Αυτοάμυνα γυναικών: Τα dos and dont’s για την ασφάλειά σου

H αυτοάμυνα για γυναίκες αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στο ευρύτερο πεδίο μελέτης της σύγχρονης αυτοάμυνας και των δυναμικών της βίας. Είναι παραδεκτό ότι οι γυναίκες αντιμετωπίζουν διαφορετικού τύπου κινδύνους από τους άνδρες: ενώ οι άνδρες απειλούνται περισσότερο από την λεγόμενη «κοινωνική βία» (“social violence” - συγκρούσεις με αντικείμενο την κυριαρχία, το γόητρο, την υπεράσπιση ενός χώρου ή μιας ομάδας, τον παραδειγματισμό, την εκδίκηση, την τιμή), οι γυναίκες γίνονται πιο συχνά θύματα της μη κοινωνικής, οπορτουνιστικής - εγκληματικής και σεξουαλικής βίας (“asocial / predatory /sexual violence”). Οι δύο αυτές μεγάλες κατηγορίες βίας αντιμετωπίζονται με εντελώς διαφορετικές (σχεδόν διαμετρικά αντίθετες) μεθόδους, σε αμφότερες όμως η σύγχρονη αυτοάμυνα τοποθετεί ως πρώτιστη προτεραιότητα την πρόληψη, την αντίληψη του κινδύνου και την αποφυγή. Σε αυτό το άρθρο θα επιχειρήσουμε να δώσουμε με συνοπτικό τρόπο βασικές συμβουλές αυτοάμυνας επικεντρωμένες στους ειδικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες, οι οποίες είναι άμεσα εφαρμόσιμες, δεν χρειάζονται ειδική εκπαίδευση και έχουν κύριο σκοπό την ει δυνατόν πλήρη αποφυγή δυσάρεστων καταστάσεων, αντί για την, πολύ πιο ριψοκίνδυνη, αντιμετώπιση τους όταν πια βρίσκονται σε εξέλιξη. 

Φυσικά, με αυτές τις συμβουλές, μερικές από τις οποίες προτρέπουν στην αποφυγή «επικίνδυνων» περιοχών και χώρων, δεν εννοούμε ότι οι γυναίκες πρέπει να κυκλοφορούν διαρκώς φοβισμένες ή να ξεγράψουν μέρη που θα ήθελαν να επισκεφθούν επειδή τυχαίνει την συγκεκριμένη ημέρα να είναι μόνες τους. Κάθε άλλο. Ζούμε σε μια σχετικά ασφαλή χώρα, με χαμηλά ποσοστά εγκληματικότητας και στο 99,9% της επικράτειας δεν υπάρχουν ούτε απαγορευμένοι χώροι, ούτε απαγορευμένες ώρες για μια γυναίκα, και ευτυχώς. Λέμε μόνο είναι πως, ακριβώς επειδή μια γυναίκα στην Ελλάδα μπορεί να κυκλοφορήσει ουσιαστικά παντού (σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες του κόσμου, όπου κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου αυτονόητο), είναι ακόμα καλύτερο να έχει στο νου της τα παρακάτω σημεία προσοχής, ώστε να εξαλειφθεί ακόμα και η πολύ μικρή πιθανότητα να βρεθεί σε κίνδυνο.

 Βασικές συμβουλές για την αυτοάμυνα των γυναικών  

▶ Πρώτη και βασική αρχή που δεν πρέπει να ξεχάσουμε ποτέ: Η αυτοάμυνα ξεκινάει από τον τρόπο που οργανώνουμε την καθημερινή μας ζωή. 

▶ Το θεμέλιο της αυτοάμυνας είναι η πρόληψη, η εγρήγορση και η αποφυγή. Η μάχη σώμα με σώμα (αυτό δηλαδή που ο πολύς κόσμος αντιλαμβάνεται, κακώς, ως «αυτοάμυνα») είναι η τελευταία και χειρότερη επιλογή σε όλες τις περιπτώσεις, πολύ δε περισσότερο για τις γυναίκες. 

▶ Τόσο η εγκληματική όσο και η σεξουαλική βία, που αφορούν τις γυναίκες, είναι συνήθως σχεδιασμένες, έστω και πρόχειρα, από ανθρώπους που εξασκούν συχνά αυτές τις δραστηριότητες. Είναι οι κατ’ εξοχήν μορφές «ορθολογικής» βίας (σε αντίθεση με την κοινωνική βία, που είναι συχνά συναισθηματική, συμβολική και ανορθολογική ως προς την σχέση κόστους - οφέλους), υπό την έννοια ότι εδώ η βία χρησιμοποιείται ως ένα εργαλείο για την επίτευξη ενός πολύ συγκεκριμένου στόχου και δεν αποτελεί αυτοσκοπό, ούτε συχνά καν την προτιμώμενη μέθοδο: οι δράστες ευχαρίστως θα αποκτούσαν αυτό που θέλουν χωρίς βία, αν τους ήταν εφικτό.  

▶ Να θυμάστε πάντα ότι οι «επαγγελματίες» της εγκληματικής/σεξουαλικής βίας, ως ορθολογιστές, προτιμούν να διαλέγουν εύκολους και, κυρίως, ανύποπτους στόχους. Αν δουν ότι το υποψήφιο θύμα βρίσκεται σε εγρήγορση, έχει καταλάβει τις προθέσεις τους πριν η επίθεσή τους εκδηλωθεί και δείχνει σημάδια ότι θα αντισταθεί, σε αρκετές περιπτώσεις δεν προχωρούν στην επίθεση, προτιμώντας να διαλέξουν έναν άλλο, πιο εύκολο στόχο. Εδώ ακριβώς βρίσκεται η αξία της εγρήγορσης: ότι συχνά συνιστά από μόνη της αποτροπή.  

▶ Πρώτη και σημαντικότερη συμβουλή προς την κατεύθυνση της πρόληψης είναι η ιδιαίτερη προσοχή σε δημόσιους χώρους και τοποθεσίες που γνωρίζουμε ή υποπτευόμαστε πως δεν είναι απολύτως ασφαλείς, ειδικά τη νύχτα.  

▶Τη νύχτα καλό είναι να αποφεύγουμε να κυκλοφορούμε μόνες σε περιοχές στα όρια της πόλης, σε βιομηχανικές ζώνες, σε πάρκα (και όπου έχει πολλή βλάστηση γενικώς), σε αγροτικούς δρόμους, σε γειτονιές που παρατηρούμε πως έχουν πολλές οικοδομές ή εγκαταλειμμένα σπίτια. Επίσης,  πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα τα μέρη όπου συχνάζουν ομάδες νέων ανδρών και, πολύ περισσότερο, άτομα που βρίσκονται σε κατάσταση μέθης ή υπό την επήρρεια ουσιών. Από τη σκοπιά της πρόληψης, θα ήταν καλό να μην περάσουμε κοντά ή ανάμεσά τους. 

▶ Ένας πολύ χοντρικός αλλά σχετικά αξιόπιστος τρόπος να καταλαβαίνουμε αν μια άγνωστη σε εμάς γειτονιά είναι σχετικά ασφαλής είναι το είδος του κόσμου που συχνάζει στους ανοιχτούς χώρους (δρόμους, πλατείες κ.λ.π.). Αν βλέπουμε ηλικιωμένους, γυναίκες και παιδιά, το μέρος είναι μάλλον ασφαλές. Αν υπάρχουν κυρίως άνδρες (μεμονωμένοι ή παρέες) και είναι νύχτα, το σημείο είναι δυνητικά επικίνδυνο και πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση.  

▶ Οσο είναι δυνατόν, τη νύχτα προσπαθούμε να κινούμαστε σε φωτεινά σημεία και σε μέρη που κυκλοφορεί κόσμος, ακόμα κι αν χρειαστεί να περπατήσουμε λίγο περισσότερο.  

▶Αλλα σημεία μεγάλης προσοχής και εγρήγορσης: στάσεις λεωφορείων, πάρκινγκ (ειδικά υπόγεια - κτιρίων) , γκαράζ, είσοδοι πολυκατοικιών, ασανσέρ.  

▶ Όταν κυκλοφορούμε τη νύχτα μόνες, ακόμα και σε μέρη που θεωρούμε ασφαλή, μια διαχρονική συμβουλή ασφάλειας είναι να μην πίνουμε τόσο ώστε να μεθύσουμε. Οι μεθυσμένες γυναίκες είναι δυστυχώς ο συνηθέστερος στόχος για τους οπορτουνιστές «σεξουαλικούς κυνηγούς», σε μεγάλο βαθμό επειδή χάνουν εντελώς την ικανότητα εγρήγορσης. 

▶ Ακόμα και στη διάρκεια της ημέρας, καλό είναι να τσεκάρουμε αν μας ακολουθεί κανείς.  

▶ Σε μέρη και ώρες της ημέρας όπου χρειάζεται προσοχή δεν μιλάμε στο τηλέφωνο και δεν στέλνουμε μηνύματα. Επίσης, δεν ακούμε μουσική με ακουστικά. 

▶ Αν προσέξουμε ότι κάποιος μοιάζει να μας ακολουθεί, επιταχύνουμε το βήμα. Αν μείνει πίσω, κατά πάσα βεβαιότητα είναι άσχετος. Αν επιταχύνει το βήμα κι αυτός, πρέπει αμέσως να τον θεωρήσουμε απειλή. 

▶ Αν περπατάμε στο ένα πεζοδρόμιο, σε έναν έρημο δρόμο, και από την αντίθετη κατεύθυνση έρχεται ένας άγνωστος που, καθώς πλησιάζει, αλλάζει πορεία και έρχεται προς το δικό μας πεζοδρόμιο, αμέσως μπαίνουμε σε συναγερμό.  

▶ Αν σε ένα έρημο δρόμο κάποιος που έρχεται από την αντίθετη κατεύθυνση μας προσπεράσει, μετά από 10 δευτερόλεπτα ρίχνουμε μια ματιά για να βεβαιωθούμε πως δεν έστριψε και άρχισε να μας ακολουθεί.  

▶ Αν αντιληφθούμε ότι κάποιος μας πλησιάζει με απειλητικές διαθέσεις (εδώ εμπιστευόμαστε το ένστικτό μας που σπάνια λαθεύει!) ανοίγουμε αμέσως την απόσταση τρέχοντας και φωνάζοντας δυνατά «ΤΙ ΘΕΛΕΙΣ; ΓΙΑΤΙ ΜΕ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙΣ; ΜΗ ΜΕ ΠΛΗΣΙΑΖΕΙΣ!» (ή κάτι αντίστοιχο).Τις περισσότερες φορές αυτό θα τον σταματήσει (πιθανότατα θα κάνει τον ανήξερο ή τον προσβεβλημένο) και θα ψάξει για πιο εύκολο στόχο. 

▶ Η σημασία της δυνατής φωνής στην αυτοπροστασία είναι τεράστια: Όσοι έχουν κακό σκοπό συνήθως δεν θέλουν να τραβήξουν την προσοχή. Η δυνατή φωνή είναι σα να πέφτει ένας προβολέας πάνω τους, κάτι που πιθανότατα θα τους αναγκάσει να ματαιώσουν τα σχέδιά τους. Μη σας απασχολεί μήπως κάνετε λάθος ή αν είναι «κοινωνικά σωστό», στην αυτοάμυνα αυτά δεν έχουν καμία σημασία. Φωνάζουμε δυνατά, τσιρίζουμε, αν χρειαστεί, γιατί πολύ απλά αυτό μπορεί να μας σώσει τη ζωή. 

▶ Στις ΗΠΑ έχει παρατηρηθεί ότι στις μεγάλες πόλεις οι περίοικοι δεν ανταποκρίνονται όταν κάποιος στον δρόμο φωνάζει «βοήθεια», όμως βγαίνουν στα παράθυρα αν κάποιος φωνάξει «ΦΩΤΙΑ!» - και το συστήνουν στα σεμινάρια αυτοάμυνας. Αν και στην Ελλάδα ο κόσμος δεν είναι τόσο κυνικός ώστε να αδιαφορήσει για μια κραυγή βοήθειας, είναι βέβαιο ότι ένα δυνατό «ΦΩΤΙΑ!» θα βγάλει τους πάντες σε μπαλκόνια και παράθυρα. Σημειώστε το.  

▶ Ιδιαίτερη προσοχή σε οποινδήποτε άγνωστο που μας σταματάει στον δρόμο (ιδίως μετά τη δύση του ήλιου) να ρωτήσει κάτι, ιδίως αν πλησιάζει υπερβολικά. Ανοίγουμε αμέσως την απόσταση (τουλάχιστον 3-4 μέτρα) και απαντάμε με δυνατή φωνή «ΔΕΝ ΞΕΡΩ» και συνεχίζουμε τον δρόμο μας, κοιτώντας με την περιφερειακή όραση, αν μας ακολουθήσει. Το οπορτουνιστικό έγκλημα δρόμου συχνά ξεκινάει από μία δήθεν αθώα ερώτηση στον δρόμο. Από την αντίδρασή μας, ο υποψήφιος δράστης «μετράει» το αν είμαστε διαθέσιμος στόχος ή είναι καλύτερα για αυτόν να δοκιμάσει αλλού.  

▶ Αν φωνάξουμε «ΜΗ ΜΕ ΠΛΗΣΙΑΖΕΙΣ! ΜΕΙΝΕ ΜΑΚΡΙΑ!» σε κάποιον και αυτός, μιλώντας μας και αρνούμενος ότι έχει κακό σκοπό, συνεχίσει να έρχεται προς το μέρος μας, είναι σχεδόν βέβαιο ότι έχει ξεκινήσει τη διαδικασία επίθεσης. Δεν επιμένουμε και δεν περιμένουμε να υπακούσει, αρχίζουμε να τρέχουμε φωνάζοντας «ΒΟΗΘΕΙΑ!» ή «ΦΩΤΙΑ!». 

▶ Έχουμε εμπιστοσύνη στο ένστικτό μας. Αν το ένστικτό μας λέει ότι κάτι δεν πάει καλά με τις κινήσεις και τη συμπεριφορά ενός ατόμου, το αντιμετωπίζουμε κατευθείαν σαν απειλή και είμαστε έτοιμες να τρέξουμε και να φωνάξουμε, αν χρειαστεί.  Καλύτερα να έχουμε κάνει ένα αθώο λάθος παρά να δεχθούμε αιφνιδιαστική επίθεση με άγνωστη κατάληξη.  

▶ Έχει παρατηρηθεί από συνεντεύξεις εγκληματικών στοιχείων στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη ότι οι γυναίκες που περπατούν ευθυτενείς, με το κεφάλι ψηλά και αποφασιστικό «αέρα» τείνουν να αποθαρρύνουν τους επίδοξους εγκληματίες ή σεξουαλικούς κυνηγούς, που ενστικτωδώς υποθέτουν ότι γυναίκες με αυτά τα χαρακτηριστικά θα αντισταθούν ή, ακόμα χειρότερα, θα αντιδράσουν απρόβλεπτα.  

▶ ΠΟΤΕ και υπό ΚΑΜΙΑ συνθήκη ΔΕΝ πρέπει να μπούμε στο αυτοκίνητο ενός εντελώς αγνώστου, ειδικά το βράδυ. Ο μεγαλύτερος εφιάλτης για τις γυναίκες είναι το απομονωμένο μέρος όπου το άτομο (συνήθως βιαστής or worse) μεταφέρει το θύμα του μακριά από τα μάτια του κόσμου, π.χ. σε μία ερημική τοποθεσία, σε μία αποθήκη, σε ένα δάσος κ.λπ. Καθώς σε αυτό το μέρος η απειλή για την ζωή είναι άμεση, η αντίδραση πρέπει να είναι φυγή ή μάχη με όλα τα μέσα ΠΡΙΝ ο δράστης αναγκάσει το θύμα να μπει στο όχημα μεταφοράς. 

▶ Αν για οποιοδήποτε λόγο βρεθούμε σε ένα αυτοκίνητο όπου ο οδηγός έχει ύποπτη συμπεριφορά (ακόμα κι αν είναι π.χ. ταξί), στην πρώτη ευκαιρία (π.χ. φανάρι) κατεβαίνουμε, ΧΩΡΙΣ να προειδοποιήσουμε ή ζητήσουμε άδεια. Αν είναι ταξί, μπορούμε να του δώσουμε ένα χαρτονόμισμα από το παράθυρο, ακόμα και να το πετάξουμε μέσα στο αυτοκίνητο βγαίνοντας, χωρίς να περιμένουμε ρέστα, ώστε να μην του δώσουμε αφορμή να μας ακολουθήσει (αν είναι π.χ. εμμονικός ή μοιάζει διαταραγμένος). Σε αυτή την περίπτωση, απομακρυνόμαστε ακολουθώντας την αντίθετη προς το ρεύμα του δρόμου κατεύθυνση.  

▶ Σε περίπτωση που ένας οδηγός εγείρει υποψίες αλλά όχι τόσο άμεσες ώστε να δικαιολογείται να κατέβουμε στη μέση του δρόμου, για προληπτικούς λόγους του λέμε να μας αφήσει σε ένα μέρος με κόσμο (π.χ. πλατεία) και δεν τον αφήνουμε ποτέ να μας πάει μέχρι το σπίτι μας.  

▶ Ένα πολύ σημαντικό concept στην αυτοάμυνα είναι οι λεγόμενες «ζώνες ασφαλείας», δηλαδή ο χώρος γύρω μας που, αν κάποιος άγνωστος εισέλθει, μπαίνουμε αμέσως σε συναγερμό. 

▶ Σε ανοιχτούς χώρους, απόμερα σημεία, έρημους δρόμους, άδεια πάρκα κ.λπ. η «μεγάλη ζώνη ασφαλείας» είναι περίπου 7 μέτρα γύρω μας. Αν κάποιος άγνωστος, ενώ έχει πάρα πολύ χώρο γύρω του, μας πλησιάσει πιο κοντά από αυτή την απόσταση, αμέσως μπαίνουμε σε “code red” (κατάσταση συναγερμού) και ανοίγουμε πάλι την απόσταση. Αν πλησιάσει ξανά, τότε τον αντιμετωπίζουμε ως ευθεία απειλή και απομακρυνόμαστε γρήγορα φωνάζοντας «ΘΕΛΕΤΕ ΚΑΤΙ; ΜΗΝ ΠΛΗΣΙΑΖΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΠΑΡΑΚΑΛΩ!» κλπ.  

▶ Σε χώρους με περισσότερο κόσμο (στάσεις λεωφορείων, καταστήματα, χώρους αναμονής, πολυσύχναστες πλατείες, εξωτερικούς χώρους με αρκετό κόσμο, μπαρ, κλαμπ), η «μικρή ζώνη ασφαλείας» είναι περίπου 1 μέτρο γύρω μας. Φυσικά σε μέρη με κόσμο πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που θα μπαινοβγαίνουν μέσα σε αυτή τη «ζώνη», όμως η προσοχή εδώ δίνεται σε άτομα που είτε δείχνουν να επιδιώκουν συνειδητά να βρίσκονται κοντά μας, είτε μας μιλούν και προσπαθούν να έρθουν πιο κοντά, ενδεχομένως και να αποκτήσουν σωματική επαφή. Εδώ αν το άτομο γίνεται πιεστικό, μπορούμε ακόμα και να το σπρώξουμε μακριά και να ζητήσουμε βοήθεια.  

▶ Δεν χρειάζεται να πούμε πόσο μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνουμε στις εισόδους πολυκατοικιών και στα ασανσέρ. Πριν μπούμε στην είσοδο, ελέγχουμε αν υπάρχει κανείς τριγύρω. ΠΟΤΕ δεν προχωρούμε προς την είσοδο του κτιρίου, ιδίως αν πρέπει να διασχίσουμε κήπο, χωρίς να είμαστε σε εγρήγορση.  

▶ Δεν καθυστερούμε με τα κλειδιά. Πηγαίνοντας προς το αυτοκίνητό μας, την εξώπορτα της πολυκατοικίας ή το διαμέρισμά μας έχουμε ΠΑΝΤΑ το σωστό κλειδί έτοιμο στο χέρι. (Στο πρόσφατο περιστατικό με τον επιδειξία της Νέας Σμύρνης, φάνηκε πόσο σημαντικό ήταν ότι η κοπέλα είχε το κλειδί στο χέρι και μπήκε στην πολυκατοικία χωρίς να καθυστερήσει καθόλου).  

▶ Πλησιάζοντας το αυτοκίνητο, ελέγχουμε πρώτα αν υπάρχει κάποιο άτομο κοντά, ακόμα κι αν δεν παρουσιάζει ύποπτη συμπεριφορά. Αν κάτι δεν πάει καλά, προσπερνάμε το αυτοκίνητο και συνεχίζουμε. Πολλές επιθέσεις/ενέδρες σημειώνονται ακριβώς τη στιγμή που μια γυναίκα ανοίγει την πόρτα του αυτοκινήτου.  

▶ Για να είμαστε απόλυτα ασφαλείς, είναι προτιμότερο το βράδυ να οδηγούμε με κλειδωμένες πόρτες και κλειστά (ή πάντως όχι τελείως ανοιχτά) παράθυρα.  

▶ Δεν μένουμε πολλή ώρα μέσα στο σταθμευμένο αυτοκινητο, ακούγοντας μουσική ή μιλώντας στο τηλέφωνο.  

▶ Πηγαίνοντας προς το αυτοκίνητο ή την πόρτα της πολυκατοικίας, δεν μιλάμε στο τηλέφωνο και δεν ακούμε μουσική. Είναι τα κατ’ εξοχήν σημεία που η εγρήγορσή μας πρέπει να είναι στο υψηλότερο σημείο. 

▶ Στο μέτρο του δυνατού, αποφεύγουμε όσο γίνεται να μπούμε σε ασανσέρ, ειδικά πολυκατοικίας, με αγνώστους. Περιμένουμε το επόμενο, ακόμα κι αν ο άλλος δείχνει ενοχλημένος ή επιμένει.  

▶ Αν βρεθούμε, παρά ταύτα, με έναν άγνωστο άνδρα σε ένα ασανσέρ, ποτέ δεν του γυρνάμε την πλάτη. Μένουμε κολλητά στο τοίχωμα του ασανσέρ και τον παρακολουθούμε με την περιφερειακή μας όραση.  

▶ Όταν βγαίνουμε από το ασανσέρ, στον όροφό μας, πρώτα ελέγχουμε αν ο διάδρομος είναι άδειος.  

▶ Αν περπατάμε στον δρόμο και καταλάβουμε ότι κάποιος μας ακολουθεί ή κινείται απειλητικά εναντίον μας, δεν παριστάνουμε ότι μιλάμε με κάποιον στο τηλέφωνο και δήθεν του αναφέρουμε το περιστατικό. Δεν υπάρχει χρόνος να έρθει κάποιος που βρίσκεται σε «τηλεφωνική» απόσταση να μας βοηθήσει και ο άνθρωπος που μας απειλεί το γνωρίζει. Αντίθετα, πρέπει να είμαστε σε πλήρη ετοιμότητα και συναγερμό, για φυγή ή, ο μη γένοιτο, μάχη, χωρίς περισπάσεις.  

▶ Αν κάποιος θέλει να μας ληστέψει, δίνουμε ό,τι έχουμε χωρίς κουβέντα. Είναι ο πιο ασφαλής τρόπος, με σχεδόν καθολικές πιθανότητες επιβίωσης. Απολύτως κανένα αντικείμενο δεν αξίζει όσο η ζωή και δεν γνωρίζουμε για τι είναι ικανός ο άνθρωπος απέναντί μας. Χρήματα, κινητά κ.λπ. αντικαθίστανται, η ζωή είναι μόνο μία. 

▶ Αν μας αρπάξουν την τσάντα, την αφήνουμε αμέσως. Επίσης ΔΕΝ φοράμε την τσάντα χιαστί, γιατί αν την αρπάξουν θα μας σύρουν στο έδαφος και πιθανώς θα μας τραυματίσουν. Φοράμε την τσάντα στον ώμο, ΠΑΝΤΑ από την πλευρά που βλέπει στο πεζοδρόμιο (όχι προς τον δρόμο) και προσπαθούμε να περπατάμε κοντά στους τοίχους των κτιρίων και μακριά από το οδόστρωμα.  

▶ Να θυμάστε ένα βασικό κανόνα της αυτοάμυνας: δεν δίνουμε ποτέ μάχη για αντικείμενα, παρά μόνο αν απειλείται η ζωή και η ακεραιότητά μας. Όπως λένε οι Αμερικανοί, it’s called self defense, not stuff defense.  

▶ Δεν έχουμε ΠΟΤΕ πάνω μας φονικό όπλο (π.χ. μαχαίρι). Κατ’ αρχήν είναι παράνομο. Επίσης η άμεση πρόσβαση σε ένα φονικό όπλο μπορεί εύκολα να μας παρασύρει στη χρήση του, από φόβο ή θυμό, σε περιπτώσεις που δεν δικαιολογείται καν αυτοάμυνα. Να θυμάστε ότι το φονικό όπλο παράγει αποτελέσματα μη αναστρέψιμα και το να το κουβαλάμε μαζί μας κυκλοφορώντας στον δρόμο είναι τρομερά επιβαρυντικό για τη θέση μας, αν κάτι πάει στραβά (και ο νόμος του Μέρφι λέει ότι πιθανότατα θα πάει).  

▶ Δεν βλέπουμε τα κλειδιά μας ως όπλο, διότι ως τέτοιο είναι παντελώς άχρηστα. Το πολύ πολύ να γρατζουνίσουν τον αντίπαλο (και να τον εξαγριώσουν), αν και ακόμα πιο πιθανό είναι να τραυματίσουν τα δικά μας χέρια αντί για εκείνον.  

▶ Καθημερινά αντικείμενα που μπορούν να λειτουργήσουν ως πρόχειρα όπλα είναι το κινητό μας (κρατημένο σφιχτά με σημεία κρούσης το πάνω και το κάτω μέρος), βιβλία κλειστά (με σημείο κρούσης το πάνω και το κάτω μέρος), περιοδικά (τυλιγμένα πολύ σφιχτά) και αντικείμενα που μπορεί να υπάρχουν στον χώρο, όπως μπουκάλια, τούβλα κ.λ.π.  

▶ Με βιβλία, κινητά, περιοδικά κ.λ.π. σημαδεύουμε το πλάι του κεφαλιού (κρόταφος, περιοχή πίσω από το αυτί) ή τη βάση του κρανίου. Δεν έχει νόημα να κτυπήσουμε στην κορυφή του κεφαλιού, όπου το κόκαλο είναι συμπαγές, και καλύτερα να αποφύγουμε το πρόσωπο αν δεν έχουμε εμπειρία σε τεχνικά κτυπήματα (π.χ. πυγμαχικού τύπου).  

▶ Τα σπρέι πιπεριού που πωλούνται σε ορισμένα καταστήματα για απώθηση ζώων (κυρίως άγριων σκύλων και ζώων του δάσους) είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά στην αυτοάμυνα, όμως σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία είναι παράνομα. Ως νόμιμη εναλλακτική διατίθενται τα σπρέι που εκτοξεύουν κόκκινο τζελ που δεν βγαίνει από τα ρούχα και το πρόσωπο του επιτιθέμενου, κάνοντας πολύ εύκολη τη σύλληψή του και βέβαια, αποθαρρύνοντάς τον από το να πραγματοποιήσει την επίθεσή του.   

▶ Στη χρήση αυτοσχέδιων όπλων ή εργαλείων αυτοάμυνας τον μεγαλύτερο ρόλο παίζει η εγρήγορση: βάζουμε το χέρι μας στην τσάντα και πιάνουμε το αντικείμενο προστασίας όσο η απειλή είναι ακόμα σε απόσταση. Αν δεχθείτε επίθεση χωρίς να το περιμένετε, πιθανότατα δεν θα προλάβετε να πιάσετε και να χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε όπλο. 

▶ Προσοχή σε αυτό: Δεν ξεκινάμε ποτέ λεκτικές επιθέσεις με υβριστικούς χαρακτηρισμούς εναντίον αγνώστων (π.χ. στον δρόμο, μεταξύ οδηγών κ.λπ.), με τη βεβαιότητα ότι δεν θα μας κάνουν τίποτα επειδή είμαστε γυναίκες. Υπάρχουν πάντα πιθανότητες κάποιος άνδρας να θεωρήσει ότι η συμπεριφορά μας δικαιολογεί τη χρήση βίας για «διδακτικούς» σκοπούς (για «να μας δώσει ένα μάθημα») ή να είναι διαταραγμένο και παραβατικό άτομο χωρίς φραγμούς.  

▶ Αν πάνε όλα στραβά και δεν αποφύγουμε την επίθεση (προσοχή: δεν αναφερόμαστε στην απλή μικροληστεία τύπου «δώσε μου την τσάντα ή το κινητό σου», αλλά στην άσκηση άμεσης και πραγματικής βίας, με οποιονδήποτε σκοπό), η διαφορά σωματικού βάρους και μυικής δύναμης ανάμεσα σε έναν άνδρα και μια γυναίκα είναι τέτοια που μόνο ειδική εκπαίδευση και εντατική προπόνηση σε κάποια πολεμική τέχνη ή μαχητικό άθλημα είναι δυνατόν έστω και εν μέρει να τη γεφυρώσει. Αυτό το πεδίο δεν μπορεί φυσικά να καλυφθεί στο παρόν άρθρο και είναι καλύτερα να αποταθείτε σε κάποια αντίστοιχη σχολή. 

▶ Στην απευκταία περίπτωση όμως που αναγκαστούμε να δώσουμε μάχη, η τακτική δεν είναι να συμπλακούμε επί ίσοις όροις (τότε οι πιθανότητες υπέρ του πιο δυνατού είναι συντριπτικές) αλλά να κτυπήσουμε αναπάντεχα και απροειδοποίητα με την πρώτη απόπειρα σωματικής επαφής, ίσως ακόμα (αν είμαστε σίγουρες) και πριν αυτή συμβεί, ως προληπτικό κτύπημα. Σε αυτή την περίπτωση, να έχουμε επίγνωση ότι είναι πιθανό να πρέπει να το εξηγήσουμε επαρκώς αργότερα στον εισαγγελέα.  

▶ Αν δεν γνωρίζουμε το πώς να κτυπήσουμε τεχνικά (π.χ. όπως στην πυγμαχία ή στο καράτε), έχουμε στο μυαλό μας δύο μόνο στόχους που δεν χρειάζονται τεχνική για να επιφέρουν δυσανάλογο σοκ και πόνο: Πρώτον, τα γεννητικά όργανα. Δεύτερον, τα μάτια. Είναι οι μόνοι στόχοι επί της ανδρικής ανατομίας που αν καταφέρουμε να τους πλήξουμε, έχουμε πολύ μεγάλες πιθανότητες να σταματήσουμε, έστω και προσωρινά, την επίθεση, χωρίς να είμαστε δυνατές ή να γνωρίζουμε πολεμικές τέχνες.  

▶ Τα γεννητικά όργανα μπορούμε να τα κτυπήσουμε με το γόνατο, με κλωτσιά ή με το χέρι. Εναλλακτικά, μπορούμε (κυριολεκτικά) να τα πιάσουμε, να τα ζουλήξουμε και να τα στρίψουμε, κάτι που προκαλεί αφόρητο πόνο. Στα μάτια η βασική μέθοδος είναι να μπήξουμε τα δάχτυλα μας ΜΕΣΑ στο μάτι. Όχι να γρατσουνίζουμε: να μπήξουμε τα δάχτυλα μέσα, όσο πιο βαθιά γίνεται. Αν τραυματίσουμε το μάτι, ακόμα καλύτερα. Αν ο δράστης έχει ξεκινήσει την επίθεσή του, είναι απόλυτα νόμιμη και θεμιτή μια τέτοια αντίδραση.  

▶ Είναι πολύ σημαντικό να μη δώσουμε στον δράστη να καταλάβει ότι πρόκειται να τον κτυπήσουμε, ώστε να τον πιάσουμε απροετοίμαστο και να έχουμε καθαρό στόχο. Στα υπέρ μας, ότι οι άνδρες δεν περιμένουν ότι μια γυναίκα θα τους κτυπήσει ξαφνικά.  

▶ Δεν κοιτάμε ποτέ το σημείο που θα κτυπήσουμε, γιατί έτσι προδίδουμε την πρόθεσή μας.  

▶ Αν καταφέρουμε κτύπημα σε έναν από τους δύο στόχους (ακόμα καλύτερα, και στους δύο), εκμεταλλευόμαστε την ευκαιρία και απομακρυνόμαστε αμέσως τρέχοντας και φωνάζοντας. Με δύο λόγια, ποντάρουμε στην έκπληξη και το σοκ – η τακτική μας είναι hit and run.  

▶ Είναι σημαντικό (αν και δύσκολο) να μην «παγώσουμε» (το λεγόμενο “freezing”) στη διάρκεια μιας επίθεσης. Στο freezing, το σοκ είναι τόσο μεγάλο που ο εγκέφαλος σταματάει να δίνει οδηγίες και το θύμα υπομένει την επίθεση χωρίς να αντιδρά. Στην αυτοάμυνα, αλλά και σε επαγγέλματα με υψηλό βαθμό κινδύνου και στρες (π.χ. στρατός, αστυνομία) χρησιμοποιείται συχνά μια μικρή λέξη που το μυαλό του άτομου έχει συνδέσει με δράση (ένα συνδυασμό που έχει προβάρει βέβαια πολλές φορές στην εξάσκηση). Μπορεί π.χ. να είναι η λέξη «τώρα!», που αφού ειπωθεί, ακολουθείται αντανακλαστικά από μια πράξη επίθεσης. Αυτή η «trigger word» ανασύρεται την κρίσιμη στιγμή και «σπάει» το «freezing», υποχρεώνοντας τον εγκέφαλο να ξαναπάρει μπροστά και το σώμα να αντιδράσει. Αν σας φαίνεται ενδιαφέρουσα ιδέα, δουλέψτε με αυτήν.

Ο Βασίλης Σταματίου είναι εκπαιδευτής του Ρωσικού Μαχητικού Συστήματος STORM stormsystem.gr, όπου διδάσκει ρωσική πολεμική τέχνη και αυτοάμυνα γιά άνδρες και γυναίκες.