Βασιλική Βλαστάρη: «Να σε παρατηρείς, να σε προσέχεις και να σε θαυμάζεις»

Τι ενώνει γυναίκες με διαφορετικά επαγγέλματα, όπως μια δικηγόρο, μια χημικό, μια καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο, μια βιολόγο, μια διευθύντρια ιδρύματος και μια υπεύθυνη μάρκετινγκ; Οι ιστορίες τους. Ιστορίες που μιλούν για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες όταν θέλουν να εξελιχθούν επαγγελματικά, να διεκδικήσουν την αμοιβή που τους αξίζει, να ενισχύσουν τη δημόσια παρουσία τους, να μπουν σε ένα διοικητικό συμβούλιο, να προωθηθούν στην πολιτική ή να υπάρξουν σύμφωνα με τις επιθυμίες τους.
Οι ιστορίες αυτές, αληθινές και ειπωμένες με τα δικά τους λόγια, δείχνουν πώς λειτουργεί το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής» στη σημερινή Ελλάδα. Υπερβαίνοντας τις έρευνες, τις στατιστικές και τα απρόσωπα ποσοστά που συνήθως χρησιμοποιούμε για να μιλήσουμε για δυσκολίες και αποκλεισμούς, οι προσωπικές μαρτυρίες μιλούν απευθείας στην καρδιά.
Τις «Ιστορίες για τη Γυάλινη Οροφή» βρίσκει και επιμελείται η μη κερδοσκοπική οργάνωση Story Mentor (www.storymentor.gr). Αυτή είναι η ιστορία της Βασιλικής Βλαστάρη (People and Change, Certified Coach).

Η δική μου ιστορία μοιάζει με τόσες από τις πολλές που όλοι μας έχουμε ακούσει κατά καιρούς. Πολλά κοινά στοιχεία με γυναίκες και άνδρες που υποστηρίζουν πολλούς ρόλους, κάνουν υπερπροσπάθεια κάθε μέρα να ανταποκριθούν σε όλα και, παράλληλα, παλεύουν να κρατήσουν ζωντανά και τα δικά τους «θέλω». Πότε η ζυγαριά γέρνει από τη μια και ποτέ από την άλλη.

Η πορεία μου μέχρι τώρα είχε πολλές δημιουργικές στιγμές καθώς και δύσκολες περιόδους που συνέβαλαν καθοριστικά στο να διαμορφώσω την επαγγελματική μου ταυτότητα. Είμαι από τους ανθρώπους που πιστεύουν ότι αλλάζουμε και μπορούμε να γίνουμε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας, αρκεί να το θέλουμε πραγματικά, να έχουμε τους σωστούς ανθρώπους δίπλα μας, να αντιλαμβανόμαστε τα ερεθίσματα γύρω μας και να προσαρμοζόμαστε.

Ο χώρος του HR μού έχει προσφέρει πολλές επιτυχίες και με έχει βοηθήσει να διευρύνω τους ορίζοντές μου, κυρίως επειδή είναι ανεξάντλητο. Σκοτεινές πλευρές που, όταν είσαι σε πιο νεαρή ηλικία, δεν μπορείς να αναγνωρίσεις και να διαχειριστείς εύκολα. Στην αρχή, λοιπόν, της καριέρας μου συμπεριφερόμουν σαν να έπρεπε να προσδιορίζεται η δουλειά μου αποκλειστικά βάσει κανόνων, να λειτουργώ με νόρμες, να προσέχω να μην παρεκκλίνω και να εκτελώ πιστά ό,τι μου ζητούσαν. «Πού είναι το κακό» θα αναρωτηθεί κάποιος, ειδικά όταν είσαι νέος στην εργασία και πρέπει να μάθεις;

Δεν υπάρχει κανένα κακό, απλώς η οπτική των πραγμάτων διαμορφώνεται καθώς περνούν τα χρόνια και αποκτάς όλο και περισσότερη αυτοπεποίθηση. Είναι το πώς εσύ επιλέγεις να θέλεις να είσαι - και όχι οι άλλοι. Είναι που, όταν αντιλαμβάνεσαι τις δυνατότητές σου και μπορείς να υποστηρίξεις με επαγγελματισμό και σεβασμό τις απόψεις και τις πεποιθήσεις σου, ταυτόχρονα αναδεικνύεται και η αξία σου. Όχι μαγικά, χρειάζεται πολλή δουλειά.

Βέβαια, τα πρώτα χρόνια της επαγγελματικής σου ζωής κατά κάποιο τρόπο σε στιγματίζουν, ειδικά όταν υπάρχουν δύσκολες στιγμές με διευθυντές ή επικεφαλής. Και αυτό δεν συνδέεται με συγκεκριμένο φύλο.

Προσωπικά είχε τύχει να ζητήσω αύξηση από γυναίκα επικεφαλής και να με αντιμετωπίσει επιθετικά κι υποτιμητικά όταν ήμουν 24 ετών. Μου έχει τύχει να με ρωτάνε σε συνέντευξη πότε σκοπεύω να κάνω παιδί! Η συνέντευξη έγινε από γυναίκα recruiter. Μου έχει τύχει να προσπαθώ να φαίνομαι πιο ανεπαρκής σε γνώσεις και ικανότητες και να στέκομαι αρκετά βήματα πιο πίσω, για τα πιο «admin» θέματα της δουλειάς. Εκεί ο manager μου ήταν άνδρας.

Τίποτα από όλα τα παραπάνω, όμως, δεν στάθηκε εμπόδιο στο να προχωρήσω, να θέσω νέους στόχους, να συνδυάσω τη δουλειά μου με τη μητρότητα, να αναπτύξω δεξιότητες και να μπορώ πλέον να λέω ότι έγινε η απόσβεση στις σπουδές μου που τόσο πολύ με βοήθησαν. Με λίγα λόγια άλλαξα…

Για να γίνω πιο συγκεκριμένη: Ανέπτυξα τις επικοινωνιακές και ηγετικές μου ικανότητες, έμαθα να εκτίθεμαι σε άγνωστο κοινό και να λέω την άποψή μου δυνατά, δεν φοβάμαι να κάνω λάθος και επίσης έμαθα να παίρνω ρίσκα (στο τελευταίο θα μπορούσα και καλύτερα). Είμαι σίγουρη ότι αν δεν εργαζόμουν, δεν θα είχα καταφέρει τα παραπάνω. Γιατί η αλλαγή προϋποθέτει να το θες πραγματικά και ύστερα να βρεις τον τρόπο για να το κάνεις.

Τίποτα, όμως, από όλα αυτά δεν συγκρίνεται με την ικανότητα που απέκτησα να καταλαβαίνω τους ανθρώπους και να βάζω όρια εκεί όπου χρειάζεται. Τα τελευταία χρόνια ακούμε ολοένα και περισσότερο περιστατικά bullying και mobbing στον εργασιακό χώρο. Και είναι πολύ ενθαρρυντικό να ακούγονται επιτέλους, για να ενισχύονται η γνώση και η αντιμετώπισή τους. Ξέρετε, δεν είναι μόνο η κακοποιητική ή πιεστική συμπεριφορά που είναι απόλυτα κατακριτέες. Είναι και η υποχθόνια, έμμεση αντιεπαγγελματική προσέγγιση ή η απαξίωση που μπορεί να είναι δυσδιάκριτη στους άλλους, όμως εσύ τη βιώνεις χωρίς να καταλαβαίνεις τι έχεις κάνει λάθος. Και για να μην τα ισοπεδώνουμε όλα, αυτές οι συμπεριφορές δεν συνδέονται και δεν προέρχονται από συγκεκριμένο φύλο, ωστόσο η αντίδραση μπορεί να διαφέρει ανάμεσα σε άνδρες ή γυναίκες θύματα. Πολλές γυναίκες δεν θα μιλήσουν γιατί φοβούνται ότι θα στιγματιστούν, ότι δεν θα βρουν το δίκιο τους ή ότι θα χάσουν τη δουλειά τους. Αντίθετα, αρκετοί άνδρες είναι πιθανό να βρουν πιο εύκολα τον τρόπο να βγουν από αυτή την κατάσταση.

Είναι τόσο ξεκάθαρο στη δική μου σκέψη και κατανόηση ότι πρέπει όλα αυτά να κόβονται από τη ρίζα και άμεσα, και γι’ αυτόν τον λόγο ποτέ δεν μπορούσα να ταυτιστώ και να δεχτώ συμπεριφορές που καλλιεργούσαν το αίσθημα της ανισότητας, της μη επαγγελματικής προσέγγισης και της μη ενσωμάτωσης. Και οι συμπεριφορές αυτές δεν προέρχονται από ένα φύλο. Είναι θέμα προσωπικότητας, παιδείας και ψυχικής κατάστασης.

Καταλήγω, λοιπόν, στα εξής:

ΕΣΥ, ως γυναίκα εργαζόμενη, πρέπει να συστηθείς, να συσχετιστείς πρώτα με τον εαυτό σου και μετά με τους υπόλοιπους, να βάλεις όρια και να εργαστείς σκληρά για να πετύχεις τους στόχους σου. Με λίγα λόγια, πρέπει να σε γνωρίσεις και να σε αποδεχτείς.

ΕΣΥ «δημιουργείς» και υποστηρίζεις, στην πραγματικότητα, τη θέση και τις αρμοδιότητές σου στη δουλειά σου. Εσύ δίνεις ζωή και δυναμική στον ρόλο σου, με την προσωπικότητα, τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τα εφόδιά σου. Είναι ό,τι κουβαλάς από τις εμπειρίες σου, είναι η ταυτότητά σου.

ΕΣΥ πρέπει να μάθεις να διαχειρίζεσαι ό,τι δεν σου ταιριάζει, αυτό που πιστεύεις πως έρχεται σε αντίθεση με τα δικά σου πιστεύω και τις αξίες σου.

Και μια συμβουλή. Πού και πού να στέκεσαι λίγο πιο μακριά, παρακολουθώντας σε. Να σε παρατηρείς, να σε προσέχεις και να σε θαυμάζεις σε κάθε βήμα και σε κάθε στάδιο.