Μεσήλικες σε ρόλο ενζενί

Η πρόσφατη εμφάνιση της Madonna στα Grammys 2023, με πρόσωπο αγνώριστο από τις παρεμβάσεις της πλαστικής χειρουργικής, προκάλεσε στο κοινό δυσφορία. Οι έντονες, αρνητικές κυρίως, αντιδράσεις, που εκτείνονται από το σοκ και την έκπληξη μέχρι τη χιουμοριστική εκτόνωση και τα βιτριολικά σχόλια κατέκλυσαν κυριολεκτικά το διαδίκτυο. Οι θαυμαστές της, που είναι χωρίς αμφιβολία συνηθισμένοι μέσα στα χρόνια στις έντονες στιλιστικές μα και φυσικές αλλαγές της σούπερ σταρ, θεώρησαν ότι στην προσπάθειά της να διατηρηθεί νέα και όμορφη, η Madonna ξεπέρασε αυτή τη φορά κάθε όριο, παρουσιάζοντας στο κοινό αντί για μια βελτιωμένη, μια ανοίκεια, παραμορφωμένη εικόνα του εαυτού της.

Έντονη κριτική έχει δεχθεί επίσης το τελευταίο διάστημα από χρήστες των ΜΜΔ η εγχώρια σταρ της πίστας, Δέσποινα Βανδή, όχι μόνο λόγω της πρωτοφανούς δημοσιότητας που γνωρίζει η σχέση της με τον ηθοποιό Βασίλη Μπισμπίκη, αλλά και εξαιτίας των στιλιστικών της επιλογών. Σε όλες τις πρόσφατες τηλεοπτικές εμφανίσεις της, καθώς και στο νυχτερινό κέντρο στο οποίο εμφανίζεται η κα Βανδή επιλέγει αποκλειστικά ρούχα που είτε τονίζουν, είτε αποκαλύπτουν το σώμα της. Οι χρήστες των social media δεν χάνουν ευκαιρία να σχολιάσουν ότι τα «καμώματά» της, ο τρόπος δηλαδή που χειρίζεται τη δημόσια εικόνα της, όσο και η εμφάνιση που έχει υιοθετήσει, ταιριάζουν περισσότερο σε γυναίκες που έχουν τα μισά της χρόνια.

Η αποθέωση του νεανικού σώματος από τις εικαστικές τέχνες, τον Κινηματογράφο, τη Βιομηχανία της Ομορφιάς, η απόλυτη σύνδεσή του με τη μόδα, τον αθλητισμό, τον περιπετειώδη τρόπο ζωής, τον έρωτα και ο συνακόλουθος σταδιακός μιντιακός αποκλεισμός των ατόμων Μέσης και Τρίτης ηλικίας από κάθε έκφραση και εκδήλωση σωματικότητας, μας δημιουργεί την εντύπωση -σε όποιο ηλικιακό γκρουπ και αν ανήκουμε- ότι ορισμένες δραστηριότητες ανήκουν αποκλειστικά στους νέους.

Συνεπώς, στις αντιδράσεις των σχολιαστών δεν είναι δύσκολο να εντοπίσει κανείς προκαταλήψεις που σχετίζονται με τον ηλικιακό ρατσισμό και δεν χρειάζεται να είναι ειδικός ώστε να κατανοήσει ότι το φαινόμενο δεν αφήνει κανέναν μας ανεπηρέαστο. Μπορεί οι χρήστες των social media να μην τοποθετούν στο μικροσκόπιο το ηθικό σύστημα ή την αισθητική των σελέμπριτις (αφού θεωρούν ότι οι διάσημοι υπακούν σε διαφορετικούς κανόνες), πιστεύουν ωστόσο πως είναι φυσικό και αναμενόμενο ακόμα και ένα λαμπερό αστέρι της Μουσικής Βιομηχανίας, όπως η Madonna, να συμμορφώνεται με τους κανόνες της ηλικιακής ομάδας στην οποία ανήκει.

Προς υπεράσπιση όσων νιώθουν αμήχανα ή δυσανασχετούν κοιτάζοντας τις εικόνες μεσήλικων γυναικών με αποκαλυπτικά ρούχα -που σε κάποιες περιπτώσεις μοιάζει να βγαίνουν κατευθείαν από αισθησιακή ταινία, αφού η υποκουλτούρα της πορνοβιομηχανίας έχει στις μέρες μας επηρεάσει ακόμα και την κυρίαρχη μόδα - να θυμίσω ότι η κοινωνική πίεση που νιώθουν οι γυναίκες να δείχνουν «άψογες» κατά τη διάρκεια της νεότητας, αποτελεί ένα μεγάλο βάρος που αρκετές είναι χαρούμενες να αποτινάξουν χωρίς δεύτερη σκέψη μετά τα σαράντα ή τα πενήντα.

Παρακολουθώντας ωστόσο σελέμπριτις, που σε προχωρημένη μέση ηλικία επιλέγουν με τη βοήθεια της πλαστικής χειρουργικής να συνεχίζουν το «παιχνίδι» της ψευδαίσθησης της αιώνιας νεότητας, δημιουργείται η εντύπωση στις ομήλικές τους ότι δεν θα καταφέρουν ποτέ να απαλλαγούν και οι ίδιες από το άγχος καταπολέμησης της φθοράς και από το επικριτικό βλέμμα των άλλων.

Η διαδικασία απελευθέρωσης από τα επιβεβλημένα πρότυπα θηλυκότητας, είναι για τις περισσότερες γυναίκες μια δύσκολη, συχνά επίπονη διαδικασία που χρειάζεται χρόνια για να επιτευχθεί. Μπορεί κατά την Μέση ηλικία η ορατότητα των γυναικών σταδιακά να μειώνεται, ωστόσο η αυτονομία –ερωτική, οικονομική, επαγγελματική– και η δύναμή τους αυξάνεται. Άλλωστε, η επιθυμία να μην αντιμετωπίζονται οι γυναίκες ως σεξουαλικά αντικείμενα, αλλά ως ισότιμα ερωτικά υποκείμενα αποτελεί μέρος του αγώνα των φεμινιστριών εδώ και δεκαετίες. Όπως είναι αναμενόμενο, οι γυναίκες μέσης ηλικίας δεν συγχωρούν πλέον εύκολα συμπεριφορές που τις εγκλωβίζουν σε στερεότυπες, παρωχημένες αντιλήψεις για το τι σημαίνει να είσαι γυναίκα.

Για αυτό και η εικόνα μεσήλικων γυναικών που εργαλειοποιούν το σώμα τους προκειμένου να προάγουν τη δουλειά τους προκαλεί δυσφορία σε άτομα και των δύο φύλων που κάθε άλλο παρά στενόμυαλα και συντηρητικά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν.

Στη μέση ηλικία η προβολή του σώματος για να προσελκύσουμε προσοχή δεν μπορεί να είναι κάτι που συμβαίνει τυχαία ή που έρχεται με φυσικότητα, όπως ίσως συμβαίνει όταν είμαστε νέοι: είναι, αντίθετα, θέμα επιλογής που υποκινείται από συγκεκριμένο αξιακό κώδικα.

Στα πενήντα και τα εξήντα δεν είσαι πλέον η αθώα, αυθόρμητη και ως έναν βαθμό αφελής νεαρή που δοκιμάζει τις δυνάμεις της και πειραματίζεται με την σεξουαλικότητά της - είσαι αντιθέτως ένα ώριμο άτομο που δεν αφήνει τίποτα στην τύχη, με άλλα λόγια ένα άτομο που θα έπρεπε να γνωρίζει πως δεν υπάρχει τίποτα πραγματικά χαριτωμένο, φυσικό ή ερωτικό στην εικόνα μιας μεσήλικης γυναίκας σε ρόλο ενζενί.