Μαμά χωρίς ενοχές δεν υπάρχει

Δεν υπάρχει ούτε μισή μαμά στον κόσμο που να μην νοιώθει ένοχη, αν όχι αυτή τη στιγμή που μιλάμε, τότε σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή από την ώρα που γεννήθηκε το παιδί της μέχρι τα βαθιά της γεράματα.

Ήδη από νεογέννητο το μωράκι, τόσο γούτσου-γούτσου και υπέροχο, απαιτεί το 100% της μαμάς. Αφήνω απροσδιόριστο αυτό το 100% επίτηδες, γιατί τα καλύπτει όλα, από την ενέργεια και την ψυχολογία της μαμάς μέχρι τον ύπνο και ξύπνο της – δηλαδή όποιος αναρωτηθεί «το 100% τίνος;» σίγουρα δεν είναι μαμά… μια και η μέση μαμά καταλαβαίνει ότι εννοώ το σύνολο της ύπαρξής της. Το οποίο σύνολο, οφείλει να αφιερώνεται στο μωρό της προκειμένου να είναι καλή μαμά.

Και επειδή η ζωή έχει άλλα σχέδια, επειδή η μαμά συχνά πρέπει να δουλεύει πχ, ή να κοιμάται για να μη λαλήσει, ή να βγαίνει από το σπίτι για τον ίδιο λόγο, καμία μαμά δεν μπορεί να σταθεί στο ύψος αυτού του 100%. Καμία μαμά δεν μπορεί να είναι συνέχεια πάνω από το μωρό της… ούτε πάνω από το μικρό παιδάκι, ούτε πάνω από το μεγαλύτερο παιδί της. Δεν γίνεται. Δεν είναι εφικτό οργανικά, ψυχικά, σωματικά και ψυχολογικά: δεν ήταν εφικτό ούτε «τα παλιά χρόνια» γιατί και τότε οι μαμάδες έπαιρναν τα μωρά τους στα χωράφια και τα κρεμούσανε στα δέντρα να μη τα χλαπακιάσουν τα φίδια, και τότε η μέση μαμά κι όταν δεν πήγαινε σε χωράφια, αναγκαζόταν να μείνει μακριά από το παιδί της κάποιες ώρες της ημέρας, ίσως και της νύχτας. Και όχι μόνο όταν δούλευε νυχτοφύλακας.

Η μέση σημερινή μαμά αισθάνεται ενοχές ακόμα κι όταν επιμένει ότι δεν αισθάνεται ενοχές: μου πήρε χρόνια, και κάμποση ψυχανάλυση, μέχρι να το καταλάβω ότι οι ενοχές είναι τόσο μπλεγμένες μέσα στη μαμαδοσύνη, που είναι δύσκολο να τις ξεμπλέξεις. Δεν αναφέρομαι μόνο στα απλά και πρακτικά, όταν πχ ξέχασα να βάλω κολατσιό στην τσάντα των παιδιών μου στο νηπιαγωγείο και μοιράστηκαν, με πολύ μουρμούρα, το φαγητό των άλλων παιδιών. Ούτε καν στη φορά που κοιμήθηκα (με ωτοασπίδες) ενώ κάποιο παιδί μου έβηχε ασταμάτητα, ή μια σχολική εκδήλωση που έχασα επειδή ήμουν στη Φλώρινα, ένα παιδικό πάρτι στο οποίο κάποιο παιδί μου πήγε με άλλη μαμά επειδή έλειπα για παρουσίαση βιβλίου, ένα πρωινό που δεν ξύπνησα να πάω το παιδί στο σχολείο επειδή είχα κοιμηθεί χάλια, ένα 3ήμερο επαγγελματικό ταξίδι, ένα 5ήμερο σεμινάριο, ένα βαρύ ξενύχτι, ένα λουμπάγκο, ένα οτιδήποτε πρακτικό με κράτησε μακριά από τα παιδιά μου… πήγα να γράψω «με κράτησε μακριά από τις υποχρεώσεις μου» γιατί είναι πολλές οι υποχρεώσεις της μαμάς, περισσότερες από τις άλλες, τις μη-υποχρεώσεις. Έχεις πολλά να φροντίσεις ως μαμά, όχι μόνο τα ίδια τα παιδιά σου, το τι θα φάνε, τι θα φορέσουν, τι θα μελετήσουν και πως θα πάνε σχολείο. Κι όσο μεγαλώνουν, ενώ θεωρητικά μειώνονται οι υποχρεώσεις … η αλήθεια είναι ότι δεν μειώνονται καθόλου οι ενοχές σου. Μπορεί το παιδί σου να είναι 30 ή 40 χρονών και να προσέχεις πράγματα επάνω του που ξυπνάνε κοιμισμένες ενοχές, αν δεν δημιουργούν νέες, μια και πήρανε φόρα: το ενήλικο παιδί σου δεν τρέφεται σωστά, τρώει τζανκ, φοράει χαζά ρούχα, παρα-γκομενίζει ή δεν γκομενίζει καθόλου, πίνει πολλές μπίρες, καπνίζει συνέχεια, χαρτοπαίζει, σκαλίζει τη μύτη του, δείχνει αδύνατο/παχύ/ανήσυχο/κουρασμένο/μπριζωμένο/χαμένο/βλαμμένο, όταν το συναντάς, στη χάση και στη φέξη, αγχώνεσαι γιατί σίγουρα, το βλέπεις με τα μαμαδο-ματάκια σου, κάτι έχεις κάνει λάθος. Κάτι έκανες στραβά εσύ η μαμά όσο το παιδάκι σου ήταν μωρό, (το θήλασες-δεν το θήλασες και ανάλογα πόσο καιρό το θήλασες) όσο πήγαινε νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο, κάπου τα έκανες θάλασσα, κι ορίστε που το Χ-Ψ-Ω δεν πάει καλά μαζί του. Ακόμα κι αν το παιδί σου έχει σταθερή δουλειά, σύντροφο, παιδιά δικά του, αν αγοράζει σπίτι, αν όλα κυλάνε στρωτά στη ζωή του, εσύ η μαμά περνάς στιγμές ανάλαφρου ή δυνατού φρικαρίσματος όποτε στραβώνει το παραμικρό, λέγοντας στις φίλες σου «Εγώ φταίω, δεν ήμουν καλή μαμά!»

Το έχω ακούσει αυτό από φίλες που υπήρξαν καταπληκτικές μαμάδες. Που αγαπούσαν πολύ το παιδάκι τους, ήταν τρυφερές, παρούσες, προσεκτικές, φροντιστικές, που κρατούσαν το παιδί τους από το χέρι είτε δούλευαν είτε όχι. Στεναχωριέμαι όταν το ακούω, γιατί μπορεί να εκφράζεται με ασήμαντη αφορμή – το ενήλικο παιδί χωρίζει, χάνει τη δουλειά του, τα φτιάχνει με χάλιο άτομο, μαζεύει κλήσεις τροχαίας, κάνει οτιδήποτε «λάθος», οτιδήποτε βάζει τη μαμά στο τριπάκι «Κάτι δεν πάει καλά με το παιδάκι μου»… με αυτόματη συμπλήρωση, «… και φταίω εγώ!»

Στεναχωριέμαι γιατί το σκέφτομαι για τον εαυτό μου κατά καιρούς, παρόλο που αγαπούσα και αγαπάω πολύ τα παιδιά μου, ήμουν τρυφερή, παρούσα, προσεκτική, φροντιστική και σίγουρα κρατούσα τα παιδάκια μου από το χέρι: αν θέλω να χτυπηθώ, κάνω φόκους στη μία φορά που έλειψα, το έχασα, δεν αντέδρασα όπως έπρεπε, δεν έκανα «το σωστό», ξεχάστηκα, αφαιρέθηκα, έγραφα βιβλίο, δούλευα, δεν ήμουν καλά, τη μία φορά που μου ξέφυγε μια κατάσταση και άφησα χωρίς να το καταλάβω το χέρι του παιδιού. Σίγουρα θα υπήρξαν τέτοιες φορές. Υπάρχουν σε όλες τις ζωές όλων των μαμάδων, ακόμα και των πιο μουτζαχεντίν, ακόμα και των αφοσιωμένων-μέχρι-λαλίσματος μαμάδων που ζούνε μόνο για τα παιδιά τους και για τίποτε άλλο. Όρεξη να΄χεις να ψαχουλεύεις στη μνήμη σου για τυχόν ατασθαλίες – θα βρεις, δεν υπάρχει περίπτωση. Άπαξ και είσαι μαμά, το έδαφος είναι πρόσφορο για να φυτρώσουν ενοχές, αν δεν έχουνε φυτρώσει ήδη, πράγμα απίθανο.

Στην εφηβεία, όταν τα παιδιά μας εκτροχιάζονται, βρίζουν, αρπάζονται, παραμελούν τον εαυτό τους ή/και τα μαθήματά τους, λένε ψέματα, πίνουν και καπνίζουν κρυφά, όταν τα παιδιά μας σταματάνε απότομα να είναι παιδιά και γίνονται Γκρέμλιν, πάντα κάποιο άτομο θα βρεθεί στο οικογενειακό μας συνήθως περιβάλλον να πετάξει την κοτρώνα, «Εσύ φταις μαμά του έφηβου, που δεν έβαλες όρια! Δεν κούνησες το δάχτυλο, δεν έβαλες αυστηρές τιμωρίες, δεν απείλησες, δεν επέβαλλες ποινές!» Άσχετα που καμία μαμά δεν είναι δεσμοφύλακας, και οι αυστηρές ποινές στην εφηβεία δεν είναι πανάκεια, και έχω δει μεγάλες καταστροφές σε οικογένειες που το παιδί φορούσε λαιμαριά μέχρι να ξεσηκωθεί και να την κάνει κομματάκια. Δυστυχώς δεν υπάρχει εγχειρίδιο ούτε κάποια βεβαιωμένη, ορκισμένη μέθοδος την οποία θα μελετήσεις ώστε να είσαι Σωστή Μαμά με κεφαλαία γράμματα.  ΚΙ ΑΝ έχω διαβάσει βιβλία γραμμένα από ψυχολόγους, ψυχιάτρους, παιδαγωγούς, παιδίατρους ή και από απλά νούμερα, που καθοδηγούν τη μέση μαμά στον κόσμο της μαμαδοσύνης. Μερικά είναι βοηθητικά, μερικά όχι. Κάποια σου δίνουν συμβουλές που είναι εφαρμόσιμες, αλλά καταλαβαίνεις, αν είσαι ήδη μαμά, ότι τα πιο πολλά γράφονται στα τυφλά. Ότι μέχρι και οι επιστήμονες όταν πέφτουν πάνω στην εφηβεία, πάνε ψάχνοντας.

Καταλαβαίνεις με πολύ κόπο και προσωπική δουλίτσα, με πολύ κλάμα και οδυρμό, ότι δεν φταις εσύ η μαμά, τουλάχιστον όχι για όλα. Και ο λόγος που τα γράφω αυτά τώρα είναι επειδή θα ήθελα να χαρίσω σε κάθε μαμά ένα μπλουζάκι που να γράφει απάνω «ΔΕΝ ΦΤΑΙΩ ΕΓΩ». Μήπως σιγά σιγά το πιστέψουμε εμείς οι μαμάδες, ότι δεν φταίμε για όλα, φταίμε για λίγα πραγματάκια όπως όλοι οι άνθρωποι, με την έννοια ότι κανείς δεν είναι αλάνθαστος, θα έπρεπε να είχαμε κάτι ψιλές μόνον ενοχές σαν κονφετί, γιατί φταίμε στο βαθμό που φταίει ο μέσος άνθρωπος για μικρά ή μεγάλα λάθη, και επίσης, παρόλο που οι ενοχές είναι κοστουμάκι της μαμάς… σπάνια φταίμε όσο οι μπαμπάδες. Οι οποίοι, άκου πράγματα, το ίδιο σπάνια αισθάνονται ενοχές, ως μπαμπάδες…