Γιατί σταματάνε όλοι στη βιτρίνα του Πενθερουδάκη;

Είναι ένα ζεστό απογευματάκι και καθώς διασχίζω τη Βαλαωρίτου με τη δέουσα αμεριμνησία που οφείλει να έχει κάθε γυναίκα που διασχίζει αυτό το δρόμο (αν βιάζεται, ας διαλέξει άλλη διαδρομή), στη γωνία με τη Βουκουρεστίου το μάτι μου σταματά στον Πενθερουδάκη. Πάντα σταματώ σ’ αυτό το κοσμηματοπωλείο και κάθε φορά που χαζεύω τις βιτρίνες έρχεται στο μυαλό μου η ίδια εικόνα: Τον Μάνο Χατζιδάκι να διαλέγει δώρα για τη μητέρα του. Έτσι λέει ο αστικός μύθος. Τώρα όμως, κοντοστέκομαι στις βιτρίνες, γιατί την προσοχή μου έχουν τραβήξει κάτι αφίσες. Δεσπόζουν στις τρεις προθήκες, γεμάτες χρώμα και μαγεία, τεράστιες, κινηματογραφικές, «ζωντανές», εύθραυστες από τον χρόνο, ζωγραφισμένες στο χέρι, αλλά όχι από το χέρι κάποιου Βακιρτζή ή κάποιου Δημητρίου. Η τεχνοτροπία είναι πρωτόγνωρη, είναι «άλλη». 

Δεν είναι το «Ποτέ τη Κυριακή», είναι το «Nunca en Domingo». Δεν είναι η «Λόλα», είναι η «Lola la Griega». Δεν είναι ο «Κατήφορος», είναι η «La Marca de la Verguenza» con la estrella Griega, Zoe Laskaris. Τρεις Ελληνίδες, τρεις γυναίκες φλογερές και ακαταμάχητες: Η Μελίνα (Μερκούρη), η Τζένη (Καρέζη) και η Ζωή (Λάσκαρη) 60 χρόνια πριν, διέσχιζαν τον Ατλαντικό για να προσγειωθούν στις σκοτεινές αίθουσες των Αργεντινέζικων κινηματογράφων. Κι εκεί βρέθηκε κάποιος να τις ζωγραφίσει. Τις ίδιες αλλά και τις ταινίες τους. Τι ιστορία…

Διακρίνω μέσα στο μαγαζί τον φίλο Μάνο Πενθερουδάκη. Ευκαιρία να μπω και να τον ρωτήσω. Μαθαίνω πως τις αγόρασε σ’ ένα ταξίδι του στην Αργεντινή. Περπατούσε στα τρομερά παλαιοπωλεία του Σαν Τέλμο, στην πιο παλιά γειτονιά του Μπουένος Άιρες, κι εκεί τις ανακάλυψε. «Το μαγαζί είχε του κόσμου τις κινηματογραφικές αφίσες, όλες ζωγραφισμένες στο χέρι. Εκεί μέσα στις πολλές ανακάλυψα και 5-6 με ελληνικό θέμα. Με εντυπωσίασε. Δεν ήταν φτηνές αλλά ήταν τόσο όμορφες (και σπάνιες) που τις αγόρασα χωρίς δεύτερη σκέψη. Ο ιδιοκτήτης του παλαιοπωλείου, ένας πολύ ευγενικός άνθρωπος, μου εξήγησε ότι παίχτηκαν αυτές οι ταινίες εκείνη την εποχή στην Αργεντινή». Μου διευκρινίζει ακόμα ο Μάνος ότι είχε πάντα μια λατρεία με τα ελληνικά σίξτις: «Πιστεύω πως ήταν η ωραιότερη εποχή της Αθήνας, ήταν η αναγέννηση της Ελλάδας μετά τον πόλεμο, με τις τρομερές προσωπικότητες που εμφανίστηκαν».

Γιατί όμως διάλεξε αυτές τις συγκεκριμένες, τον ρωτώ: «Τις επέλεξα πρώτα από όλα γιατί ήταν σίξτις. Ήθελα πολύ να είναι γυναικείες οι μορφές που απεικονίζονται και διάλεξα τρεις γυναίκες που ακόμα και σήμερα είναι ο ορισμός μιας εποχής. Η Μελίνα γιατί είχε αυτή την εξωστρέφεια και την ακαταμάχητη προσωπικότητα. Η Καρέζη γιατί θεωρώ ότι είχε μια πολύ ιδιαίτερη ομορφιά και η Λάσκαρη γιατί ήταν το απόλυτο θηλυκό. Αυτοί ήταν οι τρεις άξονες πάνω κάτω για να τις επιλέξω». Εκτός από αυτές τις τρεις αφίσες ο Μάνος αγόρασε και ένα Σον Κόνερι ως Τζέιμς Μποντ στη ταινία «Ζεις μονάχα δυο φορές» γιατί «μου άρεσε τρομερά ο τίτλος της ταινίας». Γυρίζοντας στην Ελλάδα, με τη συμβουλή των φίλων του στην Γκαλερί «Νέες Μορφές» τις μετατρέπει σε έργα τέχνης τυπώνοντας με ειδική τεχνική το χαρτί πάνω σε καμβά. Έκτοτε πήραν τη θέση τους στους τοίχους του σπιτιού του.

Μου εξηγεί γιατί τις έκανε αυτό τον καιρό «θέμα» βιτρίνας: «Για δύο λόγους. Φέτος γιορτάζουμε 100 χρόνια από τη γέννηση της Μελίνας (απόφοιτη του ίδιου σχολείου με τη μητέρα μου με ένα χρόνο διαφορά) και ήθελα να την τιμήσω. Επίσης είναι φθινόπωρο και κάθε τέτοια εποχή έχει την τιμητική του ο κινηματογράφος (Φεστιβάλ στη Θεσσαλονίκη, Νύχτες Πρεμιέρας στην Αθήνα). Θεώρησα λοιπόν ότι είναι η απόλυτη στιγμή για να παρουσιάσω την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου με τις αφίσες τριών εμβληματικών γυναικών». 

Οι αφίσες θα μείνουν στις βιτρίνες μέχρι 15/10. Αξίζει να τις δείτε από κοντά.

Κοσμηματοπωλείο Πενθερουδάκης, Βουκουρεστίου 19, Αθήνα