Λεώνη Γιαγδζόγλου: Το φάλτσο είναι το αποτύπωμα του έργου, η ταυτότητά του, το «τυχαίο»

Να απολαμβάνεις τα «τυχαία» της ζωής. Αυτά που δεν μπορούσες να ορίσεις ούτε και όφειλες να προβλέψεις. Αυτά που φαινομενικά δεν είναι τέλεια αλλά κατά ένα περίεργο και ταυτόχρονα όμορφο τρόπο αγγίζουν την τελειότητα. Αυτή είναι η φιλοσοφία της Λεώνης Γιαγδζόγλου. Μίας σύγχρονης γυναίκας με ταλέντο, συναίσθημα και δημιουργικότητα. Με ανήσυχο αλλά χιουμοριστικό πνεύμα, με πολλή αλλά θετική σκέψη.

Η Λεώνη Γιαγδζόγλου είναι εικαστικός, η οποία ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της στη σχολή Βακαλό και στο Art Center Europe στο Montreux με εξειδίκευση στον Communication Design, το 1995 ξεκίνησε την επαγγελματική της διαδρομή στη Κολωνία της Γερμανίας, όπου ίδρυσε μαζί με συμφοιτητές της, την εταιρία MILK Design. Η εταιρία γρήγορα εξελίχθηκε σε κορυφαία στο χώρο του branding και design. Μετά από τέσσερα χρόνια, η Λεώνη επέστρεψε μόνιμα στην Ελλάδα και ίδρυσε την εταιρία MILK της οποίας ήταν μέχρι πολύ πρόσφατα creative director. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, έχει στρέψει με επιτυχία το ενδιαφέρον της στην κεραμική-γλυπτική, μία τέχνη τρισδιάστατη, η οποία συνδυάζει αρμονικά τα δύο βασικά στοιχεία της καλλιτεχνικής της έκφρασης, το design και τη ζωγραφική.

Φιλοσοφία της Λεώνης είναι όταν δημιουργεί να αποδέχεται τις αλλαγές του υλικού και τις αποφάσεις που πολλές φορές αυτό παίρνει ερήμην της. Σε μία προσπάθεια της να «χαλάσει» το απόλυτο της φόρμας και το ψυχαναγκασμό της τελειότητας, δεν τις διορθώνει, αλλά τις εντάσσει στο έργο της και έτσι αυτό αποκτά την τελική του «ανέγγιχτη» μορφή με όλα τα φάλτσα που τυχόν έχει. Το φάλτσο είναι το αποτύπωμα, είναι το «τυχαίο», είναι η ταυτότητα που μας επιτρέπει να αναγνωρίζουμε το έργο, το διακρίνουμε από τα άλλα και να το σεβόμαστε για τη διαφορετικότητα του. Είναι η «τέλεια» ατέλεια, όμοια με αυτές που έχουμε και εμείς και που μας κάνουν μοναδικούς. Αυτό το κάτι διαφορετικό και θελκτικό που ταυτόχρονα μας ιντριγκάρει και μας συγκινεί. Άλλωστε αντιστοίχως και η ζωή, ξεδιπλώνεται μέσα από τυχαίες καταστάσεις, που δε μπορούμε να ορίσουμε, ούτε να προβλέψουμε και όμως απολαμβάνουμε. Για αλλού χαράζαμε και άλλου μας οδήγησε η ίδια η ζωή και αυτό είναι κομμάτι της ομορφιάς της.

Μέσα στα χρόνια, η γνωστή εικαστικός έχει κάνει τέσσερις ατομικές εκθέσεις: “My self as a room” στο ΔΕΠΑΜ, στη Μύκονο το 2017, “Objects born not made” στο KARYBU στην Τήνο το 2019, “Narratives from ceramic creations” στην Art Appel Gallery, στην Αθήνα το 2020 και η πιο πρόσφατη “The Queen undressed” στην Iris Gallery στην Αθήνα από το Μάρτιο έως το Μάϊο του 2022. Η πιο πρόσφατη ατομική της έκθεση αποτελείτο από έντεκα κεραμικά έργα που σχετίζονταν με το τραύμα και τη θεραπεία, δίδοντας έμφαση στη φωνή, στο παιχνίδι και στη συλλογικότητα. Επιπλέον, έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις όπως “TOGETHER4” στο ΔΕΠΑΜ στη Μύκονο, “Ceramic Again”- στην Hermes Athens, “Just Art” στο Showroom10, “When Law goes pop(!) Project {Just/Art}” στο Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων και “Εmergency” στη Sealed Earth. Άκρως ενδιαφέρουσα τρέχουσα ομαδική έκθεση στην οποία συμμετέχει η καλλιτέχνης είναι το project Big Blue Dot- Contemporary Ceramics στο Άνω Κουφονήσι από τη Sealed Earth Ceramic Art Studio and Gallery.

Ξεκινώντας από την κληρονομιά των μικρών -αλλά μεγάλων- Κυκλάδων και εμπνευσμένη από την ιστορία και ιδιομορφία του κυκλαδίτικου πολιτισμού, η Sealed Earth προσκάλεσε και ένωσε 12 κεραμίστες σε ένα 10ήμερο πρωτότυπο καλλιτεχνικό residency και σε μία open air έκθεση σύγχρονης κεραμικής στο Άνω Κουφονήσι. Όλα τα έργα τέχνης, σύγχρονα κεραμικά και street art, που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του residency, εκτίθενται τώρα στην υπαίθρια έκθεση σε διάφορα σημεία, τα οποία «κοιτούν» τα ακατοίκητα αλλά ζωντανά με την κληρονομιά τους, νησί της Κέρου και το γειτονικό Δασκαλιό, ανακαλύψεις που χρονολογούνται περίπου στην 3η χιλιετία π.Χ. Το καλλιτεχνικό αυτό μονοπάτι, που θα μπορούσε να παρομοιαστεί με παιχνίδι θησαυρού, συνδέει το λιμάνι με την παραλία Πορί. Η έκθεση εγκαινιάστηκε στις 11 Ιουνίου και θα ολοκληρωθεί με το πέρας της καλοκαιρινής σεζόν. Οπότε, αν φέτος επισκεφθείς τα Κουφονήσια, πριν ή μετά την αναζωογονητική βουτιά σου στους παραδεισένιους καταγάλανους κολπίσκους πάρε τον παραλιακό δρόμο, σκάναρε με το κινητό σου το QR code που συνοδεύει κάθε έργο και θαύμασε τη μαγεία που ξετυλίγεται μπροστά σου: φύση και τέχνη εναρμονίζονται πλήρως και δημιουργούν ένα ονειρικό δίπολο.

Κάπου στη μέση αυτής της εικαστικής διαδρομής, συναντάμε το δημιούργημα της Λεώνης. Ο ελληνικός τίτλος του έργου της -τον οποίο συνέλαβε πρώτο- είναι «Φάρος. Ναός. Ξερολιθιά». Πρόκειται για δύο κεραμικά που όμως «διαβάζονται» ως ένα έργο. Ο Φάρος έχει διττή σημασία. Πρώτον, συμβολίζει τον ελληνικό τόπο, ο οποίος προϋπήρχε χιλιάδες χρόνια πριν εμείς πατήσουμε αυτή την ευλογημένη γη. Τον τόπο τον κάνουν οι άνθρωποι με τις αγωνίες τους, τις προσδοκίες τους, τους φόβους τους και την αγάπη τους. Το ποιοι διεκδίκησαν πρώτοι τη ζωή σε αυτόν το τόπο, δεν έχει σημασία, γιατί δεν υπάρχει αρχή ούτε τέλος- άλλωστε στη θάλασσα υπάρχει αρχή; πού ξεκινάει και που τελειώνει;- Ο καθένας από εμάς «κουβαλάει» κάτι από το παρελθόν και το παραδίδει στον επόμενο αφήνοντας το αποτύπωμά του. Έτσι, αυτό το ταξίδι ιστορίας και πολιτισμού γίνεται αέναο. Ο Φάρος, ως σημείο αναφοράς μας, στέκει πάντοτε φωτισμένος δείχνοντας μας τη διαδρομή μη τύχει και στο μεγάλο ή μικρό ταξίδι μας, χάσουμε τον προσανατολισμό μας. Ακόμα, ο φάρος συμβολίζει το εσωτερικό φως που μένει αναμμένο μέσα μας και στέλνει σινιάλα, τη φλόγα που φουντώνει για ζωή και την ελπίδα που δε σβήνει ποτέ. Ο Ναός είναι η ψυχή μας. Είναι οτιδήποτε έχει ανάγκη να πιστέψει ο καθένας από εμάς. Είναι η κινητήριος δύναμη για να συνεχίσουμε παρακάτω. Είναι το μέρος, όπου οι ευχές των ανθρώπων στέκουν σαν αναμμένο κερί. Η ξερολιθιά αποτελεί στοιχείο του ελληνικού τοπίου που προσφέρει γόνιμο έδαφος σε άγονους τόπους. Χαρακτηριστικό της είναι η δομική σταθερότητα, καθώς αποτελείται από πέτρες ακανόνιστου σχήματος που συνδέονται χωρίς κανένα άλλο υλικό και «κουμπώνουν» σαν τοτέμ. Η ξερολιθιά δε συμβολίζει μόνο τα όρια της γης και της ιδιοκτησίας, αλλά κυρίως τα εσωτερικά μας όρια. Τα όρια που ορίζουν τη δική μας ελευθερία και των γύρω μας. Αυτά που δύσκολα θέτουμε στον εαυτό μας και που ακόμα πιο δύσκολα τηρούμε και σεβόμαστε. Είναι τα ίδια όρια που τις περισσότερες φορές αλλάζουμε για να τα «φέρουμε στα μέτρα μας» ή αφήνουμε τους άλλους να τα «παραβιάσουν» με τη συγκατάθεση μας. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο τίτλος του έργου στα αγγλικά “Amalgam of Imprints” διαφέρει από τον ελληνικό, καθώς δεν πρόκειται για μετάφραση. Ιmprints είναι τα αποτυπώματα, τα σημάδια του έργου κατά τη δημιουργία του, που όπως αναλύθηκε προηγουμένως είναι αυτά που μας κάνουν να το ξεχωρίζουμε και να το ερωτευόμαστε.

«Σήκωσε το μπλε του νερού και θα δεις τα χρώματα, γιατί τίποτα δεν ξεπλένεται στο Αιγαίο», μας εξηγεί η Λεώνη. Με αυτά τα χρώματα, αυτά που «τυλίγουν» τις ζωές των ανθρώπων, ζωγράφισε το έργο της. Οι ζωηρές αποχρώσεις του έρχονται σε αντίθεση με το παρθένο και άγριο κυκλαδίτικο τοπίο και όμως εναρμονίζονται πλήρως. Το έργο της στο Κουφονήσι-όπως και τα περισσότερα του portfolio της-, σε αντίθεση με τα ρούχα της - όπως της λένε περιπαικτικά οι φίλοι της- είναι γεμάτο χρώματα. Τα χρώματα είναι η γλώσσα με την οποία το έργο «μιλά» και επικοινωνεί την ιστορία του. «Το πράσινο δεν είναι ένα απλό χρώμα. Είναι ενέργεια, είναι και συναίσθημα. Το ίδιο χρώμα σε κάθε έργο αποκτά άλλο ρόλο», αναφέρει η καλλιτέχνης. Όσο πιο πολύχρωμο είναι το έργο, τόσο περισσότερα συναισθήματα «μαρτυρά». (Θετική) Σκέψη, χρώμα και αισιοδοξία!

 

Παόλο που μέσα από το έργο της -και γενικά από τα κεραμικά της- η Λεώνη εκφράζει πολλούς προβληματισμούς σε σχέση με την ύπαρξη και συνύπαρξη των ανθρώπων -ποιος ανήκει σε ποιον, τι είναι σημαντικό και τι ασήμαντο και σε σχέση με τι κ.λπ.-, αυτοί αποδίδονται με ανάλαφρο τρόπο. Σε μία προσπάθεια να χαλαρώσει τη σοβαρότητα του έργου της, το αποδίδει με ένα είδος σαρκασμού. Σίγουρα, υπάρχει πολλή σκέψη από πίσω, ωστόσο αυτή μετατρέπεται εντέχνως σε θετική. Δε μας βαραίνει και μας δίδει δύναμη να συνεχίσουμε με αισιοδοξία -έντονο στοιχείο του χαρακτήρα της καλλιτέχνιδος-. Μάλιστα, η ίδια πιστεύει ότι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσει κανείς τις σκέψεις και ανησυχίες του, έχει πάντα κάτι από την παιδική αθωότητα. Για το λόγο αυτό, κάνει τα έργα της να μοιάζουν με παιδικά παιχνίδια, γυρνώντας μας πίσω σε μία ανέμελη εποχή και αφήνοντας μας μια γλυκιά νοσταλγία. Ένδειξη της παιχνιδιάρικης προσέγγισης της είναι η αγάπη της για τα τοτέμ, μέσα από τα οποία συνδέεται με τη μικρή Λεώνη. Το τοτέμ έχουν ένα αρχέτυπο συμβολισμό αλλά και μαγικό μαζί. Τα αρθρωτά του μέρη , μας δίνουν τη δυνατότητα να τα στήνουμε με τη δική μας σειρά ανάλογα με τη διάθεση μας και με το πως αγαπάμε να βλέπουμε το έργο, χτίζοντας μία διαφορετική «ιστορία» κάθε φορά. Κάτι σαν Lego, που μας μεταφέρει στο προσωπικό μας παιχνιδότοπο.

Και επειδή η Λεώνη πιστεύει εξίσου στη χρηστικότητα των έργων τέχνης-κεραμικών, καθώς όπως έχει πει στο παρελθόν «η χρηστικότητα είναι στο DNA της κεραμικής», στο εργαστήριο της θα βρούμε μεγάλη γκάμα αντικειμένων που χρησιμοποιούμε καθημερινά: κούπες, μπωλ και βάζα, τα οποία δημιουργούνται και ζωγραφίζονται από την ίδια. Η ζωγραφική των χρηστικών κεραμικών είναι κάτι που ιντρίγκαρε την καλλιτέχνη από πάντα, περισσότερο γιατί το αντικείμενο αλλάζει φόρμα. Τη «σπάει», δημιουργώντας μια κίνηση στην άλλοτε αδιάφορη κούπα του καφέ και έτσι το αντικείμενο γίνεται μοναδικό και ανεπανάλειπτο. Μία από τις αγαπημένες συλλογές κεραμεικών-χρηστικών αντικειμένων είναι η “Peopleakia”, η οποία προκύπτει από την λέξη άνθρωποι στα αγγλικά και το υποκοριστικό -ακι στον πληθυντικό. Η αποτύπωση της ζωγραφικής στα αντικείμενα της σειράς σαρκάζει τη δυσκολία επικοινωνίας των ανθρώπων, ζήτημα που απασχολεί τη Λεώνη σε μεγάλο βαθμό. Οι περισσότεροι άνθρωποι μιλούν και ενώ οι ίδιοι απαιτούν να ακουστούν, δε δίνουν σημασία στα λεγόμενα των άλλων. Σα να φοράνε ωτοασπίδες συνεχίζουν αδιάκοποι το «μονόλογο» τους. Μία ακόμα ενδιαφέρουσα σειρά είναι η “Crazy in Japan”.

Εκτός από το εργαστήριο της  στην Αθήνα (κατόπιν ραντεβού), τα έργα της μπορεί κανείς να τα βρει στα πωλητήρια σημεία του Μουσείου Μπενάκη, στο πωλητήριο της SEALED EARTH και στη GALERIA SPIGOLO στο Άνω Κουφονήσι.

https://leonieart.gr, FB: @leoniesart, INSTA: @leonitaki
Εργαστήριο: οδός Δημητρίου Καμπούρογλου 18, 11525, Αθήνα