Η γυναικεία ευτυχία δεν εμπιστεύεται τα νούμερα και αρνείται να μάθει να μετράει. Στο περιθώριο των αριθμών, η ζωή ξέρει να στήνει τα ομορφότερα πάρτι
Πώς αλλάζει η ζωή και η σκέψη των γυναικών μετά τα 40
«Οι σαραντάρες ίσον με δύο εικοσάρες» έλεγε το τραγούδι-κομπλιμάν στις σιτεμένες μιας πρότινος εποχής. Όταν βγήκε, θυμάμαι τη μαμά μου και τις άμεσα ενδιαφερόμενες κολλητές της να σιγοντάρουν με το κρυφό καμάρι μιας στιγμιαίας παρηγοριάς το ρεφρέν, απέραντα, ωστόσο κλασικές σαραντάρες τόσο στην ψυχολογία όσο και στο ντε-πιες ανσάμπλ μιας ώριμης γκαρνταρόμπας. Δεν ξέρω αν φταίει η Μαντόνα, η Σάρον Στόουν, η Σάλμα Χάγιεκ, όλες μαζί οι Sex and the City, η επιστήμη των μπότοξ ή η χάρη του Θεού, γεγονός πάντως είναι πως μέσα σε μια γενιά η σαραντάρα και βάλε-πολύ νερό στο κρασί σου- κατάφερε να κατατροπώσει τον Αϊνστάιν και όλη τη μαθηματική επιστήμη. Στη σύγχρονη γυναικεία ταυτότητα κυκλοφορούν μόνο δύο άγραφες, φλου αρτιστίκ ηλικίες: η πρώτη νιότη των μέχρι τα σαράντα και η μεστή νιότη των σαράντα και πάνω γενικώς αφού ανέκαθεν δεν ήταν chic να ρωτάς την ηλικία μιας κυρίας. Αυτές τις δύο εξωτερικά μπορεί να τις ξεχωρίσει μόνο ένα έμπειρο μάτι, κι αυτό μόνο από το βλέμμα. Διότι ακόμη και η πιο κομψή βλεφαροπλαστική δεν μπορεί να κρύψει αυτό το βάθος κήπος της ώριμης ματιάς, τον αδιάψευστο εσωτερικό καθρέφτη που βγάζει ανελέητα στη φόρα εμπειρίες, τη σούμα μιας ζωής με πολλά κεφάλαια και περιστατικά. To μόνο, μαζί με τις ταυτότητες, που δεν ξέρει να λέει ψέματα.
Αντίφαση στη νεανική -και ουδόλως νεανίζουσα- αύρα τους, θα έκαναν τα πάντα για να σβηστούν από τον χάρτη αυτής της ζωής τα γενέθλια και η ερώτηση «πόσο χρονών είσαι;». Οι περισσότερες φρικάρουν με το νούμερο το οποίο απότομα τις στριμώχνει σε ένα κοστούμι που δεν είναι κομμένο στα μέτρα τους. Αυτές από καιρό έχουν αποκαλωδιωθεί από τον ειρμό του χρόνου, αδυνατούν να κατανοήσουν «πώς πέρασαν τα χρόνια», αυτός ο αριθμός στο διαβατήριό τους είναι πιο ξένος κι από τα μυστήρια της αστροφυσικής, επιμύθιο κάθε χρονοκουβέντας το «είμαι όσο νιώθω» -στην αρχή μιας ώριμης εφηβείας- και το «είμαι όσο δείχνω».
Και η αλήθεια είναι πως δείχνουν θεές. Ο φίλος μου ο Γιάννης, γκράντε εραστής εκτός από οδοντίατρος, δηλώνει πως όταν του σκάσει στο ιατρείο μια καλοσυντηρημένη γυναίκα «μετά τα σαράντα» δεν χορταίνει να το κοιτάει. «Ο τρόπος που κάθονται στον καναπέ, που σταυρώνουν τις γάμπες τους, η σίγουρη ματιά που καρφώνουν στο βλέμμα σου τις κάνει ακαταμάχητα ερωτικές. Λες και η γυναίκα μετά την κλιμακτήριο απελευθερώνεται από όλα τα άγχη που τυράννησαν στη νεανική της ηλικία κι αρχίζει να λατρεύει την εικόνα της». Και ναι, λατρεύουν την εικόνα τους. Πίσω από κείνη λατρεύουν τον κόπο συναπτών δεκαετιών προκειμένου να τη φέρουν στα ίσα της. Ένα ζευγάρι ωραία μάτια για τα οποία δεν κόπιασες αλλά ήρθαν μπόνους του Θεού, στα 20 μπορεί να σε κάνουν από υπερφίαλη εγωπαθή μέχρι ανασφαλή εσωστρεφή. Αντίθετα, το μάξι που φοράς αφού πρώτα θήτευσες σε όλα τα μήκη της φούστας σε γεμίζει με μια άλλη, τεκμηριωμένη άποψη για την εμφάνισή σου. Το ίδιο και ο τετρακέφαλος που ίδρωσες για να χτίσεις στο γυμναστήριο, το ίδιο και το στήθος που επέλεξες να φτιάξεις στον τεχνίτη του είδους, το ίδιο και το κόκκινο που ξέρεις ότι είναι το χρώμα σου, ακόμη κι αν η φετινή μόδα αρνιέται να το δει στα μάτια της. Η σαραντάρα, επίσης, ξέρει πως η ομορφιά δεν περιορίζεται στο στάιλινγκ. Στο σχολείο της ζωής έχει δουλέψει την κίνηση, τους κοιλιακούς, τον τρόπο που της ταιριάζει καλύτερα να εκφέρει τα φωνήεντα, έχει κατεργαστεί το χιούμορ, την τσαχπινιά και τις δόσεις ερωτισμού που αρμόζουν ιδανικά στο δικό της προσωπικό πακέτο. Η σαραντάρα είναι μια καλοδουλεμένη πρίμα μπαλαρίνα. Η εικοσάρα το πουλέν που αντιμετωπίζει με τρακ το σανίδι.
Στην ερώτηση αν έκανε η κότα το αυγό ή το αυγό την κότα η απάντηση είναι φαύλος κύκλος. Συνεπίκουρος στο έργο της αιώνιας νεότητας, μια ολόκληρη κοινωνία στηρίζει τον αγώνα της πρώην μεσήλικης στη χώρα του «δεν θα γεράσω ποτέ». Πλαστικές, αισθητικές, όργανα που ανορθώνουν έναν γοφό σε όσο χρόνο χρειάζεσαι να φας ένα κρουασάν, διατροφές και μαγικά λέιζερ, και δίπλα ένας κόσμος αλλιώς. Που δεν θεωρεί πια τον γάμο Ένα, ούτε το μεγάλωμα των παιδιών αυτοσκοπό πριν τη μοιραία απόσυρση στον καναπέ της σύνταξης. Από τότε που οι στατιστικές στηρίζουν το διαζύγιο, τα σαράντα είναι το σκαλοπάτι της δεύτερης ευκαιρίας, το παιδί που παίρνει τον δρόμο του, το «φτου ξελευτερία» για να ζήσει και η μανούλα την-άλλη-ζωή της. Το παιδί δεν είναι πια η δικαιολογία που θα σε θάψει σε μια κουζίνα μέσα σε ένα ταψί μουσακά, αλλά το αξεσουάρ μιας γοητείας που μυρίζει ολοκλήρωση. Από κείνο ρουφά τη συναισθηματική κάλυψη, αυτό της γεμίζει τα ανασφαλή κενά της καρδιάς για να βγει στην πίστα του έξω κόσμου ελεύθερη από περιττά ψυχολογικά βάρη και ωραία σαν εμπειρία. Κι αν το θελήσει, γύρω μας βιώνουμε όλες το baby boom των πενήντα, κοινώς τις φίλες που νοστάλγησαν ξανά τα μωρομάντιλα στο κατώφλι των –ήντα ή εκείνες που ξαφνικά αποφάσισαν να αφήσουν το λάπτοπ της καριέρας και να μπουν στον ρυθμό των μπιμπερό. Ο γιατρός και όλοι μαζί οι γιατροί, δεν είχαν καμία αντίρρηση. Η γιαγιά των περασμένων δεκαετιών προάγεται σε μωρομάνα με περισσή ενέργεια και μια πιο ώριμη και δοτική άποψη για το μεγάλωμα ενός παιδιού. Κι όπως μου είπε κάποτε ένας σοφός παπούς «ο μόνος τρόπος να νικήσεις τα χρόνια που περνάνε είναι να ’χεις πάντα ένα μικρό παιδί να μεγαλώνει στο σπίτι σου».
Η έξοδος από το επάγγελμα οικιακά στο επαγγελματικό στίβο χωρίς κανέναν περιορισμό έχει συμβάλλει στην αιώνια ακμή μιας επιτυχημένης πορείας, ενίοτε με πολλά ξεχωριστά κεφάλαια. Οι στραβές του παρελθόντος σού μαθαίνουν πως ό,τι κι αν γίνει στη ζωή θα επιβιώσεις και πως ποτέ δεν είναι αργά να κυνηγήσεις το όραμα της χορεύτριας, κλείνοντας την πόρτα σε μια δουλειά που σφίγγει ασφυκτικά μετά από μια χρόνια τριβή. Το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο μετράει εκατοντάδες μεσήλικες στα θρανία του και οι περισσότερες ώριμες φιλενάδες μου έκαναν την εντυπωσιακή στροφή του κάτι ολοκαίνουριου αφού έσβησαν τα σαράντα κεράκια τους. Τα χρόνια μιας ηλικίας δεν είναι πάντα επιζήμια, κυρίως όταν σωρευτικά μαζεύουν γύρω σου κόσμο και γνωριμίες, αυτό που με άλλα λόγια λέμε δημόσιες σχέσεις που θα συντρέξουν ένα νέο ξεκίνημα. Κυρίως, όμως, έχοντας ολοκληρώσει έναν πρώτο κύκλο ζωής -συνήθως αυτόν που επέλεξε για σένα το κλισέ μιας κοινωνίας-, είσαι πια ελεύθερη να χαράξεις τη δική σου γραμμή με τα όσα σου έμαθε η ζωή: να ζήσεις τον έρωτα για σένα και όχι για τον γάμο, να ζήσεις το χρόνο για σένα και όχι για το παιδί σου, να επιλέξεις τους φίλους για οικογένεια, να μιλήσεις επιτέλους με τη δική σου φωνή και όχι με τον αντίλαλο της μαμάς σου εντός σου. Οι σύγχρονες ώριμες ευχαρίστως παίρνουν τα βουνά ή βάζουν μια νότα εκκεντρικότητας στους δρόμους της ζωής: πέντε μήνες part-time δουλειά και εφτά πεζοπορία στο Νεπάλ ή μήπως free camping στο Γιουκατάν; Όσες, πάλι, επιμένουν στο χρυσό όραμα της καριέρας, οι δρόμοι πια ανοίγουν αβάδιστα με το μαγικό ραβδάκι του know-how. Προσωπικά, ευχαρίστως αντικατέστησα την 26χρονη ασφαλίστριά μου, που μου πουλούσε συμβόλαια που αποστήθιζε σαν παπαγάλος και σήκωνε το ακουστικό μόνον όταν ερχόταν η ώρα της δόσης, με την 45χρονη συνάδελφό της που μου μαγειρεύει τα συμβόλαια βάζοντας στην κατσαρόλα όλα τα στραβά που της δίδαξε η ζωή, εκείνη που στη δύσκολη ώρα προστρέχει με κατανόηση, καθότι, την έχει ζήσει στο πετσί της και η ίδια. Με τα χρόνια μαθαίνεις πως μια καριέρα πετυχαίνει μόνο όταν την ποτίζεις με το στίγμα της προσωπικής σου ζωής, με την καρδιά σου.
Τα σαράντα, πάλι, είναι το κατώφλι όπου μια ερωτική ζωή μπορεί πια να κάνει τον απολογισμό της. Κι ο απολογισμός ενός βιογραφικού είναι το διαβατήριο μιας μελλοντικής ευτυχίας. Στα 25, ο ενοχλητικά μάτσο Μάκης είναι μια σύμπτωση. Μετά τα 40 ξέρεις πως ο ενοχλητικά μάτσο γενικώς είναι το «δεν υπάρχεις για μένα». Στα 25, ο κάθε έρωτας περνά την αγωνία του αν είσαι όντως η γυναίκα της ζωής του και αν θα ήθελε να μοιραστεί μαζί σου την ίδια καφετιέρα και αν θα σε διάλεγε για μάνα των παιδιών του. Στα 45 ξέρεις ήδη τη γλύκα και την πίκρα της συμβίωσης και ενδεχομένως κάποιος ήδη έχει μοιραστεί μαζί σου το όνειρο ή την ψευδαίσθηση του Ησαΐα. Τώρα μπορείς να ερωτευτείς απλά για να περάσεις καλά. Ή να μην ερωτευτείς γιατί περνάς και μόνη σου καλά. Η απόσταση από κάθε προσμονή δίνει στην ωριμότητα τη γοητεία της παλιάς κότας που έχει το νόστιμο ζουμί. Αυτό που ερωτεύονται οι απανταχού 30άρηδες και κάτω, που έχουν βαρεθεί την απαιτητική ψυχολογία του συνομήλικου έρωτα ιδίως όταν συνοδεύεται από το όραμα μιας μεζονέτας με οικογενειακό αυτοκίνητο. Οι κρεβατοκάμαρες της διπλανής πόρτας είναι πια γεμάτες από Μπρίτνεϊ Σπίαρς που κοιμούνται με τον δικό τους Σαμ Ασγκάρι και αυτό είναι μια τεράστια κοινωνική νουβοτέ, ο θάνατος της αλεπούς στο κλισέ αιώνων που ήθελε τον άντρα της σχέσης αυστηρά μεγαλύτερο αλλά και την ιδανική ερωμένη ένα ανέγγιχτο, ροδαλό μπουμπούκι.
Πώς λειτουργεί το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής» στη σημερινή Ελλάδα;
Το κατώφλι των σαράντα είναι ο Καιάδας στο μυαλό κάθε γυναίκας. «Το σκοτεινό ενδεχόμενο, η άβυσσος του νου». Μέχρι να το διαβείς. Για να δεις ότι τότε σου ξημερώνονται τα καλύτερα.
Η ζωή, όπως και κάθε πάρτι, χρειάζεται τον χρόνο του για να ζεσταθεί και να ανάψουν τα αίματα του γλεντιού.
