To παλάτι του Μπάκιγχαμ έχει ιστορία, μυστικά και «φαντάσματα»

Εντυπωσιακές φαρδιές σκάλες, ευρύχωρα κοριντόρ, χιλιόμετρα ακριβών χαλιών, περίτεχνα βαριά έπιπλα σε ψηλοτάβανες αίθουσες με επιχρυσωμένα ανάγλυφα ταβάνια, ταπισερί και ταπετσαρίες και μεγάλων διαστάσεων υπερήφανα πορτραίτα σε χρυσές κορνίζες. Η βρετανική μοναρχία χτίστηκε με τη βαριά πέτρα από τα λατομεία του Μπαθ. Τα νερά του ποταμού Τίμπερν γλείφουν τα θεμέλιά της αιώνες τώρα, αλλά η αδιάκοπη ροή του δεν την «απείλησε» ποτέ. Τιθασεύτηκε κάτω από καλοφροντισμένο γρασίδι και ανθισμένες τριανταφυλλιές.   

Για περισσότερα από 300 χρόνια, από το 1531 έως το 1837, η επίσημη κατοικία του βασιλιά της Αγγλίας ήταν το παλάτι του Αγ. Ιακώβου (St. James’ Palace) - στο οποίο διαμένουν και σήμερα μέλη της βασιλικής οικογένειας – όμως οι βασιλείς της Αγγλίας είχαν διεκδικήσει την έκταση των σημερινών ανακτόρων πολύ πριν αποφασίσουν να «εγκατασταθούν» εκεί.  

Ένας βαλτότοπος κάποτε, το «χωριό» Ουέστμινστερ, εκεί που ζούσαν και οι μοναχοί του Αββαείου, άνηκε στον βασιλιά Εδουάρδο τον Ομολογητή, πριν περιέλθει στα χέρια του Γουλιέλμου του Κατακτητή και των Νορμανδών. Ο Ερρίκος Η’ θα την ανακαταλάβει για το Στέμμα το 1531. Στις αρχές του 1600, όταν ανέβηκε στο θρόνο ο Ιάκωβος Α’, εντυπωσιασμένος από την άγρια φυσική ομορφιά του τοπίου θα θελήσει να εκμεταλλευτεί την έκταση για την καλλιέργεια του «εξωτικού» μεταξοσκώληκα, δημιουργώντας έναν κήπο με μουριές. Θα χρησιμοποιήσει όμως τη λάθος ποικιλία και σύντομα θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει τη μεγαλεπήβολη ιδέα.    

Ποιος ήταν ο «Μπάκιγχαμ»;

Σε εκείνη την έκταση υπήρχε ένα κτίσμα το οποίο άλλαζε χέρια μέχρι και το 1698 που πουλήθηκε στον συντηρητικό πολιτικό Τζον Σέφιλντ, μετέπειτα (το 1703) Δούκα του Μπάκιγχαμ. Ο Σέφιλντ ήθελε ένα δικό του σπίτι όταν επισκεπτόταν το Λονδίνο και έσπευσε να μεταμορφώσει το ξεπερασμένο, κατά τα γούστα του, κτίσμα στην «Οικία Μπάκιγχαμ», ένα τετράγωνο τριώροφο κτίριο, η ανακατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε το 1705 από τους αρχιτέκτονες Γουίλιαμ Γουίντ και Τζον Φιτς. Το Βρετανικό Μουσείο θα ενδιαφερθεί αργότερα να στεγάσει εκεί την έδρα του, όμως το ποσό των 30 χιλιάδων λιρών που θα ζητήσει ο Σέφιλντ ήταν «εκτός πραγματικότητας» την εποχή εκείνη. Ο Σέφιλντ όμως δεν θα φέρει αντίρρηση στον επόμενο υποψήφιο αγοραστή, βασιλιά Γεώργιο Γ’, που θα προσφέρει το ποσό των 20 χιλιάδων λιρών (περίπου 5 εκ. δολάρια σήμερα) για να το αγοράσει το 1761. Θα δώσει άλλες 73 χιλιάδες για να το ανακαινίσει ώστε να εγκατασταθούν εκεί η σύζυγός του, βασίλισσα Καρλόττα, και τα παιδιά τους.

Ήταν όμως η βασίλισσα Βικτώρια που του έδωσε τη σημερινή επιβλητική μορφή του αφού εκείνη αποφάσισε να το μετατρέψει στην επίσημη κατοικία της βρετανικής βασιλικής οικογένειας και το έκανε αμέσως μετά τη στέψη της το 1837.

Πριν γίνει αυτό…

Με τον θάνατό του Γεώργιου Γ’ το 1820, ανεβαίνει στο θρόνο ο γιος του, Γεώργιος Δ’, ο οποίος όμως ήταν ήδη 60 ετών και με κλονισμένη υγεία. Έχοντας μεγαλώσει στην «οικία Μπάκιγχαμ» και συναισθηματικά δεμένος με το κτίριο, ήθελε αυτό να είναι η επίσημη βασιλική κατοικία. Θα προσλάβει τον αρχιτέκτονα Τζον Νας να κάνει τις απαραίτητες μετατροπές - η υγεία του, ωστόσο, επιδεινωνόταν συνεχώς. Ο Νας θα φέρει πέτρα από το λατομείο του Μπαθ της Αγγλίας και θα χτίσει τη δυτική πτέρυγα και θα επεκτείνει τη βόρεια και τη νότια πλευρά του και θα ανακαινίσει την ανατολική πτέρυγα. Το έργο του είναι εντυπωσιακό και ο ίδιος χαίρει της αναγνώρισης των Βρετανών. Όμως η βρετανική κυβέρνηση που βλέπει το «κονδύλι» να εκτροχιάζεται στις 400 χιλιάδες λίρες, αμέσως μόλις πεθαίνει ο βασιλιάς, θα τον «απαλλάξει» από το δημιουργικό του καθήκον.   

Για να γίνουν τα πράγματα ακόμα χειρότερα, ο αδελφός του εκλιπόντος βασιλιά, Γουλιέλμος Δ’, που θα φορέσει το στέμμα το 1830, δεν θα δείξει το ίδιο ενδιαφέρον για το πρόσφατα και μεγαλόπρεπα ανακαινισμένο παλάτι (πλέον) του Μπάκιγχαμ. Προτιμούσε το Κλάρενς Χάουζ. Όταν μια πυρκαγιά θα καταστρέψει την έδρα του Κοινοβουλίου στα 1830, ο Γουλιέλμος Δ’ θα προτείνει αυτή να μεταφερθεί στο Μπάκιγχαμ, μια πρόταση που θα απορριφθεί με ευγενικό αλλά αμετάκλητο τρόπο. Το 1833 η κυβέρνηση θα ψηφίσει να ολοκληρωθούν οι εργασίες ανακαίνισης του παλατιού για να χρησιμοποιηθεί, εν τέλει, ως επίσημη κατοικία της βασιλικής οικογένειας -που θα κάνει το Μπάκιγχαμ το σύμβολο της βρετανικής μοναρχίας, εθνικό μνημείο και ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα κτήρια του πλανήτη.

Ο Γουλιέλμος θα πεθάνει το 1837 και το στέμμα θα φορέσει η ανιψιά του, Βικτώρια, η οποία θα γίνει η πρώτη βασίλισσα που θα εγκατασταθεί επίσημα στα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ. Μαζί με τον σύζυγό της Πρίγκιπα Άλμπερτ, η Βικτώρια θα προχωρήσει σε πολλές και καινοτόμες για την εποχή παρεμβάσεις, από την κατασκευή της μεγαλειώδους ανατολικής πύλης και τη μεγαλόπρεπη αίθουσα χορού, στην εγκατάσταση ηλεκτρικού και τηλεφώνου.

Η Βικτώρια παραπονέθηκε πως το παλάτι δεν διέθετε αρκετούς χώρους για τη φιλοξενία και ψυχαγωγία ξένων διακεκριμένων προσωπικοτήτων και ευγενών. Έτσι, το 1845, ο αρχιτέκτονας Έντουαρντ Μπλερ θα περικλείσει τον προαύλιο χώρο του Νας στην ανατολική πλευρά, για να δημιουργήσει χώρους φιλοξενίας επίσημων εκδηλώσεων του Στέμματος και του κράτους. Η εμβληματική αψίδα του Μπάκιγχαμ θα μεταφερθεί στην πλευρά του Χάιντ Παρκ. Οι κατασκευές θα ολοκληρωθούν το 1853. Η βασίλισσα Βικτώρια θα παραμείνει στα ανάκτορα μέχρι το θάνατό της το 1901. Ο γιος της Εδουάρδος Ζ’ θα τη διαδεχθεί και θα αναλάβει να αναμορφώσει το εσωτερικό των ανακτόρων με πολλές από τις δικές του παρεμβάσεις να παραμένουν «απείραχτες» μέχρι και σήμερα.

Μερικές λεπτομέρειες ακόμα

► Στα 77.000 τ.μ. του Μπάκιγχαμ χωράνε 775 δωμάτια. Εκτός από εκείνα που χρησιμοποιούνται για επίσημες εκδηλώσεις (19 στον αριθμό), διαθέτει 52 κρεβατοκάμαρες, 188 δωμάτια προσωπικού, 92 γραφεία και 78 μπάνια.  

► Περισσότερα από 800 μέλη του προσωπικού ζουν «μαζί» με το βασιλιά στο παλάτι. Ανάμεσα στους μόνιμους αυτούς ενοίκους είναι ο άνθρωπος που φροντίζει να κυματίζει πάντα (η σωστή) σημαία στην κορυφή των ανακτόρων, ο άνθρωπος που φροντίζει τις «φωτιές» στα τζάκια και εκείνος που φροντίζει τα 350 ρολόγια του ανακτόρου. Αυτά κουρδίζονται μια φορά τη βδομάδα ώστε να «δείχνουν» όλα, και με απόλυτη μεταξύ τους ακρίβεια, την ίδια ώρα, αλλά και το τικ-τακ τους να είναι συντονισμένο και ταυτόχρονο.

► Και λέγοντας «σωστή» σημαία, αν βρεθείς έξω από τα ανάκτορα, θα γνωρίζεις αν ο βασιλιάς είναι μέσα πριν χτυπήσεις το κουδούνι. Όταν ο βασιλιάς «λείπει», υψώνεται η σημαία του Ηνωμένου Βασιλείου (αλλιώς και Σημαία της Ένωσης ή Union Jack), ενώ όταν ο Κάρολος Γ' είναι στο Μπάκιγχαμ, στην κορυφή του κυματίζει η σημαία της μοναρχίας.

 

► Τα μέλη της βασιλικής οικογένειας, όταν χρειάζονται χρήματα, δεν χρειάζεται να βγουν στο δρόμο αναζητώντας ΑΤΜ. Υπάρχει ένα εγκατεστημένο στο υπόγειο των ανακτόρων προς αποκλειστική τους χρήση.  

► Το παλάτι διαθέτει ιατρείο εφοδιασμένο με τον απαραίτητο και τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό ακόμη και για χειρουργικές επεμβάσεις, έτσι, σε περίπτωση ανάγκης και σε περιπτώσεις που η μεταφορά των μελών της βασιλικής οικογένειας είναι αδύνατη ή δεν μπορούν να διακομιστούν σε νοσοκομείο, αναλαμβάνουν οι γιατροί του Μπάκιγχαμ.

► Ήδη φαντάζεσαι το Μπάκιγχαμ ως μια ολόκληρη «πολιτεία» σε μικρογραφία. Και έχεις δίκιο. Εκτός από το ΑΤΜ και το ιατρείο, λειτουργούν σε αυτό επίσης, αστυνομικό τμήμα, κινηματογράφος και δικό του ταχυδρομείο που εξυπηρετεί την όποια αλληλογραφία των μελών της βασιλικής οικογένειας και πρώτα - πρώτα, φυσικά του βασιλιά.

► Και μιλώντας για ταχυδρομείο, το Μπάκιγχαμ έχει τον δικό του ταχυδρομικό κώδικα που είναι μοναδικός και δεν έχει σχέση με τη γενικότερη «χωροθεσία» του κτιρίου στο κέντρο του Λονδίνου. Εάν θελήσεις να γράψεις στον Κάρολο, ιδού: Buckingham Palace, SW1A 1AA, UK

► Ο κήπος του, μεγέθους 30 γηπέδων ποδοσφαίρου, είναι ο μεγαλύτερος ιδιωτικός κήπος της Αγγλίας και ανήκει στον βασιλιά. Στο καλοφροντισμένο γρασίδι και ανάμεσα στα 35 διαφορετικά είδη τριαντάφυλλων, στέκεται και το «δισκοπότηρο του Βατερλώ», ένα βάζο ύψους 5 μέτρων και βάρους 20 τόνων, κατασκευασμένο από ένα κομμάτι μάρμαρο Καρράρας που διατηρεί τη θέση του ως «διακοσμητικό» από το 1906. 

► Στη μοναδικότητα του επιβλητικού κτίσματος προστίθεται και το γεγονός πως κάτω από τη νότια πλευρά των ανακτόρων, εξακολουθεί να κυλάει ο ποταμός Τίμπερν.  

► Ένα τούνελ από μυστικά υπόγεια περάσματα βρίσκεται κάτω από το Μπάκιγχαμ και φήμες λένε πως ένα από αυτά συνδέει τα ανάκτορα με το μετρό του Λονδίνου (χωρίς να επιβεβαιώνονται). Αυτό που επιβεβαιώνεται όμως, είναι πως στο υπόγειο αυτό σύστημα διαδρομών, υπάρχει μια που οδηγεί στο Clarense House και μια ακόμα που συνδέει το παλάτι με το Κοινοβούλιο. 

► Το παλιότερο ελικοδρόμιο του Λονδίνου βρίσκεται στον κήπο του Μπάκιγχαμ. Το 1953 προσγειώθηκε ένα ελικόπτερο σε σημείο του κήπου και έκτοτε το ίδιο σημείο οριοθετήθηκε από «μνήμης» ως σημείο προσγείωσης ελικοπτέρων. Δεν έγινε καμία ειδική κατασκευή, παρά το 2000, που η βασιλική οικογένεια παραδέχτηκε πως σε εκείνο το σημείο το γρασίδι είχε καταπονηθεί πολύ, οπότε τοποθετήθηκε ειδικός τάπητας  - προτιμήθηκε από το τσιμέντο που θα χαλούσε την αισθητική του χώρου.

► Ο απρόσκλητος επισκέπτης: Το 1838 ο 14χρονος Έντουαρντ Τζόουνς έκανε την πρώτη του, επιτυχημένη, απόπειρα να τρυπώσει στα άδυτα της μοναρχίας. Τον έπιασαν όμως και όπως αποδείχτηκε το αγόρι είχε κλέψει και κάποια πολύ «προσωπικά» αντικείμενα της βασίλισσας Βικτώριας. Ο μικρός Τζόουνς δεν θα πτοηθεί και θα επαναλάβει την πράξη του τρεις ακόμη φορές. Σε κάθε του «εισβολή» έπαιρνε κι από κάτι, φαγητό, τα εσώρουχα της βασίλισσας, ενώ είχε περηφανευτεί πως είχε καθίσει και στον θρόνο. Την τελευταία φορά τον βρήκαν να κρύβεται κάτω από έναν μεγάλο καναπέ. Συνελήφθη ξανά. Η κυβέρνηση δεν είχε άλλη επιλογή από το να τον στείλει στη Βραζιλία και όταν δραπέτευσε και επέστρεψε, τον έστειλαν στην Αυστραλία.

► Ένα τόσο παλιό «σπίτι» τυλιγμένο στην ομίχλη του Λονδίνου, φυσικά και θα έχει φαντάσματα. Άλλωστε ήταν κάποτε μοναστήρι. Λένε πως το φάντασμα ενός μοναχού δεν θέλησε να το εγκαταλείψει ποτέ.  

► Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο βασιλιάς Γεώργιος ΣΤ’ και η βασίλισσα Ελισάβετ αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν το παλάτι, το οποίο ήταν προφανής στόχος. Η ευρύτερη περιοχή δέχθηκε εννέα σφοδρά χτυπήματα κατά τη διάρκεια των επιδρομών. Η βασιλομήτωρ περιέγραψε αργότερα πως μια βόμβα «έκανε τη γη κάτω από τα πόδια τους να τρέμει καθώς εξερράγη με τρομακτικό θόρυβο» αλλά, πρόσθεσε με χαμόγελο, «όλοι παραμείναμε υπέροχα και εντυπωσιακά ήρεμοι».

► Το φως το ήλιου διεισδύει στο Μπάκιγχαμ μέσα από 760 παράθυρα, τα οποία καθαρίζονται κάθε έξι εβδομάδες. Μόλις πέσει το σκοτάδι, ανάβουν τα φώτα. Η περιβόητη αίθουσα χορού ήταν το πρώτο δωμάτιο που φωτίστηκε με τη δύναμη του ηλεκτρισμού το 1883. Μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια θα αποκτήσουν σταδιακά ηλεκτρικό και τα υπόλοιπα δωμάτια των ανακτόρων. Σήμερα «καίνε» περισσότερες από 40.000 λάμπες σε ολόκληρο το κτίριο.

► Πριν έρθει το «ηλεκτρικό» στο Μπάκιγχαμ το καθάρισμα των αμέτρητων πολυελαίων που κρέμονταν από τα περίτεχνα ταβάνια του ήταν αληθινή περιπέτεια. Οι φροντιστές του τεράστιου οικοδομήματος έπρεπε να ισορροπούν για ώρα σε ετοιμόρροπες σκάλες για να καθαρίσουν (έως να αστράφτουν) του πολυελαίους. Σήμερα όμως το καθάρισμα τους είναι μια απλή (σχετικά) διαδικασία αφού με το πάτημα ενός κουμπιού στο τηλεχειριστήριο, ο πολυέλαιος χαμηλώνει στο επιθυμητό ύψος και όταν καθαριστεί ξανανεβαίνει στη θέση του.

► Περισσότεροι από 50.000 επισκέπτες προσκαλούνται στο Μπάκιγχαμ κάθε χρόνο. Ένα «συνηθισμένο» πάρτι στους κήπους μπορεί να περιλαμβάνει 8.000 καλεσμένους, για τους οποίους το προσωπικό μπορεί να σερβίρει 27.000 φλιτζάνια τσάι, 20.000 συνοδευτικά σάντουιτς και 22.000 κομμάτια τούρτα.

► Το Μπάκιγχαμ είναι ανοικτό για το κοινό δυο μήνες το χρόνο, από τον Ιούλιο έως και τον Σεπτέμβριο, περίοδος που είθισται ο βασιλιάς να κάνει τις καλοκαιρινές του διακοπές.