Λιγότεροι γάμοι, λιγότερο οδυνηρά διαζύγια

Το διαζύγιο έχει γίνει ένα σημαντικό ορόσημο στη ζωή των δυτικών κοινωνιών με δίκτυα στήριξης και μια ολόκληρη βιομηχανία έτοιμη να επωφεληθεί από τη μεγάλη αλλαγή — όπως άλλωστε και ο γάμος. Σήμερα, στις περισσότερες δυτικές χώρες, ένας στους τρεις γάμους διαλύεται επισήμως· σίγουρα ένας ακόμα διαλύεται ανεπισήμως. Αυτό που αλλάζει επίσης είναι οι πολιτιστικές στάσεις γύρω από τον τερματισμό του: κάποτε ίσως το διαζύγιο να ισοδυναμούσε με τραγωδία, ειδικά αν υπήρχαν παιδιά· τα τελευταία χρόνια όχι και τόσο. Πάντως, ακόμα και σε επιτρεπτικές κοινωνίες, οι σύζυγοι βίωναν το διαζύγιο ως αποτυχία και, συχνά, ο ένας ή και οι δύο εμπλεκόμενοι κουβαλούσαν αυτή την αποτυχία σαν ανεπούλωτο τραύμα: ενοχές, βασανιστικά ερωτηματικά, αντιζηλία, ανησυχίες για το μέλλον, μοναξιά. Φαίνεται όμως ότι καθώς διευκολύνεται η διαδικασία διάλυσης του γάμου, τόσο ομαλότερα περνούν οι σύζυγοι από τη γαμήλια ζωή στη ζωή των χωρισμένων. Η ψηφιακή διάλυση θα εξομαλύνει ακόμα περισσότερο αυτή τη μεταβατική φάση.

Στις ΗΠΑ, τα διαζύγια μειώνονται σε απόλυτους αριθμούς επειδή μειώνονται οι γάμοι, αλλά και επειδή πολλοί άνθρωποι που χωρίζουν δεν σπεύδουν να εκδόσουν διαζευκτήριο εκτός αν σκοπεύουν να ξαναπαντρευτούν αμέσως. Τα «πολιτισμένα» διαζύγια αυξάνονται και εμπορευματοποιούνται: ιδιαίτερα όταν δεν τίθενται δυσεπίλυτες οικονομικές αντεκδικήσεις, η εμπορευματοποίηση είναι εύκολη και παίρνει διαστάσεις κοινωνικού φαινομένου, μόδας. Πολλές επιχειρήσεις που οργανώνουν γάμους, όπως η Evite και η Paperless Post, προσφέρουν υπηρεσίες για οργάνωση πάρτι διαζυγίων. Όπως η δηλώνει εκπρόσωπος της Evite Olivia Pollock, τα τέτοια πάρτι αυξήθηκαν κατά 22% από το 2019. Μια άλλη επιχείρηση, η Fresh Starts Registry, αναλαμβάνει την πρακτική στήριξη των διαζευγμένων: Πόσο μακριά πρέπει να μένει κανείς από τον/την πρώην του; Ποια είναι τα απαραίτητα είδη οικιακής χρήσης για την καινούργια αρχή; Πώς να οργανωθεί έτσι ο προϋπολογισμός ώστε να πληρώνεται κανονικά η διατροφή για τα παιδιά;

Η αλυσίδα νυχτερινών κέντρων Howl at the Moon διοργανώνει περίπου πέντε πάρτι διαζυγίου ετησίως: το hashtag #divorceparty έχει πάνω από 70.000 επισκέψεις στο Instagram και η μουσική «χωρισμένος ροκάς μπαμπάς» γνωρίζει μεγάλη επιτυχία στα κοινωνικά δίκτυα.

Το να είσαι εργένης είναι στη μόδα και εν πάση περιπτώσει έχει παρέλθει προ πολλού ο κοινωνικός στιγματισμός των ανύπαντρων. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που η κοινωνική αποδοχή του διαζυγίου έχει φτάσει σε ιστορικό υψηλό. Σήμερα, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Gallup, το 81% των Αμερικανών λέει ότι το διαζύγιο είναι «ηθικά αποδεκτό»· μόνο το 5%, δηλαδή οι φανατικοί θρησκευόμενοι, επιμένουν ότι είναι αμαρτία. Εξάλλου, η πλειοψηφία των Αμερικανών πιστεύει ότι τα δυστυχισμένα ζευγάρια τείνουν να μένουν παντρεμένα για υπερβολικά πολύ καιρό, ενώ θα έπρεπε να χωρίσουν.

Oι χώρες με τα περισσότερα διαζύγια είναι το Καζακστάν, η Ρωσία, η Λευκορωσία, η Κίνα, η Μολδαβία, η Ουκρανία, η Λιθουανία και η Κύπρος. Ακολουθούν οι ΗΠΑ. Ανάμεσα στις χώρες με το χαμηλότερο ποσοστό διαζυγίων είναι η Ινδία, η Μοζαμβίκη, η Κένυα και η Ζιμπάμπουε, ενώ οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες κατατάσσονται γύρω από τον παγκόσμιο μέσο όρο.