Η «ιστριονική» προσωπικότητα και οι ιατρικές προκαταλήψεις εναντίον των γυναικών
Τι σημαίνει Drama Queens και πώς προέκυψε ο όρος
Πρόκειται συχνά για μια διαταραχή προσωπικότητας: η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία περιγράφει την «ιστριονική συμπεριφορά» σαν ένα μοτίβο με υπέρμετρη αναζήτηση της προσοχής των άλλων, που συνήθως ξεκινά από την εφηβεία.
Οι Drama Queens είναι άτομα ζωηρά, ενθουσιώδη, εξωστρεφή: εκφράζουν έντονα συναισθήματα και επιθυμούν διαρκή διέγερση, είτε με σεξουαλική προκλητικότητα, είτε αναζητώντας την περιπέτεια την οποία φαντάζονται και περιγράφουν με ιμπρεσιονιστικό στιλ. Στα χαρακτηριστικά τους περιλαμβάνεται μια μορφή εγωκεντρισμού, αυταρέσκειας και χειριστικής συμπεριφοράς με σκοπό την άμεση ικανοποίηση των επιθυμιών τους. Η καθυστέρηση αυτής της ικανοποίησης τα ενοχλεί και συνήθως αντιδρούν «υστερικά». Τι σημαίνει «υστερικά»; Ο όρος οφείλεται στη γυναικεία ανατομία, αλλά δεν περιορίζεται στο γυναικείο φύλο: ήδη από το 1859 έγινε γνωστό ότι η υστερία δεν προκύπτει από τη μήτρα των γυναικών αλλά από τον εγκέφαλο — η ανδρική βία, λεκτική, ψυχική και σωματική, είναι το ανώτερο στάδιο της υστερίας.
Καθώς οι Drama Queens —άνδρες και γυναίκες— δεν μπορούν να δουν ρεαλιστικά την προσωπική τους κατάσταση, μεγαλοποιούν τις δυσκολίες τους, διακατέχονται από ευμετάβλητα συναισθήματα και αδυναμία αναγνώρισης των συναισθημάτων των άλλων. Από την πλευρά τους, οι άλλοι βλέπουν αυτά τα συναισθήματαως επιφανειακά ή υπερβολικά. Οι Drama Queens δεν αντέχουν τις απογοητεύσεις και αναζητούν συνεχώς την κοινωνική έγκριση —το αποτέλεσμα είναι να δείχνουν υπερβολική ευαισθησία στην κριτική ή στην αποδοκιμασία. Είναι σύνηθες για τα άτομα με αυτή τη διαταραχή να φορούν επιδεικτικά ρούχα, να δοκιμάζουν τροποποιήσεις σώματος (π.χ. piercing) και να προσποιούνται προβλήματα υγείας για να τραβήξουν την προσοχή. Παραλλήλως, ενώ προσπαθούν να χειραγωγήσουν τους άλλους, είναι εύκολα χειραγωγήσιμοι, ιδιαίτερα από όσους σέβονται και θαυμάζουν.
Οι Drama Queens έχουν την τάση του εθισμού στο αλκοόλ ή στα οπιοειδή, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο αυτοκτονίας και, καθώς βαριούνται εύκολα αλλάζουν δουλειά, κατοικία και ερωτικούς συντρόφους με μεγαλύτερη συχνότητα από τον μέσο όρο. Οι ιστριονικές προσωπικότητες είναι υπερήφανες για τα προτερήματά τους και συχνά δεν θέλουν να αλλάξουν τίποτα στον εαυτό τους, θεωρώντας απειλή οποιαδήποτε αλλαγή. Συνήθως, οι Drama Queens χρεώνουν τις προσωπικές τους αποτυχίες στους άλλους, τους οποίους απαξιώνουν εύκολα.
Αμφιβάλλεις και εσύ για τις ικανότητες και τα επιτεύγματά σου;
Μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της λειτουργίας των νευροδιαβιβαστών και των διαταραχών προσωπικότητας Cluster B, όπως είναι η borderline, o ναρκισσισμός και η αντικοινωνική συμπεριφορά. Τα ιστριονικά άτομα έχουν υψηλής απόκρισης νοραδρενεργικό σύστημα, που είναι υπεύθυνο για τη σύνθεση, την αποθήκευση και την απελευθέρωση του νευροδιαβιβαστή νορεπινεφρίνη. Τα υψηλά επίπεδα νορεπινεφρίνης οδηγούν σε αγχώδη τάση, εξάρτηση και υψηλή κοινωνικότητα. Η ψυχιατρική αποδίδει αυτή τη διαταραχή σε αυταρχική ή απόμακρη συμπεριφορά του ενός (κυρίως της μητέρας) ή και των δύο γονέων, μαζί με την υπό όρους αγάπη που βασίζεται σε προσδοκίες στις οποίες το παιδί δεν μπορεί να ανταποκριθεί. Μια άλλη θεωρία, προτείνει πιθανή σχέση μεταξύ της ιστριονικής προσωπικότητας και της αντικοινωνικής διαταραχής. Σύμφωνα με τις έρευνες, τα 2/3 όσων έχουν διαγνωστεί με ιστριονική διαταραχή πληρούν κριτήρια παρόμοια με εκείνα της αντικοινωνικής διαταραχής, πράγμα που υποδηλώνει ότι οι δύο διαταραχές ίσως έχουν την ίδια υποκείμενη αιτία. Μερικές μελέτες, οικογενειακού ιστορικού, έχουν καταλήξει στο ότι η ιστριονική διαταραχή προσωπικότητας, καθώς και οι οριακές και αντικοινωνικές διαταραχές, τείνουν να εμφανίζονται σε δυσλειτουργικές οικογένειες, αλλά, δεδομένου ότι οι περισσότερες οικογένειες είναι δυσλειτουργικές, δεν είναι σαφές πόσο οφείλεται σε γενετικούς και πόσο σε περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Μερικοί άνθρωποι διαθέτουν κάποια θεατρικότητα -αυτό δεν τους κάνει ψυχικά διαταραγμένους. Μιλάμε για διαταραχή προσωπικότητας όταν η θεατρικότητα συνδυάζεται με ρηχή και ασταθή συναισθηματικότητα, εγωπάθεια, τάση για κατάθλιψη, άγχος και κρίσεις πανικού. Πολλοί Drama Queens εμφανίζουν επίσης προσκόλληση σε άτομα —π.χ. σε πρώην εραστές και συζύγους— καθώς και ψυχοσωματικές παθήσεις όπως η ψυχογενής ανορεξία και η βουλιμία. Οπωσδήποτε, δεν είναι όλες οι ιστριονικές προσωπικότητες όμοιες: υπάρχουν κατευναστικά άτομα που επιδιώκουν να κατευνάσουν, να επιδιορθώσουν, να εξομαλύνουν τα προβλήματα επιδεικνύοντας ταλέντο για διευθέτηση διαφορών με αντάλλαγμα τον έπαινο, όπως υπάρχουν και υπερβολικά «μεγαλόφωνα», φλύαρα και φανταχτερά άτομα που γίνονται πολύ εκνευριστικά στο περιβάλλον τους.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, περίπου το 65% των διαγνώσεων ιστριονικής διαταραχής είναι γυναίκες ενώ το 35% είναι άνδρες. Ωστόσο, ήδη από το 1983 στο άρθρο ‘’A Women's View of DSM-III’’ που δημοσιεύτηκε στο American Psychologist, η Marcie Kaplan υποστήριζε ότι οι γυναίκες υποβάλλονται σε υπερδιάγνωση λόγω των προκαταλήψεων περί υστερίας, γυναικείας ευθραυστότητας και εναλλαγών διάθεσης με ορμονικά αίτια. Παρότι αν ληφθεί υπόψη η διαγνωστική μεροληψία κατά των γυναικών τα ποσοστά Drama Queens είναι ίσα μεταξύ γυναικών και ανδρών, πολλά συμπτώματα που θεωρούνται «ιστριονικά» είναι υπερβολές των παραδοσιακών γυναικείων συμπεριφορών: μέχρι προσφάτως, η θηλυκότητα συσχετιζόταν με τις ιστριονικές και ναρκισσιστικές διαταραχές· σήμερα όλοι οι μύθοι έχουν καταρρεύσει: για παράδειγμα, η έρευνα που έκανε επί 31 χρόνια για τον ναρκισσισμό το Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο, με δείγμα πάνω από 475.000 άτομα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ακόμη και αν ληφθούν υπόψη οι διαφορές ηλικίας και προέλευσης, ο ναρκισσισμός είναι συχνότερος στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες. Υπολογίζεται ότι το 3% του πληθυσμού στις ΗΠΑ έχει ιστριονική διαταραχή, αλλά φαίνεται ότι τα ποσοστά είναι υψηλότερα στις χώρες του Νότου όπου προστίθενται πολιτιστικοί παράγοντες.
Μια μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει για το εξώφυλλο του τεύχους Σεπτεμβρίου της Vogue
