο των Δελφών και την εμβληματική μορφή του αρχαιοελληνικού χιτώνα. Στην έκθεση συνδυάζεται με κοσμήματα του Ηλία Λαλαούνη από τη συλλογή Σταγόνες και Χιτώνες (1975 ), εμπνευσμένα από την φόρμα που χαρίζει η δύναμη της βαρύτητας στις σταγόνες του νερού και τις πτυχώσεις αρχαιοελληνικού πέπλου.
Η έκθεση αντιμετωπίζει τη μόδα ως αναπόσπαστο τμήμα του υλικού πολιτισμού αλλά και του κοινωνικοπολιτικού γίγνεσθαι της κάθε εποχής. Βραδινά ενδύματα του Μεσοπολέμου με την ‘αγορίστικη’ garçonne γραμμή τους, υπογραμμίζουν τον νέο ρόλο της γυναίκας μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ το φόρεμα της Jeanne Lanvin απηχεί την πρόσκαιρη ευδαιμονία της δεκαετίας του 1920, εποχής της jazz, του Charleston, των πρώτων υπερατλαντικών πτήσεων, της γυναικείας χειραφέτησης. Παρουσιάζεται με κοσμήματα από τη Νεογεωμετρική Συλλογή (1973) -εμπνευσμένη τόσο από τα αγγεία της γεωμετρικής περιόδου όσο και από τις δυνατότητες της ηλεκτρονικής σχεδίασης.
Ωστόσο, το έργο των μεγάλων σχεδιαστών χαρακτηρίζεται από την ικανότητα να εκφράζει την εποχή του αλλά και να υφίσταται πέρα από αυτήν. Αυτό είναι άλλωστε και το γνώρισμα αυτού που χαρακτηρίζεται ως ‘κλασικό’. Μαζί στην έκθεση, αλλά και στη μόδα της εποχής τους, κοσμήματα από τις λεγόμενες ‘Αρχαιολογικές Συλλογές’ του Ηλία Λαλαούνη του 1957 συνδυάζονται με ένα tailleur της Coco Chanel της ίδιας δεκαετίας, όπως ακριβώς φορέθηκαν από γυναίκες-είδωλα του στυλ όπως η Liz Taylor και η Jacquie Ωνάση.
Μέσα από τα εκθέματα εικονίζεται και αλληλεπίδραση μεταξύ ‘Ανατολής’ και ‘Δύσης’ στην ιστορία της μόδας. Η καθοριστική επιρροή του εξωτισμού και του ανατολίτικου στοιχείου στις δημιουργίες κορυφαίων δυτικοευρωπαίων couturiers συνοψίζεται εύγλωττα μέσα από το έργο του διάσημου Paul Poiret ο οποίος σημάδεψε τη γαλλική μόδα των αρχών του 20ού αιώνα με σχέδια, ενδύματα αλλά και ανεπανάληπτα bal masqué σε στυλ oriental και έγινε γνωστός με το προσωνύμιο Le Magnifique, από τον μεγάλο Σουλτάνο Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή. Φορέματα του σχεδιαστή παρουσιάζονται με κοσμήματα που παραπέμπουν στους πολιτισμούς της Ανατολής, από τη συλλογή Aπό την Περσέπολη στο Λουριστάν (1975) εμπνευσμένη από τη μνημειώδη τέχνη της αρχαίας Περσίας, αλλά και τη συλλογή Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής (1988) που απηχεί την πολυτέλεια της Αυλής του θρυλικού ηγέτη.
Τέλος ο ιδιαίτερος ρόλος της ελληνικής παράδοσης μεταξύ Ανατολής και Δύσης τονίζεται στο έργο του Ηλία Λαλαούνη μέσα από σειρά συλλογών που αναζητούν τις κοινές καταβολές μεταξύ του ελληνικού πολιτισμού και άλλων λαών. Η συλλογή Από τα Τείχη της Κωνσταντινούπολης στον Πύργο του Λονδίνου (1985) συνδέει την τέχνη της δυναστείας των Τυδώρ του 15ου και 16ου αιώνα με την παράδοση των ύστερων βυζαντινών χρόνων. Πλούσια εννοιολογικά, τα κοσμήματα της συλλογής συνδυάζονται με ένα μπούστο του ιαπωνικού οίκου με την γαλλική επωνυμία Comme des Garçons της Rei Kawakubo, μια επιλογή που εισάγει τους δικούς της συσχετισμούς στην αμοιβαία επιρροή μεταξύ ‘ανατολής’ και ‘δύσης’ στη μόδα.
Από τον διάλογο που στοιχειοθετείται στην έκθεση δεν λείπουν και παιχνίδια με τις λέξεις και τις έννοιες. Το ζωηρόχρωμο σακάκι του Jean Paul Gaultier, του σχεδιαστή που έγινε γνωστός ως το enfant terrible της γαλλικής μόδας, συνδυάζεται με τα Ασημένια Παιχνιδίσματα (1973) πρωτότυπα κοσμήματα που αποπνέουν τη δημιουργική φαντασία των παιδιών - βασισμένα σε παιδικά σχέδια όπως τα ‘είδε’ η δημιουργική ματιά του Ηλία Λαλαούνη.
Τέλος, ένα νυφικό φόρεμα παρουσιάζεται με κοσμήματα από τη Συλλογή Βιοσύμβολα εμπνευσμένα από την δομή των σπερματοζωαρίων, σε μια αναφορά στην συμβολή του σουρεαλισμού στην μόδα και στο έργο της Elsa Schiaparelli και του παλιού γνώριμου του Ηλία Λαλαούνη, Salvador Dali.
Μία έκθεση που θα διαρκέσει μέχρι τις 29 Δεκεμβρίου 2011 και υπόσχεται να συναρπάσει το κοινό.
Info: High- Lights: Ιστορικά κοσμήματα και υψηλή ραπτική, Αίθουσα Περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου Κοσμήματος, 21 ΙΟΥΝΙΟΥ – 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2011