Sandro Giordano: Γυναίκες (και άντρες) λίγο μετά τη νευρική κρίση

Μέσα στο κυκεώνα εικόνων στον οποίο όλοι βυθιστήκαμε στη διάρκεια της καραντίνας, ανακαλύψαμε μία σειρά φωτογραφιών, κυριολεκτικά με “αναποδογυρισμένες γυναίκες” (και άντρες). Ένα project του Ιταλού φωτογράφου Sandro Giordano που μας έκανε να γελάσουμε, να ταραχτούμε ελαφρώς, να αναρωτηθούμε “μα πώς το κάνει;” και έχει τίτλο IN EXTREMIS.

Γυναίκες που θυμίζουν τις φωτογραφίες του Helmut Newton (γυναίκες άψογα στιλιζαρισμένες μέσα σε βίαιες σκηνές τροχαίων ατυχημάτων) που είχε κάνει για την (τόσο ‘70ς) ταινία “Τα μάτια της Laura Mars” με την Faye Dunaway. Πλούσια, εντυπωσιακά στημένα ντεκόρ μιας σύγχρονης παρακμής που θυμίζουν τα σετ του David LaChapelle αλλά και polyester φωσφοριζέ σκηνές από ταινία του John Waters. Ιταλικά giallo-αστυνομικά βιβλιαράκια της “κίτρινης σειράς”, neo-noir ερωτισμός, άψογα ντυμένα μοντέλα στις πιο “άδικες”στιγμές της ζωής τους, άνθρωποι που έχουν χτυπήσει πάτο, σκηνές ιερόσυλες, σκανδαλιστικές, σαν καρέ από κωμικές ταινίες slapstick, ένας άνθρωπος που μόλις έχει φάει μία τούρτα στο πρόσωπο ή που μόλις έχε αμαρτήσει, μία γυναίκα που την έχει καταπιεί το φλιτζάνι του εσπρέσο της. Κορμιά που δεν έχουν να απολογηθούν για τίποτα. Το γέλιο που θεραπεύει, σαν φινάλε.

Το πιο εντυπωσιακό είναι το πώς, αυτές οι φωτογραφίες που είναι έργο των τελευταίων επτά χρόνων, βρίσκουν μία ιδανική “ερμηνεία” στην εποχή της covid19 και κάνουν το δικό τους σχόλιο διαρκείας.

Ο Sandro Giordano ζει στη Ρώμη. Σπούδασε κινηματογράφο και τηλεόραση στη σχολή του Roberto Rossellini, δούλεψε σαν τεχνικός σε πολλές θεατρικές παραστάσεις, εργάστηκε σαν ηθοποιός με σκηνοθέτες όπως ο Luciano Melchionna και ο Giancarlo Cobelli στο θέατρο και ο Dario Argento, Davide Marengo, Carlo Verdone στον κινηματογράφο. Από τον Οκτώβριο του 2013, ο Sandro είναι πλήρως αφοσιωμένος στο φωτογραφικό του project IN EXTREMIS που το υποτιτλίζει ως “αμετανόητα κορμιά”.

Τον αναζητήσαμε και δέχτηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις μας:

Πώς θα περιέγραφες με λέξεις τις φωτογραφίες σου σε κάποιον που δεν μπορεί να τις δει;

Το φωτογραφικό μου project μιλάει για ανθρώπους που, συγκλονισμένοι από το αβάσταχτο “βάρος της ζωής”, αφήνονται να πέσουν σαν να τους χτύπησε ένα ξαφνικό blackout του μυαλού και του σώματος. Στην περίπτωσή μου, η πτώση δεν προσλαμβάνεται σαν κάτι τραγικό, μπορεί να φαίνεται έτσι αλλά δεν είναι. "Η πτώση" δίνει στους χαρακτήρες μου την ευκαιρία να αναλύσουν τη δική τους ζωή και να κατανοήσουν τι πήγε λάθος και προκλήθηκε το ατύχημα. Κανένας δεν πεθαίνει στις φωτογραφίες μου, ο καθένας τους μπορεί να σηκωθεί και πάλι και να είναι καλύτερος άνθρωπος από πριν.

Η καριέρα σου σαν ηθοποιός πώς επηρέασε τη φωτογραφική σου τέχνη; Είσαι ακόμα ηθοποιός;

Έχω κάνει αρκετές ταινίες και σειρές για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, αλλά το παρελθόν μου είναι αυστηρά θεατρικό και αυτό φαίνεται καθαρά στις φωτογραφίες μου. Δεν μου αρέσει πλέον να είμαι ηθοποιός. Πέρασα στην απέναντι όχθη, προτιμώ να είμαι σκηνοθέτης τώρα. Επινοώ τις φωτογραφίες μου σαν μικρά, σύντομα, στατικά φιλμ.

Πώς επιλέγεις τα θέματά σου; Υπάρχει κάποια ιστορία πίσω από κάθε φωτογραφία;

Ακριβώς. Κάθε φωτογραφία έχει διαφορετικά επίπεδα ερμηνείας και πάντα αφηγείται μία ιστορία, αλλά χρειάζεται να αφιερώσεις λίγο χρόνο για να καταλάβεις περί τίνος πρόκειται. Συχνά ο κόσμος σταματάει στο πρώτο επίπεδο, το πιο επιπόλαιο, αυτό που βλέπουμε απλώς σαν ένα πρόσωπο που σωριάστηκε στο έδαφος. Σχετικά με τα θέματα που προβάλω στις φωτογραφίες, εμπνέομαι από τις καθημερινές νευρώσεις και εμμονές των πιο συνηθισμένων ανθρώπων, μεταξύ αυτών και του εαυτού μου.

Η τέχνη σου μου θύμισε αυτή την κλασική φωτογραφία:

[Η Evelyn Francis McHale, Αμερικανίδα βιβλιοθηκάρια η οποία, την 1η Μαΐου 1947 αυτοκτόνησε πηδώντας από τον 86ο όροφο του Empire State Building. Η φωτογραφία αυτή πάρθηκε τέσσερα λεπτά μετά τον θάνατό της από έναν σπουδαστή φωτογραφίας, τον Robert Wiles, και έγινε διάσημη σε όλο τον κόσμο παίρνοντας τον τίτλο “η πιό όμορφη αυτοκτονία”.] Πιστεύεις ότι υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στην τραγωδία αυτής της φωτογραφίας με τις δικές σου, περισσότερο σατιρικές φωτογραφίες;

Δεν τη γνωρίζω αυτή τη φωτογραφία και δεν θέλω τώρα να κάνω επιχειρηματολογία, αλλά το βρίσκω δύσκολο να πιστέψω ότι ένα σώμα που έπεσε από το 86ο πάτωμα του Empire State Building θα μπορούσε να προσγειωθεί σε αυτή τη στάση χωρίς να έχει υποστεί τουλάχιστον εσωτερικά κατάγματα. Τα μέλη του σώματος των δικών μου χαρακτήρων είναι πιο αποσυναρμολογημένα απ’ό,τι αυτής της καημένης γυναίκας. Η οποία σχεδόν μοιάζει να κοιμάται ήρεμη. Η φωτογραφία αυτή είναι πραγματικά καταπληκτική. Πιστεύω ότι το μόνο κοινό στοιχείο ανάμεσα σε αυτή τη φωτογραφία και το δικό μου project είναι η αγωνία της ψυχής. Η φωτογραφία αυτή την τονίζει με έναν τραγικό τρόπο, ενώ οι δικές μου φωτογραφίες την τονίζουν με έναν σουρεαλιστικό, γκροτέσκο τρόπο.

Το lockdown για την πανδημία σε έχει επηρεάσει στα θέματά σου;

Την τελευταία μου φωτογραφία την τράβηξα πέρσι, μόλις μερικές μέρες πριν το πρώτο, μεγάλο lockdown. Ακόμα προσπαθώ να καταλάβω πού θα πάει ο κόσμος μετά από αυτή τη μεγάλη τραγωδία, αλλά ήδη έχω στο μυαλό μου μερικές φωτογραφίες που θέλω να τραβήξω.

Γιατί χρησιμοποιείς κυρίως γυναίκες μοντέλα στις φωτογραφίες σου;

Απλώς επειδή οι γυναίκες είναι πιο κωμικές από τους άντρες. Τα τελευταία χρόνια, με έχουν κατηγορήσει για σεξιστή και μισογύνη αρκετές φορές. Δεν έχω να προσθέσω κάτι περισσότερο.

Τεχνικά ποιες είναι οι δυσκολίες για να στήσεις τις φωτογραφίες; Μερικά μοντέλα έχουν πραγματικά παράξενες στάσεις. Είναι δύσκολο αυτό; Επίσης υπάρχουν ΠΟΛΛΑ αντικείμενα στις φωτογραφίες σου. Πόσο χρόνο σου παίρνει για να στήσεις με το συνεργείο σου μία φωτογραφία; 

Η δημιουργική και τεχνική διαδικασία συχνά διαφέρει, ποτέ δεν είναι η ίδια. Εξαρτάται από τη φωτογραφία που θέλω να κάνω. Μερικές φορές μου έρχεται μία ιστορία στο μυαλό και μετά ψάχνω το σωστό μέρος για να την πραγματοποιήσω. Άλλες φορές είναι το μέρος που μου υποδεικνύει μία φωτογραφία που δεν την είχα σκεφτεί πριν. Περνάω πολύ χρόνο κάνοντας βόλτες σε διάφορα μέρη και δρόμους στις πόλεις. Όταν βρίσκω την ιστορία και το μέρος, αρχίζω να ψάχνω για τα αντικείμενα που θα χρησιμοποιήσω για να χτίσω την ταυτότητα του χαρακτήρα, το background. Μετά έρχεται η ώρα των ρούχων και αυτό είναι που ρυθμίζει τη χρωματική ισορροπία της φωτογραφίας. Σύμφωνα με το χρώμα του φορέματος και των παπουτσιών, αποφασίζω και για το χρώμα των περιφερειακών αντικειμένων. Όταν έρχεται η μέρα της φωτογράφησης, στήνω τη σκηνή και μέσα σε τέσσερις ή πέντε ώρες έχω έτοιμη τη φωτογραφία για να την πάρω σπίτι μου. Δεν είναι εύκολο για τα μοντέλα να δουλεύουν στο project μου. Όταν παίρνουν τη στάση, πρέπει να βρουν το σωστό σημείο ώστε να μπορούν να στηρίζονται και να αποφεύγουν τις κράμπες ή άλλα προβλήματα που οφείλονται σε μία τέτοια ταλαιπωρία.

Διασκεδάζεις κιόλας κάνοντας αυτές τις φωτογραφίες; Γελάτε όλοι κατά τη διάρκεια της φωτογράφησης; Ή είστε προσηλωμένοι και με “σοβαρό”πρόσωπο;

Διασκεδάζουμε πολύ όταν κάνουμε τις φωτογραφήσεις, οκέι, τα μοντέλα ίσως λίγο λιγότερο. Πριν από δυό-τρία χρόνια κατά τη διάρκεια μιας φωτογράφησης έδωσα στο μοντέλο να κάνει μία μάλλον δύσκολη στάση και η προσπάθεια που έπρεπε να κάνει για να τη διατηρήσει της προκαλούσε τόσο έντονο τρέμουλο που ήταν πολύ αστείο κι εγώ έκανα προσπάθεια για να κρατήσω σταθερή τη μηχανή. Δεν ήξερα πού να κοιτάξω για να μην τραντάζομαι. Δεν νομίζω να έχω ξαναγελάσει περισσότερο.

Θυμάσαι κάποιο αστείο περιστατικό που συνέβη στη διάρκεια αυτών των φωτογραφήσεων;

Είναι δύσκολο να απαντήσω σε αυτό, γιατί κάθε φορά κάτι αστείο συμβαίνει. Για να κάνω τη φωτογραφία PRONTO INTERVENTO BUONASERA (Παρακαλώ, επείγοντα, καλησπέρα σας), χρειάστηκα ένα νοσοκομείο αλλά δεν ήταν εύκολο να το βρω. Οπότε, χάρη σε μία φίλη νοσηλεύτρια που μας άφησε να μπούμε κρυφά, καταφέραμε να βγάλουμε τη φωτογραφία. Θυμάμαι μας έκλεισε εμένα και τον βοηθό μου σε ένα πολύ μικρό δωμάτιο του νοσοκομείου. Κλείδωσε την πόρτα, κανένας δεν έπρεπε να ξέρει ότι βρισκόμασταν εκεί και είχαμε πολύ λίγη ώρα στη διάθεσή μας για να βγάλουμε τη φωτογραφία. Περίπου είκοσι λεπτά αφότου είχαμε αρχίσει ακούμε κάποιον να ξεκλειδώνει την πόρτα από πίσω, και αυτό ήταν το σημάδι να φύγουμε. Μαζέψαμε γρήγορα τα πράγματά μας και βγήκαμε από το δωμάτιο, αλλά εκείνη την ώρα δύο φύλακες περνούσαν από εκεί. Εγώ άρχισα να κουτσαίνω και ο βοηθός μου με κρατούσε για να περπατάω σαν να ήμουν πραγματικός ασθενής. Προχωρούσαμε πολύ αργά για να κάνουμε τη σκηνή όσο το δυνατό πιο πιστευτή, αλλά δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε τα γέλια. Ευτυχώς κανένας δεν μας πήρε είδηση.

Έχεις κάνει ποτέ φωτογραφία μόδας; Είναι κάτι που θα σου άρεσε;

Δεν έχει έρθει ακόμα η κατάλληλη ευκαιρία αλλά θα το ήθελα πάρα πολύ. Από την άλλη, τα τελευταία χρόνια έχω δει πολλά editorials εμπνευσμένα από τις φωτογραφίες μου, μερικά μάλιστα αντιγράφοντάς με ξεδιάντροπα.

Ποιές είναι οι επιρροές σου; Από την ιταλική αλλά και την παγκόσμια κουλτούρα. Υπάρχουν κάποιοι συγκεκριμένοι καλλιτέχνες που να σέβεσαι;

Η καθημερινή ζωή των συνηθισμένων ανθρώπων είναι σίγουρα η πλουσιότερη πηγή από την οποία αντλώ για να εκφράσω τις κοινωνικές μου διαμαρτυρίες. Όπως σου είπα πριν, παίρνω έμπνευση από τις νευρώσεις των ανθρώπων που κατοικούν στον πλανήτη μας. Αν μπορούσα να κάνω το ίδιο πράγμα σε καλλιτεχνική κλίμακα, ο Pasolini και ο Fellini είναι οι δύο αγαπημένοι μου Ιταλοί σκηνοθέτες. Όπως και ο Pedro Almodóvar και ο John Waters, ο αδιαμφισβήτητος και ασυναγώνιστος βασιλιάς του trash κινηματογράφου. Αυτά τα πρόσωπα είναι που με συγκινούν περισσότερο.

Θα συνεχίσεις να κάνεις τη σειρά “In Extremis” ή ετοιμάζεις κάποια καινούργια projects;

Θα ξεκινήσω να κάνω το IN EXTREMIS και πάλι, όταν θα είναι η κατάλληλη στιγμή. Σκέφτομαι καινούργιες φωτογραφίες αλλά θα τις τραβήξω με την ησυχία μου. Πιθανό είναι να γυρίσω μία νέα σειρά ντοκιμαντέρ, ποιος ξέρει, ίσως για το Netflix.

Ποιές είναι οι πιο αγαπημένες σου ταινίες;

Αυτή είναι η πιο δύσκολη ερώτηση που θα μπορούσες να μου κάνεις. Είμαι άρρωστος με τον κινηματογράφο, πώς να σου πω τις πιο αγαπημένες μου ταινίες; Ίσως είναι περισσότερες από εκατό. Μπορώ να πω ότι λατρεύω σχεδόν όλες τις ταινίες του Martin Scorsese και οι αγαπημένοι μου ηθοποιοί είναι ο Robert De Niro και ο Tom Hardy. Ok, θα προσπαθήσω να κάνω την κατάταξη των 10 πιο αγαπημένων μου ταινιών:
- Death Becomes Her του Robert Zemeckis (1992)
- Raging Bull του Martin Scorsese (1980)
- The Silence of the Lambs του Jonathan Demme (1991)
- All about my Mother του Pedro Almodóvar (1999)
- The Revenant του Alejandro G. Iñárritu (2015)
- Mamma Roma του Pier Paolo Pasolini (1962)
- Serial Mom του John Waters (1994)
- No Country for old Men των Ethan & Joel Cohen (2007)
- The Birds του Alfred Hitchcock (1963)
- Antichrist του Lars Von Trier (2009)

http://www.sandrogiordanoinextremis.it/