Τελικά, είναι ντροπή να έχεις σχέση;

Κάποτε «η γυνή έπρεπε να φοβήται τον άνδρα», το ξύλο έμοιαζε σαν να «βγήκε από τον παράδεισο» και «η Βασούλα περίμενε τον ιππότη» που θα τη σώσει. Ο παλιός ελληνικός κινηματογράφος ακολουθούσε πιστά τα πρότυπα της εποχής και έδινε στο κοινό αυτό που γνώριζε ως κανονικότητα: μια ηρωίδα που είχε ως μοναδικό σκοπό τον γάμο. Κι όμως, όσο κι αν αυτά ανήκουν στο μακρινό παρελθόν, η πίεση πάνω στη γυναίκα δεν εξαφανίστηκε, απλώς άλλαξε μορφή. Αρκεί να θυμηθείς το βίντεο που κυκλοφόρησε το 2020, με τίτλο «Be a Lady, They Said», όπου η Σίνθια Νίξον απαριθμεί όλες τις αντιφατικές εντολές που δέχεται μια γυναίκα στη σύγχρονη κοινωνία: να είσαι σέξι, αλλά όχι προκλητική. Να είσαι δυνατή, αλλά όχι επιθετική. Να είσαι ανεξάρτητη, αλλά να μην είσαι μόνη. Να είσαι θηλυκή, αλλά όχι υπερβολική. Να είσαι διαθέσιμη, αλλά όχι «εύκολη».

Η πίεση δεν εξαφανίστηκε, απλώς μεταμορφώθηκε σε ένα λιγότερο εμφανές σύστημα κανόνων. Ωστόσο, οι εποχές αλλάζουν και (ευτυχώς) αλλάζουμε κι εμείς μαζί. Οι γυναίκες δεν έχουν σταματήσει να ερωτεύονται, ούτε να νιώθουν όμορφα με τον σύντροφό τους, όμως, έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν κάπως διαφορετικά το κεφάλαιο «σχέση». Πλέον δεν το θεωρούν υποχρέωση, αλλά προσωπική επιλογή.

Οι σχέσεις στην ψηφιακή εποχή και η γυναικεία αυτονομία

Είναι εντάξει να θέλεις να μοιραστείς την καθημερινότητά σου με κάποιον άλλον, είναι εντάξει να προτιμάς τη μοναχικότητα και είναι επίσης εντάξει να προτιμάς τις σχέσεις της μιας βραδιάς. Και κάπου εδώ, μπήκαν στο παιχνίδι και τα dating apps. Οι εφαρμογές «του σατανά» που παλιότερα θεωρούνταν ταμπού, κάτι που δεν παραδεχόσουν εύκολα, σήμερα αποτελούν έναν κοινό τρόπο γνωριμίας. Υπάρχει μάλιστα συγκεκριμένο app, το οποίο δίνει συνειδητά μεγαλύτερο έλεγχο στη γυναίκα, καθώς μόνο εκείνη μπορεί να στείλει πρώτη μήνυμα στο άτομο με το οποίο έχει κάνει «match».

Και μπορεί να πιστεύει κανείς ότι η χρήση τέτοιων εφαμοργών είναι χαρακτηριστικό της Gen-Z, όμως, μια γρήγορη ματιά στο Facebook, την πλατφόρμα που πλέον ανήκει στους «μεγάλους», αρκεί για να δεις πόσες ομάδες γνωριμιών και αντίστοιχες υπηρεσίες (όπως το Facebook Dating) υπάρχουν και εκεί. Οι σχέσεις ήταν ανέκαθεν hot θέμα. Κάνε λίγο scroll στο TikTok και θα διαπιστώσεις πως τα περισσότερα viral βίντεο αφορούν ζευγάρια, χωρισμούς ή οδηγίες επιβίωσης μετά το «διαβάστηκε» ή ακόμα χειρότερα... το «ghosting». 

Και ίσως πρόσφατα να είδες το άρθρο της Vogue από τη Σαντέ Τζόζεφ, με τίτλο «Is Having a Boyfriend Embarrassing Now?». Ένα κείμενο που προκάλεσε πολλές και έντονες αντιδράσεις: κάποιες αναγνώστριες χαρακτήρισαν τη συγκεκριμένη συντάκτρια ως «τη φωνή των single γυναικών», κάποιοι άντρες της ευχήθηκαν να μη βρει ποτέ σύντροφο και αρκετοί υποστήριξαν ότι οι σχέσεις δεν είναι ντροπή, αρκεί να περνάς καλά.

Αν και ο τίτλος της Τζόζεφ έμοιαζε προκλητικός, τα ερωτήματα που έθεσε ήταν αρκετά λογικά. Εστίασε σε μια νέα μετατόπιση, στο πώς οι γυναίκες παρουσιάζουν τις σχέσεις τους στον ψηφιακό κόσμο. Πριν λίγα χρόνια, πολλοί χρήστες θα δημοσίευαν με περηφάνια και πλούσιο υλικό την καθημερινότητα με τη σχέση τους, βάζοντας τα τότε δημοφιλή hashtag #myman, #myhusband, #couplegoals κλπ. Να μην ξεχάσουμε τα κοινά προφίλ στο Facebook που σε έκαναν να αναρωτιέσαι πάντα: «Σε ποιον μιλάω;».

Σήμερα, όλα αυτά μοιάζουν κάπως cringe. Η συνεχής, απροκάλυπτη έκθεση της προσωπικής ζωής φαντάζει υπερβολική. Για αυτό και εμφανίστηκε το soft launch. Μην ταράζεσαι αν διαβάζεις πρώτη φορά αυτό τον όρο, είναι κάτι που το γνωρίζεις και ίσως το έχεις κάνει. Ξεκινάς να βγαίνεις με κάποιον ή είστε καιρό μαζί και θες να ανεβάσεις μια φωτογραφία στο Instagram. Θα το κάνεις, αλλά, διακριτικά. Θα φαίνεται λίγο το χέρι του, το σώμα του, αλλά όχι το πρόσωπό του. Πόζες που τον δείχνουν, χωρίς όμως να τον αποκαλύπτουν.

Το soft launch στηρίζεται σε υπαινικτικές λεπτομέρειες και εκφράζει την ανάγκη για ελεγχόμενη έκθεση: «υπάρχει κάποιος, αλλά δεν χρειάζεται να ξέρετε ποιος». Είναι μια μέθοδος που επιτρέπει στις γυναίκες να προστατέψουν τη σχέση τους από την υπερδημοσιοποίηση, χωρίς όμως να την κρύψουν εντελώς.

Η Τζόζεφ υποστηρίζει πως αυτό συμβαίνει γιατί πολλές προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα σε δύο κόσμους: έναν όπου απολαμβάνουν τα κοινωνικά οφέλη του να έχουν σύντροφο και έναν όπου δεν θέλουν να φαίνονται εξαρτημένες από αυτόν. Extra info: υπάρχουν και εκείνες που φοβούνται μη ματιαστεί η σχέση τους από τη ζήλια των άλλων.

Την ίδια στιγμή που αρκετές γυναίκες δείχνουν «τόσο όσο» τον σύντροφό τους, όλο και περισσότερες singles προβάλλουν την όμορφη πλευρά του να είσαι αδέσμευτη. Έχεις περισσότερο χρόνο για τις φίλες σου, δεν χρειάζεται να δίνεις σε κανέναν αναφορά για το πού είσαι και πού πας, έχεις χώρο να γνωρίσεις καλύτερα τον εαυτό σου και τις ανάγκες του. Κάποτε το να είσαι single, μέχρι κάποια ηλικία, θεωρούνταν καμπανάκι κινδύνου ότι «θα μείνεις στο ράφι». Σήμερα, αντιμετωπίζεται ως μια φυσιολογική κατάσταση. Ίσως όχι από όλους, αλλά η κοινωνία αλλάζει, και αυτό είναι ήδη κάτι.

Δεν είναι ντροπή να έχεις σχέση. Ούτε να μην έχεις. Είτε μοιράζεσαι το πρόσωπό του συντρόφου σου, είτε μόνο το χέρι του, είτε κανένα από τα δύο, το σημαντικότερο είναι ένα: η σχέση ή η μη σχέση να ανήκει σε εσένα. Όχι στα σχόλια των άλλων. Κλισέ, αλλά η ζωή είναι μικρή για να προσπαθείς συνεχώς να ταιριάξεις σε κουτάκια. Ζήσε την όπως εσύ θες.