Το μπούλινγκ δεν φαίνεται με την πρώτη

Επειδή έχουμε εκπαιδευτεί (από οικογένειες και κοινωνίες) να είμαστε βολικές και να τους έχουμε όλους ευχαριστημένους, εμείς οι γυναίκες υποχωρούμε πολύ συχνά, και πολύ εύκολα. Μπορεί να υποχωρήσουμε μετά από σύγκρουση με σύντροφο/σύζυγο, δηλαδή να αποχωρήσουμε ηττημένες, έχοντας αποδεχτεί την δική του άποψη και επιθυμία… αλλά μπορεί να μην συμφωνούμε ντιπ καθόλου, να βρίσκουμε παρανοϊκά αυτά που λέει, αποφασίζει και κάνει, να μας σηκώνεται η τρίχα στην αρχή, και σιγά σιγά να δηλώνουμε παραίτηση από τις πεποιθήσεις μας: αυτού του είδους η υποχώρηση είναι αποτέλεσμα συνεχούς μπούλινγκ. Δυστυχώς δεν υπάρχει αντίστοιχα δυνατή λέξη στα Ελληνικά για αυτό χρησιμοποιώ τον εγγλέζικο όρο - η λεκτική και συναισθηματική κακοποίηση που έχει στόχο να υποτάξει, πείσει, αλλαξοπιστήσει, περιορίσει, κατευθύνει, κρατήσει «στη θέση της» μια γυναίκα, είναι γνωστή ως μπούλινγκ.

Η κακοποίηση μπορεί να είναι λεκτική, με αυστηρές κριτικές και χαρακτηρισμούς («γιατί την έκανες αυτή τη μλκια;», «μα τι κάθεσαι και σκέφτεσαι», «γιατί δεν κάνεις το Χ αντί για το Ψ που δεν σε βγάζει πουθενά», «είσαι ανόητη ώρες-ώρες», «κάτι σε πιάνει και λειτουργείς στον αυτόματο, σα βλαμμένη», «δεν καταλαβαίνεις τίποτα», «δεν καταλαβαίνεις τι σου λέω», «-την πραγματικότητα», «-Χριστό»…κλπ). Σίγουρα είναι προτιμότερη από την σωματική – καλύτερα να με αποκαλεί κάποιος ηλίθια, που δεν μπορώ να προγραμματίσω σωστά την τηλεόραση, πχ, παρά να με χτυπάει με το τηλεκοντρόλ στο κεφάλι, κάτι που περνάει σε άλλη σφαίρα, ως κακοποίηση. Βέβαια το να με αποκαλεί κάποιος ηλίθια για κάμποσο καιρό, με προετοιμάζει να φάω το τηλεκοντρόλ στο κεφάλι, αν όχι σήμερα, τότε άλλη μέρα. Το να με κριτικάρει και να σχολιάζει αρνητικά ό,τι κάνω, βλέπω, γράφω, διαβάζω, ζωγραφίζω, μαγειρεύω, καθαρίζω, κερδίζω, χάνω, ονειρεύομαι, στήνω, χαλάω κλπ, το να με αντιμετωπίζει πατερναλιστικά και με την ελαφριά περιφρόνηση του Αρσενικού που ξέρει καλύτερα… με κάνει σιγά σιγά κατάλληλο υλικό για ακόμα σκληρότερη κακοποίηση. Με κάνει να χάνω την αυτοπεποίθησή μου, να ζω μέσα στο φόβο (της επόμενης έκρηξης, κριτικής, φωνής, σύγκρουσης, χαρακτηρισμού) άρα να κρύβομαι και να ελίσσομαι μέσα στη σχέση προκειμένου να αποφεύγω τα χειρότερα. Τα οποία χειρότερα δεν είναι πάντα το ξύλο, μπορεί να είναι η ακόμα εντονότερη σύγκρουση, ο καυγάς μπροστά σε παιδιά (που κοιτάς να αποφύγεις με κάθε τρόπο), η κορύφωση της έντασης με σωματικά συμπτώματα – τρελό πονοκέφαλο, στομαχόπονο, σφάχτες και λιποθυμικές τάσεις. Για την κακοποιημένη, εννοείται, ο κακοποιητής είναι κορακοζώητος. Εκτός από «άλογο κλάνει»…

Η συναισθηματική κακοποίηση είναι πιο ύπουλη από την λεκτική. Μπορεί να σου κάνει μπούλινγκ κάποιος με το ύφος, με το επικριτικό, απορριπτικό βλέμμα, με τον τόνο της φωνής του, τις χειρονομίες ή την σιωπηλή τιμωρία – το να μην σου μιλάει για ώρες, μερικές φορές για μέρες. Κάποιος μου πρότεινε κάποτε αυτήν την μέθοδο ως «τιμωρία» για τα έφηβα παιδιά που κάνουν στραβές, που δεν υπακούουν, που επαναστατούν. «Μην τους μιλάς για δέκα μέρες, να δεις πώς θα στρώσουν!» Μου φάνηκε τότε, και μου φαίνεται ακόμα, αδιανόητο εκτός από ανόητο και αντιπαιδαγωγικό : ένα έφηβο παιδί όταν δεν του μιλάς για δέκα μέρες, το χάνεις. Είναι που είναι απόμακρο και μη επικοινωνιακό με εσένα τον γονιό στην εφηβεία, άμα του χώσεις και αυτήν την «τιμωρία», το απομακρύνεις ακόμα πιο πολύ. Εκτός που χέστηκε το έφηβο, άρα του μιλάς άρα δεν του μιλάς – η γονική εξουσία σου έχει προ πολλού ξεφτίσει, όταν το παιδί δεν είναι πια παιδί. ‘Η έμαθε να σε ακούει με τον καλό τρόπο, ή δεν έμαθε, και δεν έχει σημασία, αυτό που μετράει είναι ότι η «τιμωρία της σιωπής» ποτέ δεν φέρνει θετικά αποτελέσματα, ούτε σε έφηβους ούτε σε ενήλικες.

Τέλος πάντων αν ο σύντροφός σου κάνει τέτοια – είτε κριτικάρει αρνητικά, είτε κόβει την καλημέρα, είτε σε κοιτάζει με περιφρόνηση, είτε φωνάζει, είτε σε απειλεί ότι θα φύγει – (και τα βρήκα σε σάιτ ψυχολογίας όλα αυτά, απλώς γραμμένα πιο επιστημονικά, δεν τα έβγαλα από το μυαλό μου)…αν ο σύντροφός σου προχωράει σε λεκτική ή συναισθηματική κακοποίηση, δηλαδή μπούλινγκ, τσέκαρέ τον και προσπάθησε να απαντήσεις τα παρακάτω:

-Κατά πόσο έχει αυταρχική προσωπικότητα, κάνει τον αρχηγό, θέλει να είναι ο πρώτος και τα σχετικά.

-Αν έχει ιστορικό θυματο-ποίησης – (1) είτε τον κακοποιούσε κοντινό του πρόσωπο όταν ήταν μικρός, πράγμα που είναι απίθανο να έχει ψάξει και συνειδητοποιήσει οπότε άντε να το βρεις, (2) είτε παριστάνει μια ζωή το θύμα, επειδή τον αδικεί η κοινωνία, οι φίλοι, οι συνεργάτες, οι γκόμενες κλπ. Μπορεί και να συμπίπτουν αυτά τα δύο, μου φαίνονται πολύ κοντινά.

-Αν είναι εγωκεντρικός και πιστεύει ότι είναι πιο έξυπνος, σχεδόν ηρωικός – τις ελάχιστες φορές που δεν πέφτει θύμα των περιστάσεων (βλέπε: πιο πάνω)

-Αν έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση/αυτοεκτίμηση που την κουκουλώνει κάνοντας τον καμπόσο στην οικογένεια ή την σύντροφό του, δηλαδή εκεί που τον παίρνει να κάνει καουμποηλίκια.

-Αν θάβει όλο τον κόσμο, τις πρώην του, το σόι, τους φίλους και συναδέλφους του, εκτός από τους δικούς σου συγγενείς, φίλους και συναδέλφους. Αν δεν έχει καλή κουβέντα να πει ούτε για μισό άνθρωπο, είναι κακό σημάδι.

Αλλά κανένας κακοποιητής δεν κρατάει ταμπέλα, συχνά δεν το φωνάζει (όταν δεν ανήκει στην κατηγορία του σαματατζή κακοποιητή-παγώνι) ούτε είναι σκέτος κακοποιητής – έχει τις καλές του πλευρές, και αυτές είναι που μας κάνουν να ξεχνάμε το μπούλινγκ, ή να προσποιούμαστε ότι δεν το

καταλαβαίνουμε. Απλώς τα πράγματα δεν γίνονται ποτέ καλύτερα, όταν κάνεις αυτά που δεν θα ήθελες να κάνεις επειδή σε έχει πείσει/ψήσει/τσιγαρίσει κάποιος άλλος, ή όταν περπατάς στις μύτες των ποδιών σου, μη τυχόν και σε αρπάξει, μεταφορικά (μερικές φορές και πρακτικά) αυτός που κοιμάται δίπλα σου…

Στοιχεία:

• Υπάρχουν 44 συμβουλευτικά κέντρα για θύματα κακοποίησης, και 19 ξενώνες. 1828 γυναίκες και 1892 παιδιά έχουν φιλοξενηθεί στους ξενώνες.
• Στο πρώτο εξάμηνο του 2022, καταγράφηκαν πάνω από 5.000 περιστατικά κακοποίησης γυναικών.
• Το 40% των γυναικών που υφίστανται κακοποίηση είναι κάτοχοι πανεπιστημιακού πτυχίου.
• Στα Γραφεία Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας ζητάνε βοήθεια ή υποστήριξη 90 γυναίκες την ημέρα.
• Από το 2011 μέχρι σήμερα, 44.235 γυναίκες έχουνε καταφύγει σε συμβουλευτικά κέντρα.
• Από την αρχή του ’22 δολοφονήθηκαν 15 γυναίκες στην Ελλάδα και κατατέθηκαν 5.145 δικογραφίες για ενδοοικογενειακή βία.
• Η Γραμμή ΣΟΣ 15900 για ψυχική και πρακτική υποστήριξη θυμάτων κακοποίησης, με ψυχολόγους και σύμβουλους ειδικούς σε θέματα έμφυλης βίας, λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο.