Άγιος Βαλεντίνος: Τα πάντα για την «ημέρα των ερωτευμένων»

Είναι μια μέρα που ή τη λατρεύεις ή τη μισείς. Ή μπορεί και να λατρεύεις να τη μισείς. Μια μέρα που σίγουρα δεν μπορείς να αγνοήσεις. Μπορεί να σου δημιουργεί και αποστροφή. Δεν κρίνουμε. Σίγουρα είναι ένα battle ανάμεσα σε ερωτευμένα ζευγάρια και singles ή χωρισμένους. Λουλούδια, μπαλόνια, σοκολάτες, δωράκια, αγκαλιές στους δρόμους. Μια μέρα που όταν ήσουν στο σχολείο, περίμενες στο διάλειμμα να βρεις κάποιο γράμμα ανάμεσα στα τετράδια σου, που το μεγάλο σου κόλλημα θα σου εκμυστηρευόταν τον έρωτα. Ή που άκουγες με αγωνία τον αγαπημένο σου ραδιοφωνικό σταθμό, περιμένοντας να σου αφιερώσει το «She’s The One» του Robbie Williams. Μια μέρα που το απροσδόκητο χτύπημα του κουδουνιού ήθελες και θέλεις (ακόμα) να συνοδεύεται από μια ανθοδέσμη με λουλούδια. Δε ζητάς πολλά. Ο Noah άλλωστε στο Notebook έγραφε για 365 ημέρες συνεχόμενα από ένα γράμμα στην αγαπημένη του. 

Ποιoς ήταν ο Άγιος Βαλεντίνος;

Ο Άγιος Βαλεντίνος, γνωστός και ως Άγιος Βαλεντίνος της Ρώμης, ήταν αναγνωρισμένος ρωμαιοκαθολικός άγιος του 3ου αιώνα. Έχει συνδεθεί με τη γαλήνια αγάπη και τον έρωτα. Ωστόσο, είναι αδιευκρίνιστο αν πρόκειται για ένα πρόσωπο ή δύο διαφορετικούς άγιους με το ίδιο όνομα. Το όνομα Βαλεντίνος ήταν ένα αρκετά κοινό όνομα των αρχαίων Ρωμαίων. Υπάρχουν τουλάχιστον 50 διαφορετικές ιστορίες για το ποιος ήταν, τελικά, ο προστάτης-άγιος που τιμάται στις 14 Φεβρουαρίου.

Σύμφωνα με τον κυρίαρχο θρύλο, ο Άγιος Βαλεντίνος ήταν ιερέας, που έζησε τον 3ο αιώνα στη Ρώμη και βοηθούσε τους Χριστιανούς που ήταν θύματα διώξεων στην περιοχή. Μια αγιογραφική αναφορά του Αγίου Βαλεντίνου της Ρώμης αναφέρει ότι φυλακίστηκε επειδή πάντρευε στρατιώτες που απαγορεύονταν να παντρευτούν με Χριστιανές, πράξη που θεωρούνταν έγκλημα, μιας και ο χριστιανισμός ήταν υπό διωγμό στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ο αυτοκράτορας αρχικά αποφάσισε να του δώσει χάρη, μέχρι που ο Βαλεντίνος προσπάθησε να τον μυήσει στον Χριστιανισμό και ο αυτοκράτορας τον καταδίκασε σε θάνατο δια λιθοβολισμού. Ωστόσο, ο Βαλεντίνος επέζησε κι έτσι τον αποκεφάλισαν έξω από την πύλη της Flaminia στις 14 Φεβρουαρίου του 169.

Μια άλλη εκδοχή υποστηρίζει πως ο Άγιος Βαλεντίνος ήταν πρώην επίσκοπος του Terni, στην Κεντρική Ιταλία, και βρισκόταν σε κατ' οίκον περιορισμό, όταν ο δικαστής Αστέριος, αμφισβητώντας την εγκυρότητα της Χριστιανικής θρησκείας τον έβαλε σε μία δοκιμασία. Του παρουσίασε την τυφλή θετή του κόρη και του είπε ότι αν την κάνει να βρει το φως της θα έχει ότι ζητήσει. Ο Βαλεντίνος αποκατέστησε την όραση της και ο δικαστής ταπεινωμένος τον ρώτησε τι θέλει να κάνει. Ο Άγιος Βαλεντίνος του είπε να σπάσει μέσα σε τρεις μέρες όλα τα ειδωλολατρικά αγάλματα που έχει και στη συνέχεια να βαπτιστεί. Ο δικαστής το έκανε και στη συνέχεια βάπτισε και όλη του την οικογένεια, ωστόσο αυτή η μεταστροφή του μεγάλου δικαστή δεν άρεσε στον αυτοκράτορα Κλαύδιο, ο οποίος συνέλαβε τον Άγιο Βαλεντίνο και διέταξε τον αποκεφαλισμό του. Ο θρύλος λέει μάλιστα πως πριν την εκτέλεσή του, έγραψε ένα γράμμα στην κόρη του δικαστή, υπογράφοντας «ο Βαλεντίνος σου». 

Ωστόσο, ο Άγιος Βαλεντίνος δεν μνημονεύεται πουθενά στο ορθόδοξο εορτολόγιο. η Καθολική Εκκλησία, κατά την αναθεώρηση του γενικού εορτολογίου της το 1969, υποβίβασε την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου σε τοπική εορτή, επειδή δεν γνώριζε σχεδόν τίποτα για τον βίο του, παρά μόνο ότι ετάφη στην πύλη της Flaminia της Ρώμης, στις 14 Φεβρουαρίου.

Παρόλο που, ιστορικά, η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου γιορτάζεται προς τιμήν του θανάτου του Αγίου Βαλεντίνου, πολλοί πιστεύουν πως προέρχεται από τα Λουπερκάλια που γιορτάζονταν κάθε χρόνο στην αρχαία Ρώμη στις 15 Φεβρουαρίου προς τιμήν του Λούπερκους, θεού της γονιμότητας. Μια παγανιστική γιορτή, που με θυσίες ζώων, τυχαία ζευγαρώματα και «παραλήρημα» ξόρκιζαν τα κακά πνεύματα και παρακαλούσαν για γονιμότητα.

Άγιος Βαλεντίνος, η επίσημη γιορτή των ερωτευμένων

Η 14η Φεβρουαρίου καθιερώθηκε και επίσημα ως «ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου» περί τα τέλη του 5ου αιώνα από τον Πάπα Γελάσιο Α'. Ωστόσο, με τον έρωτα και την αληθινή αγάπη συνδέθηκε λόγω του άγγλου ποιητή Geoffrey Chaucer, στο ποίημά «Parliament of Fowls» (το κοινοβούλιο των πτηνών), ένα ενύπνιο από 699 στίχους, στο οποίο θεωρείται ότι γίνεται η πρώτη ιστορική αναφορά στον Άγιο Βαλεντίνο ως προστάτη των ερωτευμένων. Συγκεκριμένα, αναφέρει πως είναι η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου που κάθε πουλί διαλέγει το ταίρι του. Και κάπως έτσι, δημιουργήθηκε η πεποίθηση στους Βρετανούς και τους Γάλλους πως η εποχή ζευγαρώματος των πουλιών ξεκινά στις 14 Φεβρουαρίου. Και κάπως έτσι, εδραιώθηκε η πεποίθηση πως, μαζί με την εποχή ζευγαρώματος των πουλιών, ξεκινά και η εποχή ζευγαρώματος των ανθρώπων. 

Από τον 17ο αιώνα και μετά, οι άνθρωποι ξεκινούν να ανταλλάσουν ερωτικές επιστολές, κάρτες και ραβασάκια. Περίπου το 1840 άρχισαν να παράγονται μαζικά οι πρώτες «θεματικές» κάρτες για τον Άγιο Βαλεντίνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, από την καλλιτέχνη και επιχειρηματία Έσθερ Χάουλαντ, στην οποία αποδόθηκε ο τίτλος «μητέρα του αμερικανικού Βαλεντίνου». Η Χάουλαντ συνδέθηκε με την εμπορευματοποίηση της συγκεκριμένης ημέρας στην Αμερική και οι περίτεχνες κάρτες που δημιουργούσε με δαντέλες και κορδέλες, θεωρούνται ιστορικά κειμήλια. 

Την ίδια περίοδο χρονολογείται και η παράδοση να στέλνεις ένα μπουκέτο κόκκινα τριαντάφυλλα στο έτερον σου ήμισυ για τον «Άγιο Βαλεντίνο». Ο βασιλιάς Κάρολος ΙΙ της Σουηδίας σε ένα ταξίδι του στην Περσία «μυήθηκε» στη γλώσσα των λουλουδιών, δηλαδή την επικοινωνία χωρίς λέξεις, μόνο με λουλούδια. Γρήγορα εξαπλώθηκε στην Ευρώπη και ως έθιμο έφτασε στο αποκορύφωμά του κατά τη Βικτωριανή εποχή. Οι άνθρωποι της εποχής έστελναν κόκκινα τριαντάφυλλα που συμβόλιζαν τα βαθύτερα αισθήματα αγάπης, έθιμο που έχει παραμείνει μέχρι και σήμερα. 

Με τη γιορτή των ερωτευμένων να γίνεται γνωστή στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, επικράτησε η παράδοση να δίνονται κλειδιά στους εραστές ως «ένα ρομαντικό σύμβολο και πρόσκληση για να τους ξεκλειδώσουν την καρδιά», καθώς και στα παιδιά, ώστε να απομακρύνουν τη νόσο του Αγίου Βαλεντίνου. 

Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου: Τα πάντα σε σχήμα καρδιάς 

Καρδιές ξεφυτρώνουν από παντού. Μπαλόνια σε σχήμα καρδίας, σοκολάτες σε σχήμα καρδιάς, τα πάντα σε σχήμα καρδιάς, που πρέπει να υπομείνεις ακόμα και αν η καρδιά σου είναι ραγισμένη. Το πρώτο κουτί-καρδιά με σοκολατάκια εμφανίστηκε το 1861 και το δημιούργησε ο Richard Cadbury, γιος του John Cadbury, ιδρυτή της θρυλικής σοκολατοβιομηχανίας. Η ιδέα ήταν απλή: άρχισε να τοποθετεί σοκολατάκια μέσα σε όμορφα κουτιά ούτως ώστε να αυξήσει τις πωλήσεις. Και όλο αυτό γιγαντώθηκε. Και φτάνουμε στο σήμερα, που κάθε χρόνο ανήμερα του αγίου Βαλεντίνου πωλούνται περισσότερα από 36 εκατομμύρια κουτιά-καρδιές με σοκολατάκια. Μην προσπαθήσετε να υπολογίσετε τους τόνους σοκολάτας που καταναλώνονται εκείνη τη μέρα Ακόμα και αν δεν είσαι ερωτευμένος, θα πας στο σπίτι της χωρισμένης κολλητής σου με ένα κουτί με σοκολάτες αγκαλιά και θα κλαίτε βλέποντας την πιο ρομαντική ταινία. Όπως και αν σε βρει ο άγιος Βαλεντίνος, υπομονή. Μια μέρα είναι, θα περάσει. Φρόντισε να περάσει όσο το δυνατόν πιο όμορφα ή πιο ανώδυνα.