Μπορεί η Κάμαλα Χάρις να γίνει Πρόεδρος των ΗΠΑ;

Εξώφυλλο στην αμερικανική έκδοση του περιοδικού Vogue έγινε η 49η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Κάμαλα Χάρις, μετά την ιστορική ορκωμοσία της το 2021. Σε πράσινο φόντο, πατώντας πάνω σε μια σατέν ροζ και ασιδέρωτη κουρτίνα, στέκεται χαμογελαστή φορώντας τζινάκι, σκούρο σακάκι, παπούτσια Converse και τις πέρλες της. Πίσω από τον φακό ο Τάιλερ Μίτσελ, που έγραψε ιστορία το 2018 όταν έγινε ο πρώτος μαύρος φωτογράφος που ανέλαβε το εξώφυλλο της «βίβλου της μόδας» απαθανατίζοντας την Μπιγιόνσε. Αλλά η φωτογραφία με την Κάμαλα εισέπραξε αρνητικά σχόλια, χαρακτηρίστηκε τουλάχιστον ως «ασεβής» από την κοινωνική δικτύωση.

Η Vogue έσπευσε να κυκλοφορήσει ένα άλλο εξώφυλλο, το «ψηφιακό», στο οποίο η νέα αντιπρόεδρος των ΗΠΑ πόζαρε με ένα κοστούμι σε απόχρωση «powderblue» διά χειρός Μάικλ Κορς και με χρυσή κουρτίνα πίσω της. Αν και το κοστούμι που εξέπεμπε δυναμισμό έκανε τη διαφορά, δεν άρεσε και αυτή η φωτογραφία. Ήταν απογοητευτική η γεύση που είχε αφήσει το πρώτο εξώφυλλο καθώς το διαδικτυακό κοινό ήθελε την Κάμαλα να εκπέμπει την εξουσία του δεύτερου πιο ισχυρού ανθρώπου στην χώρα. Θεωρήθηκε ότι η φωτογραφία δεν ήταν αντάξια της πολιτικού, η οποία έχει ήδη γράψει ιστορία ως η πρώτη γυναίκα αντιπρόεδρος, η πρώτη μαύρη γυναίκα αντιπρόεδρος και η πρώτη γυναίκα αντιπρόεδρος με καταγωγή από τη Νότια Ασία.

Γεννημένη στο Όουκλαντ από γονείς μετανάστες –η Ινδή μητέρα της έκανε έρευνες για τον καρκίνο έχοντας πάρει διδακτορικό από το Μπέρκλεϊ στη διατροφολογία και στην ενδοκρινολογία και ο πατέρας της οικονομολόγος και ακαδημαϊκός από την Τζαμάικα–, η Κάμαλα Χάρις ήταν η και πρώτη γυναίκα με καταγωγή από τη Νότια Ασία και μόλις η δεύτερη μαύρη γυναίκα που υπηρέτησε στη Γερουσία. Πριν από αυτό, ήταν η πρώτη μαύρη Αμερικανίδα που διετέλεσε γενική εισαγγελέας της γενέτειράς της Καλιφόρνιας. Και πριν από αυτό, ήταν η πρώτη μαύρη γυναίκα στην Καλιφόρνια που εξελέγη εισαγγελέας.Για όλες αυτές τις πρωτιές και κυρίως επειδή κατέκτησε τη θέση της Αντιπροέδρου, η εικόνα της αποτελεί μέρος του οπτικού αρχείου της χώρας. Το στιλτης στο εξώφυλλο της Vogue φαίνεται πως λειτούργησε αποσταθεροποιητικά σε επίπεδο συμβολισμού. Ή, με το «καλημέρα», της «την έπεσαν».Άλλωστε το 2005 η Χάρις είχε επιχειρήσει να διεκδικήσει το χρίσμα των Δημοκρατικών για τον Λευκό Οίκο, έχοντας ως αντίπαλο τον Τζο Μπάιντεν, αλλά πολύ γρήγορα αναγκάστηκε να αποσύρει την υποψηφιότητά της, αντιλαμβανόμενη ότι δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει την απαραίτητη χρηματοδότηση.

Τελικά πού χάθηκε η αντιπρόεδρος; Την αναζητούν αρθρογράφοι πολλών μέσων. Κι όμως είναι εδώ και εξακολουθεί να κάνει εντυπωσιακές εισόδους, να στέκεται αγέρωχα και να φαίνεται πολύ ψηλότερη από τα 161 εκατοστά που είναι το ανάστημά της. Έχει αέρα, είναι προσιτή και προσεγγίσιμη, έχει ένα αξιοθαύμαστο βιογραφικό. Τη χαρακτηρίζουν η άνεση και η αυτοπεποίθηση, λένε όσοι την γνωρίζουν, προτερήματα που δεν κυριάρχησαν στα πρώτα βήμα της πολιτικής της καριέρας.Ο πρώτος χρόνος στο αξίωμά της καθορίστηκε από ρητορικές γκάφες, εναλλαγή προσωπικού, πολιτικές αστοχίες και μια κακή αίσθηση ακόμη και μεταξύ των συμμάχων της για το τι ακριβώς περιελάμβανε το χαρτοφυλάκιό της. Μέσα σε λίγους μήνες από την ανάληψη των καθηκόντων του, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αναγκάστηκε να έρθει αντιμέτωπος με την αντίληψη ότι η Χάρις δεν ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις του ρόλου της – τελικά, ο Λευκός Οίκος εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία υπογράμμιζε ότι ο Μπάιντεν βασιζότανστην αντιπρόεδρό του ως κυβερνητικό εταίρο.

Μετά από σχεδόν τρία χρόνια στην εξουσία, το συμβολικό γεγονός της θέσης της Χάρις έχει αποδειχθεί πιο ηχηρό από οτιδήποτε έχει κάνει στην πραγματικότητα με αυτό το αξίωμα, γράφει το TheAtlantic. Σχεδόν από την αρχή, η αντιπροεδρία της Χάρις εκτυλίχθηκε σε μια σειρά από βάναυσους τίτλους: «Απελπισία και δυσλειτουργία: το απογοητευτικό ξεκίνημα της Χάρις ως αντιπροέδρου»(CNN, Νοέμβριος 2021).«Η έξοδος των συνεργατών της Κάμαλα Χάρις αναζωπυρώνει ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο ηγεσίας της – και τις μελλοντικές της φιλοδοξίες» (WashingtonPost, Δεκέμβριος 2021). «Ο Μπάιντεν την αποκάλεσε “έργο σε εξέλιξη”»(Politico, Δεκέμβριος 2022). «Η Κάμαλα Χάρις προσπαθεί να ορίσει την αντιπροεδρία της. Ακόμη και οι σύμμαχοί της έχουν κουραστεί να περιμένουν» (The NewYorkTimes, Φεβρουάριος 2023).

Τον Ιούνιο του 2023, δημοσκόπηση του NBC News έδειξε ότι η δημοτικότητα της Χάρις ήταν 32%, το χαμηλότερο ποσοστό που έλαβε ποτέ αντιπρόεδρος.

Χαμηλό και το ποσοστό αποδοχής του Μπάιντεν στο 40%. Αλλά το ποσοστό εκείνων που αποδοκίμασαν την απόδοση της Χάρις ήταν δυσανάλογα υψηλό.Τελευταία δημοσκόπηση έδειξε ότι τα δύο τρίτα των Αμερικανών εκτιμούν ότι ο Μπάιντεν είναι πολύ μεγάλος ώστε να ανταποκριθεί ικανοποιητικά σε μια δεύτερη θητεία. Γιατί αν ο Μπάιντεν –που είναι ήδη ο γηραιότερος πρόεδρος της χώρας–επανεκλεγεί, θα ξεκινήσει μια δεύτερη θητεία σε ηλικία 82 ετών και θα είναι 86 στο τέλος αυτής της δεύτερης θητείας.Παρόλο που οι Δημοκρατικοί αντιδρούν σε κάθε αναφορά στα περί θανάτου του Μπάιντεν, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι, καθώς η προεκλογική εκστρατεία του 2024 επιταχύνεται, ο κόσμος έχει αρχίσει να σκέφτεται το ενδεχόμενο η Χάρις να γίνει πρόεδρος. Στο βίντεο ανακοίνωσης της εκστρατείας και σε εκδηλώσεις σε όλη τη χώρα τους τελευταίους μήνες, η Χάρις έχει επιστρατευτεί σε πιο περίοπτη θέση ως εκπρόσωπος των επιτευγμάτων της κυβέρνησης – πιο ορατή, συχνά, από τον ίδιο τον πρόεδρο. Σε αντίθεση με τον Μπάιντεν, η Χάρις δεν χρειάζεται απλώς να συμφωνήσουν οι Αμερικανοί ότι της αξίζουν άλλα τέσσερα χρόνια στην τρέχουσα θέση της. Χρειάζεται να την εμπιστευτούν ότι είναι έτοιμη, αν το απαιτήσει η στιγμή, να αναλάβει τη δική του. Κάτι που έκανε παλαιότερα έστω για λίγες ημέρες όταν ο Μπάιντεν υποβλήθηκε σε κολονοσκόπηση (και αυτά ανακοινώνονται στις ΗΠΑ).

Αυτό που την ενοχλεί είναι η τοξική… γύρη της Ουάσινγκτον, της αρέσει να καλλιεργεί αρωματικά φυτά, ρίγανη, άνηθο, δεντρολίβανο, αλλά αυτή η γύρη φαίνεται πώς είναι ιδιαίτερα ενοχλητική και πασπαλισμένη με δόσεις ρατσισμού και σεξισμού.Η ίδια αποφεύγει να διαβάζει τοξικά σχόλια και ωριμάζοντας με το πέρασμα του χρόνου αποκτά εμπειρία, την οποία δεν είχε, στη διαχείριση δυσκολιών. Δεν έχει περάσει και τόσος καιρός από τότε που συζήτησε τη μεταναστευτική ατζέντα του Μπάιντεν σε συνέντευξη με δημοσιογράφο, ο οποίος την κατατρόπωσε. Την παρέλαβε και ο Τζίμι Φάλον και μετά έβλεπε κάμερα και άλλαζε πεζοδρόμιο.

H Ελένα Πλοτ Καλάμπρο, αρθρογράφος του The Atlantic, έχει κάνει πολλά ταξίδια με την Κάμαλα Χάρις. Την περασμένη άνοιξη, ταξίδεψεμαζί της στο ΛοςΆντζελες, όπου ήταν προγραμματισμένο να εμφανιστεί στην καθημερινή εκπομπή της Τζένιφερ Χάντσον. Όταν η Χάντσον ρώτησε τη Χάρις τι της έλειπε περισσότερο από την παλιά της ζωή, πριν από τον Λευκό Οίκο, η αντιπρόεδρος απάντησε με μια ερώτηση: «Έχετε δει τον Νονό;». Βρισκόμουν, λέει η Καλάμπρο, στο greenroom μαζί με τους συνεργάτες της, οι οποίοι κοιτούσαν ανήσυχοι την οθόνη,διερωτώμενοι πού το πάει το αφεντικό τους. Η Χάρις συνέχισε περιγράφοντας τη σκηνή στην οποία ο Μάικλ Κορλεόνε βγαίνει για έναν ήσυχο περίπατο στη Σικελία με την αρραβωνιαστικιά του, «και τότε το πλάνο γυρίζει και όλο το χωριό είναι μαζί τους στον περίπατο».

Η Χάρις νοσταλγεί την ιδιωτικότητα –ένα χωριό την ακολουθεί πια– και θα επιθυμούσε την ευκολία της απλότητας, ένας άνδρας θα φορούσε ένα κοστούμι και έξω από την πόρτα, αλλά…

Στα ευτράπελα, και καθημερινά, είναι ότι ενημερώνει μια μέρα πριν τον επικεφαλής της ασφάλειάς της αν θα φορέσει φούστα ή παντελόνι, για να φέρουν το κατάλληλο αυτοκίνητο.

Και αρχιστράτηγος

Ερωτηθείσα στην εκπομπή Face the Nation του CBS αν είναι έτοιμη να αναλάβει καθήκοντα αρχιστράτηγου σε περίπτωση που ο Μπάιντεν δεν θα μπορούσε να εκτελέσει τα καθήκοντά του, η Χάρις απάντησε: «Ναι, είμαι, αν χρειαστεί. Αλλά ο Τζο Μπάιντεν θα είναι μια χαρά. Και επιτρέψτε μου να σας πω κάτι: δουλεύω με τον Τζο Μπάιντεν κάθε μέρα».

Η Χάρις, η οποία θα γινόταν η πρώτη γυναίκα που θα υπηρετούσε ως πρόεδρος των ΗΠΑ εάν ο Μπάιντεν δεν μπορούσε να ολοκληρώσει την εκλεγμένη θητεία του, δήλωσε στην παρουσιάστρια της εκπομπής, Μάργκαρετ Μπρέναν, ότι δεν θα ήταν μια νέα εμπειρία για εκείνη να γράψει ιστορία με έναν τέτοιο τρόπο.

Και όλα αυτά την ώρα που οι Ρεπουμπλικανοί προσπαθούν να παρουσιάσουν ως τρομακτική προοπτική το ενδεχόμενο να βρίσκεται η Χάρις μια ανάσα από την προεδρία. Ή, όπως λένε με κυνισμό, ένα καρδιακό παλμό. «Προσεύχομαι κάθε βράδυ για την καλή υγεία του Τζο Μπάιντεν – όχι μόνο επειδή είναι ο πρόεδρός μας, αλλά επειδή ξέρω ποια είναι η αντιπρόεδρός μας», δήλωσε ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος για την προεδρία Κρις Κρίστι σε ένα απόσπασμα που έπαιξε η Μπρέναν την Κυριακή, αναφέρει ρεπορτάζ της εφημερίδας Guardian. Η Μπρέναν έπαιξε ένα άλλο απόσπασμα στο οποίο ο συνάδελφος του Κρίστι, ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος για την προεδρία Ρον Ντε Σάντις, αποκάλεσε τη Χάρις ως την«ασφάλεια μομφής» του Μπάιντεν.

Οι Ρεπουμπλικανοί την παρουσιάζουν ως εφιάλτη, τι γίνεται όμως με τους Δημοκρατικούς; Έρευνα του CBS που δόθηκε στη δημοσιότητα στις αρχές του Σεπτεμβρίου δείχνει πως οι Δημοκρατικοί είναι ικανοποιημένοι από την Κάμαλα Χάρις, αν και όχι τόσο ενθουσιώδεις όσο ήταν το 2020.

Καθώς οι κάλπες του 2024 πλησιάζουν, οι ανεξάρτητοι ψηφοφόροι και οι μετριοπαθείς Ρεπουμπλικανοί θα πρέπει να υψώσουν το ανάστημά τους, γράφει ο Τόμας Φρίντμαν στους New York Times. «Ωστόσο, το φάσμα της διαδοχής του Μπάιντεν από την Κάμαλα Χάρις βρίσκεται συνέχεια στο νου τους. Είναι αλήθεια ότι η αντιπρόεδρος δεν ενίσχυσε το κύρος της τα δύο τελευταία χρόνια. Δεν ξέρω ποιο είναι το πρόβλημα. Φταίει άραγε η δυσκολία των πρωτοβουλιών που ανέλαβε ή μήπως επλήγη από συνδυασμό σεξισμού και ρατσισμού, ως η πρώτη μαύρη γυναίκα αντιπρόεδρος; Το μόνο που ξέρω είναι ότι οι αμφιβολίες για την ικανότητα της να ηγηθεί της χώρας δεν έχουν διαλυθεί. Ο Μπάιντεν οφείλει να πείσει τους ανεξάρτητους και τους μετριοπαθείς Ρεπουμπλικανούς ότι η Χάρις είναι η καλύτερη επιλογή για να τον αντικαταστήσει σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης».

Δεν είναι ασυνήθιστο για έναν πρόεδρο, οποιονδήποτε πρόεδρο, να καταβάλλει προσπάθειες για να αποδείξει την ετοιμότητα του αντιπροέδρου του για την κορυφαία θέση, έστω και μόνο με την τακτική αναφορά στην εγγύτητά τους – την ιδέα ότι το πρόσωπο αυτό ενημερώνεται για τα πάντα και έχει την ευκαιρία να συμβάλει σε σημαντικές αποφάσεις, ακόμη και αν τα αποτυπώματα δεν είναι πάντα ορατά. Και κανένας πρόεδρος δεν έρχεται στο Οβάλ Γραφείο με όλες τις απαραίτητες δεξιότητες. Η Χάρις στον ρόλο της αντιπροέδρουδεν μπορεί να μιλήσει ή να δράσει ανεξάρτητα. Όμως υπηρέτησεεπιτυχημένη. Διηύθυνε το δεύτερο μεγαλύτερο σύστημα δικαιοσύνης στην Αμερική, σε μια πολιτεία που είναι η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Λόγω της θέσης της, συγκαταλέγεται μεταξύ εκείνων που αντιπροσωπεύουν το μέλλον του κόμματός της και εκπροσωπεί το κορμό του, όχι το περιθώριό του. Φυσικά η Καμάλα Χάρις είναι έτοιμη για την προεδρία, στον βαθμό που μπορεί να είναι έτοιμος ο καθένας. Αυτό δεν θα πρέπει να είναι δύσκολο για τους ίδιους τους συναδέλφους της να το συζητήσουν. Η άρνηση για συζήτηση, εκτιμά η Καλάμπρο, αφήνει το θέμα ανοιχτό για πολιτική εκμετάλλευση από αντιπάλους των οποίων ο δικός τους πιθανός υποψήφιος καθιστά την ιδέα της ετοιμότητας παράλογη.

Τότε τι φταίει; Δεν είναι ικανή; Η Κέλυ Ντίτμαρ, επίκουρη καθηγήτρια στο Rutgers University’s Center for American Women and Politics (CAWP), δεν δέχεται ότι η Κάμαλα Χάρις στερείται ικανοτήτων και υποστηρίζει στην DW ότι «πολλές γυναίκες που έφτασαν μέχρι αυτό το σημείο στη σταδιοδρομία τους έχουν την αίσθηση ότι θα πρέπει να αποδείξουν την αξία τους με έναν τρόπο τον οποίο κανείς δεν θα απαιτούσε από έναν άνδρα».

Είναι δυνατόν να έχεις κατακτήσει την αντιπροεδρία και να μην έχει γίνει θρύψαλα η γυάλινη οροφή;