13 ερωτήσεις για να ξέρεις αν βρίσκεσαι σε κακοποιητική ή τοξική σχέση

Τα βολικά άτομα είναι αυτά που μπλέκουν σε κακοποιητικές σχέσεις, και μένουν στις κακοποιητικές σχέσεις, επειδή όσο περνάει ο καιρός γίνονται όλο και πιο βολικά.

Μια κοπέλα μου είπε πρόσφατα ότι δεν την πειράζει που άλλαξαν τα σχέδιά της (εξαιτίας του συντρόφου της) γιατί η ίδια «είναι βολικό άτομο». Σκέφτηκα «είσαι, αλλά η σχέση σου είναι κακοποιητική, και το ότι είσαι βολική κάνει τον κακοποιητή να παίρνει αέρα». Ήθελα να την βάλω κάτω για να απαντήσει στις 13 ερωτήσεις, τις κλασσικές, αυτές που σου δείχνουν ξεκάθαρα ότι κακοποιείσαι, συναισθηματικά, ψυχολογικά, ψυχικά, όχι απαραίτητα σωματικά: η μη-σωματική κακοποίηση αφήνει το ίδιο βαθιές ουλές με την σωματική, και παίρνει τον ίδιο κάμποσο καιρό μέχρι να ξεπεραστεί.

Πολλά χρόνια μετά το τέλος της κακοποιητικής σχέσης, ανατριχιάζεις, ιδρώνεις, τρομάζεις, σφίγγεται το στομάχι σου, κλείνει ο λαιμός σου, το κεφάλι σου πάει να σπάσει – η αντίδραση πυροδοτείται (ή γίνεται triggered) ξαφνικά ακούγοντας μια φράση, μια φωνή, διαβάζοντας μια παράγραφο, ένα μέιλ, ένα μήνυμα, βλέποντας μια ταινία, μια σειρά, ακόμα και μια διαφήμιση.

Δεν έθεσα στην βολική κοπέλα τις 13 ερωτήσεις, αλλά τις γράφω εδώ, σε περίπτωση που αναρωτιέσαι αν η σχέση σου, το άτομό σου, ο/η σύντροφός σου σε κακοποιεί… παρόλο που, από την ώρα που το αναρωτιέσαι, κατά πάσαν πιθανότητα η απάντηση είναι «ναι», εσύ ρίξε μια ματιά στις ερωτήσεις:

1. Η διάθεσή σου εξαρτάται από την φάση στην οποία βρίσκεται η σχέση σου ή/και από την διάθεση του άλλου ατόμου;
2. Αισθάνεσαι συχνά άγχος, θλίψη, κατάθλιψη όταν είσαι με τον/την σύντροφό σου;
3. Είσαι συχνά φοβισμένη, μουδιασμένη ή ανήσυχη όταν είστε μαζί;
4. Απολογείσαι συχνά; Εξηγείς ατελείωτα και ζητάς συνέχεια συγγνώμη για τα λάθη σου;
5. Κατηγορείσαι συχνά ότι είσαι παράλογη; Ότι έχεις θέματα; Ότι κάτι δεν πάει καλά μαζί σου; Ότι μήπως και είσαι τρελή;
6. Δεν μπορείς να κάνεις τον/την σύντροφό σου να μείνει ευχαριστημένος/η με κανένα τρόπο όσο κι αν προσπαθείς;
7. Η σχέση σου σε γεμίζει αβεβαιότητα, αλλά φοβάσαι μη χωρίσεις για να μη χάσεις τις καλές στιγμές;
8. Οι καλές στιγμές ακολουθούνται με ακρίβεια από πολύ πολύ κακές στιγμές; Είσαι δηλαδή μια στα σύννεφα, μια στα Τάρταρα;
9. Νοιώθεις συχνά ανασφάλεια;
10. Νοιώθεις ανεπαρκής, όχι αρκετά ικανή, όχι αρκετή;
11. Καταπίνεις συχνά το θυμό σου για να αποφύγεις τις συγκρούσεις;
12. Πολλές φορές δεν καταλαβαίνεις για ποιο λόγο είναι θυμωμένο ή στραβωμένο το άλλο άτομο ή τι ακριβώς συμβαίνει;
13. Συζητάς με φιλικά σου άτομα για τη σχέση σου και σου λένε (ή αφήνουν να εννοηθεί) ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά, όχι με σένα, παρά με το άλλο άτομο;

Όσο πιο πολλές ερωτήσεις απαντήσεις θετικά, τόσο χειρότερα είναι τα πράγματα – βρίσκεσαι σε μια κακοποιητική σχέση. Οι 10 στις 13 ερωτήσεις είναι ένας καλός γνώμονας, δεν μπορεί δηλαδή να βρίσκεις τον εαυτό σου στις 10 από τις 13 ερωτήσεις και να μην είναι κακοποιητική η σχέση σου, είναι κακοποιητική ως το ταβάνι, δεν χωράει αμφιβολία.

Αυτού του είδους η κακοποίηση δεν φαίνεται με το «καλημέρα σας», και όσο πιο βολικό άτομο είσαι, τόσο περισσότερο αργείς να την καταλάβεις. Δεν σε πειράζει όταν το άλλο άτομο αλλάζει τελευταία στιγμή σχέδια και προγράμματα ή και απόψεις, δεν διαμαρτύρεσαι όταν αντί για εστιατόριο πηγαίνετε σινεμά κι ας πεινάς, ή αν έχεις φάει αλλά συνοδεύεις στο εστιατόριο το άλλο άτομο, επειδή δεν σε ενημέρωσε ότι πεινάει.

Δεν λες τίποτα όταν αντί να φύγετε στις 2.00 πρέπει να φύγετε στις 12.00 για το νησί, απλώς ετοιμάζεις σα παλαβή τα πράγματά σου, ή όταν ανακοινώνεται κάτι που αφορά και εσένα σαν τετελεσμένο γεγονός, ή όταν αισθάνεσαι ότι δεν υπάρχεις στη σχέση, ότι το άλλο άτομο κάνει ό,τι του κατέβει άσχετα από εσένα. Ή ότι το άλλο άτομο κάνει σπασμωδικές κινήσεις (τις οποίες αποκαλεί «αυθόρμητες») για να σε απορρυθμίσει, να σε αποσταθεροποιήσει, ακόμα και για να σε καταβάλλει.

Δεν αντιδράς, επειδή είσαι βολικό άτομο… κατά πάσα πιθανότητα είσαι κορίτσι, γυναίκα: έχεις εκπαιδευτεί από μικρή να είσαι βολικό άτομο, γιατί αν δεν είσαι, γίνεσαι τσίφνα, γρουσούζα, δύσκολη, σκληρή, κακομαθημένη, μέχρι και καριόλα. Χαρακτηρίζεσαι έτσι δηλαδή, και δεν θέλεις, είσαι καλό παιδί, βολικό, έχεις μάθει να κάνεις την ζωή των άλλων πιο εύκολη. Ακόμα και σε βάρος της δικής σου ζωής.

Τα λέω όλα αυτά ως πάρα πολύ βολικό άτομο – πρέπει να φτάσουν στα άκρα τα πράγματα για να «βγω από τα ρούχα μου», κι αμέσως μετά νοιώθω ενοχές, ότι δεν έπρεπε, δεν ήταν σωστό, έπρεπε να είχα παραμείνει βολικό άτομο… Αλλά εδώ που είμαι, ηλικιακά, η βολικότητα στενεύει πολύ τα περιθώριά μου, είναι ένα χαρακτηριστικό το οποίο θέλω να ξεφορτωθώ, έστω με καθυστέρηση, έστω με αγώνα. Θα έπρεπε να το είχα κάνει πολλά χρόνια πριν αυτόν τον αγώνα, αντί να είμαι βολικό άτομο μια ζωή. Τέλος πάντων, κάλλιο αργά παρά ποτέ – αλλά εσύ πληζ προσπάθησε να ΜΗΝ είσαι βολικό άτομο από τώρα, και θα δεις ότι θα σου βγει σε καλό…