Οι περισσότερες γυναίκες δολοφονούνται από τους νυν ή πρώην συντρόφους τους ή κάποιο μέλος της οικογένειάς τους
Γυναικοκτονία: ο ορισμός, το φαινόμενο και το περιστατικό της Καρολάιν στα Γλυκά Νερά.
Γενικός ορισμός γυναικοκτονίας: Δολοφονίες γυναικών και κοριτσιών εξαιτίας του φύλου τους, οι οποίες διαπράττονται ή γίνονται ανεκτές τόσο από ιδιώτες όσο και από δημόσιους φορείς. Ο όρος περιλαμβάνει τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα άσκησης βίας από ερωτικό σύντροφο, τον βασανισμό και τη δολοφονία ως αποτέλεσμα μισογυνισμού, τα εγκλήματα για «λόγους τιμής» και λοιπές μορφές δολοφονίας, τη στοχευμένη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών στο πλαίσιο ένοπλων συγκρούσεων και περιπτώσεις γυναικοκτονίας που συνδέονται με συμμορίες, οργανωμένο έγκλημα, εμπόρους ναρκωτικών και εμπορία γυναικών και κοριτσιών.
Στατιστικός ορισμός γυναικοκτονίας: Η δολοφονία μιας γυναίκας από ερωτικό σύντροφο και ο θάνατος μιας γυναίκας ως αποτέλεσμα πρακτικής που είναι επιβλαβής στις γυναίκες. Ως ερωτικός σύντροφος νοείται πρώην ή νυν συζύγος ή συντρόφος, ανεξάρτητα από το αν ο/η δράστης/στρια έχει μοιραστεί ή μοιράζεται την ίδια κατοικία με το θύμα.
Αυτός είναι ο επίσημος ορισμός της λέξης «γυναικοκτονία» που δίνει το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων. Η φεμινίστρια συγγραφέας Diana EH Russell ήταν εκείνη που καθόρισε και διέδωσε αυτόν τον όρο στη σύγχρονη εποχή, το 1976, ορίζοντας τη λέξη ως «τη θανάτωση γυναικών από άντρες επειδή είναι γυναίκες». Η δολοφονία είναι η πιο ακραία μορφή βίας ενάντια στις γυναίκες, μια μοιραία πράξη σε μια συνέχεια έμφυλων διακρίσεων και κακοποίησης.
Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη το 2017 φαίνεται ότι οι δολοφονίες κοριτσιών και γυναικών παραμένουν σοβαρό πρόβλημα σε πολλές χώρες του κόσμου, ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου ή οικονομικής επιφάνειας. «Ενώ η πλειοψηφία των θυμάτων δολοφονίας είναι άνδρες που σκοτώνονται από άγνωστους, οι γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανό να πεθάνουν από τα χέρια κάποιου που γνωρίζουν», αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση και συνεχίζει: «οι γυναίκες που σκοτώθηκαν από τους συντρόφους τους ή μέλη της οικογένειάς τους αποτελούν το 58% των παγκόσμιων δολοφονιών γυναικών το 2017 και ελάχιστα έχουν γίνει για να αποτραπούν αυτοί οι φόνοι». Την ίδια χρονιά, επτά γυναίκες δολοφονήθηκαν στην Ελλάδα από το σύντροφο ή κάποιο μέλος της οικογένειάς τους.
Τέλη του 2019 έκανα μια εργασία για το μεταπτυχιακό μου με θέμα τη γυναικοκτονία ως παγκόσμιο φαινόμενο, δημιουργώντας το παραπάνω βίντεο. Βρήκα πολλές έρευνες, είδα αμέτρητα βίντεο και συζητήσεις και σοκαρίστηκα όταν διάβασα ότι οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από κάποιο μέλος της οικογένειάς τους παρά από καρκίνο ή τροχαίο δυστύχημα. Τα στατιστικά είναι σοκαριστικά αλλά δεν θα έπρεπε να προκαλούν έκπληξη τη στιγμή που τα δελτία ειδήσεων κατακλύζονται καθημερινά από τέτοιου είδους εγκλήματα. Γιατί όμως αναφερόμαστε ακόμα σε δολοφονίες και όχι γυναικοκτονίες;
Η Caroline de Haas, συνιδρύτρια του οργανισμού "Nous Toutes" κατά της σεξουαλικής βίας αναφέρει κάτι που θεωρώ πολύ σημαντικό: «Υπάρχουν ακόμη Μέσα που μιλούν για "οικογενειακό δράμα" ή "έγκλημα πάθους" και είναι σημαντικό αυτό γιατί δεν αναγνωρίζει την πραγματικότητα του εγκλήματος. Δεν υπάρχει αγάπη στην ιστορία, μόνο βία». Το λυπηρό είναι πως η γυναικοκτονία της Κάρολαιν από τον σύζυγό της δεν έχει τίποτα το πρωτοφανές, αντιθέτως αποτελεί έναν ακόμα αριθμό σε μια παγκόσμια στατιστική που μετράει νεκρές γυναίκες από τα χέρια αυτών που υποτίθεται ότι τις αγαπούσαν.
Το κοινό στοιχείο στις δολοφονίες
Ακούγοντας την ομολογία του συζύγου κάποιοι σοκαρίστηκαν, κάποια λυπηρά επιβεβαιώθηκαν. Άραγε τι είναι χειρότερο; Η αφέλεια του να θεωρείς κάποιον υπεράνω υποψίας γιατί είναι μορφωμένος/εμφανίσιμος/Έλληνας/με καλή δουλειά ή η ωμή πραγματικότητα που σε κάνει να πιστεύεις κατά βάθος ότι το έκανε ο ίδιος της ο άντρας; Δυστυχώς, η γενιά μου μεγάλωσε σε μια κοινωνία που ξοδεύει αρκετή ενέργεια και πόρους για να μάθει σε γυναίκες να προσέχουν, να μην προκαλούν και να μην «πηγαίνουν γυρεύοντας» αλλά όχι τα ίδια για να μάθει σε άντρες να σέβονται τα όρια, την αυτοδιάθεση και τη ζωή της γυναίκας που έχουν δίπλα τους. Ελπίζω -και θα προσπαθήσω- τα παιδιά μας να μεγαλώσουν διαφορετικά.
Πώς λειτουργεί το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής» στη σημερινή Ελλάδα;
