Δανάη Δραγωνέα: Οι βασικές ιστορίες της ανθρωπότητας είναι φτιαγμένες από άνδρες

Τι ενώνει γυναίκες με διαφορετικά επαγγέλματα, όπως μια δικηγόρο, μια χημικό, μια καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο, μια βιολόγο, μια διευθύντρια ιδρύματος και μια υπεύθυνη μάρκετινγκ; Οι ιστορίες τους. Ιστορίες που μιλούν για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες όταν θέλουν να εξελιχθούν επαγγελματικά, να διεκδικήσουν την αμοιβή που τους αξίζει, να ενισχύσουν τη δημόσια παρουσία τους, να μπουν σε ένα διοικητικό συμβούλιο, να προωθηθούν στην πολιτική ή να υπάρξουν σύμφωνα με τις επιθυμίες τους.
Οι ιστορίες αυτές, αληθινές και ειπωμένες με τα δικά τους λόγια, δείχνουν πώς λειτουργεί το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής» στη σημερινή Ελλάδα. Υπερβαίνοντας τις έρευνες, τις στατιστικές και τα απρόσωπα ποσοστά που συνήθως χρησιμοποιούμε για να μιλήσουμε για δυσκολίες και αποκλεισμούς, οι προσωπικές μαρτυρίες μιλούν απευθείας στην καρδιά.
Τις «Ιστορίες για τη Γυάλινη Οροφή» βρίσκει και επιμελείται η μη κερδοσκοπική οργάνωση Story Mentor (www.storymentor.gr). Αυτή είναι η ιστορία της δημοσιογράφου και συγγραφέα Δανάης Δραγωνέα.

Η δική μου γυάλινη οροφή άρχισε να οικοδομείται πολλά χρόνια πριν.

Τα πράγματα ξεκίνησαν καλά. Την παιδική μου ηλικία την πέρασα στην Κέρκυρα. Αυτό για εμένα σήμαινε ένα σωρό υπέροχα πράγματα, αλλά το πιο υπέροχο από όλα ήταν η ελευθερία που μου πρόσφερε το μέρος να είμαι ο εαυτός μου.

Με θυμάμαι ελεύθερη, φωνακλού, να τρέχω πάνω – κάτω, συνήθως με κάποιο από τα αδέσποτα ζώα της παλιάς πόλης. Ο αγαπημένος μου σκύλος είχε μια λουρίδα στη ράχη που το τρίχωμα του πήγαινε ανάποδα και γι’ αυτό τα παιδιά της πλατείας τον φωνάζαμε Πανκ.

Κάπως έτσι ένιωθα κι εγώ. Ελεύθερη, ανυπάκουη και ντυμένη όπως να’ ναι.  Κοιτάζοντας πίσω, μου φαίνεται απίστευτο, αλλά οφείλω να παραδεχτώ ότι στα οκτώ μου, ήξερα πολύ καλά ποια είμαι και τι ήθελα να κάνω. Ήθελα να τρέχω, να διαβάζω και να γράφω.

Το γιατί μου πήρε 30 χρόνια να κάνω το δικό μου οφείλεται στο ότι μέσα στα χρόνια που ακολούθησαν έμαθα αργά και μεθοδικά να χάνω τον εαυτό μου. Οι βασικές ιστορίες της ανθρωπότητας είναι φτιαγμένες από άνδρες, εκείνοι μιλούν και δημιουργούν έναν κόσμο φτιαγμένο στα μέτρα τους. Έτσι τα νεαρά κορίτσια μεγαλώνουν μαθαίνοντας ότι οι δικές τους ιστορίες έχουν μικρότερη αξία. Μαθαίνουμε να κάνουμε στην άκρη, να γινόμαστε “μικρότερες” και βολικές, μη τυχόν πιάσουμε περισσότερο χώρο από αυτόν που έχει προβλεφθεί για εμάς.

Στα 11 κάποιος με αποκάλεσε χοντρή. Κι εγώ -έχοντας ήδη μάθει τον τρόπο- έκανα την πρώτη μου δίαιτα. Και μίκρυνα λίγο.

Στο γυμνάσιο κάποιος μου είπε ότι παραείμαι φιλική με τα αγόρια και ότι μιλάω πολύ δυνατά. Χαμήλωσα την φωνή μου και κράτησα 3 φίλους. Και μίκρυνα λίγο περισσότερο.

Στο λύκειο με στείλανε να αλλάξω ρούχα γιατί φαινόταν η κοιλιά μου και προκαλούσα συμμαθητές και (ενήλικους) καθηγητές. Έβαλα φαρδιά παντελόνια. Και μίκρυνα ακόμα πιο πολύ.

Στην καριέρα μου ήμουν τυχερή. Είχα εσωτερικεύσει σε τέτοιο βαθμό το ανδρικό βλέμμα που με περιόριζα κάθε φορά που χρειαζόταν.

Στον χώρο της εργασίας μου κατά καιρούς  έχουν συμβεί όλα τα παρακάτω: έχω πληρωθεί λιγότερο από άνδρα συνάδελφο για την ίδια δουλειά, με έχουν αποκαλέσει πολύ μεγάλη ή πολύ μικρή, με έχουν ρωτήσει αν σκοπεύω να κάνω παιδιά και έχουν θεωρήσει ότι μια δημοσιογραφική συνέντευξη μπορεί να συνοδεύεται από σχόλια ερωτικού περιεχομένου. Όλα τα παραπάνω τα έχω δεχθεί ως φυσιολογικά

Μια τυχαία αντιπαράθεση με έναν σκηνοθέτη αποτέλεσε το γεγονός που λειτούργησε αφυπνιστικά για εμένα. Είχε συμβεί το εξής:  δούλευα με μια ομάδα στην παραγωγή ενός video, όταν εξωτερικά πάρθηκε η απόφαση να μειωθεί η διάρκειά του. Δυστυχώς χωρίς να ενημερωθεί ο συγκεκριμένος συνεργάτης, δυστυχώς χωρίς να ενημερωθώ ούτε εγώ. Ο παραλογισμός ξεκίνησε όταν του έδειξαν την τελική εκδοχή. Εκείνη τη στιγμή στην εταιρεία παραγωγής ήμασταν 4 άτομα. Τρεις άνδρες και εγώ. Υποθέτω ήμουν ο εύκολος στόχος, καθώς επέλεξε να σταθεί πάνω από το κεφάλι μου και να με κατηγορήσει. Θυμάμαι ήταν μεγαλόσωμος και μου έκοβε εντελώς την οπτική. Πριν καν προλάβω να αντιληφθώ τι συμβαίνει, ξεκίνησε να ουρλιάζει με ένα κατακόκκινο από τα νεύρα πρόσωπο και να με αποκαλεί με διάφορους χαρακτηρισμούς. Σε εργασιακό περιβάλλον, ένας άνδρας  εκτός εαυτού φώναζε, έφτυνε και κοπανιόταν ακριβώς από πάνω μου. Γιατί θεωρούσε ότι έφταιγα, ή μάλλον γιατί θα ήταν βολικό αν έφταιγα καθώς δεν ήθελε να τσακωθεί ούτε με την εταιρεία παραγωγής, ούτε με το κανάλι που τον είχε προσλάβει. Οπότε τσακώθηκε μαζί μου.  Δεν κατάφερα να παραμείνω ψύχραιμη. Δεν κατάφερα να υπερασπιστώ τον εαυτό μου. Δεν κατάφερα να του απαντήσω όπως του αναλογούσε. Τρέμοντας, σηκώθηκα από τη θέση μου, άνοιξα την πόρτα και έφυγα.

Όταν χρόνια μετά το συζήτησα με μια συνάδελφο μού εκμυστηρεύτηκε ότι ο ίδιος άνθρωπος είχε επιτεθεί και σε εκείνη για αντίστοιχο λόγο. Χωρίς κάποιο λόγο, δηλαδή. Φυσικά, καμιά από τις δυο δεν μίλησε.

Όμως, τη στιγμή που αποφάσισα να φύγω, κάτι άλλαξε μέσα μου. Σαν να είπα ότι αφού έτσι είναι, τότε κι εγώ θα προσπαθήσω να είμαι αλλιώς.

Κάπως έτσι μαθαίνω να κάνω το δικό μου και να μη με κοιτάζω με κάποιο δανεικό βλέμμα. Προσπαθώ να εκπαιδεύσω τον εαυτό μου από την αρχή, ώστε να μην βλέπω τη γυάλινη οροφή που θα με αναγκάσει να παραμείνω μικρή, βολική και ακίνδυνη. Και προσπαθώ να θυμάμαι πιο συχνά τον εαυτό μου στα 8. Τρέχω, γράφω, διαβάζω και πού και πού νιώθω ελεύθερη.

*Το βιβλίο της Δανάης Δραγωνέα «Το Νησί της Βροχής - Ένα Μυστικό Ημερολόγιο», εκδόσεις Λιβάνη, βραβεύτηκε από το Ελληνικό Τμήμα της IBBY – Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου με το βραβείο «Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου», το οποίο απονέμεται σε πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα βιβλίου για παιδιά ή νέους.