Opinion

Μαργαρίτα Χαλά: Ο γόρδιος δεσμός

Πώς λειτουργεί το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής» στη σημερινή Ελλάδα;

Ιστορίες για τη Γυάλινη Οροφή: Η ιστορία της Μαργαρίτας Χαλά στη στήλη που ενώνει τις γυναίκες από τη Story Mentor

Τι ενώνει γυναίκες με διαφορετικά επαγγέλματα, όπως μια δικηγόρο, μια χημικό, μια καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο, μια βιολόγο, μια διευθύντρια ιδρύματος και μια υπεύθυνη μάρκετινγκ; Οι ιστορίες τους. Ιστορίες που μιλούν για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες όταν θέλουν να εξελιχθούν επαγγελματικά, να διεκδικήσουν την αμοιβή που τους αξίζει, να ενισχύσουν τη δημόσια παρουσία τους, να μπουν σε ένα διοικητικό συμβούλιο, να προωθηθούν στην πολιτική ή να υπάρξουν σύμφωνα με τις επιθυμίες τους.
Οι ιστορίες αυτές, αληθινές και ειπωμένες με τα δικά τους λόγια, δείχνουν πώς λειτουργεί το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής» στη σημερινή Ελλάδα. Υπερβαίνοντας τις έρευνες, τις στατιστικές και τα απρόσωπα ποσοστά που συνήθως χρησιμοποιούμε για να μιλήσουμε για δυσκολίες και αποκλεισμούς, οι προσωπικές μαρτυρίες μιλούν απευθείας στην καρδιά.
Τις «Ιστορίες για τη Γυάλινη Οροφή» βρίσκει και επιμελείται η μη κερδοσκοπική οργάνωση Story Mentor (www.storymentor.gr). Αυτή είναι η ιστορία της Μαργαρίτας Χαλά (Ιδιοκτήτρια Τουριστικού Καταλύματος και Coach Ενδυνάμωσης)

Αυτή δεν είναι μια ιστορία ασυνήθιστη, ούτε ξεχωριστή. Δυστυχώς. Είναι η ιστορία ενός κοριτσιού σε μια επαρχία της Ελλάδας που μεγάλωσε φορτωμένο με το βάρος των στερεοτύπων. Καθώς μεγάλωνα, περιβαλλόμουν από δυναμικές γυναίκες που θαύμαζα τα άπειρα θαύματα που δημιουργούσαν, αλλά και όσα ήταν ικανές να γεννήσουν. Παρ’ όλα αυτά συνειδητοποιούσα ότι περιορίζονταν, εγκλωβίζονταν σε καταστάσεις που τότε δεν μπορούσα να προσδιορίσω. Γυναίκες με άπειρες δυνατότητες περιορίζονταν σε συνθήκες που τις έκαναν δυστυχισμένες. Η γυναίκα έπρεπε να μένει σπίτι, να φροντίζει τα παιδιά και να παραμελεί το δικό της μέλλον. Έπρεπε να υπομένει τον κακοποιητικό σύζυγο ή εκείνον που την απατούσε γιατί «έτσι είναι οι άνδρες».

Αυτό το μοτίβο -και το ότι το παίρναμε ως δεδομένο- με έπνιγε και το φανταζόμουν ως γόρδιο δεσμό που στο κέντρο του έχει εμάς, τις γυναίκες. Στο σχολείο με κορόιδευαν επειδή ήθελα να παίξω ποδόσφαιρο, γιατί «δεν είναι για κορίτσια», έλεγαν. Δάσκαλοι, θείοι φίλων, άνθρωποι υπεράνω υποψίας - πάντα ευσεβείς οικογενειάρχες - παρενοχλούσαν σεξουαλικά εμάς, τα μικρά κορίτσια που δεν τολμούσαμε να μιλήσουμε στους γονείς, γιατί «τι κακό να πει κανείς για τον τάδε»; Στην εφηβεία και στα φοιτητικά μου χρόνια, δεχόμουν αδιαμαρτύρητα δημόσια παρενόχληση στον δρόμο - γιατί «έτσι είναι», μού έλεγαν. Κι ο γόρδιος δεσμός ολοένα κι έσφιγγε.

Εγώ ήμουν από μικρή ένα ώριμο, ήσυχο, υπάκουο παιδί, αλλά περιβαλλόμουν και από δυναμικές γυναίκες που με ενέπνευσαν να πάω πιο ψηλά από το ταβάνι που μου όριζε η κοινωνία. Διάβασα πολύ, ταξίδεψα, μορφώθηκα τόσο που ήρθε κάποτε η ώρα να αρχίσω να λύνω αργά αλλά σταθερά το σχοινί που μας έπνιγε.

Αποφάσισα να σπουδάσω Διεθνείς Σχέσεις. Παρακολούθησα μαθήματα Ψυχολογίας, εργάστηκα κι έζησα δυο χρόνια στην Αγγλία και γύρισα συνειδητά στο νησί όπου μεγάλωσα, με σκοπό να συμβάλω ώστε κάτι να αλλάξει. Να βοηθήσω τη γυναίκα να ενδυναμωθεί, να πάρει τον έλεγχο της ζωής της στα χέρια της. Όταν επέστρεψα, με λύπη παρατήρησα ότι ελάχιστα είχαν αλλάξει. Τα νέα ζευγάρια γύρω μας ήταν βυθισμένα στον σεξισμό και στην πατριαρχία. Αντιμετώπισα πολλά σεξιστικά σχόλια, σε καθημερινή βάση. Οι γυναίκες γύρω μου ακόμα καταπιέζονταν από όλο αυτό το σύστημα. Καταλάβαινα ότι έπρεπε κάτι να κάνω, αλλά δεν είχα ακόμα το θάρρος.

Μαζί με τον σύζυγό μου δημιουργήσαμε από το μηδέν μια επιχείρηση -και μια οικογένεια- κι αφού τόσα χρόνια συνέβαλα στο να ανθίσει, προχώρησα στο επόμενο βήμα. Δημιούργησα μια κοινότητα στα Facebook και Instagram, το Wonder Women of Greece, όπου με την πένα μου και δράσεις που αναλαμβάνω, βοηθώ γυναίκες να ξεπεράσουν τις έμφυλες διακρίσεις, να μιλήσουν ανοιχτά για τη σεξουαλική παρενόχληση και να αισθανθούν ότι δεν είναι μόνες. Παράλληλα, κάναμε μαζί με τον αδερφό μου, φεμινιστή κι έμπνευσή μου, άνοιγμα προς τους άνδρες να ακούσουν τη δική μας πλευρά - πώς εμείς βιώνουμε τις ανισότητες, με ποιους τρόπους εκείνοι είναι θύματα της πατριαρχίας, καθώς και με ποιους τρόπους μπορούν να γίνουν μέρος της αλλαγής που θα είναι ευνοϊκή για όλους. Στη συνέχεια, σπούδασα Coaching και σύντομα θα αρχίσω να εργάζομαι ως επαγγελματίας Coach Ενδυνάμωσης ώστε να μπορέσω να υποστηρίξω, με ουσιαστικό τρόπο, ακόμα περισσότερες γυναίκες, αλλά και άνδρες.

Υπάρχει, ωστόσο, μια στιγμή που ξεχωρίζω. Ένα βράδυ θήλαζα το μωρό μας κι ένα κύμα αέρα με χτύπησε: η ευθύνη. Η ευθύνη για έναν κόσμο που θα παραδώσουμε στα παιδιά μας και που οφείλουμε να είναι καλύτερος από αυτόν που παραλάβαμε. Πιο δίκαιος, με περισσότερη ισότητα, αλληλεγγύη, αποδοχή και σεβασμό. Έτσι ώστε κανένα κορίτσι, είτε στην Άνδρο, είτε αλλού, να μην ακούσει ότι δεν μπορεί να παίζει ποδόσφαιρο «επειδή είναι κορίτσι». Παρόλο που είχα αγόρι στην αγκαλιά μου, δεν αισθάνθηκα λιγότερο φόβο για το μέλλον του ή μικρότερη ευθύνη. Αντιθέτως, πιστεύω ότι τα μεγαλύτερα λάθη γίνονται στη διαπαιδαγώγηση των αγοριών που καλούνται να είναι σκληρά, βίαια, χωρίς συναισθήματα -«τα αγόρια δεν κλαίνε»- και χωρίς σεβασμό για τα κορίτσια. Που καλούνται να μη συμμετέχουν στις δουλειές του σπιτιού, να μην παίζουν «κοριτσίστικα» παιχνίδια. Όλα αυτά οδηγούν σε ενήλικες άνδρες που διαιωνίζουν το μοτίβο του σκληρού άντρα που δίνει και κανένα χαστούκι.

Αυτά σκέφτηκα και, μαζί με όλα τα άλλα, έφτασα εδώ που είμαι σήμερα. Ευτυχώς, δεν είμαι μόνη. Πολλές γυναίκες, πολλές οργανώσεις, οι περισσότερες εθελοντικές, καθημερινά φωνάζουμε για τα αυτονόητα.

Είναι όλα ρόδινα σε αυτό τον αγώνα; Κάθε άλλο, θα έλεγα. Πολλές φορές λυγίζω, άλλες τόσες αποθαρρύνομαι, πολλοί υπάρχουν που με κυνηγούν. Και τότε πέφτω σε τέλμα. Θα υπάρξει, όμως, εκείνη η γυναίκα που θα με ευχαριστήσει γιατί κάθισα και άκουσα την ιστορία της και μετά έγραψα κάτι για αυτήν.

Τον κόψαμε τον γόρδιο δεσμό; Σίγουρα όχι. Με βήματα που πατούν γερά στη γη και χέρια ενωμένα, τον λύνουμε αργά και μεθοδικά. Ώσπου να έρθει μια μέρα που η ιστορία μου θα πάψει να είναι συνηθισμένη και θα έχω βάλει κι εγώ το χέρι μου να λύσω τον γόρδιο δεσμό- το χέρι μου και τη δυνατή ψυχή μου.

Έσπασα τη δική μου γυάλινη οροφή; Σίγουρα ναι. Θρύψαλα την έκανα. Με τα ίδια μου τα χέρια. Και είμαι εδώ για να βοηθήσω κι άλλες γυναίκες να τη σπάσουν.