Μία μοναδική τέχνη ζωγραφικής
Η καλλιτέχνις Κατερίνα Μόμιτσα μιλάει στην ATHENS VOICE για τις ebru δημιουργίες της.
Η Κατερίνα Μόμιτσα είναι μία σύγχρονη καλλιτέχνης με την υπέροχη ικανότητα να μεταμορφώνει κάθε υλικό, από ξύλο μέχρι και κεραμικά, σε αστραφτερούς και χρωματιστούς καμβάδες. Εφαρμόζει πρωτότυπες τεχνικές ζωγραφικής από την Ανατολή, δημιουργώντας εντυπωσιακά σχέδια, πάντα διαφορετικά το ένα με το άλλο, που τονίζουν το στοιχείο της μοναδικότητας. Τη βρήκαμε στο εργαστήριό της να στολίζει ημερολόγια και βραχιόλια και την παρακαλέσαμε να μοιραστεί τα μυστικά της.
Τι ακριβώς είναι οι τεχνικές ebru και marbling με τις οποίες καταπιάνεσαι;
To Εbru είναι μια τέχνη ζωγραφικής όπου το σχέδιο γίνεται στην επιφάνεια του νερού και στη συνέχεια αποτυπώνεται σε χαρτί ή και σε άλλες επιφάνειες όπως ύφασμα, ξύλο, κεραμικά και άλλα. Οι περισσότεροι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι αυτή η τέχνη αναδύθηκε στη Μπουχάρα τον 15ου αιώνα και μεταφέρθηκε από τον δρόμο του μεταξιού στην Ανατολία. Οι Σαμάνοι που έμεναν στην περιοχή χρησιμοποιούσαν αυτή την τέχνη για να βλέπουν τα μελλούμενα, μέσα από τα χρώματα στην υδάτινη επιφάνεια. Για πάρα πολλούς αιώνες ήταν μια τέχνη κρυμμένη μέσα σε εσώφυλλα βιβλίων, αλλά από τις αρχές του 20ού αιώνα έχουμε μια αναβίωσή της. Στην Ευρώπη έγινε γνωστή ως marbling art. Με επίκεντρο την Τουρκία, όπου άνθισε ξανά, σιγά-σιγά κάποιοι καλλιτέχνες άρχισαν να βρίσκουν και να εξελίσσουν νέες μορφές και τεχνικές. Σήμερα το ebru ή marbling το συναντάμε από τον χώρο της μόδας μέχρι και σε visual arts.
Πώς τις ανακάλυψες και τι είναι αυτό που βρίσκεις γοητευτικό στην εφαρμογή τους;
Ανακάλυψα το Ebru σε ένα ταξίδι μου στην Κωνσταντινούπολη. Με γοήτευσε κατευθείαν η ροή των χρωμάτων στο υγρό στοιχείο. Τα μοτίβα που δημιουργούνται στο νερό θυμίζουν σχήματα από τη φύση, όπως σύννεφα, κύματα, αμμώδη έρημο, σπείρες από τους γαλαξίες, αλλά και κύτταρα ζωντανών οργανισμών.
Από την πρώτη σταγόνα χρώματος που έριξα στο νερό, ένιωσα ότι θέλω να μυηθώ σε αυτό και έτσι άρχισα να πηγαινοέρχομαι στην Κωνσταντινούπολη. Η Τουρκία έχει βαθιά γνώση της τέχνης αυτής, η οποία μεταδίδεται από γενιά σε γενιά και στηρίζεται στη σχέση μαθητευόμενου-δασκάλου. Ακόμα και κάποια μαθήματα που γίνονται στην Καλών Τεχνών προσφέρουν επιφανειακή γνώση γι’ αυτό και είναι σημαντικό να βρει κάποιος έναν master του Ebru. Νιώθω ιδιαίτερα τυχερή που μαθήτευσα δίπλα στον Kubilay Eralp Dincer, έναν σπουδαίο δάσκαλο και καλλιτέχνη.
Υπάρχει μία μεγάλη ποικιλία στις δημιουργίες σου, από κοσμήματα μέχρι σημειωματάρια. Από πού αντλείς έμπνευση;
Από την ομορφιά που υπάρχει στη φύση, από αυτά που αγαπάω και μου αρέσει να απολαμβάνω την κάθε μου μέρα, από αυτά που με προβληματίζουν σε συλλογικό και προσωπικό επίπεδο. Το κάθε χρώμα έχει συγκεκριμένη δόνηση, όπως και το κάθε σχήμα. Αν για παράδειγμα κάποιος επιλέξει να φορέσει ένα φουλάρι σε μπλε αποχρώσεις με σπείρες, μπορεί να τον ηρεμήσει πολύ σε μια ημέρα έντασης. Αν αντίστοιχα επιλέξει να φορέσει ένα μαντήλι με κόκκινο χρώμα και κυτταρικό ebru, αυτό θα του δώσει μεγάλη αυτοπεποίθηση. Για μένα η τέχνη συνδέεται άμεσα με το στοιχείο της αλχημείας, δηλαδή της μεταμόρφωσης.
Με ποια υλικά δουλεύεις συνήθως;
Δουλεύω με διάφορα υλικά αλλά αυτό που με γοητεύει περισσότερο είναι το ύφασμα. Στο Ebru ο καμβάς είναι το νερό. Κάθε λεπτομέρεια της ζωγραφικής μπορεί να αλλάξει. Το τύπωμα στο κάθε ύφασμα δεν μπορεί ποτέ να επαναληφθεί. Σε μια εποχή που το digital print είναι παντού, με ενθουσιάζει η ιδέα να φτιάχνω υφάσματα που θα γίνουν μαντήλια, τσάντες, ρούχα, και θα είναι το κάθε κομμάτι μοναδικό. Το textile design έχει ανεξάντλητες εφαρμογές, το κάθε ύφασμα συμπεριφέρεται διαφορετικά.
Είχε περάσει από πάππου προς πάππον, καταλήγοντας πάνω από το τζάκι σπιτιού μιας ηλικιωμένης στη Γαλλία
Οργανώνεις και τα δικά σου workshops, σωστά; Τι μπορεί να μάθει εκεί κάποιος επισκέπτης;
Ναι, οργάνωνω workshops στο στούντιό μου άλλα και σε άλλους χώρους, όπως για παράδειγμα στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η τέχνη του Ebru δεν είναι πολύ γνωστή, ούτε εκτενώς εφαρμοσμένη. Υπάρχουν παγκοσμίως περίπου 1.500 ebru artists, αριθμός πολύ μικρός. Είναι εύκολο για κάποιον να ξεκινήσει να ασχολείται με αυτή την τέχνη και είναι πολύ διασκεδαστική, αλλά για να γίνει κάποιος expert χρειάζεται ατελείωτες ώρες πειραματισμού και εξάσκησης. Στόχος μου είναι μέσα από τα σεμινάρια, όποιος τα παρακολουθεί, να αποκτήσει μια γερή βάση και γνώση αυτής της ιδιαίτερης τέχνης.
Πες μας για μερικούς άλλους σύγχρονους καλλιτέχνες που θαυμάζεις.
Είναι πολλοί! Από κοντινούς μου ανθρώπους, όπως είναι η καλύτερη μου φίλη και εξαιρετική φωτογράφος Όλγα Στεφάτου, μέχρι τη Larissa Don, σπουδαία ebru artist και textile designer που ζει στη Νότια Αφρική.
Πού μπορεί να πάει κανείς στην Αθήνα αν θέλει να βυθιστεί στην ομορφιά της τέχνης;
Είναι παντού, στην καθημερινότητά μας. Σε μια όμορφη εικόνα που θα δούμε, σε μια ωραία μουσική που θα ακούσουμε, σε ένα νόστιμο φαγητό που θα μαγειρέψουμε, σε κάτι όμορφο που θα διαβάσουμε, θα γράψουμε, θα ζωγραφίσουμε ή θα χορέψουμε. Εμένα μου δίνει έμπνευση μια βόλτα στη θάλασσα, το νερό πάντα μου ασκεί μια ισχυρή επιρροή, γι’ αυτό άλλωστε παθιάστηκα τόσο με την τέχνη του Ebru.
