Shopping

Kyr Lakis: Το brand που φέρνει την τέχνη του παππού στο σήμερα στο Aphilo στα Εξάρχεια

Ξυλότυπα, γοργόνες και ελληνικά μοτίβα σε φουλάρια και αντικείμενα design

Στο concept store Aphilo στα Εξάρχεια, το brand Kyr Lakis αναβιώνει την τέχνη της τυποβαφικής με μαντήλια-κειμήλια και ελληνικό design με ψυχή.

Κάποτε, τα «τουριστικά μαγαζιά» τα έβρισκες μόνον στην Πλάκα και το Μοναστηράκι. Η Ελλάδα-σουβενίρ του τουρίστα, εκείνους τους καιρούς, περιοριζόταν στο τσολιαδάκι, στην κουκλίτσα Καραγκούνα, στο κομπολόι και στο δερμάτινο χαϊμαλί. Τα τελευταία αρκετά χρόνια, νέες γενιές σχεδιαστών, έχουν επανεφεύρει την έννοια του σουβενίρ, του χάρισαν πολλές και διαφορετικές χρήσεις αλλά και αισθητική που να στέκει ταμάμ σε ένα μίνιμαλ διαμέρισμα του Άμστερνταμ ή σε ένα ροκοκό απαρτεμάν της Μονμάρτρης. Μίνιμαλ ηθελημένα κιτς, γραμμική, άχρωμη ή πολύχρωμη, η Ελλάδα του αναμνηστικού έχει συμπεριλάβει στην έμπνευσή της νέα χαρακτηριστικά σύμβολα της εθνικής μας κουλτούρας, μεταφρασμένα μέσα από νέο, συμπαντικό ντιζάιν. Αυτά τα μαγαζιά, που συνήθως κυκλοφορούν κάτω από την ομπρέλα του concept store, αφενός φύονται πλέον σε όλες τις γειτονιές του κέντρου, αφετέρου αφορούν και μας τους ντόπιους, που πολύ θα θέλαμε να τα φορέσουμε, να τα δωρίσουμε ή να τα στολίσουμε σπίτι μας, όσο ποτέ δεν θα μπορούσε να μας αφορά μια άτεχνη ρεπροντιξιόν του Σαντορινιού ηλιοβασιλέματος.Ένα τέτοιο είναι και το Aphilo, στη νέα τουριστική ή έστω, ξενοκρατούμενη γειτονιά των Εξαρχείων.

Διακριτικό όσο και οι άνθρωποί του, πρέπει να προσέξεις να μην προσπεράσεις αυτό το concept store. Και έχεις κάθε λόγο να το κάνεις, αν είσαι εραστής του στυλ, της χειροποίητης διαφορετικότητας, του μοναδικού art&craft, αυτής της πολυτέλειας που δεν το φωνάζει αλλά αποπνέει ζεστή, τη συγκίνηση των χεριών που την έπλασαν. Αυτή η άγουρη γοργόνα με τα στητά στηθάκια, ναϊφ και υπέροχη, ολόγυρα παντού τυπωμένη σε πασμίνες και είδη σπιτιού, ήταν που πρώτη με γύρισε πίσω στις γοργόνες του Μίνου Αργυράκη, που στόλιζαν τα παλιά βιβλία του Στράτη Μυριβήλη των εκδόσεων της Εστίας, που με μεγάλωσαν. Και ήθελα να μάθω την ιστορία της, το πώς κολύμπησε ως εδώ, στα Εξάρχεια του 2025.

Η ιστορία της, τελικά, αποδείχτηκε παλιά όσο τα βάθη της ελληνικότητας των παλιών κεφαλόδεσμων. Τα τσεμπέρια, τα φακιόλια, οι σταμπωτές μαντήλες της βοσκοπούλας και της αρχόντισσας, κομμάτι της καθημερινότητας, της γιορτινής φορεσιάς, αλλά και της διακόσμησης του σπιτιού, κρύβουν πίσω τους μια πανάρχαιη τέχνη, την τυποβαφική, που ως μπάμπουσκα, μέσα της κρύβει ένα σωρό άλλες τέχνες, την υφαντική, την ξυλογλυπτική, τη βαφική, τη ζωγραφική και τη χαρακτική. Αυτός που την κατέχει, πρέπει πρώτα να σκαλίσει σε ξύλο το μοτίβο, μετά να το τυπώσει πάνω σε πανί, μετά να περάσει ένα-ένα το χρώμα με τη σωστή σειρά, χρώμα που έφτιαχνε ο ίδιος ο τεχίτης από ρίζες και πετρώματα. Και αν αναρωτιέσαι τί σε αφορά εσένα την μοντέρνα, το τσεμπέρι της προγιαγιάς σου και στον αντίποδα του fast fashion, αρκεί να δεις ένα από αυτά τα μαγικά τεράστια Kyr Lakis φουλάρια, που απευθύνονται σε όλα τα φύλα και τα γούστα, που γίνονται με το χέρι και όπως ακριβώς τα έκανε ο γιαννιώτης καλλιτέχνης Κωνσταντίνος Χαρίλαος Πάλλας, παππούς του Χαρίλαου Κουρτίνου Πάλλα, που έχει το Aphilo.

Όταν τα πρωτοείδα να κυματίζουν στη βιτρίνα ενός άλλου κόσνεσπτ-στορ στη Σύρο και πριν ακόμη πληροφορηθώ την ιστορία τους, σχεδόν δάκρυσα, από αυτή την περηφάνια που σε κάνει να σκεφτείς «αυτό το ντιζάιν μας αξίζει και αυτό θέλω να πάρει για μνήμη ο ξένος από τη χώρα μου». Mανδηλοποιός, λοιπόν, ο παππούς με τα δικά του χαρακτικά ξυλότυπα, τον Τάσο και τη Γκόλφω, γιρλάντες με λουλούδια αλλά και καραγκιοζοπαίχτης και τεχνίτης του γιαννιώτικου κοσμήματος και ήρωας τη Εθνικής Αντίστασης, έμαθε την τέχνη στην κόρη του, τη μαμά Ελένη Πάλλα, που την εξάσκησε για αρκετά χρόνια, παράλληλα με μια καριέρα εκπαιδευτικού. Ο Χαρίλαος, πάλι, που σπούδασε βιομηχανικό σχεδιασμό, δούλεψε για χρόνια κοντά στην Ιλεάνα Μακρή, την Ορσαλία Παρθένη, της οποίας ακόμη τυπώνει κάποια ξεχωριστά υφάσματα, πέρασε και από την Κολωνία, μέχρι που μίλησε μέσα του η οικογενειακή παράδοση, που εκτός από τον παππού, περιλαμβάνει και μια γιαγιά που έκανε υφαντά και σιγκούνια.

Η μαμά Ελένη υποσχέθηκε να βοηθήσει, από τα ξυλότυπα του παππού ο Χαρίλαος επέλεξε κάποια στοιχεία, μια γοργόνα, έναν φοίνικα, ένα λουλούδι και έτσι ξεκίνησε η παραγωγή στο εξαρχειώτικο εργαστήρι, που αργότερα εξελίχτηκε σε μαγαζί. Και μην μπερδευτείς, αυτή η τέχνη δεν έχει καμμιά σχέση με τη μεταξοτυπία αλλά με την ιστορία της τελευταίας και μοναδικής, πια, οικογένειας στην Ελλάδα που συνεχίζει την τυποβαφική παράδοση. Σχέδια που μετρούν έναν αιώνα ζωής, πάνω σε πουκάμισα, tote bags, μαξιλάρια, ποδιές, πετσέτες, τραπεζομάντιλα και φυσικά το διάσημο υπερ-μαντήλι, όλα κάτω από το ευφυέστατο brand Kyr Lakis.

Ένα ισόγειο και ένα υπόγειο, στο Aphilo, κρύβουν, όμως και άλλα θαύματα και πολλούς άλλους Έλληνες εμπνευσμένους artisans, μια ομάδα σε σύμπνοια, που λες και ένας δίνει το νήμα του οίστρου στον άλλον, εξ’άλλου, και άλλοι πλέον σχεδιαστές, έχουν ενσωματώσει την αγαπημένη γοργόνα στα έργα τους. Να ξεχωρίσω τα δαχτυλίδια της Α. Θεολόγη που φοριούνται και σαν σκουλαρίκια, τα κεριά και τα κηροπήγια του Σουμπάσης &Cia, τις δουλειές του μαγικού Άρη Γκελντή, τα αρωματικά και τα σαπούνια της Greek alchemist, τα κεραμεικά της Δ. Αρκάλη και της Ν. Αλεξάντρ, τα πορνογραφικά σχέδια με πενάκι του Theo Ψυχογιού, τα ρούχα της Χριστιάνας Βαρδάκου που βάφονται με φυτικές βαφές, τα up cycling χρυσά κοσμήματα της Ντόρας Μακρή, ταπεινά να προσθέσω και τα δικά μου τσαντάκια με κεντημένες σταυροβελονιές.

Ράφια γεμάτα από μια Ελλάδα ιδανική, που πατά στις ρίζες της για να μιλήσει μαζί όλες τις ξένες γλώσσες του κόσμου.

Aphilo Concept Store, Ζωοδόχου Πηγής 49-51, Εξάρχεια, Instagram