Έφυγε ο Hubert de Givenchy, ο δημιουργός του «μικρού μαύρου φορέματος»

Η μόδα έχασε έναν από τους θεμέλιους λίθους της, τον άνθρωπο που είπε ότι μία γκαρνταρόμπα σύγχρονης γυναίκας είναι πλήρης αν διαθέτει ένα little black dress. Το μικρό μαύρο φόρεμα που μπορεί να προσαρμοστεί και να στέκει κομψό και άψογο για κάθε περίσταση, σε οποιαδήποτε ώρα της ημέρας. Για το εμβληματικό του αυτό φόρεμα είχε δηλώσει πρόσφατα «το little black dress είναι το πιο δύσκολο να το φορέσεις, γιατί πρέπει να το κρατήσεις απλό».

Ο γάλλος σχεδιαστής που διαμόρφωσε το διακριτικό, κομψό στιλ γυναικών που έγιναν σύμβολα μέσα στον εικοστό αιώνα, από την Ώντρεϊ Χεπμπορν μέχρι την Τζάκι Κέννεντι και από τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’ μέχρι τις ηλικιωμένες αμερικανίδες και κινέζες κοσμικές κυρίες, πέθανε το Σάββατο στη διάρκεια του ύπνου του, σε ηλικία 91 ετών, όπως ανακοίνωσε ο σύντροφός του, επίσης σχεδιαστής υψηλής ραπτικής Philippe Venet, τη Δευτέρα, 11 Μαρτίου 2018. Οι δύο άντρες ζούσαν σε έναν πύργο της Αναγέννησης κοντά στο Παρίσι.
Η λιτή ανακοίνωση έλεγε «Με μεγάλη μας λύπη σας ανακοινώνουμε ότι ο Hubert Taffin de Givenchy απεβίωσε. Οι ανιψιοί και ανιψιές του μοιράζονται τη θλίψη τους με τον κύριο Venet».

Η ζωή του

Ο Hubert James Taffin de Givenchy γεννήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου του 1927 στην Beauvais, στο Oise. Ήταν ο μικρότερος γιος του μαρκησίου Lucien Taffin de Givenchy και της Béatrice ("Sissi") Badin. Η οικογένεια του πατέρα του, με ρίζες στη Βενετία της Ιταλίας, αρχικά ονομαζόταν Taffini, και απέκτησε τον τίτλο ευγενείας το 1713. Ο μεγαλύτερος αδερφός του, ο Jean-Claude de Givenchy κληρονόμησε τον τίτλο του μαρκήσιου και έγινε ο πρόεδρος της εταιρείας των αρωμάτων Parfums Givenchy.

Μετά το θάνατο του πατέρα του το 1930, ο Hubert ανατράφηκε από τη μητέρα του και τη γιαγιά του, Marguerite Dieterle Badin, χήρα του Jules Badin, ενός καλλιτέχνη που ήταν ο ιδιοκτήτης και διευθυντής των ιστορικών εργοστασίων ταπήτων Gobelins Manufactory και Beauvais. Τα περισσότερα μέλη της οικογένειας Badin ήταν καλλιτέχνες. Αλλά και ο προπάππος του Givenchy, ο Jules Dieterle, ήταν σχεδιαστής σκηνικών καθώς και ταπήτων για το εργοστάσιο Beauvais, μεταξύ των οποίων και 13 κομματιών ειδικά για το Παλάτι των Ηλυσίων. Ακόμα πιο πίσω στο καλλιτεχνικό παρελθόν της οικογένειας, ένας από τους προ-προ-πάππους του ήταν σχεδιαστής σκηνικών για την Όπερα των Παρισίων.
Ο Hubert, στην ηλικία των 17 ετών, μετακόμισε στο Παρίσι και σπούδασε στην École des Beaux-Arts.

Η μόδα

Τα πρώτα του σχέδια ο Givenchy τα σχεδίασε το 1945 για τον Jacques Fath, έναν από τους μεγαλύτερους Γάλλους μόδιστρους της μεταπολεμικής περιόδου. Συνέχισε σχεδιάζοντας για τον Οίκο του Robert Piguet (στον ίδιο οίκο εκπαιδεύτηκαν ο Christian Dior και ο Pierre Balmain) και του Lucien Lelong (του σχεδιαστή που, σαν πρόεδρος του Συνδικάτου Υψηλής Ραπτικής της Γαλλίας αρνήθηκε στους Ναζί να μεταφέρουν όλη την παραγωγή της γαλλικής μόδας στη Γερμανία ή στην Αυστρία – και το κατάφερε).  Από το 1947 μέχρι το 1951 ο Givenchy  σχεδίαζε για την avant garde Elsa Schiaparelli.

Το 1952, άνοιξε το δικό του ατελιέ στην Plaine Monceau στο Παρίσι. Την πρώτη του συλλογή (1954) την ονόμασε "Bettina Graziani", αφιερωμένη στη μούσα του, ένα διάσημο μοντέλο της περιόδου 1940-1950, ποιήτρια και μουσικοσυνθέτρια. Φυσικά, αυτή ήταν που άνοιξε και το σόου, φορώντας μία από τις κλασικές μπλούζες του Givenchy που έμεινε γνωστή ως “Bettina blouse”, ένα λευκό λινό πουκάμισο με ψηλές μανσέτες και φραμπαλάδες στα μανίκια με δαντέλα κεντημένη από τον Pierre Brivet, φορεμένη με μία στενή φούστα από καμπαρτίνα Hurel. Το στιλ του Givenchy αμέσως ξεχώρισε για το καινοτόμο ύφος του, σε αντίθεση με τα πιο συντηρητικά σχέδια που παρουσίαζε ο Dior. Στα 25 του, ήταν ο νεαρότερος, επιτυχημένος σχεδιαστής της νέας, προοδευτικής παρισινής σκηνής. Οι πρώτες του κολεξιόν έκρυβαν ένα «τρικ»: είχε χρησιμοποιήσει μάλλον φθηνά υφάσματα για λόγους οικονομίας αλλά τα σχέδια ήταν πρωτότυπα και πραγματικά καινούργια σαν στιλ. Πιο γνωστά έγιναν τα σχέδια “Separates”, με κομψές μπλούζες και αέρινες, πλούσιες φούστες που συνδύαζαν αρχιτεκτονικές γραμμές με απλά υφάσματα.

Η Όντρεϊ

Αυτή όμως που πραγματικά απογείωσε το στιλ Givenchy ήταν η Όντρεϊ Χέπμπορν, η ηθοποιός και μοντέλο που έφερνε μαζί της το νέο «είδος» ευρωπαίας, καλλιεργημένη, λεπτή, εύθραυστη, έξυπνη, μοντέρνα και λίγο αστεία. Η πρώτη γνωριμία της Χέπμπορν με τον Givenchy έγινε το 1953 στα γυρίσματα της ταινίας «Sabrina».

Ο Givenchy περιέγραφε την πρώτη φορά που την είδε, «σαν κάδρο στην είσοδο του ατελιέ, αυτή η όμορφη, αδύνατη, εύθραυστη μικρή με τα τεράστια υγρά μάτια, φορώντας ένα μικρό πουλόβερ, παντελόνι με ύφασμα από το Vichy, χαμηλά σανδάλια και καπέλο βενετσιάνου γονδολιέρη». Τον γοήτευσε ακαριαία αν και ο αριθμός των φορεμάτων (15 με 20) που ζητούσε η σταρ ήταν τεράστιος, ήταν αδύνατο να τα φτιάξει μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα που απαιτούσε η παραγωγή, με μόνο 8 μοδίστρες στο ατελιέ του. Η Όντρεϊ, πολύ ευγενικά, ζήτησε να δει την έτοιμη συλλογή του «right now» όπως θυμόταν ο ίδιος στις συνεντεύξεις του. Είδε μισοτελειωμένα τα φορέματα και άρχισε να λέει «αυτό είναι καλό για τη σκηνή στο σταθμό, εκείνο για την άλλη σκηνή κλπ., κλπ.» Από εκείνη τη μέρα μέχρι τη μέρα που πέθανε, ο Hubert και η Όντρεϊ ήταν στενοί φίλοι, ένα ιδιαίτερο είδος «έρωτα».
Στη δεκαετία του ’50, οι τυπικές σιλουέτες στα γυναικεία φορέματα ήταν το στενό σχήμα «κλεψύδρα» που δίνει έμφαση στις καμπύλες και στη θηλυκότητα. Τότε ήταν, το 1957, που ο Givenchy σχεδίασε το φόρεμα-πουκαμίσα ή και «σάκο» όπως ονομάστηκε το οποίο (και αυτό) έφερε επανάσταση στο χώρο της μόδας.  Ένα φόρεμα χωρίς σχήμα ή μπούστο που φοριέται χαλαρά στο σώμα – και βέβαια η Όντρεϊ ήταν η ιδανική σιλουέτα για να εκφράσει αυτή τη νέα γραμμή θηλυκότητας.

Το επόμενο βήμα ήταν αυτό που θα άλλαζε τη μόδα όπως την ξέρουμε σήμερα: σχεδίασε το μαύρο φόρεμα που φοράει η Όντρεϊ μπροστά στη βιτρίνα του κοσμηματοπωλείου, στην ταινία «Breakfast at Tiffany's».

Παράλληλα, εμπνευσμένος από την Όντρεϊ δημιούργησε και την πρώτη του συλλογή αρωμάτων (L'Interdit και Le de Givenchy). Για πρώτη φορά μία σταρ γινόταν το πρόσωπο ενός αρώματος στη διαφημιστική του καμπάνια – κάτι που έγινε εντελώς δωρεάν, μόνο και μόνο σαν ένδειξη φιλίας από την Όντρεϊ. Μάλλον ήταν και η τελευταία φορά που φιλία εκφράστηκε τόσο γενναιόδωρα στον κόσμο της μόδας και του κινηματογράφου.

Εκείνη την περίοδο ο Givenchy γνώρισε και το μεγάλο του είδωλο, τον Ισπανό/Βάσκο σχεδιαστή Cristóbal Balenciaga που –συμπτωματικά;- παρουσίασε κι εκείνος τη γραμμή «σάκος» και έγιναν καλοί φίλοι.

Άλλες διάσημες δημιουργίες του Givenchy είναι το θρυλικό 'Balloon coat' και το επίσης δημοφιλές φόρεμα 'Baby Doll', το 1958.

Το 1969 λανσάρισε και την πρώτη του αντρική συλλογή. Από το 1976 μέχρι το 1983, η εταιρεία Ford Motor Company ανέθεσε στον Givenchy τον σχεδιασμό μίας σειράς αυτοκινήτων πολυτελείας, ξεκινώντας από το Continental Mark IV coupe και φτάνοντας μέχρι το Continental Mark VI coupe και sedan του ‘83.

Το 1988, ο Οίκος Givenchy οργάνωσε μία ρετροσπεκτίβα του έργου του στο Beverly Wilshire Hotel στην Καλιφόρνια.
Το 1981 ο Οίκος Givenchy διαχωρίστηκε, με την εταιρεία των αρωμάτων να περνάει στην Veuve Clicquot, και τον οίκο της μόδας να περνάει στην LVMH το 1989. Σήμερα, η LVMH κατέχει και την Parfums Givenchy.

Η λίστα με τις διάσημες πελάτισσες του Givenchy είναι τεράστια. Ανάμεσά τους η «κυρία Φίατ» Donna Marella Agnelli, η Lauren Bacall, η Ingrid Bergman, η Κοντέσα Mona von Bismarck, η Κοντέσα Cristiana Brandolini d'Adda, η αριστοκράτισσα Sunny von Bülow με τη μυθιστορηματική ζωή, η Maria Callas, η Capucine, η Marlene Dietrich, η εκδότρια του γαλλικού Harper's Bazaar και κληρονόμος της εταιρείας ραπτομηχανών Singer Daisy Fellowes, η Greta Garbo, η μεξικάνικης καταγωγής Gloria Guinness και η κόρη της Βαρώνη Dolores Guinness, η βραζιλιάνα καλλονή Aimee de Heeren, η μούσα του Άντι Γουόρχολ  Jane Holzer, η Grace Kelly, η πριγκίπισσα Salimah Aga Khan, η βοτανολόγοα, φιλάνθρωπος και συλλέκτρια έργων τέχνης Rachel Lambert Mellon, η Jeanne Moreau, η Jacqueline Kennedy Onassis, η αυτοκράτειρα Farah Pahlavi, η σύζυγος του ιδιοκτήτη της CBS Babe Paley, η κοσμική, διακοσμήτρια και μικρότερη αδερφή της Τζάκι Κένεντι η Lee Radziwill, η κόμισα Jacqueline de Ribes, η τραγουδίστρια Nona Hendryx, η βαρώνη Pauline de Rothschild, η Frederica von Stade, η βαρώνη Gaby Van Zuylen van Nijevelt, η θεότητα Diana Vreeland, η Betsey Cushing Roosevelt Whitney, η βαρώνη Sylvia de Waldner, η δούκισσα του Windsor, η Jayne Wrightsman και άλλες.

Τα τελευταία χρόνια

Ο Givenchy αποσύρθηκε από τη βιομηχανία της μόδας το 1995. Ο διάδοχός του επικεφαλής της φίρμας Givenchy ήταν ο John Galliano. Μετά από λίγο διάστημα, τη φίρμα ανέλαβε για πέντε χρόνια ο Alexander McQueen και από το διάστημα 2001 μέχρι το 2004 ο Julien Macdonald, για να αναλάβει μετά το γυναικείο πρετ-α-πορτέ και τις συλλογές υψηλής ραπτικής ο Riccardo Tisci από το 2005 μέχρι το 2017. Τώρα, επικεφαλής του δημιουργικού της εταιρείας, μετά από τη συλλογή Resort 2018, είναι η Clare Waight Keller.

Ο Givenchy είχε αποσυρθεί στο Château du Jonchet, έναν ιστορικό πύργο στο Romilly-sur-Aigre, Eure-et-Loir, κοντά στο Παρίσι. Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε με τη συλλογή μπρούντζινων και μαρμάρινων αγαλμάτων του 17ου και 18ου αιώνα. Τον Ιούλιο του 2010 έδωσε διάλεξη στο Oxford Union. Τον Σεπτέμβριο του 2014, κατά τη διάρκεια της Biennale des Antiquaires, οργάνωσε μία ιδιωτική έκθεση – πωλητήριο στον οίκο Christie's στο Παρίσι, με έργα των Jean-Baptiste-Claude Odiot, Jacques-Louis David, Anne-Louis Girodet de Roussy-Trioson, κ.α.

Τον Ιανουάριο του 2007, τα Γαλλικά Ταχυδρομεία κυκλοφόρησαν μία σειρά γραμματοσήμων για την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου σχεδιασμένα από τον Givenchy. Τον Οκτώβριο του 2014, μία έκθεση ρετροσπεκτίβα με 95 κομμάτια του παρουσιάστηκε στο Μουσείο Thyssen-Bornemisza στη Μαδρίτη, στην οποία μπορείτε να περιηγηθείτε ψηφιακά εδώ.