Kintsugi: η γοητεία των τσακισμένων πραγμάτων

Το Kintsugi, η ιαπωνική τέχνη της επισκευής σπασμένων αγγείων, είναι ολόκληρη φιλοσοφία: mend it, don’t end it. Σύμφωνα με το Kintsugi, τα σκεύη επιδιορθώνονται με λεπτότητα και υπομονή στα σημεία θραύσης με λάκα που έχει αναμειχθεί με χρυσό σε σκόνη, ασήμι ή πλατίνα. Τα αντικείμενα —και κατ’ επέκταση οι άνθρωποι— αντιμετωπίζονται ως «επιδιορθώσιμα» μέσα στην ιστορία τους. Το Kintsugi δεν συγκαλύπτει τις ζημιές και τις ατέλειες· τις αναδεικνύει και τις αποκαθιστά με τρόπο που να φαίνονται ακόμα περισσότερο.

Η επιδιόρθωση σκευών, ιδιαίτερα κεραμικών, αποτελεί μέρος της ιαπωνικής παράδοσης που σχετίζεται με τις τελετές του τσαγιού και με τις ανταλλαγές των Ιαπώνων με τους Κινέζους ήδη από τα τέλη του 15ου αιώνα. Φαίνεται ότι οι Κινέζοι επισκεύαζαν τα δοχεία του τσαγιού με ακαλαίσθητους μεταλλικούς συνδετήρες, πράγμα που ώθησε τους Ιάπωνες τεχνίτες να αναζητήσουν πιο περίτεχνα μέσα επισκευής. Έτσι, αναπτύχθηκε η τεχνική του kintsugi με τις χρυσές ραφές που αποτρέπει το πέταγμα των ραγισμένων πραγμάτων στα σκουπίδια και αναδεικνύει την ομορφιά τους. Από τα οινοδοχεία και τις τσαγιέρες, το Κintsugi φτάνει στους ανθρώπους και ταυτίζεται με τη φιλοσοφία του wabi-sabi, που αντί να απορρίπτει το ελαττωματικό ή το ατελές, τα αξιοποιεί και τους προσδίδει ομορφιά. Η ιαπωνική αισθητική εκτιμά τα σημάδια φθοράς από τη χρήση ενός αντικειμένου και παρεμβαίνει προκειμένου να το συντηρήσει και να παρατείνει τη ζωή του. Η μεταφορά στους ανθρώπους γίνεται φανερή: οι ρωγμές στον άνθρωπο —από τις ρυτίδες του μέχρι τα ψυχικά τραύματα που συσσωρεύονται στο πέρασμα του χρόνου— αντιμετωπίζονται με γαλήνια αποδοχή των αλλαγών, με τη μη προσκόλληση σε νεανικές εικόνες και στην «καινουργίλα», με την αποδοχή της μοίρας. Οι αντιξοότητες της ύπαρξης, στις οποίες είναι επιρρεπείς όλοι οι άνθρωποι, δεν θα μπορούσαν να είναι πιο ξεκάθαρες από τα σπασίματα, τα χτυπήματα και τον αντίκτυπο των συγκρούσεων στα οποία υπόκεινται τα αντικείμενα, ιδίως τα κεραμικά σκεύη.

Το Κintsugi μάς λέει: μην το πετάξεις, ασχολήσου μαζί του και επιδιόρθωσέ το· σύνδεσε τα σπασμένα κομμάτια, συμπλήρωσε τα κομμάτια που λείπουν. Η ζωή χρειάζεται «συρραπτικά». Όπως κάνουν γνωστοί καλλιτέχνες σε ολόκληρο τον κόσμο — η Charlotte Bailey, η Karen LaMonte, ο George Inaki Root, ο Victor Solomon — χρησιμοποιώντας υφαντικά και μεταλλικά υλικά, μπορούμε να εφαρμόσουμε το Κintsugi στη ζωή μας. Να περιορίσουμε υλικά και ψυχικά σκουπίδια, να επουλώσουμε πληγές και σχέσεις και να δούμε με άλλο βλέμμα οτιδήποτε παλιό και τσακισμένο υπάρχει ολόγυρά μας.