Άδεια περιόδου; Ακούγεται σαν άπιαστο όνειρο!

Στην Ισπανία καθιερώνεται η «άδεια περιόδου» για γυναίκες που έχουν βαριά ή οδυνηρή περίοδο: το διάβασα δύο φορές για να το εμπεδώσω. Είχα μια συνάδελφο με ενδομητρίωση κάποτε, που υπέφερε από φοβερούς πόνους αλλά δεν μπορούσε να παίρνει άδεια κάθε μήνα, οπότε την πάλευε σε γραφεία, με παυσίπονα-στούκας και το χάλι της το μαύρο. Η ενδομητρίωση χτυπάει το 10% των γυναικών περίπου. Ένα 25% των γυναικών, έχει-δεν έχει την πάθηση, υποφέρει από φριχτές περιόδους. Ένα 95% των γυναικών, ακόμα κι αν δεν έχει τίποτα, θα περάσει τουλάχιστον μια εκατοστή οδυνηρές περιόδους στη ζωή της. Το 5% των γυναικών που τη βγάζει στον αφρό από την αρχή μέχρι το τέλος του μήνα και δεν έχει ιδέα για τι πράγμα μιλάμε, είναι οι τυχερές που πρέπει να πάνε αμέσως να αγοράσουν όλα τα λαχεία της αγοράς. 

Η περίοδος, ένα από τα ταμπού μαζί με τη λοχεία, τον θηλασμό και την εμμηνόπαυση, ορίστε που αντιμετωπίζεται ως μια μεγάλη γυναικεία δυσκολία που χρήζει ειδικής μεταχείρισης: η άδεια περιόδου θα χορηγείται με συνταγή γιατρού, σε γυναίκες που υποφέρουν όταν «είναι αδιάθετες». Το μέτρο, λέει, ισχύει ήδη σε κάποιες χώρες (στη Ζάμπια!) και καθιερώνεται στην Ισπανία, η οποία έχει ιδιαίτερα ευνοϊκή νομοθεσία για τις γυναίκες στον χώρο εργασίας, και μπράβο της. Σύντομα και στα δικά μας!

Μια που έπιασα τον χώρο εργασίας, η Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Μαρία Συρεγγέλα, ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα δημιουργηθούν χώροι φροντίδας βρεφών σε μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις – μεσαίες είναι αυτές που έχουν πάνω από 100 υπαλλήλους και μεγάλες αυτές που έχουν πάνω από 250 υπαλλήλους. Το έργο (δημιουργίας χώρων φροντίδας βρεφών) «έχει προϋπολογισμό 16 εκατομμύρια ευρώ, χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και υλοποιείται από τη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων», όπως λένε οι επίσημες ανακοινώσεις. Το διάβασα με ανακούφιση, κι αυτό επίσης από δύο φορές, μπας και μου ξέφυγε κάποια σημαντική λεπτομέρεια, όπως π.χ. ότι δεν θα γίνει κανένας χώρος πουθενά, αλλά ορίστε που κακώς είμαι καχύποπτη γιατί έχει δρομολογηθεί ήδη η υπόθεση. Είναι θέμα (λίγου) χρόνου να φτιαχτούν βρεφονηπιακοί σταθμοί στα γραφεία, τα εργοστάσια, τις επιχειρήσεις και τα μαγαζιά. Οι κόρες μας θα παίρνουν τα παιδιά στις δουλειές τους! Ίσως και εσείς, αν είστε μικρές και σκέφτεστε «σιγά μη κάνω παιδί, έτσι όπως είναι στριμόκωλα τα πράγματα για τις γυναίκες».

Το 1987 είχα γράψει ένα ρεπορτάζ στο περιοδικό Ταχυδρόμος, με τίτλο «Ποιος κρατάει το μωρό;» Δεν είχα γίνει ακόμα μάνα, έλιωνα στις δουλειές και στα μπαρ (μετά τις δουλειές, όπως όλος ο κόσμος που είναι νέος λέμε, όχι τίποτα υπερβολές). Σκεφτόμουν, «Ε, από την ώρα που κάνεις παιδί, δεν μπορεί, έχεις βρει ποιος θα το κρατήσει», γιατί τόσα ήξερα. Στη διάρκεια του ρεπορτάζ έμαθα ότι δεν μπαίνει αυτόματα το βρέφος σου στον βρεφονηπιακό σταθμό, κάνεις αίτηση, περιμένεις στην ουρά, πληροίς τις προϋποθέσεις, κι ακόμα κι όταν το δεχτούνε, δεν έχεις βρει τη λύση μια κι έξω. Γιατί όταν αρρωσταίνει το βρέφος σου, που αρρωσταίνει συχνά επειδή αυτό είναι το χόμπι του, όταν έχει πυρετό ή διάρροια ή οτιδήποτε, το κρατάς εσύ η μάνα, και δεν πηγαίνεις στη δουλειά σου. Σε πιάνει μια κούραση, όσο περνάει ο καιρός κι αρρωσταίνει το βρέφος κι εσύ δεν κοιμάσαι τις νύχτες, μέχρι που λες «άει στο διάολο η δουλειά, την παρατάω, θα μείνω σπίτι να γλυτώσω τα πήγαινε έλα». Αυτό, μόνον αν έχεις χρήματα, προσωπική περιουσία, μπάρμπα στην Κορώνη, μυστήρια έσοδα που καλύπτουν τα έξοδά σου και δεν υπάρχει λόγος να χτυπιέσαι.

Αν δεν τα έχεις τα παραπάνω νόστιμα, δηλαδή πολλά λεφτά… συνειδητοποιείς με τρόμο ότι την έχεις βαμμένη. Ψάχνεις για άνθρωπο να κρατάει το παιδί σου, με πρώτους στην προτίμηση τη γιαγιά και τον παππού. Στο ρεπορτάζ του '87 είχα καταλήξει ότι γιαγιάδες και παππούδες κρατάνε τα μωρά και παιδάκια στην Ελλάδα. Τα δημόσια σχολεία σχολάνε 1:20, άρα δεν γίνεται να δουλεύεις κανονικό ωράριο αν δεν σου μαζεύει κάποιος το παιδί στο σχόλασμα. Κάποια σχολεία έχουν «φύλαξη» ως τις 3:40, αλλά όχι όλα, κι ακόμα και τότε, είναι ζόρικο να βρεις μια δουλειά που θα χτυπάς κάρτα (εξόδου) στις 2:45 ώστε να προλάβεις να μαζέψεις το παιδί σου.

Και πάλι, το μακρινό '87 σκεφτόμουν ότι θα φτιάξει το πράγμα, δεν μπορεί, μέχρι να κάνω εγώ προσωπικά παιδί θα έχει βρεθεί τρόπος να δουλεύουν οι μαμάδες και να μην ιδρώνουν για τη φύλαξη των παιδιών τους. Αλλά έκανα παιδί το '94 και δεν είχε αλλάξει τίποτα, ο παππούς μπαμπάκας μας έτρεχε να μαζέψει το εγγόνι του όταν ήμουν στο γραφείο, ευτυχώς είχα βολικό αφεντικό και πήγαινα τρεις φορές τη βδομάδα μόνο, δουλεύοντας από το σπίτι πολύ πριν εφευρεθεί η τηλε-εργασία. Με ακόμα μεγαλύτερη έκπληξη ξανα-έγινα μάνα το 2008, και πάλι δεν είχε αλλάξει τίποτα! Παρά μόνο το υπέροχο νηπιαγωγείο της περιοχής μου που είχε πρόγραμμα φύλαξης παιδακίων ως τις 3:40.

Αν δεν έχεις παππού και γιαγιά πρόχειρους, πληρώνεις «γυναίκα» όταν δουλεύεις και είσαι μάνα, το ξέρουμε όλες, ο μισός μισθός σου πάει σε τέτοια έξοδα, που δεν τα είχες προβλέψει ως ξέγνοιαστη μη-μάνα. Όταν δημιουργηθούν χώροι φύλαξης βρεφών στις δουλειές, τα πράγματα θα είναι πιο εύκολα, ήδη αναστενάζω με ανακούφιση, κι ας μην έχω μικρά παιδιά. Με την ίδια ανακούφιση αναστενάζω για την επικείμενη (σίγουρα!) άδεια περιόδου, που δεν με ενδιαφέρει πια προσωπικά, αλλά έχω κόρη, άρα θα ενδιαφέρει την κόρη μου όταν μπει στην αγορά εργασίας με το καλό. Θα ένοιωθα ανακούφιση όμως ακόμα κι αν δεν είχα κόρη: είναι μεγάλη υπόθεση μια κοινωνία να ευνοεί τις γυναίκες, να τις ενθαρρύνει να κάνουν παιδιά και να τα μεγαλώσουν, να στέκεται πλάι τους, να τους απλώνει ένα χέρι βοηθείας στα μεγάλα ζόρια. Και είναι μεγάλο ζόρι να γίνεσαι μάνα ενώ δουλεύεις, το ξέρουμε όσες έχουμε σύρει τα απρόθυμα, γκρινιάρικα παιδάκια μας σε γραφεία και επιχειρήσεις επειδή δεν είχαμε πού να τα αφήσουμε…

Πολιτισμός είναι να παλεύεις για τις επόμενες γενιές, γυναικών, μια και είμαστε στο θέμα: μακάρι οι κόρες μας και οι κόρες τους να έχουν πιο εύκολη εργασιακή ζωή και να περάσουν πιο ανάλαφρα τα παιδικά χρόνια των παιδιών τους από ότι η δικιά μας γενιά. Μακάρι να γελάνε κατάπληκτες όταν κάποια γιαγιά τους λέει ότι για πολλά χρόνια, για φαντάσου, τα μωρά και νήπια τα μεγαλώνανε οι γιαγιάδες κι οι παππούδες τους…