Πότε να ζητήσετε «διαζύγιο» από έναν φίλο ή μια φίλη σας

Δύσκολα απορρίπτουμε μια στενή φιλία − ακόμα κι όταν την οικειότητα συνοδεύει βλαβερή ή απερίσκεπτη συμπεριφορά. Οι περισσότεροι από μας σέρνουμε στο πέρασμα του χρόνου φιλίες όπου το κακό υπερισχύει του καλού. Εδώ είναι 10 σημάδια που μας λένε ότι πρέπει να αποδεσμευτούμε.

1. Δυσανασχετούμε με τις κλήσεις και τα μηνύματά του/της
Αυτό είναι το πιο προφανές σημάδι, αν και συνήθως δεν το παραδεχόμαστε εύκολα. Όμως αν το μόνο που αποκομίζουμε από ένα «φίλο» είναι άγχος, πληγωμένα συναισθήματα, λογομαχίες, έμμεσες παρατηρήσεις ή περιφρόνηση, γιατί να ασχολούμαστε; «Είναι σημαντικό όταν αξιολογείτε μια φιλία να νιώθετε ότι σας εκτιμούν, σας αγαπούν και ότι μπορείτε να είστε ο αυθεντικός εαυτός σας» λέει η Marisa G. Franco, συγγραφέας ενός βιβλίου για τις πλατωνικές σχέσεις. «Πρέπει να εξετάσετε την ιστορία της φιλίας: Ήταν πάντα έτσι ή η τοξικότητά της είναι πιο πρόσφατη; Αν ισχύει το δεύτερο, ίσως πρέπει να κάνετε μια συζήτηση∙ αν όμως ισχύει το πρώτο πρέπει να πάρετε δρόμο».

2. Νιώθουμε εγκλωβισμένοι σε ένα συναγωνισμό παρά τη θέλησή μας
«Το καλό σημάδι για τη φιλία είναι να χαίρεστε με τις επιτυχίες του άλλου», λέει η Franco. «Ένας πραγματικός φίλος χαίρεται όταν, για παράδειγμα, παίρνετε προαγωγή ή βρίσκετε τον έρωτα. Αν βλέπει την καλή τύχη σαν παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος στο οποίο μόνο ένας από εσάς μπορεί να κερδίζει, θα δείξει ανταγωνιστικά αισθήματα, θα υποτιμήσει το καλό που σας συμβαίνει και θα προφητέψει καταστροφές. Η ξινίλα δεν θα έπρεπε να συγχωρείται σε τέτοιες περιπτώσεις − θα χειροτερέψει, δεν θα καλυτερέψει.»

3. Έχουμε γίνει χωματερή προβλημάτων
Αν ο φίλος σας σάς χρησιμοποιεί μόνο για να ξεφορτώνει τα προβλήματά του, μιλάμε για «εξάρτηση, όχι για φιλία», λέει η Franco. «Σκεφτείτε τη φιλία σαν γεύμα: το ορεκτικό είναι διασκεδαστικές εμπειρίες, το πρώτο γεύμα είναι αμοιβαία ενσυναίσθηση και το επιδόρπιο η αμοιβαία υποστήριξη. Η φιλία πρέπει να είναι όλα αυτά τα πράγματα − αν έχετε απλώς ένα, ή αν μόνο το ένα άτομο τα αποκτά αυτά, ενώ το άλλο εισπράττει παράπονα δεν μιλάμε για αληθινή φιλία».

4. Ποτέ δεν ξέρουμε τι θα τον/την θίξει
«Η προβλεψιμότητα στις φιλίες μάς κάνει να νιώθουμε ασφαλείς», λέει η Franco. «Στην πραγματικότητα, μια φιλία είναι μια σειρά από προβλέψεις: Αν νιώθω ευάλωτος, θα με παρηγορήσεις. Αν κάνω κάτι καλό για σένα, θα το εκτιμήσεις. Αν χάσουμε αυτή την προβλεψιμότητα, χάνουμε την αίσθηση της ασφάλειας. Έτσι, αν ένας φίλος τείνει να είναι υπερβολικά προσκολλημένος, εύθικτος ή επιθετικός με τρόπους που σπάνια περιμένουμε, πρέπει να αποδεσμευτούμε. Εκτός φυσικά αν μας αρέσει το συνεχές άγχος».

5. Αισθανόμαστε ότι μας κρίνει, μας γελοιοποιεί ή μας βομβαρδίζει με διαφωνίες
«Υπάρχει μια έννοια που ονομάζεται επιβεβαίωση ταυτότητας», λέει  η Franco, «που σημαίνει ότι έχoυμε μια αίσθηση του ποιοι είμαστε ανεξάρτητα από τους άλλους. Αν έχουμε υψηλή επιβεβαίωση ταυτότητας, είναι πιο πιθανό να διατηρήσουμε φιλίες επειδή δεν επιβάλλουμε τις δικές μας αξίες ή επειδή υποθέτουμε ότι όλοι μοιράζονται τις ίδιες αξίες. Όταν δίνουμε αυταρχικές συμβουλές ή κρίνουμε κάποιον, προσπαθούμε να του επιβάλλουμε τις αξίες μας. Αν ο φίλος σας δεν μπορεί να καταλάβει ότι υπάρχουν άλλες απόψεις στον κόσμο πέρα από τις δικές του, δεν μπορείτε να μοιραστείτε μαζί του τις δικές σας». Όταν ο φίλος σας είναι πνεύμα αντιλογίας απέναντί σας, θέλει απλούστατα έναν άλλο φίλο, όχι εσάς.

6. Το μόνο για το οποίο μιλάει είναι το παρελθόν
Η χαμηλότερη μορφή συνομιλίας είναι το αναμάσημα του παρελθόντος. Αν με ένα φίλο σας δεν έχετε να πείτε τίποτα πέρα από το να σχολιάζετε κάποιες αναμνήσεις, είναι δύσκολο να διατηρήσετε μια στενή φιλία σε πραγματικό χρόνο. Οι φιλίες δεν βασίζονται σε κάποια παλιά φάρσα ή πάθημα, αλλά στην αλληλεγγύη στο παρόν.

7. Είναι μαγνήτης δραμάτων
Κάθε φορά που σηκώνουμε το τηλέφωνο, μας αφηγείται ένα  δράμα: η κολλητή της τη μισεί! Καυγάδιζε με τον άντρα της όλη νύχτα! Ο τάδε αργοπεθαίνει με φρικτό τρόπο! Ποιος έχει αρκετή ενέργεια για να ακούει διαρκώς τραγωδίες; «Οι άνθρωποι που προσελκύουν και αναπαράγουν το δράμα συχνά δεν έχουν επαρκή αυτογνωσία», λέει η Franco. «Συνήθως πρόκειται για μια μορφή ναρκισσισμού: επειδή δεν σκέφτονται τις ανάγκες και τις αξίες των άλλων, εκπλήσσονται συνεχώς όταν οι άνθρωποι δεν συμπεριφέρονται όπως θέλουν και αντιδρούν έντονα σε αυτό. Ίσως μάλιστα ενδιαφέρονται για τα προβλήματα των άλλων επειδή νιώθουν, με αυταρέσκεια, ότι δεν συμβαίνουν στους ίδιους ή ακόμα και ότι δεν θα συνέβαιναν ποτέ στους ίδιους».

8. Ακυρώνει ραντεβού
Όταν ο φίλος σας είναι ασυνεπής, όταν δεν μπορεί να αντέξει τις κοινωνικές δεσμεύσεις, είναι κακό σημάδι. Όχι βέβαια στην περίπτωση που αρρωσταίνει το μωρό ή έχει πέσει υπερβολικός φόρτος εργασίας. Το πρόβλημα αρχίζει ότι ο φίλος σας βρίσκεται δικαιολογίες για να αργεί, για να μην εμφανίζεται, για να αναβάλει και να ακυρώνει. Υπάρχουν άνθρωποι που νιώθουν καλύτερα όταν «κλείνουν» κάποιον άλλον για λίγη ώρα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα πάνε στο ραντεβού.

9. Όταν ανταγωνίζεται και κακολογεί αγαπημένα μας πρόσωπα
Ο καθένας μπορεί να έχει τις προτιμήσεις του σχετικά με τα πρόσωπα που μας περιβάλλουν. Αλλά αν δεν σέβεται τις επιλογές μας, ιδιαίτερα όταν συντρέχουν δικοί του λόγοι −ανταγωνισμός, ζήλεια− η φιλία δεν μπορεί να πάει μακριά.

10. Αν «χάνεται»
Αν κάποιος θέλει να δει ένα άλλο άτομο, βρίσκει τον τρόπο. Αν δεν το κάνει, ας μην προσπαθούμε. Δεν ενδιαφέρεται. Ας αναρωτηθούμε: Αν σταματούσα να τηλεφωνώ, θα μου τηλεφωνούσε ποτέ ξανά αυτό το άτομο; Μήπως είμαστε εμείς οι ενοχλητικοί; Όταν γράφουμε φλύαρα email και παίρνουμε απαντήσεις με πέντε λέξεις, πρέπει να ρίξουμε μια προσεκτική ματιά σε αυτή τη φιλία. Αν δεν υπάρχει αμοιβαιότητα, δεν υπάρχει φιλία.

Η καλύτερη συμβουλή φιλίας της Franco είναι «Μην πιέζετε τις φιλίες. Μην τις βιάζετε. Μην τις συντηρείτε όταν έχετε ξεκάθαρα στοιχεία ότι δεν λειτουργούν. Καμιά φορά οι εξηγήσεις βοηθάνε∙ άλλες φορές δεν βοηθάνε. Είμαστε το μισό μιας εξίσωσης, δεν είμαστε ολόκληρη η εξίσωση − γι’ αυτό, δεν έχουμε στα χέρια μας την παντοδυναμία, δεν έχουμε τον απόλυτο έλεγχο. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε μονομερώς είναι να το βάλουμε στα πόδια.