μονογονεϊκές οικογένειες στην Ελλάδα — © Dakota Corbin / Unsplash

Opinion

Ας μιλήσουμε για τις μονογονεϊκές οικογένειες

Αποτελούν το 28% των ελληνικών οικογενειών με το 95% από αυτές να είναι μαμαδο-οικογένειες και από αυτές το 50% άνεργες

Η Μανίνα Ζουμπουλάκη γράφει για τις μονογονεϊκές οικογένειες στην Ελλάδα - Ποιος είναι ο ρόλος του Συλλόγου Μονογονεϊκή Οικογένεια και Γυναίκα

Ο γονιός που μεγαλώνει τα παιδιά του μόνος είναι η κεφαλή μιας μονογονεϊκής οικογένειας. Στις περισσότερες περιπτώσεις η σόλο κεφαλή είναι μαμά. Λες και δεν της έφτανε ο ανήφορος, στις μισές περιπτώσεις η σόλο μαμά είναι άνεργη… Η ελληνική οικογένεια άλλαξε πολύ από το 1960 μέχρι σήμερα, ή ακόμα και από το 2000 μέχρι σήμερα: δεκάδες άρθρα έχουν ασχοληθεί με το θέμα (ελληνική οικογένεια), άρχισα να το ψάχνω και βαρέθηκα να διαβάζω. Το σχήμα μαμά-μπαμπάς-παιδιά δεν είναι πια το κυρίαρχο, δόξα σοι ο θεός, υπάρχει ωραιότατο σχήμα μπαμπάς-μπαμπάς-παιδιά, μαμά-μαμά-παιδιά, αλλά και μαμά ή μπαμπάς, ένας γονιός σκέτος με παιδί/ά - η περιθωριοποιημένη κάποτε, πολύ συνηθισμένη σήμερα, μονογονεϊκή οικογένεια.

Οι μονογονεϊκές οικογένειες λοιπόν είναι το 28% των ελληνικών οικογενειών, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και του Υπουργείου Εσωτερικών, και το 95% από αυτές είναι μαμαδο-οικογένειες, μια μαμά με ένα ή περισσότερα παιδιά, με μπαμπά απόντα, εξαφανιζόλ, πάντως χωρίς συμμετοχή στο μεγάλωμα των παιδιών. Το 5% είναι μπαμπάδες μόνοι με παιδιά, που κι αυτοί τραβάνε ζόρι, αλλά οι μαμάδες είναι περισσότερες… και κατά 50% είναι άνεργες. Πώς τα βγάζουν πέρα αυτές οι άνεργες μόνες μαμάδες, θεός και η ψυχή τους, κανονικά: με βοήθεια από παππούδες και γιαγιάδες όταν υπάρχουν, με κάποιο επίδομα ανεργίας όταν καταβάλλεται, με άλλα επιδόματα επίσης όταν εγκρίνονται, σίγουρα με τεράστιες δυσκολίες που δεν τις χωράει ο νους του ανθρώπου... Ως γονιός, χρειάζεσαι δουλειά για τα προς το ζην και για αυτοεκτίμηση, όπως χρειάζεσαι σύντροφο να μοιραστεί το βάρος των παιδιών. Είναι τέλεια τα πράγματα αν έχεις περιουσία, που είναι πολύ χρήσιμη όταν μεγαλώνεις παιδιά. Αλλά ας γυρίσουμε στα βασικά γιατί, όταν είσαι μόνος γονιός με παιδί/-ιά, ο αγώνας για τα βασικά σού τρώει όλη την ενέργεια. Που αν είχες περιουσία, δεν θα σε απασχολούσε το ζήτημα έτσι κι αλλιώς, θα είχες ογδόντα παιδιά με άλλες τόσες νταντάδες και θα ήσουν η Αντζελίνα Τζολί.

Για τους κοινούς θνητούς… υπάρχει ο Σύλλογος Μονογονεϊκή Οικογένεια και Γυναίκα, ο οποίος «στοχεύει να αποκτηθούν δικαιώματα από τις μονογονεϊκές οικογένειες θεσμοθετημένα εδώ και πολλά χρόνια σε άλλες χώρες της Ευρώπης». Μάλιστα έχει καταφέρει να εγκριθεί το Επίδομα Αλληλεγγύης από το Υπουργείο Εργασίας, για τις άνεργες, μόνες μαμάδες και παλεύει να μοιραστούν ηλεκτρονικοί υπολογιστές στα παιδιά που δεν έχουν δυνατότητα να αγοράσουν… τα οποία παιδιά, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών. Ο Σύλλογος επιδιώκει να έχουν πρόσβαση στα κέντρα ψυχικής υγείας ακόμα και οι ανασφάλιστοι γονείς, να αλλάξει το οικογενειακό δίκαιο όσον αφορά την συν-επιμέλεια και να συγκεντρωθούν ακόμα περισσότερα στοιχεία – γίνεται μια πανελλαδική έρευνα με τη χορηγία της ΔΕΗ, παρακαλώ, για να υπολογιστεί με ακρίβεια (πόσες είναι) οι μονογονεϊκές οικογένειες.

Μονογονεϊκές οικογένειες δεν είναι μόνον οι χωρισμένες οικογένειες: ενώ τα ποσοστά υιοθεσίας παιδιών στην Ελλάδα μειώθηκαν κατά 153%, τα ποσοστά υιοθεσίας από μονογονεϊκές οικογένειες αυξήθηκαν κατά 137% (στοιχεία του 2019). Δηλαδή γυναίκες μόνες, ή άντρες μόνοι, επιδιώκουν να υιοθετήσουν παιδιά κι ας είναι χωρίς παραδοσιακή οικογένεια, αζευγάρωτοι. Τα μονοπρόσωπα νοικοκυριά στην Ελλάδα, οι άνθρωποι που ζουν μόνοι τους χωρίς να είναι φοιτητές, φτάνουν το 31% των νοικοκυριών. Στη Σουηδία, που όλοι τη φέρνουν ως παράδειγμα πολιτισμού, τα αντίστοιχα νοικοκυριά φτάνουν το 51,4% - όλο και λιγότεροι άνθρωποι κάνουν οικογένεια, πόσω μάλλον παιδιά. Πίσω στην Ελλάδα, τα ζευγάρια παντρεμένα ή σε συμβίωση είναι το 21,9% των νοικοκυριών και το 15,7% είναι ζευγάρια χωρίς παιδιά.

Όλα αυτά δεν έχουν απόλυτη σχέση με τις μονογονεϊκές οικογένειες, που είναι μια τρελή ταλαιπωρία ιδίως όταν τα παιδιά είναι μικρά και περισσότερα από δύο. Αν και το ένα παιδί, όταν το μεγαλώνεις σόλο αρκούδα, είναι χαμαλίκι. Εκτός που τα παιδιά αισθάνονται ανασφάλεια με έναν μόνο γονιό κι ο ένας μόνος γονιός αισθάνεται ακόμα μεγαλύτερη ανασφάλεια, ιδίως όταν τραβάει οικονομικά ζόρια ή/και δεν έχει δουλειά.

Τέλος πάντων, ο Σύλλογος Μονογονεϊκή Οικογένεια και Γυναίκα κάνει ό,τι μπορεί για να φτιάξουν τα πράγματα σε πολιτικό, κοινωνικό και προσωπικό επίπεδο. Μου φάνηκε σπουδαία η προσπάθειά του, γι’ αυτό σας τον προτείνω – ιδίως αν είστε μόνος γονιός και τα βρίσκετε σκούρα τα πράγματα…