Η νύχτα που η Τζέιν Μπίρκιν προσπάθησε να κάνει την πριγκίπισσα Νταϊάνα … Γαλλίδα

Η μία, μούσα του Γκένσμπουργκ και της θρυλικής τσάντας Hermès Birkin. Η άλλη, μια αληθινή πριγκίπισσα, της οποίας η χάρη ενέπνευσε τη Lady Dior. Η φιλία της Τζέιν Μπίρκιν με τη Νταϊάνα υπήρξε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες, τις πιο σύντομες και τις λιγότερο γνωστές, στη σύγχρονη ιστορία της μόδας και της υψηλής κοινωνίας. Η διάσημη τραγουδίστρια και ηθοποιός είχε κάνει στη Νταϊάνα μια πρόταση που θα μπορούσε να είχει αλλάξει ζωές και ιστορίες.

Αν και δεν υπήρχε στενή καθημερινή σχέση, στη σύντομη αλλά ουσιαστική επαφή τους το 1992 στο Παρίσι καθρεφτίζονταν οι κοινές αναζητήσεις δύο γυναικών που βρέθηκαν στο επίκεντρο της δημοσιότητας και αναζητούσαν τρόπους να διατηρήσουν την ελευθερία, την αυθεντικότητα και την προσωπικότητά τους, αλώβητες. 

Ήταν Νοέμβριος του 1992, μόλις έναν μήνα πριν ο πρίγκιπας Κάρολος και η πριγκίπισσα της Ουαλίας ανακοινώσουν «στον κόσμο» τον χωρισμό τους. Οι δύο γυναίκες παραβρέθηκαν σε επίσημο δείπνο του Υπουργείου Εξωτερικών. Η εκδήλωση υψηλού συμβολισμού για τις γαλλοβρετανικές σχέσεις ήταν μέρος της επίσημης επίσκεψης της Πριγκίπισσας Νταϊάνα στη Γαλλία. 

Στο Quai d’Orsay, το επιβλητικό κτήριο του 1844 που δεσπόζει πάνω από τον Σηκουάνα, η κομψότητα και η επιρροή μοιράζονταν εξίσου το προσκήνιο με τους σημαντικούς καλεσμένους -πρόσωπα από τον χώρο της τέχνης, της πολιτικής και της μόδας.

Η Μπίρκιν, γνωστή για το ανεπιτήδευτο στυλ της και την bohemian αισθητική της, ήταν αφοπλιστική με το μαύρο σμόκιν, πιθανότατα σχεδιασμένο από τον παλιό της φίλο Ιβ Σεν Λοράν και το λευκό μεταξωτό πουκάμισο, ανοιχτό χαμηλά στο στήθος. Τα μαλλιά της ήταν λυτά και το μακιγιάζ της σχεδόν ανύπαρκτο. Από την άλλη, η Νταϊάνα είχε επιλέξει να φορέσει τη …βρετανική βασιλική κληρονομιά που τόσο πολύ την είχε αιφνιδιάσει, ένα «συντηρητικό» βελούδινο φόρεμα με μακριά μανίκια και μια φούξια ρίγα να διατρέχει τον ένα ώμο. Τα μαλλιά της ήταν προσεκτικά χτενισμένα και το χαμηλωμένο της βλέμμα έντονα τονισμένο από το χαρακτηριστικό της eyeliner.

Παρά τη μεταξύ τους διαφορά ηλικίας περίπου 15 ετών, η Μπίρκιν, τότε 45, έδειχνε πιο σέξι και πολύ πιο άνετη με τον εαυτό της απ’ ό,τι η πριγκίπισσα της Ουαλίας. Έδειχνε όμως και γοητευμένη από τη συνεσταλμένη Νταϊάνα και αυτή τη συμπεριφορά της «καλής Αγγλίδας».

Οι δυο γυναίκες είχαν πολλά κοινά. Και οι δύο προέρχονταν από αριστοκρατικά περιβάλλοντα, είχαν λάβει την αυστηρή μόρφωση των οικοτροφείων και είχαν παντρευτεί πολύ μεγαλύτερους και πιο έμπειρους άνδρες. Παρατηρώντας τη Νταϊάνα, η Μπίρκιν ένοιωθε πως η πριγκίπισσα βρισκόταν σε ένα σημείο καμπής στη ζωή της. Της πρότεινε να μετακομίσει στο Παρίσι, να κάνει μια νέα αρχή, πιστεύοντας ότι το Παρίσι θα πρόσφερε στη Νταϊάνα την ελευθερία από το βασιλικό πρωτόκολλο και την αποστασιοποίηση από τον βρετανικό Τύπο που την έκαναν δυστυχισμένη.

Η Μπίρκιν ζούσε στη Γαλλία από το 1968. Όταν έφυγε από το Λονδίνο, ήταν μόλις 21 ετών και, επίσης, ένα «πληγωμένο» νεαρό κορίτσι. Το Παρίσι ήταν η πόλη που εκτός από καριέρα και περιπέτεια, θα της αποκάλυπτε τον πραγματικό εαυτό της. 

Γεννήθηκε σε πλούσια και με σημαντικούς δεσμούς, καλλιτεχνική οικογένεια. Αυτό όμως δεν σήμαινε ότι η παιδική της ηλικία ήταν ανέφελη. Η πίεση να ανταποκριθεί σε προσδοκίες και πρότυπα υψηλής κοινωνίας και τέχνης ήταν ψυχολογικά δυσβάστακτη. Παντρεύτηκε μικρή τον πολύ μεγαλύτερό της συνθέτη Τζον Μπάρι, για να εγκλωβιστεί σε μια σχέση άνιση και διόλου ικανοποιητική που τροφοδοτούσε την αίσθηση της περιορισμένης προσωπικής ελευθερίας και τη συναισθηματική αποξένωση.

Παρά την επιτυχία της ως ηθοποιός σε αξέχαστες ταινίες όπως το Blow-Up, οι δημόσιες υποχρεώσεις ασκούσαν έντονη πίεση στο «πιο κομψό κορίτσι» της πόλης που σύχναζε στα ίδια μέρη, και συναναστρεφόταν, με τους Beatles. Η Μπίρκιν έψαχνε απεγνωσμένα τη δική της ταυτότητα. Η απόφασή της να μετακομίσει στη Γαλλία έδειχνε την επιθυμία της να ξεφύγει από τα «καθώς πρέπει» της Αγγλίας και να βρει ελευθερία και αυτοπραγμάτωση. Ένας ρόλος σε μια γαλλική ταινία θα την κάνει να ρισκάρει τα πάντα, μετακομίζοντας πέρα από τη Μάγχη. Και πόσο καλά είχε κάνει…

Οι Γάλλοι έχουν μια λέξη - flâneur - που έγινε γνωστή τον 19ο αιώνα. Δεν υπάρχει ακριβής μετάφραση, αλλά σημαίνει αυτός που περιπλανιέται χωρίς σκοπό, χωρίς βιασύνη, χωρίς προορισμό, που απλώς περπατά για τη χαρά της βόλτας, απολαμβάνοντας τις μικρές λεπτομέρειες του αστικού τοπίου.

Το Παρίσι είναι η πόλη των flâneur, κι αυτό ακριβώς λάτρευε η Μπίρκιν. Έτρωγε jambon beurre -σάντουιτς με ζαμπόν και βούτυρο σε μπαγκέτα- στη γέφυρα Pont des Arts κοντά στο Λούβρο. Από εκεί της άρεσε να περπατά μέχρι το Jardin des Plantes με τον βοτανικό του κήπο, το μουσείο φυσικής ιστορίας και τον ζωολογικό κήπο. Απέναντι βρισκόταν το Τζαμί του Παρισιού, όπου της άρεσε να απολαμβάνει τσάι μέντας στο καφέ της αυλής του. Εξερευνούσε τις κατακόμβες κάτω από την πόλη και συχνά κατέληγε να διασχίζει τα σκοτεινά περάσματα μέχρι να φτάσει στη βάση του Πύργου του Άιφελ.

Έγινε η απόλυτη Παριζιάνα. Όχι με τον κλισέ τρόπο του να φορά ναυτικά μπλουζάκια με ρίγες τύπου Breton… αν και η Μπίρκιν το έκανε κι αυτό με στυλ.
Στην πραγματικότητα, κανείς άλλος δεν φορούσε κοντά λευκά μπλουζάκια με χαλαρή λαιμόκοψη που άφηνε να φαίνεται το κόκκαλο του ώμου. Ψάθινα καλάθια αντί για τσάντες. Τζιν με ψηλή μέση και καμπάνα στα μπατζάκια. Ανάλαφρες λευκές κεντητές μπλούζες της «εξοχής». Μπαλαρίνες Repetto. Ένα πλεκτό διάφανο φόρεμα φορεμένο χωρίς σουτιέν, και χωρίς να δίνει «δεκάρα» για τον κόσμο γύρω της. Ήταν και αυτός ο συναρπαστικός, «γαλλικός» έρωτας… 

Θα μπορούσε άραγε η θλιμμένη πριγκίπισσα να ενσαρκώσει αυτή τη μοναδική  je ne sais quoi κομψότητα και να δώσει στη ζωή της «στιγμιότυπα» τόσο ζηλευτά όπως εκείνα που της περιέγραφε η Μπίρκιν… να περπατά στον βοτανικό κήπο, να πίνει τσάι μέντα στην όμορφη αυλή του Τζαμιού του Παρισιού και να γαληνεύει στις ημιφωτισμένες κατακόμβες; Θα ζούσε άραγε κι εκείνη έναν συναρπαστικό, γαλλικό έρωτα; Πόσο διαφορετικά θα είχε γραφτεί το κεφάλαιο της Νταϊάνα στο βιβλίο της βρετανικής Μοναρχίας, εάν είχε ακολουθήσει τη συμβουλή της Μπίρκιν και «ρίσκαρε» στο Παρίσι; Δεν θα μάθει κανείς… 

Η Τζέιν Μπίρκιν βρισκόταν στο σπίτι της στο Παρίσι όταν ο μεγαλύτερος αδερφός της, Άντριου, την πήρε τηλέφωνο για να της μεταφέρει τα νέα του τραγικού θανάτου της πριγκίπισσας Νταϊάνα. Ήταν τόσο συγκλονισμένη που ταξίδεψε στο Λονδίνο, στο παλάτι του Κένσινγκτον, για να αποτίσει φόρο τιμής. Μόνο για μία μέρα. Μετά επέστρεψε στο Παρίσι, το υιοθετημένο, παντοτινό της σπίτι. 

*Πληροφορίες από το νέο βιβλίο «It Girl: The Life and Legacy of Jane Birkin» που κυκλοφόρησε στις 5 Οκτωβρίου 2025