Όλα όσα θέλεις να μάθεις για τη σκολίωση

Του Ιωάννη Καρνέζη*

Σκολίωση είναι μία παραμόρφωση του σχήματος της σπονδυλικής στήλης αλλά και του θώρακα που μπορεί να συμβεί σε όλες τις ηλικίες. Είναι αρκετά συχνή, πιο συχνή απ' ότι γενικά πιστεύεται και η συχνότητα της ποικίλει στις διάφορες χώρες: γενικά από 1 έως 5% των παιδιών σχολικής ηλικίας πιστεύεται ότι πάσχουν από κάποιο βαθμό σκολίωσης αν και μία παλαιότερη μελέτη σε παιδιά των τελευταίων τάξεων του δημοτικού στην περιοχή της Αθήνας στα τέλη της δεκαετίας του '70 έδειξε ότι ακόμα και ένα στα δέκα παιδιά μπορεί να πάσχει από σκολίωση.

Η σκολίωση ή οποιαδήποτε παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης δεν θα μας απασχολούσε ιδιαίτερα αν δεν οδηγούσε σε σοβαρά προβλήματα μετέπειτα - δυστυχώς όμως τις περισσότερες φορές αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και σωστά έχει σοβαρές συνέπειες. Αν και κάποιες ελαφρές περιπτώσεις σκολίωσης μπορεί να μην συνοδεύονται από σημαντικά προβλήματα, σε κάποιες άλλες περιπτώσεις η παραμόρφωση θα συνεχίσει να επιδεινώνεται και μετά την εφηβική ηλικία με συνέπειες για τον νέο ενήλικα.

Συχνά η ύπαρξη παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης σε μικρά παιδιά (πριν την εφηβεία) αναγνωρίζεται από τον γονέα ή τον παιδίατρο. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να παραπέμπεται αμέσως το παιδί στον ειδικό (Ορθοπαιδικό με εξειδίκευση στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης) και να αποφεύγεται χάσιμο πολύτιμου χρόνου. Επίσης, γνωρίζουμε ότι στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να συνυπάρχουν σοβαρές παθήσεις όπως της καρδιάς, των ισχίων και της διανοητικής ανάπτυξης του παιδιού. Η πιθανότητα αυτή πρέπει να διερευνηθεί αμέσως και σε βάθος με τη συνεργασία Ορθοπαιδικού και Παιδιάτρου ώστε να ελεγχθούν και να αντιμετωπιστούν έγκαιρα όλα τα προβλήματα που πιθανόν να συνυπάρχουν με τη σκολίωση. Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίνεται όταν εκτός από την σκολίωση το παιδί παραπονείται και για πόνο στην ράχη ή χαμηλά στην μέση, περίπτωση κατά την οποία η άμεση εξέταση από ειδικό είναι επιβεβλημένη.

Η θεραπεία συνίσταται σε σταδιακή εφαρμογή ειδικών κηδεμόνων του κορμού. Η τεχνική της σωστής εφαρμογής κηδεμόνων για την αποτελεσματική θεραπεία της σκολίωσης των μικρών παιδιών είναι έργο του ειδικού ορθοπαιδικού γιατρού και πρέπει να γίνεται σε ειδικά κέντρα όπου υπάρχει σχετική εμπειρία. Έχει σημασία να παρακολουθείται το παιδί από ειδικό μέχρι την ενηλικίωση του για να αποφύγουμε επιπλοκές όπως υποτροπή της σκολίωσης.

Η μορφή της σκολίωσης που παρουσιάζεται στους εφήβους (λίγο πριν την έναρξη της εφηβείας ή και λίγο αργότερα), πιο συχνά στα κορίτσια, είναι η συχνότερη μορφή σκολίωσης. Δυστυχώς, σε κάποιες περιπτώσεις (που πρέπει να διαγνωστούν από τον ειδικό στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης γιατρό) η παραμόρφωση του σώματος θα επιδεινωθεί προοδευτικά κατά τη διάρκεια ή και μετά την εφηβεία. Στις περιπτώσεις αυτές η θεραπεία μπορεί να απαιτήσει χειρουργική διόρθωση του προβλήματος της σκολίωσης για να αποτραπούν σοβαρά προβλήματα μετέπειτα.

Ο ειδικός γιατρός θα πρέπει να έχει στη διάθεση του αρκετό χρόνο και το κατάλληλο περιβάλλον για την πλήρη και σωστή εκτίμηση του παιδιού, όχι μόνον εξετάζοντας το σχήμα του κορμού αλλά ρωτώντας λεπτομέρειες για το ιστορικό του και της οικογένειας και εξετάζοντας τη γενική υγεία του παιδιού καθώς και το στάδιο της ανάπτυξης του. Εάν κριθεί ότι υπάρχει το πρόβλημα σκολίωσης τότε μία σειρά από εξειδικευμένες ακτινογραφίες (με απαραίτητη προστασία από την ακτινοβολία των ευαίσθητων περιοχών) θα επιτρέψουν την ακριβή εκτίμηση των παραμέτρων της παραμόρφωσης και θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό την απόφαση για θεραπεία. Αυτή έγκειται είτε σε απλή παρακολούθηση, είτε σε προσπάθεια διόρθωσης του προβλήματος από τον έμπειρο ειδικό.

* Ο Δρ. Ιωάννης Καρνέζης είναι Ορθοπεδικός Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης -Επιστημονικός Διευθυντής του Κέντρου Σπονδυλικής Στήλης BackCare (www.backcare.gr)