Ποιος είναι ο αληθινός βιβλιόφιλος και πώς μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή;
Τον αληθινό βιβλιόφιλο θα τον αναγνωρίσεις στην κουβέντα- θα είναι αυτός που μιλάει λιγότερο, γιατί οι πιο σιωπηλοί άνθρωποι έχουν το πιο θορυβώδες μυαλό.
Ας ξεχάσουμε επιτέλους τα στερεότυπα. Ο βιβλιόφιλος δεν είναι απαραίτητα αυτός που κουβαλάει ένα βιβλίο πάντα μαζί του στην τσάντα ή αυτός που διαβάζει όρθιος στο μετρό μέσα στο στριμωγμένο πλήθος που δεν μπορεί να πάρει ανάσα, ακουμπώντας τον σελιδοδείκτη στο μάτι της απελπισμένης διπλανής κυρίας. Μπορεί να είναι, μπορεί και να μην είναι.
Δεν είναι απαραίτητα αυτός που συχνάζει στις βιβλιοθήκες. Θα τον πετύχεις σίγουρα, όμως, να κοιτάζει τις βιτρίνες ενός βιβλιοπωλείου με την ίδια λάμψη στα μάτια που έχει ένα παιδί κοιτάζοντας παιχνίδια ή γλυκά. Είναι αυτός που θα μπει στο βιβλιοπωλείο για να ρίξει μια ματιά, ακόμα κι αν δεν έχει λεφτά να αγοράσει τίποτα. Θα μπει γιατί δεν μπορεί να κάνει αλλιώς.
Δεν είναι απαραίτητα αυτός που ξοδεύει όλα του τα λεφτά σε βιβλία και ποτέ σε ρούχα, όπως συνηθίζουν να λένε. Δε θα δεις στον δρόμο έναν με βρώμικα σκισμένα ρούχα και θα πεις «Α! Να ένας βιβλιόφιλος»! Δε χρειάζεται το όνομά του να είναι σπάνιο, κακόηχο και διανοουμενίστικο. Μπορεί να λέγεται Νίκος ή Μαρία.
Δεν είναι απαραίτητο να έχει διαβάσει όλα τα κλασικά αριστουργήματα. Ο Mark Twain έλεγε πως «κλασικό λέμε το βιβλίο που όλοι επαινούν αλλά κανείς δεν διαβάζει». Ο πραγματικός βιβλιόφιλος διαβάζει τα πάντα. Και, ναι, μπορεί να μην έχει τελειώσει ποτέ τον «Οδυσσέα» του James Joyce και το «Καθώς ψυχορραγώ» του William Faulkner.
Ο αληθινός βιβλιόφιλος είναι, συνήθως, συλλέκτης. Το δωμάτιό του συχνά είναι γεμάτο βιβλία και οι στοίβες χρησιμεύουν ως τραπεζάκια, σκαμπό, κρεμάστρες. Από τα βιβλία που έχει μπορεί να έχει διαβάσει μόλις τα μισά. Δεν σταματάει να αγοράζει και περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να το κάνει- γιατί κάθε βιβλίο είναι και θέμα timing. Κάποια από αυτά θα τα διαβάζει πάντα στη ζωή του, γιατί ξέρει πως κάθε φορά θα είναι ένας άλλος άνθρωπος και θα ανακαλύψει κάτι καινούριο.
Το βιβλίο ζωγραφικής «Little Folks Painting Book»(1879) συχνά θεωρείται (λανθασμένα) το πρώτο βιβλίο χρωματισμού
Τον αληθινό βιβλιόφιλο θα τον αναγνωρίσεις στην κουβέντα- και θα είναι αυτός που στην παρέα μιλάει λιγότερο, γιατί δεν έχει ανάγκη να «φανεί διαβασμένος», γιατί οι πιο σιωπηλοί άνθρωποι έχουν το πιο θορυβώδες μυαλό. Αυτούς που μιλάνε αδιάκοπα και έχουν γνώμη επί παντός επιστητού να τους φοβάσαι. Μια φορά και έναν καιρό, ένας σοφός άνθρωπος δεν είπε τίποτα.
Διαβάζουμε για να νιώσουμε λιγότερο μόνοι. Δε θεωρώ πως το κάνουμε για να δραπετεύσουμε από την πραγματικότητα. Προσωπικά, διαβάζω για να επιβεβαιώσω πως μια πραγματικότητα που πιστεύω πως υπάρχει, υπάρχει στ’ αλήθεια- απλώς εγώ δεν την έχω ζήσει ακόμα. Διαβάζω γιατί με βοηθάει να ελπίζω.
Διαβάζω γιατί δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Γιατί θέλω να καταλάβω πράγματα στα οποία δεν έχω εκτεθεί ποτέ και δεν έχω προσωπική εμπειρία. Διαβάζω όταν είμαι ήρεμη και όταν είμαι θυμωμένη με όλο τον κόσμο, όταν έχω απογοητευτεί από τους ανθρώπους. Διαβάζω γιατί με βοηθάει να ελπίζω.
«Μου έγραψε ωραίες επιστολές, είναι υπέροχες επιστολές. Ερωτευθήκαμε» είχε πει ο Αμερικανός πρόεδρος
Διαβάζω γιατί είμαστε φτιαγμένοι από σάρκα και οστά αλλά και από σκέψεις, από συναισθήματα, από απωθημένα, από σοκολάτα, από όνειρα, από λέξεις.
Ο Oscar Wilde έλεγε πως «αυτό που διαβάζεις όταν δεν είσαι αναγκασμένος να το κάνεις, είναι αυτό που καθορίζει τι θα γίνεις όταν δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς». Δεν είναι απαραίτητο να θυμάσαι όλα τα βιβλία που έχεις διαβάσει, όπως δεν είναι απαραίτητο να θυμάσαι και όλα τα φαγητά που έχεις φάει. Ακόμα και αν δεν τα θυμάσαι, όμως, είναι αυτά που σε έκαναν αυτό που είσαι.
1. Γιατί δεν του αρέσει να παίζει παιχνίδια
Γιατί δεν νιώθει την ανάγκη να υποδυθεί κανέναν χαρακτήρα- τους έχει όλους στα βιβλία του. Γιατί πιστεύει τον Oscar Wilde όταν λέει «Να είσαι ο εαυτός σου. Όλες οι άλλες θέσεις είναι πιασμένες». Θα σου μιλήσει ευθέως και θα σου πει την αλήθεια κατάμουτρα. Και όποιος αντέξει.
2. Γιατί πιστεύει στις δεύτερες ευκαιρίες
Ο βιβλιόφιλος ξέρει πως όλα έχουν αρχή και τέλος και πως τίποτα δεν διαρκεί για πάντα. Πιστεύει, όμως, στα sequels και στις δεύτερες ευκαιρίες. Ακόμα και αν μια ιστορία τελειώσει, μπορεί να ξεκινήσει μια καινούρια με τους ίδιους πρωταγωνιστές. Ξέρει πως κανένας ήρωας δεν είναι τέλειος και οι ατέλειές του είναι αυτές που τον κάνουν μοναδικό. Μαζί του μπορείς να κάνεις λάθη και να βρεις τη συγχώρεση που ψάχνεις.
3. Γιατί μαζί του μπορείς να είσαι ο εαυτός σου
Ο βιβλιόφιλος ξέρει πως ο άνθρωπος εξελίσσεται όσο περνάει ο καιρός και δεν τον ενοχλεί αν δεν είσαι ακόμα όσα ονειρευόσουν να γίνεις. Ξέρει να περιμένει και σε προκαλεί να τολμήσεις όσα φοβάσαι για να γίνεις ο ήρωας που ονειρεύεσαι.
4. Γιατί μαζί του μαθαίνεις καινούρια πράγματα
Πάντα θα έχει να σου πει μια ιστορία που δεν έχεις ξανακούσει, μια ιστορία που διάβασε, μια ιστορία που αγάπησε ή που μίσησε. Πάντα θα ακούσεις κάτι καινούριο και ποτέ δε θα σε αφήσει να βαρεθείς. Πιστεύει πως το σύμπαν δεν είναι φτιαγμένο από άτομα αλλά από πολλές πολλές μικρές ιστορίες. Πίστεψέ το και συ.
5. Γιατί ξέρει να ονειρεύεται
Προσπαθεί να κάνει τη ζωή του να μοιάζει κάθε μέρα και λίγο περισσότερο με το αγαπημένο του βιβλίο. Ας ελπίσουμε μόνο πως αυτό δεν είναι δράμα και πως έχει happy ending. Αλλιώς το δράμα θα το ζήσετε παρέα.
6. Γιατί ξέρεις πώς να τον κάνεις ευτυχισμένο
Έχει γενέθλια, γιορτή, περνάει δύσκολα; Είναι εύκολο να τον ευχαριστήσεις. Ένα βιβλίο πάντα θα του φτιάξει το κέφι και θα νιώσει πως τον καταλαβαίνεις περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο. Γι’αυτόν τα λόγια είναι αγάπη. Έτσι απλά.
7. Γιατί μαζί του μπορείς να συζητήσεις
Όχι, δεν ζητάμε όλοι από το ταίρι μας τα ίδια πράγματα-ευτυχώς. Κάποιοι από μας, όμως, θέλουμε να μπορούμε να συζητάμε με τον άλλο και αυτό δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Δεν υπάρχει τίποτα πιο ερωτικό από μια καλή συζήτηση. Ποτέ μην υποτιμάς τη σαγηνευτική δύναμη ενός καλού λεξιλογίου- μπορεί να κάνει τον άλλο να βγει από τα ρούχα του, με την καλή έννοια.
Μερικές σκέψεις για το αριστούργημα του Ζάουμε Καμπρέ
8. Γιατί είναι ο μόνος που θα προσπαθήσει να σε «διαβάσει»
Είναι τόσα πολλά αυτά που θες να πεις αλλά δεν τα λες, είναι τόση μεγάλη η διαφορά ανάμεσα στο σκληρό και ανθεκτικό χαρακτήρα που θες να παρουσιάζεις από το ευάλωτο μικρό παιδί που έχεις μέσα σου. Ο βιβλιόφιλος είναι αυτός που θα θελήσει να ψάξει πέρα από την επιφάνεια, είναι αυτός που θα θελήσει να σε «διαβάσει» και να λύσει το μυστήριο. Του αρέσουν τα δύσκολα και δε φοβάται να σε γνωρίσει πραγματικά ούτε να σε αφήσει να γνωρίσεις εκείνον. Είναι αυτός που θα βουτήξει στα πιο σκοτεινά μέρη της ψυχής σου και θα βάλει τους δαίμονές σας να παίξουν παρεούλα.
9. Γιατί είναι αξιολάτρευτος
Γιατί είναι αυτός που θα συγκλονιστεί από τη χαρά του όταν βρει το βιβλίο που έψαχνε για τόσο καιρό ή όταν ανακαλύψει ένα άγνωστο βιβλίο κάποιου αγαπημένου του συγγραφέα. Και θα κάνει σαν μικρό παιδί (δε λέω «με την καλή έννοια», γιατί για μένα μόνο αυτή υπάρχει).
10. Γιατί δεν θα αγκιστρωθεί πάνω σου
Του αρέσει να έχει χρόνο για τον εαυτό του, αγαπάει τη μοναξιά. Δε θα αγκιστρωθεί πάνω σου, δε θα σε κάνει να νιώσεις πως πνίγεσαι, θα σου αφήσει το χώρο που χρειάζεσαι για να αναπνεύσεις. Μπορεί να μην είσαι το κέντρο του σύμπαντός του αλλά- πίστεψέ με- θα είναι για καλό.
11. Γιατί δεν είναι του φαίνεσθαι
Όταν διαβάζεις, δεν ερωτεύεσαι τον ήρωα για την εξωτερική του εμφάνιση αλλά για τις σκέψεις του και τα λόγια του. Ο βιβλιόφιλος έχει συνηθίσει έτσι και δεν κοιτάει τους ανθρώπους επιφανειακά.
Ερωτεύσου έναν άνθρωπο που διαβάζει. Ή, ακόμα καλύτερα, ερωτεύσου έναν άνθρωπο που γράφει. Πήγαινε κοντά σε εκείνον που ξέρει να εξερευνά αυτό που φοβάται περισσότερο.
Πώς συμβαίνει στα μπαρ που πλησιάζεις έναν άνθρωπο για να μιλήσετε και να γνωριστείτε και τον κερνάς ένα ποτό; Γιατί δεν μπορεί να συμβεί αυτό και στα βιβλιοπωλεία; Πλησίασε κάποιον, μίλα του και κέρνα τον ένα βιβλίο που αγαπάς. Αν είναι αυτός/αυτή που ψάχνεις, θα το εκτιμήσει πολύ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Εγώ θα τρελαινόμουν απ’ τη χαρά μου.
Όχι, το να διαβάζει κάποιος δεν τον κάνει απαραίτητα καλύτερο άνθρωπο για σχέση. Και κανείς δεν έχει πει ποτέ «Μου αρέσεις πολύ αλλά δεν έχεις διαβάσει το Πόλεμος και Ειρήνη, γι’αυτό δεν νομίζω πως θα τα βρούμε». Δεν έχω σκοπό να εξιδανικεύσω κανέναν τύπο ανθρώπου, μόνο και μόνο γιατί δεν πιστεύω σε «τύπους». Είναι, όμως, και μερικά χαρακτηριστικά στα οποία δεν μπορείς να αντισταθείς. Σε άλλους αρέσουν τα γυμνασμένα μπράτσα, σε άλλους αρέσουν τα γυμνασμένα πόδια. Εμένα μου αρέσουν τα διαβασμένα αγόρια. Α! Ναι! Και τα μούσια. Αλλά αυτό δεν ταιριάζει στο θέμα μας.
“Girls who read” του Mark Grist
Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε πρώτη φορά το 2014.
