Η εικαστική παρέλαση στις βιτρίνες του Πενθερουδάκη

Κοιτάζω την υπέροχη και σπάνια συλλογή από στρατιωτάκια και τσολιαδάκια μινιατούρες του Μάνου Πενθερουδάκη και τον ακούω προσεκτικά: «Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα υπήρχε στην Ευρώπη ένα ελληνικό στοιχείο, η φιγούρα του έλληνα τσολιά που ενδιέφερε και είχε τραβήξει την προσοχή κατασκευαστών. Ήδη από το 1912, εκατό και πλέον χρόνια πριν δηλαδή, οι Εγγλέζοι (αλλά και Γάλλοι) κατασκεύασαν τους πρώτους μολυβένιους. Έχουν κόκκινες φορεσιές και το δέρμα τους είναι σκουρόχρωμο γιατί τότε ακόμα η έννοια του Έλληνα ταυτιζόταν με τον μελαμψό, με τον ανατολίτη. Γύρω στο 1918 εξευγενίζονται και γίνονται λευκοί! Αργότερα, γύρω στο ’60, δύο εταιρείες, η “Αθηνά” και η “Παλ”, τους κατασκευάζει σε πλαστικό πια. Στη δεκαετία του 2000-10 εμφανίστηκαν και ελληνικοί μολυβένιοι, οι οποίοι μάλλον κατασκευάζονταν στη Ρωσία αν και κανείς δεν είναι σίγουρος για την προέλευσή τους». Από τα ευζωνάκια η διήγηση του Μάνου περνάει εύκολα στα στρατιωτάκια, στους ποδοσφαιριστές του Ολυμπιακού και της ΑΕΚ, στα ναυτάκια… τον αφήνω χαμένο στη διήγηση, ενώ προσπαθώ να καταλάβω πώς μπορεί ένας τόσο σοβαρός και μετρημένος άνθρωπος να μου μιλάει αυτή τη στιγμή με τόσο πάθος για παιδικά παιχνίδια. Είναι μεγάλος συλλέκτης ο Μάνος των πιο περίεργων και αταίριαστων φαινομενικά αντικειμένων. Στο γραφείο του βλέπω μια συλλογή από μικρά ξύλινα περιπτεράκια (!) και δίπλα ακριβώς, σε άλλη προθήκη, μια συλλογή από αυθεντικές ταμπακιέρες Φαμπερζέ. 

Σήμερα, όμως, είμαι εδώ για τις βιτρίνες του. Είναι γνωστό ότι εδώ και μία πενταετία οι βιτρίνες του Πενθερουδάκη κάθε 25η Μαρτίου ντύνονται με στρατιές από τη συλλογή του. Φέτος, ειδικά για τους εορτασμούς των 200 χρόνων της Επανάστασης, σκέφτηκε να κάνει και κάτι αλλιώτικο: «Έψαχνα να βρω κάτι που να μην έχει την έννοια της ταύτισης με το κόσμημα αυστηρά, αλλά σε συνεργασία με κάποιους σπουδαίους καλλιτέχνες να δημιουργήσουμε κάτι που και να τιμά και να γιορτάζει την επέτειο και (κυρίως) να διαθέτει ένα αισθητικό πολιτισμό που τόσο έχουμε ανάγκη». Η ιδέα του Μάνου ήταν να δώσει σαν θέμα «την τετράγωνη ελληνική σημαία» (την ωραιότερη που είχαμε ποτέ σύμφωνα με τον ίδιο) σε τρεις καταξιωμένους ζωγράφους, στον Τάσο Μαντζαβίνο, στον Κωνσταντίνο Κερεστετζή και στην αδελφή του Λίζα Πενθερουράκη (την ιδρύτρια της Φέρμελης, του Ομίλου Ανάδειξης και Διάδοσης της Πολιτιστικής-Καλλιτεχνικής-Εθνικής Κληρονομιάς) και να τους ζητήσει να παρέμβουν εικαστικά ο καθένας για να φτιάξουν τη δική τους βερσιόν. Το αποτέλεσμα, τρεις υπέροχοι πίνακες μεγάλων διαστάσεων βρίσκονται τώρα στις αντίστοιχες προθήκες του κοσμηματοπωλείου με μόνη συντροφιά τους τα μικρά τα τσολιαδάκια της συλλογής. Ο Μαντζαβίνος έφτιαξε τη σημαία του Κολοκοτρώνη ως ηγετικής μορφής και σπουδαίου στρατηλάτη, ο Κερεστετζής ζωγράφισε τη σημαία της Φιλικής Εταιρείας που ήταν η οργάνωση που φρόντιζε για τα οικονομικά, ενώ η Πενθερουδάκη φιλοτέχνησε τη σημαία του Αγωνιστή που είναι ο επιφανής-αφανής ήρωας που έδωσε τη μάχη. Και τους τρεις πίνακες μπορείτε σήμερα να σταθείτε και να τους θαυμάσετε, αν ο δρόμος σας βγάλει στη Βουκουρεστίου.

Να σας θυμίσω τελειώνοντας ότι αυτή την περίοδο το κοσμηματοπωλείο Πενθερουδάκης θα κυκλοφορήσει εκτός από το διάσημο σεβαλιέ του με την ελληνική σημαία, που έτσι κι αλλιώς είναι το σήμα κατατεθέν του, και μια επετειακή σειρά με λεπτά βραχιολάκια ή μικρά κοσμήματα, με τον τσολιά ή το αυγό από άσπρο και μπλε σμάλτο που σχηματίζει διακριτικά μια σημαία. Λιλιπούτεια και οικονομικά.

Πενθερουδάκης, Βουκουρεστίου 19, 2103613187