Μάθετε να αναγνωρίζετε τους ναρκισσιστές ώστε να απομακρυνθείτε προτού να είναι πολύ αργά
Τα ναρκισσιστικά άτομα, τα χαρακτηριστικά τους και τα προειδοποιητικά σημάδια στη συμπεριφορά τους.
Οι περισσότεροι άνθρωποι πιθανότατα έχουν συναναστραφεί ναρκισσιστές ή άτομα που τα υποπτεύονται γι’ αυτή την ψυχική διαταραχή. Σύμφωνα με την ψυχιατριακή ομάδα της Mayo Clinic στη Μινεσότα, η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας ορίζεται ως «ψυχική κατάσταση στην οποία οι άνθρωποι έχουν διογκωμένη αίσθηση της σπουδαιότητάς τους, βαθιά ανάγκη για προσοχή και θαυμασμό, προβληματικές σχέσεις και έλλειψη ενσυναίσθησης για τους άλλους». Αυτή η αυτοπεποίθηση είναι συχνά μια μάσκα που κρύβει χαμηλή αυτοεκτίμηση και εξαιρετική ευθιξία στην κριτική: ο Νάρκισσος δεν ερωτεύτηκε τον εαυτό του, αλλά την εικόνα του στο νερό. Αν αυτό σας θυμίζει κάποιον στη ζωή σας, ίσως πρέπει να βάλετε κάποια όρια με αυτό το άτομο ή, αν έχετε το κουράγιο, να το ενθαρρύνετε να ζητήσει ψυχιατρική βοήθεια (δεν θα ζητήσει). Μερικές φορές, η αναγνώριση του ναρκισσισμού είναι δύσκολη διότι τα πάσχοντα άτομα μπορούν να χειρίζονται και να ελέγχουν σε κάποιο βαθμό το πώς τα βλέπουν οι άλλοι. Όμως, όταν πέφτουμε στο πεδίο έλξης ενός ναρκισσιστή, μπορούμε να πάρουμε ένα σημαντικό μάθημα ζωής που περιλαμβάνει το πώς θέτουμε όρια, καθώς και πώς δείχνουμε αυτοσεβασμό και ανθεκτικότητα.
Μπορούμε να διαγνώσουμε ναρκισσισμό σε άτομα τα οποία, όταν βρίσκονται σε σύγκρουση με τον κόσμο, πιστεύουν ότι άδικο έχει πάντοτε «ο κόσμος». Οι ναρκισσιστές δεν εκδηλώνουν αμφιβολία για την προσωπικότητα ή για το έργο τους: φαίνεται μάλιστα ότι η απόλυτη εμπιστοσύνη παρέχεται στους λιγότερο ταλαντούχους σαν έπαθλο παρηγοριάς. Ναρκισσιστικός προσανατολισμός σημαίνει ότι το άτομο βιώνει ως πραγματικό μονάχα ό,τι υπάρχει μέσα του, ενώ τα φαινόμενα στον έξω κόσμο έχουν σημασία μόνο αν του είναι χρήσιμα ή αν το απειλούν. Το αντίθετο του ναρκισσισμού είναι η αντικειμενικότητα· η ικανότητα να βλέπουμε τους άλλους ανθρώπους και τα πράγματα όπως είναι και να μπορούμε να διαχωρίσουμε αυτή την αντικειμενική εικόνα από μια εικόνα που σχηματίζεται από τις επιθυμίες και τους φόβους μας.
Οι ναρκισσιστές θέλουν να αρέσουν σε όλους, αλλά τους ικανοποιεί κι όταν οι άλλοι τους φοβούνται. Συνήθως, τους εμποτίζει μια μεθυστική αίσθηση παντοδυναμίας. Πολλοί ναρκισσιστές είναι συγχρόνως σαδιστές: αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως θεϊκό, αδίστακτο και απαλλαγμένο από τους ενδοιασμούς των κοινών θνητών, ιδιόρρυθμο και ανεξιχνίαστο, χωρίς ευτελή αισθήματα, παντογνώστη, παντοδύναμο και πανταχού παρόντα: είναι συναισθηματικά ανάπηροι, εθισμένοι στην προσοχή. Αν δεν είναι το κέντρο της προσοχής στην παρέα, στον γάμο, στον χώρο της εργασίας, αποκτούν οδυνηρή αίσθηση κενού η οποία μπορεί να εξωτερικευτεί με βία ή/και με χρήση ουσιών όπως αλκοόλ και ναρκωτικά. Πολλοί αλκοολικοί είναι ναρκισσιστές που έχουν αποτύχει κοινωνικά.
Πολλοί άνθρωποι έχουν την τάση να επιλέγουν ασυνείδητα ναρκισσιστές συντρόφους: επαναλαμβάνοντας αυτή την επιλογή, τούς δημιουργείται η ιδέα ότι ο ναρκισσισμός είναι μια φυσιολογική ανθρώπινη ιδιότητα. Αλλά δεν είναι. Βλέπουμε πραγματικά πόσο τοξικός είναι κάποιος όταν αναπνέουμε πιο φρέσκο αέρα, όταν συναντάμε κάποιον που συμπεριφέρεται διαφορετικά. Πολλές γυναίκες επιλέγουν ένα ναρκισσιστή για πατέρα των παιδιών τους και ύστερα εκπλήσσονται που τα χρησιμοποιεί σαν μαριονέτες ή τα παρατάει. Μερικές μάλιστα συνεχίζουν να ζουν μαζί του την ελπίδα ότι θα βελτιωθεί. Αλλά η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας δεν θεραπεύεται μοναχή της με το πέρασμα του χρόνου: αντιθέτως, οι ναρκισσιστές, καθώς βρίσκουν ανθρώπους που να τους «στηρίζουν», να τροφοδοτούν δηλαδή τον ναρκισσισμό τους, τείνουν να καταβροχθίζουν τους γύρω τους με όλο και περισσότερη λύσσα.
Αν βρίσκεστε σε σχέση με άτομο που απαιτεί την προσοχή σας ασταμάτητα και θυμώνει αν αυτή αποσπαστεί, φύγετε αμέσως. Πρόκειται για ένα από τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια ενός ναρκισσιστή. Οι υγιείς ενήλικες δεν συμπεριφέρονται έτσι. Αν κάποιος σας τηλεφωνεί δέκα φορές την ημέρα και απαιτεί την αποκλειστική σας προσοχή δεν είναι καθόλου, μα καθόλου, στα καλά του. Δυστυχώς, συχνά αυταπατώμαστε ερμηνεύοντας αυτή την ανάγκη για προσοχή ως αγάπη- δεν είναι αγάπη· είναι η θανατηφόρα καρτ ντε βιζίτ του ναρκισσιστή. Με λίγα λόγια η λίστα των χαρακτηριστικών του είναι η εξής:
«Φωνάζουν, κοπανάνε τα έπιπλα, ούτε ξέρω τι κάνουν. Είναι απίστευτα ενοχλητικοί οι διάλογοι που ακούω»
Αναρωτιέται κανείς ποια θα ήταν η πορεία του ναρκισσισμού στο πέρασμα των αιώνων αν ο Νάρκισσος κοίταζε για πρώτη φορά το είδωλό του σε έναν βόθρο, κι όχι σε μια λίμνη του δάσους. Πάντως, αυτό που κάνει τον ναρκισσισμό τόσο επικίνδυνο σήμερα είναι η κουλτούρα των social media και των selfies. Ο ναρκισσισμός ανοίγει τα φτερά του και πετάει στα ύψη στο Twitter: είναι σαν να βλέπεις έναν δράκο να εκκολάπτεται και να μαθαίνει να πετάει. Εξάλλου, μεγάλα κομμάτια της δυτικής κουλτούρας, κυρίως της αμερικανικής, έχουν μετασχηματιστεί και εκφυλιστεί από ατομικιστικά σε ναρκισσιστικά.
«Όπως καταλαβαίνεις, ο τύπος ήρθε για να μείνει. Εγώ φρίκαρα τελείως και τον έδιωξα»
