Αναστασία Ψωμά: Επενδύω σε γυναίκες συναδέλφους

Τι ενώνει γυναίκες με διαφορετικά επαγγέλματα, όπως μια δικηγόρο, μια χημικό, μια καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο, μια βιολόγο, μια διευθύντρια ιδρύματος και μια υπεύθυνη μάρκετινγκ; Οι ιστορίες τους. Ιστορίες που μιλούν για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες όταν θέλουν να εξελιχθούν επαγγελματικά, να διεκδικήσουν την αμοιβή που τους αξίζει, να ενισχύσουν τη δημόσια παρουσία τους, να μπουν σε ένα διοικητικό συμβούλιο, να προωθηθούν στην πολιτική ή να υπάρξουν σύμφωνα με τις επιθυμίες τους.

Τις «Ιστορίες για τη Γυάλινη Οροφή» βρίσκει και επιμελείται η μη κερδοσκοπική οργάνωση Story Mentor (www.storymentor.gr). Αυτή είναι η ιστορία της Αναστασίας Ψωμά (Στέλεχος fundraising & επικοινωνίας, υπεύθυνη του προγράμματος Accelerator στο HIGGS)

Η πρώτη φορά που άκουσα τον όρο glass ceiling ήταν κατά την διάρκεια των μεταπτυχιακών μου σπουδών, όταν μας ζητήθηκε να κάνουμε μια εργασία σχετική με το φαινόμενο αυτό. Στην Ελλάδα η ορολογία «γυάλινη οροφή» δεν υπήρχε το διάστημα εκείνο ούτε στα πανεπιστημιακά συγγράμματα ούτε και στον δημόσιο διάλογο. Θυμάμαι πόσο μου είχε κάνει εντύπωση το γεγονός πως η σχετική βιβλιογραφία που έβρισκα ήταν ως επί το πλείστον ξενόγλωσση. Ως «καλή μαθήτρια» που νόμιζε ότι τα είχε παίξει όλα σωστά -σπουδές και μεταπτυχιακά-, δεν είχα σκεφτεί ποτέ μέχρι εκείνη τη στιγμή ότι θα είχα να αντιμετωπίσω μια σειρά από αόρατα και ορατά εμπόδια και «κλεισίματα πόρτας» στην προσπάθειά μου να ανελιχθώ επαγγελματικά και να αμειφθώ όπως και οι άνδρες συνάδελφοί μου.

Βρισκόμουν στο ξεκίνημα της επαγγελματικής μου πορείας, γεμάτη από όνειρα και φιλοδοξίες, και πίστευα – αφελώς – ότι αυτά ήταν στερεότυπα που, δεν μπορεί, θα είχαν εξαλειφθεί προ πολλού. Εξάλλου, η οικογένειά μου, μού είχε εμφυσήσει την πεποίθηση πως η ακαδημαϊκή εκπαίδευση, το εργασιακό ήθος και η προσήλωση στους στόχους αποτελούν βέλη στη φαρέτρα της ενδυνάμωσης κάθε ανθρώπου και ειδικά των γυναικών. Δυστυχώς, η πραγματικότητα με διέψευσε πολύ σύντομα.

Η πρώτη μου επαφή με την γυάλινη αυτή οροφή έγινε λίγο ανορθόδοξα. Ήμουν πεπεισμένη πως, ως απόρροια της πατριαρχίας, θα τη συναντούσα από άνδρες και, κυρίως, σε ανταγωνιστικά περιβάλλοντα. Και όμως, προς μεγάλη μου έκπληξη και απογοήτευση, συνάντησα μια γυάλινη οροφή «από την ανάποδη», ενδεδυμένη με τον μανδύα ενός χώρου που θεωρείται πιο ευνοϊκά διακείμενος στις γυναίκες και μάλιστα  -φευ- από τα χείλη μιας γυναίκας. Ήταν μια από τις πρώτες μου επαγγελματικές εμπειρίες και καθώς είχα ήδη «αποδείξει» την αξία μου στον μη κερδοσκοπικό οργανισμό στον οποίο εργαζόμουν τότε, καλύπτοντας πολλούς και διαφορετικούς ρόλους, ήρθε η στιγμή που μια ιεραρχικά υψηλή θέση έμεινε «ορφανή». Η υπεύθυνη με ενημέρωσε πως ήμουν μέσα στις επιλογές για την κάλυψη του ρόλου αυτού, αναγνωρίζοντάς μου η ίδια την προστιθέμενη αξία που έφερα στην οργάνωση. Φανταστείτε την έκπληξή μου όταν, λίγες μόλις μέρες αργότερα, μου ανακοινώθηκε ότι τελικά η θέση δόθηκε σε κάποιον άλλον και σε εμένα ανατέθηκε να εκπαιδεύσω αυτό το άτομο που ομολογουμένως είχε λιγότερα προσόντα και εμπειρία. Αισθάνθηκα πικρία και απογοήτευση, αλλά παράλληλα και ένα πείσμα. Παρόλο που παρέμεινα στη θέση μου για κάποιο διάστημα, ήταν αυτά ακριβώς τα συναισθήματα που με οδήγησαν στο να παραιτηθώ και να αναζητήσω ένα άλλο περιβάλλον, πιο κοντά στις αξίες μου, όπου η αξιολόγηση δεν γίνεται με βάση στερεότυπα και προκαταλήψεις.

Έκτοτε υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι δεν θα μου επέτρεπα να παραμείνω σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον όπου η αξία μου «θολώνει» μέσα από το πρίσμα αυτής της γυάλινης οροφής. Κυρίως, όμως, υποσχέθηκα ως γυναίκα να υποστηρίζω και να επενδύω στις γυναίκες συναδέλφους. Υποσχέθηκα πως, εάν βρεθώ σε θέση ευθύνης και ισχύος, θα είμαι κινητήριος δύναμη για να πάνε οι γυναίκες μπροστά, όχι ένα γυάλινο ταβάνι για να σκοντάψουν. Επιλέγω να μου υπενθυμίζω καθημερινά πως οι ρόλοι ευθύνης δεν ανήκουν σε φύλα, αλλά σε πρόσωπα με αξία που τολμούν να προχωρούν στον επαγγελματικό στίβο -και πως οι προκαταλήψεις και οι κουλτούρες αλλάζουν και από τις προσωπικές μας επιλογές.