«H3RS»: Εσύ μπορείς να αναγνωρίσεις το στίγμα γύρω από την περίοδο;

«Θυμάμαι πόσο αμήχανες ήταν οι στιγμές στο σχολείο, όταν θέλαμε να βγάλουμε μια σερβιέτα από την τσάντα, για να την βάλουμε στην τσέπη ή να την δώσουμε σε κάποια που είχε άμεση ανάγκη. Η μυστικότητα και η ταχύτητα με την οποία εκτελούσαμε τις κινήσεις, μην τυχόν και βρεθεί σε κοινή θέα ένα προϊόν υγιεινής, ακόμη και ένα χαρτομάντηλο, παρέπεμπε σε διαδικασία παράνομης διακίνησης. Έντονο ήταν και το αίσθημα ντροπής που σου προκαλούσε και μόνο η ιδέα να ζητήσεις μια σερβιέτα από το γραφείο των καθηγητών, ιδιαίτερα αν ήταν παρών κάποιος άνδρας». Το απόσπασμα αυτό ανήκει σε μια από τις ιστορίες της κοινότητας που δημιουργήθηκε από την μη Κερδοσκοπική οργάνωση H3RS, η οποία προσπαθεί να συνεισφέρει στην ανοιχτή συζήτηση για την προκατάληψη και το στίγμα που υπάρχει γύρω από την έμμηνο ρύση.

Σε μια δεύτερη ανάγνωση του παραπάνω αποσπάσματος γίνεται αντιληπτό ότι αυτή δεν είναι η ιστορία μιας μόνο κοπέλας, αλλά αντίθετα αποτελεί ένα κοινό βίωμα πολλών ανθρώπων που υποφέρουν από το στίγμα γύρω από την περίοδο. Αυτό επιβεβαιώνουν άλλωστε τα σχόλια διαφόρων κοριτσιών τόσο κάτω από την συγκεκριμένη ανάρτηση, όσο και κάτω από άλλες ιστορίες του Facebook Group «It's Time to Act, Period.|» της H3RS.

Ο όρος «στίγμα» θεωρείται συχνά έννοια που έχει ιδιαίτερο βάρος, καθώς αντιστοιχεί σε οποιοδήποτε χαρακτηριστικό διαφοροποιεί αρνητικά κάποιους ανθρώπους από άλλους. Την ίδια στιγμή, πολλοί είναι αυτοί που τάσσονται σήμερα υπέρ της άποψης ότι η έμμηνος ρύση είναι κάτι το φυσιολογικό. Εντούτοις, οι άνθρωποι με εμμηνορρυσία εξακολουθούν να νιώθουν πολύ συχνά και με διάφορους τρόπους ότι διαχωρίζονται. Αυτό συμβαίνει, όταν άνθρωποι γύρω τους αντιμετωπίζουν το αίμα της περιόδου ως κάτι το αηδιαστικό, που προκαλεί αποστροφή· όταν οι διαφημίσεις των προϊόντων περιόδου επικοινωνούν το μήνυμα ότι ο λεκές του αίματος είναι κάτι ντροπιαστικό· όταν οι  γονείς τούς αλλάζουν αντιμετώπιση απέναντι τους με την έναρξη της περιόδου τους. «Από την πρώτη φορά που αδιαθέτησα η μαμά μου προσπαθούσε να μου δείξει τρόπους, ώστε αν λερωθώ να μην το δει κανείς· η γιαγιά μου δεν με άφηνε να ακουμπάω τις εικόνες τις εκκλησίας, λες και ήμουν λεπρή, και εγώ να προσπαθούσα να το κρύψω από όλους, ακόμα και από την αδερφή μου γιατί ντρεπόμουν», αναφέρει ένα ακόμη μέλος του Facebook group στη διήγηση της δικής του προσωπικής ιστορίας. Το στίγμα είναι ακόμη πιο έντονο σε ορισμένους πολιτισμούς, στους οποίους οι γυναίκες θεωρούνται ακάθαρτες κατά τη διάρκεια της περιόδου τους και εξαναγκάζονται να κάνουν τελετουργικό μπάνιο για να εξαγνιστούν πριν έρθουν σε επαφή με έναν άνδρα. Η συνήθης έκφραση «Καλά πως κάνεις έτσι; Περίοδο έχεις;», που συνδέει την έμμηνο ρύση με συμπεριφορές βίαιες, παράλογες, συναισθηματικά ασταθείς δεν είναι στην πραγματικότητα ένα «αθώο» αστείο.

Παρά τις συζητήσεις, την σύσταση οργανώσεων και σχετικών δράσεων, υπάρχουν πολλοί ακόμη άνθρωποι, ανεξαρτήτως φύλλου, που δεν αντιλαμβάνονται ότι η έμμηνος ρύση είναι μια στιγματισμένη κατάσταση. Αυτό συμβαίνει ακριβώς γιατί, όπως έχουν υποστηρίξει ερευνητές, η έμμηνος ρύση είναι ένα περισσότερο κρυφό, παρά ορατό στίγμα. Η αμηχανία και η σιωπή όμως που υπάρχει γύρω από μια σχετική συζήτηση μαρτυρά την παρουσία ενός προβλήματος. Το ζήτημα αυτό ονομάζεται «Period Poverty» και αναφέρεται στους κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτικούς και πολιτιστικούς φραγμούς στα προϊόντα εμμήνου ρύσεως, την εκπαίδευση γύρω από την περίοδο και την υγιεινή.

Υπολογίζεται ότι  500 εκατομμύρια άνθρωποι με έμμηνο ρύση παγκοσμίως δεν έχουν πρόσβαση σε προϊόντα περιόδου. Το φαινόμενο του «Period Poverty» καθρεφτίζει περισσότερα από ένα προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας. Συγκεκριμένα, εκτείνεται σε τρεις διαστάσεις: το στίγμα που υπάρχει γύρω από την περίοδο, την έλλειψη πρόσβασης στα προϊόντα περιόδου, την φορολογία που εφαρμόζεται σε αυτά και την έλλειψη χώρων που πληρούν τις κατάλληλες συνθήκες υγιεινής. Η οργάνωση H3RS ξεκίνησε  στις αρχές του Νοεμβρίου του 2021 την καμπάνια ευαισθητοποίησης με τίτλο, «It's Time to Act, Period.». Παράλληλα, κυκλοφόρησε ένα σχετικό περιοδικό. Στόχος της καμπάνιας ήταν η εξοικείωση και η κατανόηση του ζητήματος από τους συμμετέχοντες, καθώς και η διάδοση του μηνύματος στο κοινό.

Το σπουδαίο είναι ότι η μη κερδοσκοπική οργάνωση Η3RS δραστηριοποιείται και σε πολλά άλλα πεδία πέρα από το πλαίσιο της καμπάνιας για την ευαισθητοποίηση γύρω από την περίοδο. «Ασχολούμαστε με την γυναικεία ενδυνάμωση, την προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη. Ξεκινήσαμε το 2018 με τα σεμινάρια «Empowering Her». Στόχος είναι να επαναπροσδιορίσουμε τον όρο γυναίκα, ξεκινώντας από την συμπερίληψη και το πως αυτή θα εφαρμοστεί σε έναν επαγγελματικό χώρο» αναφέρει η Έφη Μακαμτζή, μια από τις ιδρύτριες της οργάνωσης Η3RS. Η ίδια σημειώνει πως η διαδικασία  επαναπροσδιορισμού  του όρου «γυναίκα» αποτελεί τόσο σύνθετη διαδικασία, ώστε είναι συχνά ικανή να  προκαλέσει αιτία διαβουλεύσεων ακόμη και μέσα στα μέλη του ίδιου του οργανισμού.  Το H3RS επιδιώκει τους στόχους του και ενεργοποιεί το κοινό μέσα από τους λογαριασμούς του στα social media, του Facebook και του Instagram άλλα και μέσα από την πλατφόρμα του Spotify. Στο τελευταίο θα συναντήσει κανείς τόσο μουσικές Playlist που προωθούν την γυναικεία ενδυνάμωση, όσο και το «The K.E.Y podcast». Το The K.E.Y. Podcast by H3RS επιδιώκει σε κάθε επεισόδιο να θίξει θέματα φύλου, προσωπικής ενδυνάμωσης και ισότητας με την βοήθεια των εκάστοτε ειδικών και καλεσμένων. Η Έφη Μακαματζή σημειώνει: «Λαμβάνουμε συνεχώς μηνύματα από άτομα που έχουν βοηθηθεί. Υπήρχε μια οργή που έγινε λέξεις».

Η απήχηση της προσπάθειας του H3RS και της καμπάνιας Period poverty είναι ταχύτατα αυξανόμενη και αυτό αντικατοπτρίζεται με τον εξής τρόπο: διάφορα πρόσωπα με επιρροή το τελευταίο διάστημα έχουν διαδώσει μέσα από τους προσωπικούς τους λογαριασμούς στα social media τόσο το μήνυμα του «It's Time to Act, Period.», όσο και αυτό της γυναικείας ενδυνάμωσης. «Η περίοδός μας είναι κομμάτι μας, ένα στοιχείο της γυναικείας φύσης μας και είναι κρίμα να της συμπεριφερόμαστε σαν κάτι το βρώμικο που καλύτερα να μην το είχαμε.», είπε η κωμικός Νεφέλη Μεγκ σε σχετική της ανάρτηση, όπου υποστήριξε δημόσια την καμπάνια. Μεταξύ των υπολοίπων δημόσιων υποστηρικτών, των «allies» όπως τους ονομάζει η οργάνωση βρίσκονται ο Στέφανος Δημούλας, η Τζωρτζίνα Λιώση, η Καίτη Γκράμμα, η Αθηνά Τσαγκαράκη και η Αλεξάνδρα Διωνά.

Η καμπάνια «It's Time to Act, Period.» θα ολοκληρωθεί τον ερχόμενο Δεκέμβριο, με δυο παραγωγές βίντεο που θα συμπεριλαμβάνουν εξιστορήσεις των εμπειριών τόσο διάσημων, όσο και κοινών ανθρώπων γύρω από την αντιμετώπιση του στίγματος της έμμηνου ρύσης. Ωστόσο, το όραμα και η δράση των μελών της ομάδας H3RS δε σταματάει εκεί. Στο εξωτερικό η πλειοψηφία των χωρών διαθέτει μεγάλο αριθμό αντίστοιχων οργανώσεων που μάχονται για την αντιμετώπιση του κοινωνικού προβλήματος. Σε κάποιες από αυτές τις χώρες η πολιτεία βοηθάει σημαντικά για να συνεχιστεί η προσπάθεια. Ωστόσο, στην Ελλάδα τα μέλη του H3RS έχουν καταφέρει να εκπέμψουν –χωρίς σημαντική βοήθεια– το μήνυμά τους πολύ ηχηρά, ώστε να ακολουθηθεί το παράδειγμα της Σκωτίας. Έτσι, ακόμη και η ψήφιση νόμου για παροχή δωρεάν προϊόντων περιόδου στην Ελλάδα φαίνεται ένας προσεγγίσιμος στόχος.