Οι Πρώτες Κυρίες των ΗΠΑ και τα χτενίσματά τους

Όπως παρατηρεί το περιοδικό Economist, στις 9 Αυγούστου του 1974, την ημέρα που ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον παραιτήθηκε από τη θέση του (κάτι που συνέβαινε για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας) μετά το τεράστιο σκάνδαλο του Γουότεργκέιτ, την ώρα που ανέβαινε στο ελικόπτερο που θα τον έπαιρνε για τελευταία φορά από τον Λευκό Οίκο, ήταν συνοφρυωμένος, προσπαθώντας άδικα να δείξει ένα θετικό, χαμογελαστό πρόσωπο χαιρετώντας με το χέρι ψηλά, ενώ ο άνεμος από τους έλικες έμοιαζε να παίρνει από πάνω του, ανακατεύοντας τα μαλλιά του, οποιοδήποτε κύρος του είχε απομείνει. Πιο πριν, η σύζυγός του, η μέχρι εκείνη τη στιγμή Πρώτη Κυρία των Ηνωμένων Πολιτειών, η Pat Nixon, είχε μπει στο ελικόπτερο συντετριμμένη, ψιθυρίζοντας “Είναι πολύ λυπηρό”.

Απέναντι, το νέο προεδρικό ζεύγος των ΗΠΑ τους αποχαιρετούσε. O Gerald Ford και δίπλα του η νέα κυρία FLOTUS (First Lady Of The United States), η Betty Ford, έστελνε ένα χαμόγελο συγκατάβασης ενώ το μαλλί της έστεκε κοκαλωμένο στη θέση του, κρεπαρισμένο και με το σωστό κύμα στα δεξιά, σαν να έστελνε σήμα ότι αυτό που χρειάζονται τώρα οι ΗΠΑ είναι η σοβαρότητα και η σταθερότητα μιας καλής λακ. Όλο το φιαλίδιο.

Είναι μοιραίο, οι Πρώτες Κυρίες των Πρώτων Κυρίων των χωρών στις οποίες κυριαρχούν τα media και η δημόσια εικόνα, να δίνονται βορά στον σχολιασμό της εμφάνισής τους. Και αν οι περισσότερες ακολουθούν έναν στερεοτυπικό ενδυματολογικό κώδικα της θέσης τους, τον οποίον έχουν με προσοχή ετοιμάσει οι κρατικοί στιλίστες (καλά, υπάρχουν και χώρες όπου οι FLOTUS ακολουθούν το ένστικτό τους μαζί με τα επακόλουθα), εκεί που μπορεί να θεωρηθούν “ανεξέλεγκτες” είναι στο ίδιο ευαίσθητο σημείο κάθε γυναίκας: τα μαλλιά της.

Τα μαλλιά, γενικά, φαίνονται. Γράφουν στο φακό. Δεν κρύβονται. Η αρχιτεκτονική των κεφαλιών των δημόσιων προσώπων ορθώνει τα προφίλ λες και πρόκειται για το τελευταίο τους εκμαγείο πριν την προτομή. Ο Ronald Reagan πέρασε μία ολόκληρη δεκαετία αρνούμενος ότι χρησιμοποιεί καραμπογιά για το μαλλί του, μέχρι που οι ρεπόρτερς βαρέθηκαν να τον ρωτάνε γιατί ντρέπονταν πια. Δίπλα στη λέξη ντροπή έρχεται και κολλάει από μόνη της η εικόνα των μαλλιών του Donald Trump για τα οποία έχουν γραφτεί σίγουρα περισσότερα από όσα για το μαλλί της Melania: λεπτά, ευαίσθητα, ψεύτικα, βαμμένα, ξεβαμμένα, ασθενικά, ανύπαρκτα, καμμένα, ξεθωριασμένα, πλαγιοτοποθετημένα ως καπέλο και πανάκριβα – σύμφωνα με την τελευταία του φορολογική δήλωση, ξόδεψε περίπου 70 χιλιάδες δολάρια για hairstyling την περίοδο που παρουσίαζε το τηλεριάλιτι “The Apprentice”.

Παρόμοια «σήματα καπνού» στέλνουν και τα μαλλιά της εκάστοτε Πρώτης Κυρίας ανάλογα με το μήκος, το στιλ, το χρώμα, τον όγκο και τα συνοδευτικά τους. Όπως για παράδειγμα της Ida, συζύγου του προέδρου William McKinley (1897-1901), για την οποία είχε διαμαρτυρηθεί έντονα η Εθνική Κοινωνία Προστασίας Πτηνών επειδή φορούσε φτερά ερωδιού στο κεφάλι της. Η Bess, σύζυγος Harry Truman στη δεκαετία του ‘40, διάβαζε πολλά κοροϊδευτικά σχόλια για τα μαλλιά της επειδή ήταν στο φυσικό τους χρώμα, σγουρά και κουρεμένα σε στιλ σκυλάκι πουντλ, τόσα ώστε αναγκάστηκε ο Πρόεδρος να την υπερασπιστεί δημοσίως λέγοντας «Οι πραγματικοί κύριοι προτιμούν το γκρι».

Το επιβεβαιώνει και η Χίλαρι Κλίντον η οποία, το 1995, είχε πει αστειευόμενη «Αν θέλω να χτυπήσω πρωτοσέλιδο, απλώς πάω και αλλάζω χτένισμα».

Οι Αμερικάνοι πάντα είχαν κάτι να πουν για τα μαλλιά των Πρώτων Κυριών τους:

Mary Todd Lincoln (1861-65)
Ο κόσμος και η ιστορία ήταν σκληροί με την κακομοίρα κυρία Lincoln. Τη θεωρούσαν πολύ εξωστρεφή, πολύ κοινωνική, πολύ παράλογη, τους ενοχλούσε ακόμα και το ότι θρηνούσε πολύ για τα νεκρά παιδιά της. Ένας γερουσιαστής από το Όρεγκον την κατηγορούσε ότι φοράει πολύ ακριβές τουαλέτες με πολύ χαμηλό κόψιμο στους ώμους. Μετά από μία προεδρική δεξίωση, ο γερουσιαστής την είχε περιγράψει στη γυναίκα του ως εξής: “είχε εκτεθειμένο το στήθος της και φορούσε μία γλάστρα στο κεφάλι της”. Η αλήθεια είναι ότι η FLOTUS αγαπούσε τα λουλούδια, ειδικά τις λευκές και κόκκινες καμέλιες. Γέμισε τον Λευκό Οίκο με μπουκέτα από καμέλιες, τις προσέφερε στους τραυματισμένους στρατιώτες του εμφυλίου, τις φορούσε στο κεφάλι της σε διάφορους σχηματισμούς και δεσίματα, είτε να ρέουν στις καστανές της κοτσίδες, είτε να στέκονται τουρλωτά και δοξαστικά στην κορυφή της κουάφ. Ακόμα και για τη νύχτα στο θέατρο όταν δολοφονήθηκε ο Αβραάμ Λίνκολν, την κατηγόρησαν ότι φορούσε κόκκινες καμέλιες στα μαλλιά της, σαν το αίμα που χύθηκε.

Frances Folsom Cleveland (1886-89 και 1893-97)
Μόλις στα 21 της, έγινε σύζυγος του προέδρου Grover Cleveland, αρκετά χρόνια μεγαλύτερού της. Φρέσκια και δροσερή, με τίτλους ομορφιάς στα νιάτα της, είχε μία γενική αίσθηση καλαισθησίας που την επέβαλλε ακόμα και στο πώς πρέπει να φοράει το παλτό του ο Πρόεδρος ώστε να μη φαίνεται μεγάλη η κοιλιά του. Τής άρεσαν τα φτερά και οι μακριές τουαλέτες από λευκό σατέν, ενώ το χαρακτηριστικό της χτένισμα, τα μαλλιά μαζεμένα πίσω σε έναν ψηλό κότσο με δύο στρογγυλά τσουλούφια στο μέτωπο χωρισμένα στη μέση, έγινε πολύ της μόδας και τις δύο περιόδους της προεδρίας τους. Το στιλ ονομαζόταν “α λα Κλίβελαντ”. Ήταν τόσο δημοφιλές το χτένισμα ώστε τα κομμωτήρια άρχισαν να το χρεώνουν ακριβά ενώ έδωσε την ονομασία του και σε πολλά εμπορικά προϊόντα, τόσο πολύ ώστε το Κογκρέσο δημοσίευσε ανακοίνωση για να αποθαρρύνει τους κατασκευαστές. Άδικος κόπος. Προϊόντα όπως η “τονωτική λοσιόν μαλλιών Κλίβελαντ” έμειναν ιστορικά.

Florence Harding (1921-23)
Σύζυγος του προέδρου Warren Harding ο οποίος, μετά τη δημοσίευση της αυτοβιογραφίας της, αποδείχθηκε ότι ήταν πολύ πιο επιπόλαιος και γλεντζές από όσο ήξερε το κοινό, ενώ η ίδια κρατούσε το σπίτι και τη χώρα όρθια. Επρόκειτο για μία δραστήρια και έξυπνη γυναίκα η οποία, όσο ο πρόεδρος έπινε ουίσκι και τζόγαρε, εκείνη είχε συναντήσεις με τους υπουργούς, έδινε συνεντεύξεις τύπου και μπορεί ακόμα να είχε γράψει και την ομιλία της ορκωμοσίας του. Το χτένισμά της, ένα τρικυμισμένο αλλά ακλόνητο, κολλημένο και συμπαγές κύμα φτιαγμένο με καυτές τσιμπίδες (το λεγόμενο κύμα Μαρσέλ) έκανε πολλούς να υποψιάζονται ότι φορούσε στο κεφάλι της περούκα ή έστω κάτι που δεν αναπνέει. Άλλοι το ψυχολόγησαν ως “ανάγκη ελέγχου και της παραμικρής λεπτομέρειας”.

Eleanor Roosevelt (1933-45)
Σύζυγος του Φραγκλίνου Ρούσβελτ και, κατά γενική ομολογία, η πιο δραστήρια, σοβαρή και οξυδερκής Πρώτη Κυρία του 20ού αιώνα. Την περίοδο που ο κόσμος ήταν στα πρόθυρα του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου, η Eleanor με έκπληξη έβλεπε στα αποκόμματα των εφημερίδων και στην αλληλογραφία της σχόλια για το νέο της χτένισμα τα οποία δεν ανταποκρίνονταν καν στην αλήθεια. “Είμαι σοκαρισμένη”, έγραφε “με τον χώρο που δίνουν οι δημοσιογράφοι των εφημερίδων στο αν μία γυναίκα θα κάνει τα μαλλιά της σε στιλ bob”. To bob cut, γνωστό και ως “αυτιά του σκύλου” ήταν το κοντό κούρεμα που ξεκίνησε από το 1915 ως πολύ πρακτικό και κατέληξε να είναι σήμα κατατεθέν της εποχής της τζαζ και του σουίνγκ. Το κόψιμο είναι ίσιο γύρω γύρω, στο ύψος του σαγονιού, αφήνοντας ελεύθερο τον λαιμό και τον σβέρκο ενώ στο μέτωπο ακουμπούν οι φράντζες σε ευθεία γραμμή. Το πιο αστείο είναι ότι η FLOTUS δεν είχε bob χτένισμα. Της έδωσε όμως μία καλή ευκαιρία να στηλιτεύσει τον Τύπο και να δώσει ένα καλό παράδειγμα χτενίσματος “της εποχής του πολέμου” με κοντά, κυματιστά μαλλιά στιλιζαρισμένα με κερί. Πολλοί μάλιστα λένε ότι μπορεί η κυρία Eleanor να μην λουζόταν καν καθημερινά. Πόλεμος, τι να πεις.

Mamie Eisenhower (1953-61)
Κλασική έμεινε η φράση της “Ο Άικ κυβερνάει τη χώρα κι εγώ γυρίζω τις χοιρινές μπριζόλες στη σχάρα” που σχεδόν σου περιγράφει τρίχα-τρίχα το χτένισμα της κυρίας Eisenhower: μία γλυκιά σειρά από κοντές, καλοσιδερωμένες φράντζες στο μέτωπο που όλες έχουν την ίδια φορά, ενώ στα πλαϊνά των αυτών, δύο κοντές σφριγηλές τούφες ανατσουτσουρώνονται με επίσημη ακινησία, σαν να δείχνουν ποιός κάνει κουμάντο στο νοικοκυριό. Ήταν η χρυσή εποχή της αμερικανίδας νοικοκυράς των νεόκτιστων προαστίων, των καινούργιων ηλεκτρικών συσκευών στο σπίτι και ακριβώς αυτό έδειχνε το χτένισμα της Πρώτης Κυρίας: Πάρτε κι εσείς σεσουάρ χειρός, μπορείτε. Ήταν η πρώτη φορά που Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ έπαιζε τόσο αποφασιστικό ρόλο με την εμφάνισή της, προσελκύοντας μεγάλο γυναικείο κοινό ψηφοφόρων. Το στιλιζάρισμα αυτό το είχε επιμεληθεί η head stylist της Elizabeth Arden, η οποία είχε σχεδιάσει και ένα ακριβές σχεδιάγραμμα με 6 βήματα ώστε να μπορούν να το ακολουθούν και οι άλλες κομμώτριες της κυρίας Mamie. Και, αν δεν το μαντέψατε, το αγαπημένο της χρώμα ήταν το ροζ, η απόχρωση “μαλλί της γριάς”.

Jackie Kennedy (1961-63)
Μία μέρα το 1954, η μόλις φρεσκοπαντρεμένη Jackie Kennedy άκουσε ότι η αγαπημένη της κομμώτρια στο κομμωτήριο της Helena Rubinstein στο νούμερο 715 της Πέμπτης Λεωφόρου δεν ήταν διαθέσιμη και, χωρίς να πανικοβληθεί, απευθύνθηκε στον κομμωτή της Lucille Ball, τον “Θεό”όπως τον αποκαλούσε η ίδια. Ο Kenneth Battelle, ο γιός ενός πωλητή παπουτσιών που ξεκίνησε την καριέρα του κάνοντας κουρέματα bob cut στις πόρνες της περιοχής του σταθμού των λεωφορείων στο Syracuse, μόλις είδε την Jackie της είπε ότι τα μαλλιά της ήταν πολύ κοντά και μπουκλωτά για ένα πρόσωπο με τόσο μικρό κεφάλι και τόσο μεγάλα ζυγωματικά. Ήταν σαν να της έδωσε μαχαιριά. Η Jackie αφέθηκε στα χέρια του και αυτός της έδωσε όγκο χρησιμοποιώντας τα μεγάλα, θερμαινόμενα ρόλεϊ που έκαναν το μαλλί να φαίνεται σαν σφηκοφωλιά. Μάλιστα, επειδή δεν μπορούσε να βρει όσο μεγάλα ήθελε, έδωσε εντολή και του κατασκεύασαν άλλα, σε Xtra-Large μέγεθος, από ακρυλικό Lucite. Έξι χρόνια αργότερα, η Jackie τον έκανε μόνιμο μέλος του προσωπικού των Kennedy, με τον υπηρεσιακό τίτλο “γραμματέας περιποίησης”. Κύριο μέλημά του, να κρατάει πάντα στο ύψος του εκείνο το κλασικό χτένισμα -μπουφάν που φορέθηκε πολύ και παντού. Οι φήμες λένε ότι δεν ήταν και τόσο πιστός στην Jackie αφού, ως γραμματέας περιποίησης, έφτιαξε και τις μπούκλες της Μέριλιν, πριν εκείνη βγει ασθμαίνοντας στη σκηνή του Λευκού Οίκου για να τραγουδήσει στα 45α γενέθλια του Τζον, το Happy Birthday Mr. President.

Lady Bird Johnson (1963-69)
Η σύζυγος του επόμενου προέδρου, Lyndon B. Johnson, δεν είχε το χάρισμα της Jackie και έκανε, για παράδειγμα, το χτένισμα της Eartha Kitt που είχε διαλέξει, μία από τις πιο ανατριχιαστικές κουάφ που έχουν περάσει από τον Λευκό Οίκο. Είχε καλές προθέσεις όμως, η γλυκούλα. Ήθελε, κατά το παράδειγμα της προκατόχου της, να έχει ένα τυπικό χτένισμα που όχι μόνο να την κάνει αναγνωρίσιμη αλλά και να μην χρειάζεται να το αλλάζει κάθε τόσο. Ήταν κάτι σαν να φοράει για πάντα καπέλο. Ή, μάλλον, κράνος.

Betty Ford (1974-77)
Όταν ο Ρίτσαρντ Νίξον, στο τηλεοπτικό ντιμπέιτ του 1960 έχασε από τον Τζον Κένεντι, το απέδωσε στο ότι είχε ιδρώσει και είχε αρχίσει να φαίνεται αξύριστος και φυσικά έριξε το φταίξιμο στο “Δωμάτιο Κοσμετολογίας” του Λευκού Οίκου και όποιον βρισκόταν μέσα. Ο νέος κομμωτής ήρθε κατευθείαν από το Di Giovanni Coiffures της Λεωφόρου Massachusetts και ήταν ένας γοητευτικός 30χρονος, ο Jimmy Merson, ο οποίος ήξερε ότι κάθε Τρίτη πρωί, θα έπρεπε με τα ψαλίδια του και τα σπρέι λακ που είχε σε αφθονία, να ξανασηκώσει το πεσμένο αλλά παντοτινό, σκληροπυρηνικό μπουφάν cut της κυρίας Betty. Οι εφημερίδες τότε είχαν γράψει “Νέος Άνθρωπος για την Πρώτη Κυρία” αλλά ήταν η εποχή που οι άντρες κομμωτές ήταν το καινούργιο σεξ σύμβολο και η αμφιταλαντευόμενη εικόνα τους μπορεί να έκανε τους συζύγους λιγότερο ανήσυχους – αυτό μέχρι που βγήκε η ταινία Shampoo με τον Γουόρεν Μπίτι να υποδύεται τον σεξομηχανή-κούκλο-κομμωτή που περιποιόταν ιδανικά όλες του τις πελάτισσες. Ο Merson ακολουθούσε το προεδρικό ζεύγος ακόμα και στις προεκλογικές περιοδείες και, μάλιστα, τα έξοδά του τα πλήρωνε ο ίδιος ο πρόεδρος.

Nancy Reagan (1981-89)
Στη βιογραφία της Nancy Reagan από την Kitty Kelley, το χτένισμα της Πρώτης Κυρίας περιγράφεται ως εξής: μία εξαίρετη πιατέλα από δηλητηριώδεις καραμέλες. Η Nancy, λένε, δεν πλήρωσε ποτέ τον μόνιμο κομμωτή της, τον Julius Bengtsson, πρώην χορευτή μπαλέτου από την Καλιφόρνια, τον οποίο έσερνε μαζί της από την Ουάσινγκτον στα ταξίδια της σε όλο τον κόσμο ενώ είχε την απαίτηση να τροφοδοτεί δωρεάν η Clairol τον Λευκό Οίκο με προϊόντα μαλλιών. Οι ίδιες φήμες λένε ότι ο Julius, ακύρωνε το εισιτήριο της πρώτης θέσης και ταξίδευε τουριστική για να του μένει η διαφορά. Με κάποιον ιδανικό τρόπο, η περσόνα του πρώην ηθοποιού συζύγου της Ronald Reagan έδεσε απόλυτα με το προφίλ της σκληρής αλλά “αθώας” κυρίας η οποία, άφησε τόσο αρνητική εικόνα μετά τη θητεία της ώστε η επόμενη έμενε σχεδόν αχτένιστη για να ξορκίσει το κακό.

Barbara Bush (1989-93)
Όχι ακριβώς αχτένιστη αλλά, η γλυκιά κυρία Barbara, σταμάτησε να βάφει τα μαλλιά της μετά από ένα ατυχές συμβάν που είχε σε μία προεκλογική συγκέντρωση το 1970, όταν ένα κακώς συντηρημένο σύστημα κλιματισμού έκανε τη βαφή της να λιώσει και να αρχίσουν να τρέχουν ρυάκια λουλακί χρώματος στο λαιμό της. Από τότε διατηρούσε ένα σεμνό, συμμαζεμένο στιλ με ωραιότατα λευκά μαλλιά (που της έδιναν τύπο, εδώ που τα λέμε) ενώ φερόταν να λέει συχνά ότι “Οι άνθρωποι που ανησυχούν για τα μαλλιά τους όλη την ώρα είναι απλώς βαρετοί”.

Hillary Clinton (1993-2001)
Την Άνοιξη του 2001, όταν η Hillary έγινε γερουσιαστής, σε μια ομιλία της στους απόφοιτους του Γέιλ είπε αυτό που δεν της είχαν πει ποτέ της ίδιας οι δάσκαλοί της: “Το πιο σπουδαίο πράγμα που έχω να σας πω σήμερα είναι ότι τα μαλλιά σας είναι πολύ σημαντικά. Να προσέχετε τα μαλλιά σας γιατί έτσι κι αλλιώς θα το κάνουν όλοι οι άλλοι”. Οι πρώτες επιλογές της Hillary στα μαλλιά της ήταν κάτι σαν “η Αλίκη στη Χώρα του Γούντστοκ” για να περάσουν σε πιο προχωρημένο στιλ όπως της Κάμερον Ντίαζ στο Κάτι Τρέχει με την Μαίρη – χωρίς κανένα υπονοούμενο για το τζελ. Το 2015 έλεγε ότι είχε αρχίσει να βάφει τα μαλλιά της εδώ και πολλά χρόνια θέλοντας ίσως να προκαλέσει μία αντίστοιχη δήλωση σε ένα ευαίσθητο σημείο του αντιπάλου της Τραμπ – το αραχνοΰφαντο μαλλί του. Και συμπλήρωνε: “Δεν θα με δείτε ποτέ με λευκά μαλλιά στον Λευκό Οίκο”. Πράγμα που όντως συνέβη.

Michelle Obama (2009-17)
Σε μία κλειστή ομιλία προς τους οπαδούς του, όταν έλαβε το χρίσμα για δεύτερη τετραετία, ο Barack Obama είπε: “Και για να αναφερθώ στο πιο σημαντικό θέμα της αποψινής βραδιάς, λατρεύω την φράντζα της”. Και όντως, το μαλλί της Michelle Obama ήταν και παρέμεινε σε όλη τη διάρκεια της δημόσιας εικόνας της, ένα προσεγμένο έργο από ευθύνη, συνείδηση, στιλ, coolness και ακριβά προϊόντα μαλλιών. Ήταν αυτό που λέμε “στρατηγική” την οποία εξασκούσε με γνώση των λεπτομερειών, του image αφροαμερικανίδων, του χαλαρού στιλ της Νέας Υόρκης αλλά και της στιλπνότητας του Νότου. Ήταν κυριολεκτικά έργο μίας επαγγελματία.

Melania Trump (2017 -
Στη ζωή του Τραμπ το ξανθό είναι το επίσημο χρώμα των τοίχων, των πόμολων και των γυναικών γύρω του - πλην της Melania την οποία, πιθανότατα έβαλε η Ιβάνκα να ξεβαφτεί, πριν διεκδικήσει ο μπαμπάς της την προεδρία. Ακόμα κι αν συνέβη, κανείς δεν κατάλαβε αν η Μελάνια θύμωσε ή όχι, εκτός αν λύγισε κάποιο κουτάλι με τη σκέψη της σε κάποιο άλλο σημείο του πλανήτη. Το καλό για την ίδια είναι ότι το γυαλιστερό καστανό της πάει, το φέρει μέσα στο DNA της και το χαλαρό στιλ που έχουν τα μαλλιά της ίσως είναι το μόνο που κάνει λίγο πιο φιλική και ζεστή την εικόνα της. Ακόμα και όταν κατεβαίνει από ένα ελικόπτερο, με τον αέρα να ανεμίζει τις δύο “κουρτίνες” της δείχνει ωραία. Ίσως είναι αυτό που εκφράζει την Αμερική αυτήν ακριβώς τη στιγμή: φυσάει, έρχεται ανεμοθύελλα, τυφώνας.