Οι πρώτες γυναίκες πρόεδροι - αντιπρόεδροι σε υψηλόβαθμες θέσεις

Πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου, πρώτη γυναίκα Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, η Καμάλα Χάρις, πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του ΔΝΤ και της ΕΚΤ, η Κριστίν Λαγκάρντ, και μια γυναίκα στην πρωθυπουργική καρέκλα της Νέας Ζηλανδίας, η Τζασίντα Άρντερν. Γυναίκες δυναμικές, με συναρπαστικές πορείες που τόλμησαν και κατάφεραν να διεκδικήσουν θέσεις οι οποίες μέχρι πρότινος ήταν «γένους αρσενικού». Διαδρομές με επιτυχίες και αποτυχίες, με σωστά και λάθη, με γάμους και διαζύγια, με παιδιά ή χωρίς παιδιά, με αμφισβήτηση αλλά με ψήφους εμπιστοσύνης. Γυναίκες που αναλαμβάνουν υψηλόβαθμες θέσεις και αξιώματα και δεν σταματούν να μας εμπνέουν. Ταυτόχρονα, είναι τα φωτεινά παραδείγματα προς μίμηση διότι ανοίγουν τον δρόμο για όλες μας, αποδεικνύοντας ότι και μπορούμε και πρέπει να βλέπουμε περισσότερες γυναίκες σε θέσεις ευθύνης.

Τζασίντα Άρντερν
Πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας

Γεννήθηκε τη δεκαετία του 1980. Δεν είναι μόνο μια από τις λίγες γυναίκες πρωθυπουργούς αλλά και μια από τις νεότερες. Η πολιτική της πορεία ξεκίνησε το 2008, οπότε και εξελέγη πρώτη φορά βουλευτής. Στη συνέχεια έγινε αρχηγός του Εργατικού Κόμματος της Νέας Ζηλανδία και στη συνέχεια πρωθυπουργός σε ηλικία μόλις 37 ετών. Βέβαια, είναι η τρίτη γυναίκα που αναλαμβάνει το αξίωμα στη χώρα. Η Άρντερν παρακολουθεί στενά τα κοινωνικά θέματα, τις ανισότητες, τη φτώχεια και ότι σχετίζεται με τα παιδιά. Όλοι τη χαρακτηρίζουν εξαιρετικά ψύχραιμη, και αυτό αποδείχθηκε από το πώς χειρίστηκε την υγειονομική κρίση, με τη χώρα της να αποτελεί πρότυπο. Επίσης, είναι η πρώτη πρωθυπουργός που γέννησε (το δεύτερο παιδί της) ενώ βρισκόταν σε αυτή τη θέση. Είναι παντρεμένη με τηλεοπτικό παρουσιαστή ο οποίος παραιτήθηκε με την εκλογή της και έχει αναλάβει την ανατροφή των παιδιών - όλοι ασχολούνται με αυτό και με τη γάτα τους για την οποία έχουν γραφτεί μέχρι και αφιερώματα.

Καμάλα Χάρις
49η Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ

Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Νομική. Διετέλεσε Γενική Εισαγγελέας την Καλιφόρνια και Περιφερειακή Εισαγγελέας στο Σαν Φρανσίσκο όπου χαρακτηρίστηκε για την σκληρή στάση που έλαβε στην καταπολέμηση του εγκλήματος και την αύξηση των ποινών. Εξελέγη Γερουσιαστής της Καλιφόρνια το 2016. Στη θητεία της υποστήριξε το Medicare-for-all, τη νομιμοποίηση της χρήσης μαριχουάνας για εφοριακούς λόγους και την αύξηση στους φόρους στις επιχειρήσεις και το πλουσιότερο 1% των Αμερικανών.  Έγινε γνωστή για τις «πύρηνες ανακρίσεις» που έκανε ως Γερουσιαστής, σε υποψήφιους κυβερνητικούς αξιωματούχους. Το 2020, η Χάρις, ανακοίνωσε την υποψηφιότητά της για την Προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών αλλά αποσύρθηκε λίγο μετά λόγω έλλειψης πόρων. Από τον Μάιο του 2020, ωστόσο υπήρχαν φήμες ότι ο Τζο Μπάιντεν θα την επέλεγε ως συνυποψήφια, κάτι που επιβεβαιώθηκε το ίδιο καλοκαίρι. Στις εκλογές του Νοεμβρίου του 2020 με τη νίκη Μπάιντεν, έγινε η πρώτη γυναίκα Αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, η υψηλότερη θέση που έχει αναλάβει γυναίκα στις ΗΠΑ. Η εκλογή της θεωρήθηκε ιστορική, καθώς η 56χρονη γίνεται η πρώτη Αφροαμερικανίδα και η πρώτη Ινδοαμερικανή Αντιπρόεδρος.

Όταν ανακοινώθηκαν και επισήμως τα αποτελέσματα της κάλπης,  η ίδια εμφανίζεται σε βίντεο εντελώς αμακιγιάριστη και φορώντας τις φόρμες της να μιλάει στο τηλέφωνο με τον Τζο Μπάιντεν και να του λέει: «Τα καταφέραμε, Τζο. Τα καταφέραμε!», ενώ στην πρώτη της ομιλία είπε: «Η Δημοκρατία είναι πράξη. Δεν είναι εγγυημένη και πρέπει να έχουμε την θέληση να την προστατέψουμε […] Τι απόδειξη για τον χαρακτήρα του Τζο, το γεγονός ότι είχε το θάρρος να σπάσει ένα από τα μεγαλύτερα ταμπού που υπάρχει στη χώρα μας: να επιλέξει μια γυναίκα για αντιπρόεδρό του. Μπορεί να είμαι η πρώτη, αλλά δεν θα είμαι η τελευταία. Γιατί κάθε μικρό κορίτσι βλέπει ότι η χώρα αυτή, είναι χώρα ευκαιριών». 
Βέβαια, περισσότεροι ασχολήθηκαν με το αν πρέπει να κυκλοφορεί με αθλητικά All-Star και με τον σύζυγό της πρώτο «second gentleman» των ΗΠΑ και το γεγονός ότι παραιτήθηκε από το δικηγορικό γραφείο όπου εργαζόταν ώστε να μπορεί να βρίσκεται στο πλευρό της.

Κριστίν Λαγκάρντ 
Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας

Eίναι δικηγόρος. Ωστόσο διαπρέπει από την αρχή της καριέρας της στον κλάδο των Οικονομικών. Οι πρωτιές της πολλές. Διετέλεσε Γενική Διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, υπουργός Οικονομίας της Γαλλίας από το 2007 έως το 2011 και η πρώτη γυναίκα που από τη θέση αυτή εκπροσώπησε τη χώρα της στους G8. Επίσης έχει διατελέσει και υπουργός Γεωργίας και Αλιείας της Γαλλίας. Όλα ξεκίνησαν όταν ορίστηκε υπουργός Εμπορίου το 2005 ανταποκρινόμενη θετικά στην πρόταση του Ντομινίκ ντε Βιλπέν.  Το ρίσκο μεγάλο καθώς τότε άφησε τη θέση της και τον μισθό που ξεπερνούσε το μισό εκατομμύριο δολάρια στην Baker & McKenzie και επέστρεψε στο Παρίσι. Εδώ σημειώστε άλλη μια πρωτιά: ήταν η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Baker & McKenzie σε ηλικία 43 ετών. Η Κριστίν Λαγκάρντ είναι σε εμάς γνωστή φυσιογνωμία καθώς ασχολήθηκε πολύ με τα ελληνικά μνημόνια και το ελληνικό χρέος.

Στο γραφείο του ΔΝΤ στην Ελλάδα, όσοι συνεργάστηκαν μαζί της, μιλούν για εκείνη με τα καλύτερα λόγια.  Κι ας είχε κατά τα’ άλλα τον τίτλο της «Σιδηράς Κυρίας» του ΔΝΤ. Eίναι χορτοφάγος, κάνει διαλογισμό και γιόγκα γιατί τη βοηθούν, όπως έχει δηλώσει, στο να κρατά την ψυχραιμία της και να είναι πιο αποδοτική.  Αθλητική, ασχολήθηκε με τη συγχρονισμένη κολύμβηση καταφέρνοντας να μπει στην εθνική ομάδα της Γαλλίας και σε ηλικία μόλις 15 ετών να κερδίσει το χάλκινο μετάλλιο στο εθνικό πρωτάθλημα, πάντα κομψή και μαυρισμένη. Aπό την «καρέκλα» της ΕΚΤ δεν σταματά να κηρύττει τη σημασία της συμμετοχής των γυναικών στην οικονομία και τα κοινά. Από τις φράσεις τις  που έγραψαν ιστορία ήταν όταν είχε πει δημοσίως πως η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση θα είχε αποφευχθεί αν η τράπεζα Lehman Brothers λεγόταν Lehman Sisters- δηλαδή αν είχε περισσότερες γυναίκες σε κορυφαίες θέσεις. Δεν θα μας κάνει εντύπωση αν γίνει και η πρώτη Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Κατερίνα Σακελλαροπούλου  
Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας

Σπούδασε Νομική και ξεκίνησε τη δικαστική της καριέρα το 1982, οπότε και διορίστηκε εισηγήτρια στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Το βιογραφικό της είναι μεγάλο καθώς διετέλεσε πρόεδρος της Ένωσης Δικαστικών Λειτουργών του ΣτΕ, υπήρξε μέλος της Κεντρικής Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής μεταξύ 1993 και 1995. Δίδαξε Δίκαιο Περιβάλλοντος στην Εθνική Σχολή Δικαστών για εννέα χρόνια και διετέλεσε πρόεδρος του Πειθαρχικού Συμβουλίου του Υπουργείου Εξωτερικών από το 2013 έως το 2015. Στις 15 Ιανουαρίου 2020, και ενώ η Κ. Σακελλαροπούλου είχε τη θέση της Προέδρου του ΣτΕ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης την πρότεινε για τη θέση της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας. Εξελέγη ως η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας με 261 ψήφους. Το επιστημονικό της έργο μετράει δεκάδες δημοσιεύσεις ενώ μετείχε και σε κρίσιμες δικαστικές αποφάσεις για θέματα του περιβάλλοντος. Έχει κάνει εισηγήσεις για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής τόσο σε νομικό όσο και σε ευρύτερο πλαίσιο και ως ΠτΔ είναι ιδιαίτερα ενεργή στην εκτέλεση των καθηκόντων της. 

Αν ωστόσο πληκτρολογήσει κανείς το όνομά της στο Google, στις προτεινόμενες αναζητήσεις θα βγουν τα αποτελέσματα «Κατερίνα Σακελλαροπούλου, σύντοφος» «Κατερίνα Σακελλαροπούλου, παιδιά» «Κατερίνα Σακελλαροπούλου, Hogan». Το τελευταίο αφορά σε μια στιλιστική επιλογή της ΠτΔ καθώς τον περασμένο Μάρτιο όταν βρέθηκε στο νησί της Ρόδου προκειμένου να παραστεί στις εκδηλώσεις για τον εορτασμό της 73ης επετείου Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα, δικαίως, φόρεσε παπούτσια της εν λόγω εταιρείας για να μπορέσει να ξεναγηθεί με άνεση (και ασφάλεια, θα πω) στους πλακόστρωτους αρχαιολογικούς χώρους. Θα είχε ασχοληθεί άραγε κανείς με αυτό αν ο ΠτΔ ήταν άνδρας;

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν  
Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Κόρη του Ερνστ Άλμπρεχτ, ο οποίος εργαζόταν ως διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από την ίδρυσή της, η Ούρσουλα, γεννήθηκε στις Βρυξέλλες αλλά εγκαταστάθηκε στην Κάτω Σαξονία, της οποίας πρωθυπουργός διετέλεσε ο πατέρας της από το 1976 έως το 1990. Σπούδασε Οικονομικά στο Γκέτινγκεν και το Μίνστερ και κατόπιν στο London School of Economics και, όταν ολοκλήρωσε της σπουδές της, αποφάσισε να σπουδάσει Ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Ανόβερου. Τα επόμενα χρόνια ήρθε ο γάμος με τον καθηγητή Ιατρικής Χάικο φον ντερ Λάιεν, ενώ το 2005 ανέλαβε το υπουργείο Οικογένειας στην πρώτη κυβέρνηση της Άγκελα Μέρκελ. Ακολούθησαν το υπουργείο Εργασίας το 2009 και το υπουργείο Άμυνας το 2014 και το 2017, θέση για την οποία οι φήμες λένε ότι έπαιξε σκληρό πόκερ με την πρώην καγκελάριο, απειλώντας ακόμη και με αποχώρησή της από το Κόμμα και την πολιτική.  Στις 2 Ιουλίου του 2019, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προτάθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ως υποψήφια για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όταν εξελέγη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έγινε η πρώτη γυναίκα που κατέχει το αξίωμα της Προέδρου και η πρώτη από τη Γερμανία (μετά από τον πρώτο πρόεδρο της Επιτροπής Βάλτερ Χάλσταϊν).

Οι περισσότεροι ασχολούνται με το γεγονός ότι «κατάφερε και γέννησε μέσα σε σχεδόν μια δεκαετία επτά παιδιά με τον ίδιο άντρα», με τις επιλογές σε χαριτωμένα χρωματιστά ζακετάκια (μάλλον σε αντιδιαστολή με τα σακάκια της Μέρκελ) και με το ότι δεν καπνίζει, ούτε πίνει. Κατά την επίσκεψή της στην Τουρκία μαζί με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ συναντήθηκε με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά στον χώρο δεν υπήρχε ομότιμη καρέκλα για εκείνη, οπότε αναγκάστηκε να καθίσει σε έναν καναπέ 12 μέτρα μακριά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να προκληθεί διπλωματικό φιάσκο, αν όχι διπλωματικό επεισόδιο, το επονομαζόμενο #sofagate. Στην πρώτη της ομιλία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετά το περιστατικό ανέφερε: «Δεν μπορώ να βρω δικαιολογία και πρέπει να συμπεράνω ότι αυτό που συνέβη συνέβη επειδή είμαι γυναίκα. Αλήθεια, θα συνέβαινε αυτό αν φορούσα κοστούμι και γραβάτα;» 

*Το άρθρο αυτό το αφιερώνω στη μνήμη της Φώφης Γεννηματά. Ο λόγος προφανής.