Marguerite Duras: μια ζωή αγάπη

Πολλοί φαντάζονται τη Μαργκερίτ Ντιράς σαν ένα ιερό τέρας της λογοτεχνίας, ένα πλάσμα προικισμένο με υπέρμετρο ταλέντο, που θεωρούσε τον εαυτό του ιδιοφυή και απαιτούσε ιδιοφυή μεταχείριση και από την ίδια τη ζωή. Άλλοι την φαντάζονται σαν μια τυπικά αισθησιακή Γαλλίδα, μια γοητευτική μποέμισσα, που ήθελε να ταξιδεύει, ν’ αγαπιέται και να γράφει. Τέλος, πολλοί κοιτάζουν την Ντιράς στα γηρατειά της, κατεστραμμένη από το οινόπνευμα, έπειτα από τέσσερις αποτοξινώσεις και ένα πεντάμηνο κώμα. Η Ντιράς ανταποκρίνεται σε όλες τις παραπάνω περιγραφές: διανοούμενη της Αριστεράς, περιπλανώμενη, ερωμένη. Μα πάνω απ’ όλα, αυτό που επιθυμούσε περισσότερο: συγγραφέας.

«Ο συγγραφέας είναι μια ξένη χώρα»

«Οι άντρες αγαπάνε μια γυναίκα που ξέρει να γράφει, ακόμη κι αν δεν το παραδέχονται. Μια συγγραφέας είναι σαν ξένη χώρα».

Στα δεκαπέντε της η Ντιράς δήλωσε στη μητέρα της πως το μόνο που ήθελε να κάνει στη ζωή της ήταν να διηγείται. Αναρωτιόταν πώς θα μπορούσε να περνάει το χρόνο της χωρίς να γράφει. Σε ένα αυτοβιογραφικό πορτρέτο περιέγραφε τον εαυτό της σαν ένα κορίτσι «που αυνανίζεται κρυφά κάθε μέρα. Λένε πως ο αυνανισμός κάνει τα παιδιά ανόητα. Σε μένα λειτούργησε αντίστροφα. Η αυτοϊκανοποίηση μου χάρισε λογική, επαναστατικότητα και χαρά».

Λογοτεχνική χειρουργική

Γεννημένη στη Γαλλική Ινδοκίνα, η Ντιράς ερωτεύτηκε στα μέσα της εφηβείας της τον πλούσιο Κινέζο που της ενέπνευσε τη διάσημη νουβέλα «Ο Εραστής». Στοιχειωμένη, δραματική, γεμάτη από αναμνήσεις και σκιές, η πρώτη νουβέλα της Ντιράς περιείχε όλα εκείνα τα στοιχεία που την ανέδειξαν στη λογοτεχνική σκηνή. Τα γραπτά της περιείχαν τόσο έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία, ώστε ο αναγνώστης αισθανόταν μάρτυρας σε μια πράξη λογοτεχνικής χειρουργικής. Οι Γκαλιμάρ, ωστόσο, δεν δέχτηκαν να δημοσιεύσουν τον «Εραστή» και η Ντιράς απείλησε τον εκδοτικό οίκο πως θα αυτοκτονούσε, εάν δεν πρόσεχε την επόμενή της δουλειά. «Μάθετε να διαβάζετε σωστά τις σελίδες μου», έγραφε, «είναι ιερές».

«Η γυναίκα είναι το σπίτι»

Η αλαζονεία της ήταν ανυπόφορη. Συχνά ακόμη και η ίδια παραδεχόταν πως, εάν δεν ήταν η Μαργκερίτ Ντιράς, δεν θα μπορούσε να ανεχτεί τη Μαργκερίτ Ντιράς. Εξίσου αμετακίνητη παρέμεινε και στις απόψεις της για τη ζωή -ποτέ δεν έπαψε να ταυτίζεται με τους φτωχούς-, την πολιτική και τον έρωτα. Το 1943 προσχώρησε στη γαλλική αντίσταση, ενώ λίγο αργότερα συμπαρατάχθηκε με την Αριστερά. Στην ερωτική της ζωή ποτέ δεν θεώρησε τη σεξουαλική συμπεριφορά της σκανδαλώδη. Παρόλο που διατηρούσε σχέσεις με άλλους άντρες όσο καιρό ήταν παντρεμένη, πίστευε πως η συμπεριφορά της δεν ήταν μοιχική, εφόσον δεν ερωτευόταν τους πολυάριθμους συντρόφους της. Θεωρούσε ότι με αυτό τον τρόπο παρέμενε πιστή στο γάμο της.

Έρωτας. Και θάνατος

Η Ντιράς πέθανε στις 3 Μαρτίου του 1996 έχοντας δημοσιεύσει περισσότερα από εκατό μυθιστορήματα, διηγήματα, σενάρια και θεατρικά. Όλα εμποτισμένα με τη βεβαιότητα πως η αγάπη είναι ταυτόχρονα απαραίτητη, αλλά και αδύνατον να επιτευχθεί. Ο επιτύμβιός της στο Μονπαρνάς είναι διακοσμημένος με ένα μικρό φυτό, λίγα λουλούδια και δύο σκαλισμένα αρχικά: Μ. Ν.